7- مديريت بستر
بستر ممكن است از پوشال چوب، خرده كاغذ يا كاه خرد شده باشد. از مصرف تراشه چوب سفت كه داراي تانن زيادي است و همچنين تراشه چوبريز و خاك ارهاي كه اگر بوسيله جوجه خورده شود باعث سوراخ شدن چينه دان و سنگدال ميشود خودداري كنيد. بهمنظور پيشگيري از بروز بيماري آسپرژيلوز، از مصرف بستر پوسيده و كپك زده خودداري نمائيد. بهترين بستر، تراشه چوب سفيد با كيفيت خوب است.
كاه در صورتي كه بهصورت صحيح عملآوري و نگهداري شده باشد ميتواند بستر مناسبي باشد.
جهت جلوگيري از ايجاد تاول سينه، سوختگي سينه و قرمزي و سوختگي مفصل خرگوشي كه باعث تنزل كيفيت و كم شدن ارزش لاشه ميگردد از بستر نرم با كيفيت مناسب استفاده شود. از مصرف پوشال پودر شده، مرطوب و يا كلوخه خودداري نمائيد. بستر با كيفيت خوب داراي 35ـ30 درصد رطوبت ميباشد. ارتفاع بستر 7ـ5 سانتيمتر توصيه شده است. هيچگاه بستر قديمي را مجدداً استفاده نكنيد. هميشه بستر قديمي را خارج و براي هر نوبت جوجهريزي از بستر تازه و جديد استفاده نمائيد.
8- مديريت نوردهي و روشنائي
غالباً در پرورش طيور گوشتي از برنامه نوردهي دائمي استفاده ميشود، ولي در هر روز بايد ساعاتي را نيز به تاريكي اختصاص داد. خاموشي در ساعاتي از روز باعث عادت كردن طيور به تاريكي شده و از وحشت آنها در موقع قطع برق و نتيجتاً تجمع و خفگي طيور پيشگيري مينمايد. در هنگام طراحي سيستم روشنائي، يك رديف لامپ در بالاي محدوده مادرهاي مصنوعي بايد در نظر گرفته شود تا طيور بطرف منبع حرارتي، آب و دان هدايت شوند.
روشنايي سالن با استفاده از لامپهاي معمولي و يا لامپهاي فلورسنت تامين ميگردد و نكته ضروري و اساسي اين است كه نور بطرف يكنواخت در سالن توزيع گردد. اداره رفاه طيور در انگليس، شدت نور حداقل، 10 لوكس در سطح پرنده و متوسط 20 لوكس در كل سالن را توصيه مينمايد. همچنين بسيار مهم است كه امكانات كم كردن شدت نور و تاريك كردن سالن وجود داشته باشد تا بتوانيم مواردي مثل خود خوري را كنترل كنيم.
9- مديريت تهويه و هوادهي
هر اندازه توان رشد پرنده افزايش يابد نياز به تامين اكسيژن و دفع حرارت بدن نيز افزوده ميگردد. بنابراين نياز به تهويه در آشيانههاي امروزي به مراتب بيش از سابق است. علاوه بر تامين هواي مورد مصرف مستقيم پرنده، حفظ كيفيت هواي سالنها نيز ضروري است. لذا سيستم تهويه سالن مرتباً بايستي بازنگري گرديده در صورت لزوم اصلاح شود.
در بعضي از فصول سال كه تغيير دما در شب و روز اندك است استفاده از كولر آبي ضروري است (سيستم پد). تهويه ناكافي علاوه بر كاهش اكسيژن لازم موجب افزايش غبار، رطوبت و گاز آمونياك شده به پرنده آسيب ميزند و براي پرسنل نيز نامطبوع ميگردد. توجه كنيد كه تداوم افزايش گاز آمونياك باعث ميشود كه كاركنان به آن عادت كرده و از افزايش بيشتر و خطرناك آن غافل شوند.
10- كنترل درجه حرارت بدن
دانستن عوامل اصلي تنظيم كننده دماي بدن پرنده كه بستگي به تهويه و درجه حرارت محيط دارد مفيد است. پرنده قادر است آرايش پرهاي محافظ بدن خود را براساس دماي بدن تغيير دهد. در هواي سرد پرها بصورت عمود بر بدن قرار ميگيرند و هواي ساكن محبوس در بين آنها بصورت لايهاي عايق كننده عمل مينمايد و برعكس با افزايش درجه حرارت، پرها روي سطح بصورت خوابيده آرايش مييابد و اجازه ميدهد حرارت توليد شده در بدن به آساني به خارج دفع شود. سپس پرنده تلاش مينمايد با تنفس دهاني و تبخير آب داخل دهان، خود را خنك كند.
هرچه تنفس دهاني افزايش يابد تبخير و برودت افزايش مييابد. تبادل حرارت بدن مرغ بستگي بهرطوبت هوا داشته، با افزايش ميزان رطوبت محيط، امكان دفع حرارت بدن كاهش مييابد. در مناطقي كه كاهش رطوبت محيط ممكن نيست، بهترين راه حل، عبور هواي زياد با سرعت 2 متر در ثانيه در اطراف پرنده است و بدون انجام آن پرنده قادر به كنترل اعمال حياتي خود نبوده و تعادل بدنش به هم خورده و با شوك حرارتي تلف ميگردد. حرارت بيشترين اثر را در مصرف دان داشته و افزايش هر 1 درجه سانتيگراد به دماي سالن موجب كاهش حدود 1% از دان مصرفي خواهد شد بهعنوان مثال اگر درجه حرارت سالن از 25 درجه به 35 درجه سانتيگراد تغيير كند و هوا جريان نداشته باشد بيش از 10 درصد از مصرف دان كاسته ميشود.
استفاده از هواي گرم :
در صورت استفاده از کوره هاي هواي کرم که سوخت آن معمولا گاز يا گازوئيل است ، در روز اول درجه حرارت سالن بايد 31-29 درجه بوده و سپس به تدريج هر هفته 2 درجه سانتيگراد از ميزان گرماي سالن کاسته شود به طوري که در 35 روزگي به 21-18 درجه برسد.استفاده از هواي گرم مي تواند باعث دهيدراته شدن جوجه گردد ، لذا در اين صورت استفاده از اين سيستم گرمايشي تعداد آبخوري بيشتري مورد استفاده قرار گيرد. در اين سيستم توزيع يکنواخت هوا بر روي درجه حرارت مطلوب موثر مي باشد.
استفاده ازگرمايش مستقيم تشعشعي:
در اين روش از مادرهاي مصنوعي مرسوم بدون اينکه محصور شوند استفاده شده و جوجه ها توسط منبع روشنايي به طرف منبع حرارتي هدايت مي شوند .
درجه حرارت درزير مادر مصنوعي بايستي 33-32 در جه سانتي گراد تنظيم شود در اين حالت درجه حرارت در محلي که نور مادر مصنوعي تمام مي شود 29 درجه سانتي گراد خواهد بود . رفتار جوجه ها راهنماي خوبي براي نشان دادن درجه حرارت مادرهاي مصنوعي است، اگر جوجه ها دور هم جمع شده و سر و صدا کنند نشانگر سرد بودن محيط نگهداري جوجه بوده و اگر آنها از مادرهاي مصنوعي دور شوند ، درجه حرارت بسيار بالاست. جوجه ها بايد در محدوده مادر مصنوعي پخش شوند . پس از 3-2 هفته بسته به درجه حرارت محيط روشنايي بايد افزايش يابد.
درجه حرارت سالن بايستي به تريج در هر هفته 2 درجه سانتي گراد کاهس يابد، به طوري که در حدود 35 روزگي به 21-18 درجه سانتي گراد برسد.
محدود کردن منطقه گرما :
معمولا در سالنهاي باز، مادرهاي مصنوعي بايستي محصور شوند. در اين صورت ارتفاع ديوار حصار آنها ببايد بيش از 30 تا 40 سانتيمتر باشد تا گرما به حد کافي حفظ شده و ضمنا هوا نيز جريان داشته باشد. اندازه محدوده محصور شده بستگي به ميزان درجه حرارت ايجاد شده دارد، اگر درجه حرارت زير مادر مصنوعي 33-31 درجه سانتي گراد باشد، در پيرامون مادرهاي مصنوعي مي تواند در کاهش دسترسي جوجه در زمانهاي حساس به آب و دان موثر باشد. دليل نياز به محدود کردن مادرهاي مصنوعي بايد بررسي شود و سپس با دقت به دسترسي طيور به آب و دان و حداقل ميزان تهويه توجه مخصوص شود اين حصارها موقتي است و بايستي جمع شوند اما تا آن زمان در تامين تهويه و آب و دان بايسي دقت فوق العاده مبذول گردد. در استفاده از فن هايي که به منظور کاهش هزينه هاي گرمايشيمورد استفاده قرار مي گيرند بايد فوق العاده دقت شود.
11- مديريت رشد طيور گوشتي
تنظيم رشد طيور گوشتي با هدف كاهش مشكلات پا و آسيت و همچنين بهبود ضريب تبديل صورت ميگيرد. ميزان رشد را ميتوان با كنترل دان و يا روشنايي و يا تركيبي از هر دو تنظيم نمود.
الف) كنترل دان:
تنظيم رشد از طريق دان، با ايجاد تغييرات در ميزان مواد مغذي دان (تغيير در كيفيت) و يا تغيير در فرم فيزيكي دان (پلت بجاي مش) و يا تغيير در ميزان مصرف (تغيير در كميت) انجام ميشود.
ب) كنترل نور:
برنامههاي نور نبايد به طريقي باشد كه طيور در ساعات روشنائي بيش از حد معمول دان مصرف نمايند.
در مدت خاموشي سالن بايد واقعاً تاريك باشد بطوريکه طيور نتوانند به دان دسترسي يابند. برنامههاي نور بايد براساس وضعيت و تجهيزات سالن و امكانات و توان مديريتي تدوين شود.
رعايت موارد زير خطرات ناشي از تنظيم رشد از طريق كنترل دان و يا نور را كاهش ميدهد:
ـ هيچ نوع برنامهاي را تا قبل از رسيدن طيو به سن 7 روزگي شروع ننمائيد.
ـ 14 روز قبل از كشتار برنامه را متوقف نمائيد تا طيور به رشد كامل برسند.
ـ اطمينان از صحت عملكرد سيستم تهويه منطبق با شرايطي كه پيش ميآيد.
ـ تدارك تجهيزات كافي در سالن جهت دسترسي به آب و دان بيش از وضعيت طبيعي.
ـ كنترل مرتب وزن و تنظيم برنامههاي كنترل رشد با توجه به وزن طيور.
12- مديريت آماري
آمار و اطلاعات گله بايد بطور صحيح و دقيق ثبت شود تا بتوانيم وضعيت گله را پيش بيني نموده و برنامه ريزيهاي لازم را انجام داده و همچنين به عملكرد و ميزان مناسب سودآوري گله دستيابيم. همچنين ثبت آمار باعث ميشود كه مشكلات احتمالي را پيشبيني نمائيم. بطور خلاصه ثبت آمار ابزار فوقالعاده ارزشمند مديريتي ميباشد. توجه داشته باشيد که آمار روزانه ثبت شده مربوط به هر سالن در داخل همان سالن بايد نگهداري شود.
آمار روزانه:
ـ تعداد تلفات، حذف و كشتار.
ـ مصرف آب.
ـ ميزان حداقل و حداكثر درجه حرارت.
ـ مصرف دان.
ـ وزن زنده و افزايش روزانه.
ـ درمان: نوع و ميزان، تاريخ مصرف و مدت زمان مصرف دارو و شماره ساخت دارو .
ـ واكسيناسيون: زمان و نوع و ميزان و شماره ساخت واكسن.
ـ محل تامين دان، سوخت، پوشال و غيره.
آمار توليد:
ـ تعداد و تراكم جوجهريزي.
ـ تاريخ جوجهريزي، كارخانه جوجهكشي و گله مادر.
ـ توزيع دان، نوع، زمان مصرف و مدت زمان مصرف مواد افزودني بهدان.
ـ نتايج كالبدشكافي.
ـ تعداد نمونههاي دان كه از هر محموله وارده به مرغداري بايستي در ظروف در بسته غير قابل نفوذ از نظر هوا و جوندگان تا 3 هفته پس از مصرف نگهداري شود.
ـ تعميرات و نگهداري.
ـ كنترل موتور برق.
ـ كنترل وسائل اخطار دهنده (چراغ زنگ و يا بوقهاي خطر).
..