گياه گندواش (artemisia annua L.) از خانواده Asteraceae، از جمله گياهان دارويي است كه در طب سنتي چين مصرف داشته و در چند دهه اخير براي درمان مالاريا مورد استفاده قرار گرفته است. اين گياه بومي آسيا به ويژه چين مي باشد و در مناطق شمالي ايران نيز گسترش فراواني دارد.
یک علف معمولی است که هم اکنون در سراسر دنیا وجود دارد.
گیاه کینگو برگهایی شبیه سرخس (کیلکان)، گلهایی به رنگ زرد روشن و بویی شبیه کافور دارد.
۲ متر بلندی با شاخههای منشعب و برگهای متناوب که به فاصله ۵/۲ تا ۵ سانتیمتر از هم قرار دارند.
این گیاه دیپلویید میباشد
عدد کروموزومی این گیاه ۳۶است. 36=2n. یعنی دارای ۱۸ جفت کروموزوم میباشد
در سال ۱۹۷۱ دانشمندان به این نتیجه رسیدند که عصاره این گیاه در نمونههای اولیه آزمایش دارای خاصیت ضد مالاریایی است
ماده موثر و فعال این گیاه : آرتمیزینین
آرتمیزینین که در چین به نام کینگوسو نامیده می شود توسط یک حلال با نقطه جوش پایین مانند دیاتیاتر جدا شد. این ماده در ساختمان رشتهای غده مانند برگها، ساقهها و گلآذین وجود دارد و در سرتاسر گیاه پخش می شود.
آرتمیزینین به تنهایی یک
سزکوییترپن لاکتون میباشد
این گیاه خواص ضد سرطانی نیز دارد
مطالعات لولهآزمایش نشان میدهد که
آرتمیزینین میتواند انگل و باکتری را از بین ببرد
گفته میشود که این گیاه توانایی سمیت انتخابی برای سلولهای سرطانی پستان دارد و نتایج جالبی در بیمارانی که مبتلا به لوکومیا بودند ولی هنوز علایم بیماری ظاهر نشده بود، داشته است.
روش اثر ترکیبات موثر و فعال این گیاه از طریق واکنش با آهن است، که تولید رادیکالهای آزاد مضر که به مولکولهای درشت مانند مولکولهای موجود در دیواره سلولی آسیب می رساند. انگل پلاسمودیوم فالسیپاروم که به طور وسیعی در گلبولهای قرمز وجود دارد و همچنین سلولهای سرطانی برای رشد و تکثیر سریع خود نیاز به آهن زیادی دارند و چون در گلبولهای قرمز یون آهن زیادی وجود دارد بنابراین سلول سرطانی و انگل پلاسمودیوم به راحتی رشد و تکثیر مییابند.
لازم به ذکر است که بیماران مبتلا به
کمخونی داسیشکل و تالاسمی در برابر
مالاریا مقاومترند. چون در این بیماران زنجیره هموگلوبین رسوب کرده در نتیجه مقدار آهن طبیعی گلبول قرمز کاهش مییابد.
عوارض جانبی شامل
اسهال،
سرگيجه و
استفراغ میباشد.
- حتیالمقدور از مصرف آرتمیزینین در دوران بارداری باید خودداری کرد.
miadgah@yahoo.com