هنوز برای خیلی از افراد این سؤال مطرح است که آیا پشهها میتوانند ویروس ایدز را از طریق خونخواری انتقال دهند؟
در زمانی که بیماری ایدز تازه شناخته شده بود، نگرانی از احتمال انتقال بیماری از طریق پشهها و حشرات خونخوار از سوی رسانههای جمعی زیاد دامن زده میشد. اما امروزه هم هنوز گاهی برای بالا بردن تیراژ و جلب توجه، این مسئله به وسیله روزنامههای زرد مطرح میشود. موضوع با گزارشهایی از یک جامعه کوچک در جنوب فلوریدا آغاز شد. شواهد اولیه حاکی از نقش احتمالی پشهها در بروز بیشتر از حد عادی ایدز در آن جمعیت محلی بود. رسانهها به سرعت این ادعا را در جامعه انتشار دادند که پشهها در انتقال ایدز دخالت داشتهاند؛ ادعایی که با بررسیهای علمی مرکز ملی کنترل بیماریهای آمریکا مغایرت دارد. برای انتقال ویروس ایدز (HIV) به وسیله حشرات خونخوار همچون پشهها، سه مکانیسم فرضی وجود دارد:
۱- در مکانیسم اول، یک پشه چرخه انتقال را با تغذیه روی یک فرد حامل ویروس HIV و بلعیدن ذرات ویروس به همراه خون مصرفی آغاز میکند. ویروس برای این که بتواند به فرد دیگری انتقال یابد، باید در بدن پشه زنده بماند و ترجیحاً تعدادش هم زیاد شود و سپس به غدد بزاقی پشه مهاجرت کند. پشه آلوده در حین خونخواری بعدی خود از یک انسان غیر آلوده باید ویروس را از طریق غدد بزاقی به وی انتقال دهد. این مکانیسمی است که به وسیله بیشتر انگلهای منتقله توسط پشهها از جمله مالاریا، تب زرد، تب دنگی و ویروسهای انسفالیت استفاده میشود.
۲- در مکانیسم دوم، یک پشه چرخه انتقال را با شروع کردن تغذیه روی فرد حامل HIV آغاز میکند اما کمی بعد از بلعیدن مقداری از خون وی و قبل از سیر شدن، به هر دلیلی خونخواری قطع میشود و بعد پشه به جای از سر گیری خونخواری از همان میزبان اولیه، یک شخص غیر آلوده به HIV را برای تکمیل غذای خود انتخاب میکند. به مجرد سوراخ شدن پوست میزبان جدید، پشه ذرات ویروس که از خونخواری قبلی به قطعات دهانیاش چسبیدهاند را انتقال میدهد. این مکانیسم در عفونتهای منتقله به وسیله پشهها معمول نیست اما آنمی عفونی اسبی به وسیله نیش مگسها و به همین شیوه انتقال پیدا میکند.
۳- سومین مکانیسم فرضی نیز شامل پشهای میشود که خونخواریاش روی یک انسان حامل HIV قطع شده و ادامه آن روی فرد دیگری انجام میدهد. اما در این سناریو، انسان غیر آلوده پشه را در هنگام تلاش برای خونخواری، روی بدن خودش کشته و له میکند و در نتیجه خون آلوده به HIV روی زخم نیش پخش میشود. در تئوری همه ویروسهای منتقله از طریق پشهها میتوانند به این منتقل شوند به شرطی که در خون میزبان ویروسها به مقدار کافی برای ایجاد عفونت تازه از این طریق داشته باشند.
هر یک از این مکانیسمها با انواعی از حشرات خونخوار بررسی شدهاند و نتایج به روشنی نشان دادهاند که پشهها نمیتوانند ایدز را انتقال دهند. اما گزارشهای خبری درباره یافتههای جدید گیجکننده است و تفسیر رسانهها از این نتایج مبهم است. یک انسان معمولی هنوز نمیتواند خود را قانع کند که یک بیماری خونی که بین انسانها از طریق سوزنهای زیر جلدی میچرخد، قابل انتقال به وسیله پشهها نباشد.
در زمانی که بیماری ایدز تازه شناخته شده بود، نگرانی از احتمال انتقال بیماری از طریق پشهها و حشرات خونخوار از سوی رسانههای جمعی زیاد دامن زده میشد. اما امروزه هم هنوز گاهی برای بالا بردن تیراژ و جلب توجه، این مسئله به وسیله روزنامههای زرد مطرح میشود. موضوع با گزارشهایی از یک جامعه کوچک در جنوب فلوریدا آغاز شد. شواهد اولیه حاکی از نقش احتمالی پشهها در بروز بیشتر از حد عادی ایدز در آن جمعیت محلی بود. رسانهها به سرعت این ادعا را در جامعه انتشار دادند که پشهها در انتقال ایدز دخالت داشتهاند؛ ادعایی که با بررسیهای علمی مرکز ملی کنترل بیماریهای آمریکا مغایرت دارد. برای انتقال ویروس ایدز (HIV) به وسیله حشرات خونخوار همچون پشهها، سه مکانیسم فرضی وجود دارد:
۱- در مکانیسم اول، یک پشه چرخه انتقال را با تغذیه روی یک فرد حامل ویروس HIV و بلعیدن ذرات ویروس به همراه خون مصرفی آغاز میکند. ویروس برای این که بتواند به فرد دیگری انتقال یابد، باید در بدن پشه زنده بماند و ترجیحاً تعدادش هم زیاد شود و سپس به غدد بزاقی پشه مهاجرت کند. پشه آلوده در حین خونخواری بعدی خود از یک انسان غیر آلوده باید ویروس را از طریق غدد بزاقی به وی انتقال دهد. این مکانیسمی است که به وسیله بیشتر انگلهای منتقله توسط پشهها از جمله مالاریا، تب زرد، تب دنگی و ویروسهای انسفالیت استفاده میشود.
۲- در مکانیسم دوم، یک پشه چرخه انتقال را با شروع کردن تغذیه روی فرد حامل HIV آغاز میکند اما کمی بعد از بلعیدن مقداری از خون وی و قبل از سیر شدن، به هر دلیلی خونخواری قطع میشود و بعد پشه به جای از سر گیری خونخواری از همان میزبان اولیه، یک شخص غیر آلوده به HIV را برای تکمیل غذای خود انتخاب میکند. به مجرد سوراخ شدن پوست میزبان جدید، پشه ذرات ویروس که از خونخواری قبلی به قطعات دهانیاش چسبیدهاند را انتقال میدهد. این مکانیسم در عفونتهای منتقله به وسیله پشهها معمول نیست اما آنمی عفونی اسبی به وسیله نیش مگسها و به همین شیوه انتقال پیدا میکند.
۳- سومین مکانیسم فرضی نیز شامل پشهای میشود که خونخواریاش روی یک انسان حامل HIV قطع شده و ادامه آن روی فرد دیگری انجام میدهد. اما در این سناریو، انسان غیر آلوده پشه را در هنگام تلاش برای خونخواری، روی بدن خودش کشته و له میکند و در نتیجه خون آلوده به HIV روی زخم نیش پخش میشود. در تئوری همه ویروسهای منتقله از طریق پشهها میتوانند به این منتقل شوند به شرطی که در خون میزبان ویروسها به مقدار کافی برای ایجاد عفونت تازه از این طریق داشته باشند.
هر یک از این مکانیسمها با انواعی از حشرات خونخوار بررسی شدهاند و نتایج به روشنی نشان دادهاند که پشهها نمیتوانند ایدز را انتقال دهند. اما گزارشهای خبری درباره یافتههای جدید گیجکننده است و تفسیر رسانهها از این نتایج مبهم است. یک انسان معمولی هنوز نمیتواند خود را قانع کند که یک بیماری خونی که بین انسانها از طریق سوزنهای زیر جلدی میچرخد، قابل انتقال به وسیله پشهها نباشد.