*انتشار پاتوژن‌ها*
*انتشار پاتوژن‌ها*
تقريباً تمامي عمل انتشار پاتوژن‌هايي كه به وجود آورنده‌ي شيوع شديد بيماري‌ها هستند و حتي بيماري‌هايي كه وقوع آنها جنبه‌ي اقتصادي كمتري دارد، به‌وسيله‌ي عواملي هم‌چون باد، آب، حشرات، برخي حيوانات و انسان انجام مي‌شود.
انتشار توسط هوا:
بيشتر اسپورقارچ‌ها و بذرگياهان عالي انگل به وسيله‌ي جريانات هوا منتشر شده و به فواصل مختلف منتقل مي‌شوند.
انتشار توسط آب:
آب از سه نقطه درانتشار پاتوژن‌ها اهميت دارد.
1- باكتري‌ها، نماتدها، اسپورها، قطعات ريسه و اسكلريت قارچ‌هاي خاكزي به‌وسيله‌ي باران و آب آبياري كه درسطح خاك جريان مي‌يابد و يا به داخل خاك فرومي‌رود.
2- تمام باكتري‌ها و اسپور بسياري از قارچها در داخل تراوشات چسبناكي به‌وجود مي‌آيند كه انتشار آنها توسط باران يا آب آبياري باراني انجام گرفته، و اين آب اسپورها و باكتري‌ها را به طرف پائين خاك شسته و يا به همه‌ي جوانب پخش مي‌كند.
3- قطرات باران و يا آبياري باراني اسپورقارچ‌ها و باكتري‌هايي را كه درهوا وجود داشته باشند با خود به زمين مي‌آورد و برخي از آنها ممكن است به سطوح گياهان حساس برسند. اگرچه آب، نسبت به باد اهميت كمتري درانتشار دوردست پاتوژن‌ها دارد اما ازاين نقطه نظركه پاتوژن به سطح گياه مرطوب مي‌رسد، راندمان بيشتري دارد زيرا كه دراين شرايط پاتوژن مي‌تواند به حركت درآمده و جوانه بزند.
انتشار توسط حشرات، كنه‌ها، نماتدها و ناقلان ديگر:
حشرات بخصوص شته‌ها و زنجره‌ها مهم‌ترين عامل انتقال ويروس‌ها بوده و درهمين حال زنجره‌ها ناقل اصلي موليكوت‌ها و باكتري‌هاي سخت‌كشت آوندي هستند. هريك ازاين پاتوژن‌ها ضمن تغذيه و حركت يك يا چندنوع حشره به صورت داخلي ازگياهي به گياه ديگر منتقل مي‌شوند.
چندگونه ازكنه‌ها و نماتدها قادرند چند ويروس را به صورت داخلي از گياهي به گياه ديگر منتقل كند علاوه براين، احتمالـاً كنه‌ها و نماتدها قادرند اسپور قارچها و باكتري‌ها را ضمن حركت خود از گياهي به گياه ديگر به‌طور سطحي منتقل سازند.
تقريبا تمام حيوانات كوچك و بزرگ، قادرند درحين حركت خود ميان گياهان، و تماس با آنها، انواع مختلف پاتوژن‌ها ازقبيل اسپور قارچها باكتري‌ها، بذرگياهان عالي انگل، نماتدها و احتمالـاً بعضي از ويروس‌ها و ويروئيدها را انتقال دهند.
انتشار توسط انسان‌ها:
انسان به روش‌هاي گوناگون تمامي انواع پاتوژن‌ها را به فاصله‌هاي كوتاه و طولاني انتقال مي‌دهد. انسان درداخل مزرعه با دست‌زدن به گياهان بيمار و سپس به گياه سالم سبب انتقال پاتوژن و عامل بيماري مي‌شود.
ازسويي برخي ديگر از بيماري‌ها توسط وسايل و ابزار آلوده‌ي كشاورزي منتقل مي‌شوند. انسان با حمل و جابه‌جا كردن خاك آلوده كه به كفش، ابزار و وسايل، نشاها، بذور، قلمه‌ها، نهال‌ها و ارقام جديد گياهي به ظاهرسالم به يك منطقه مي‌توانند آلوده به انواع پاتوژن‌ها باشند يا با مسافرت به نقاط جهان و واردكردن مواد غذايي و گياهان آلوده مي‌توانند بيماري جديدي را وارد منطقه و كشوري كنند كه تا به امروز اين بيماري درآن وجود نداشته است.
*انتشار پاتوژن‌ها*
تقريباً تمامي عمل انتشار پاتوژن‌هايي كه به وجود آورنده‌ي شيوع شديد بيماري‌ها هستند و حتي بيماري‌هايي كه وقوع آنها جنبه‌ي اقتصادي كمتري دارد، به‌وسيله‌ي عواملي هم‌چون باد، آب، حشرات، برخي حيوانات و انسان انجام مي‌شود.
انتشار توسط هوا:
بيشتر اسپورقارچ‌ها و بذرگياهان عالي انگل به وسيله‌ي جريانات هوا منتشر شده و به فواصل مختلف منتقل مي‌شوند.
انتشار توسط آب:
آب از سه نقطه درانتشار پاتوژن‌ها اهميت دارد.
1- باكتري‌ها، نماتدها، اسپورها، قطعات ريسه و اسكلريت قارچ‌هاي خاكزي به‌وسيله‌ي باران و آب آبياري كه درسطح خاك جريان مي‌يابد و يا به داخل خاك فرومي‌رود.
2- تمام باكتري‌ها و اسپور بسياري از قارچها در داخل تراوشات چسبناكي به‌وجود مي‌آيند كه انتشار آنها توسط باران يا آب آبياري باراني انجام گرفته، و اين آب اسپورها و باكتري‌ها را به طرف پائين خاك شسته و يا به همه‌ي جوانب پخش مي‌كند.
3- قطرات باران و يا آبياري باراني اسپورقارچ‌ها و باكتري‌هايي را كه درهوا وجود داشته باشند با خود به زمين مي‌آورد و برخي از آنها ممكن است به سطوح گياهان حساس برسند. اگرچه آب، نسبت به باد اهميت كمتري درانتشار دوردست پاتوژن‌ها دارد اما ازاين نقطه نظركه پاتوژن به سطح گياه مرطوب مي‌رسد، راندمان بيشتري دارد زيرا كه دراين شرايط پاتوژن مي‌تواند به حركت درآمده و جوانه بزند.
انتشار توسط حشرات، كنه‌ها، نماتدها و ناقلان ديگر:
حشرات بخصوص شته‌ها و زنجره‌ها مهم‌ترين عامل انتقال ويروس‌ها بوده و درهمين حال زنجره‌ها ناقل اصلي موليكوت‌ها و باكتري‌هاي سخت‌كشت آوندي هستند. هريك ازاين پاتوژن‌ها ضمن تغذيه و حركت يك يا چندنوع حشره به صورت داخلي ازگياهي به گياه ديگر منتقل مي‌شوند.
چندگونه ازكنه‌ها و نماتدها قادرند چند ويروس را به صورت داخلي از گياهي به گياه ديگر منتقل كند علاوه براين، احتمالـاً كنه‌ها و نماتدها قادرند اسپور قارچها و باكتري‌ها را ضمن حركت خود از گياهي به گياه ديگر به‌طور سطحي منتقل سازند.
تقريبا تمام حيوانات كوچك و بزرگ، قادرند درحين حركت خود ميان گياهان، و تماس با آنها، انواع مختلف پاتوژن‌ها ازقبيل اسپور قارچها باكتري‌ها، بذرگياهان عالي انگل، نماتدها و احتمالـاً بعضي از ويروس‌ها و ويروئيدها را انتقال دهند.
انتشار توسط انسان‌ها:
انسان به روش‌هاي گوناگون تمامي انواع پاتوژن‌ها را به فاصله‌هاي كوتاه و طولاني انتقال مي‌دهد. انسان درداخل مزرعه با دست‌زدن به گياهان بيمار و سپس به گياه سالم سبب انتقال پاتوژن و عامل بيماري مي‌شود.
ازسويي برخي ديگر از بيماري‌ها توسط وسايل و ابزار آلوده‌ي كشاورزي منتقل مي‌شوند. انسان با حمل و جابه‌جا كردن خاك آلوده كه به كفش، ابزار و وسايل، نشاها، بذور، قلمه‌ها، نهال‌ها و ارقام جديد گياهي به ظاهرسالم به يك منطقه مي‌توانند آلوده به انواع پاتوژن‌ها باشند يا با مسافرت به نقاط جهان و واردكردن مواد غذايي و گياهان آلوده مي‌توانند بيماري جديدي را وارد منطقه و كشوري كنند كه تا به امروز اين بيماري درآن وجود نداشته است.
