چه گناهانى موجب احباط عمل مى شوند؟
علما و مفسران به چند عامل که موجب حبط و از بین رفتن ثواب عمل نیک مى شود، اشاره کردهاند که در قرآن از آنها نام برده شده است:
۱- ارتداد پس از ایمان.
یعنى شخصى که مؤمن بوده، از عقاید خود دست بکشد و آنها را انکار کند. قرآن فرمود: «هر کسى راه ارتداد را پس از ایمان در پیش گیرد و در همان حال بمیرد، اعمال او در دنیا و آخرت باطل مى شود و آنان براى همیشه در آتش خواهند بود».(۱)
۲- عمل بدون ایمان (کفر و شرک به خدا).
قرآن به افرادى که به خدا و قیامت ایمان ندارند و عمل نیک انجام مى دهند، هشدار داده است که عملشان بدون فائده و پوچ است: »آنان کسانى هستند که به آیات خدا و روز معاد کفر ورزیدهاند، پس عملهاى نیک آنان باطل گردیده و روز رستاخیز براى آنان ارزشى قائل نخواهیم شد«.(۲)
۳- بى احترامى نسبت به پیامبر.
از جمله عوامل احباط بى احترامى نسبت به شأن و مقام پیامبر است که از مظاهر آن با صداى بلند در مقابل حضرت سخن گفتن است، یعنى در برابر پیامبر ادب را رعایت ننموده و چون سایرین با ایشان برخورد کنند. قرآن فرمود: «اى افراد با ایمان! صداهاى خود را فراتر از صداى پیامبر نبرید و براى او داد و فریاد نکنید، آن گونه که برخى از شما با برخى دیگر سخن مى گوید و فریاد مى زند؛ مبادا اعمال شما باطل شود و خود توجه نداشته باشید».(۳)
۴- نداشتن التزام عملى نسبت به ایمان.
قرآن فرمود: «هر کس به ایمان کفر ورزد، عملش باطل گردیده و در سراى آخرت از زیانکاران خواهد بود».(۴)
۵- نفاق و دورویى.
قرآن فرمود: «آنان در واقع به خدا و اسلام ایمان نیاوردند، پس خداوند کارهاى آنان را حبط و باطل ساخت و این کار بر خداوند آسان است».(۵)
۶- ارتباط و طرح دوستى بیماردلان با کافران.
«مسلمانان بیماردلى را مى بینى که با شتاب با کفار پیوند دوستى برقرار مى کنند«…آنان اعمالشان حبط شده است».(۶)