جام جم آنلاين: فوران توده هاي بزرگي از خاکستر در ايسلند در اثر فعال شدن يکي از آتشفشان هاي خفته اين منطقه باعث شده است نشريه علمي لايو ساينس گزارشي درباره حقايق و رويدادهاي بزرگي که به واسطه آتشفشان ها به وجود آمده اند منتشر کند.
در حال حاضر در حدود هزار و 500 آتشفشان سرتاسر کره زمين را پوشانده اند و برخي از آنها به صورت متوالي و براي سال ها فوران کرده و مي کنند. اين پديده وقتي رخ مي دهد که سنگ هاي مذاب يا ماگما تحت فشار و با سرعت به سمت بالا حرکت کرده و بخش ضعيفي از پوسته زمين را شکافته و به خارج راه پيدا کنند.
مخازن زيرزميني ماگماها مي توانند براي صدها سال در زير زمين مخفي باقي بمانند و سپس به شکلي دور از انتظار و ناگهاني فوران کنند.
نشريه لايو ساينس در پي فوران آتشفشاني در ايسلند پس از 200 سال خاموشي و در اواخر روز پنجشنبه که منجر به فوران مقادير زيادي آب داغ، خاکستر و سنگ ريزه شده و بسياري از پروازهاي فرودگاه هاي اروپايي را با اختلال مواجه کرد گزارشي از 11 نکته درباره آتشفشان هاي جهان منتشر کرده است.
1- سنگ هاي متخلخل آتشفشاني تنها سنگ هايي هستند که از توانايي شناور بودن بر روي آب برخوردارند. اين سنگ ها معمولا خاکستري و مملو از حفره هاي حباب مانند هستند که در اثر خروج سريع و پرفشار گازهاي داغ از ميان سنگها به وجود مي آيند.
2- نيرومندترين آتشفشان هاي جهان ابرآتشفشان نام دارند. انفجار يک ابرآتشفشان مي تواند باراني از آتش را تا مسافت هزاران مايل بر زمين بباراند و منجر به ايجاد تغييرات آب و هوايي شود. تغييراتي از قبيل کاهش دماي هوا که در نتيجه آزادسازي چندين تن خاکستر در اتمسفر زمين به وجود مي آيد. اين هيولاها دست هاي وحشتناک خود را هر چند صد هزار سال يکبار رو مي کنند. يکي از بزرگترين آنها در پارک ملي «Yellowstone» قرار دارد و دانشمندان نيز اعلام کرده اند انفجار اين آتشفشان نزديک است.
3- بزرگترين انفجار آتشفشاني تاريخ به کوه «تامبورا» واقع در جزيره «سامباوا» در اندونزي تعلق دارد. انفجار و فوران اين آتشفشان در سال 1815 منجر به مرگ 100 هزار انسان شد. اندونزي از بيشترين تعداد آتشفشان هاي فعال تاريخ در حدود 76 آتشفشان برخوردار است.
4- بيشتر آتشفشان ها در لبه صفحه هاي تکتونيکي رخ مي دهند، صفحه هاي بزرگ سنگي که سطح زمين را تشکيل داده اند اما برخي از آتشفشان ها از جمله ابرآتشفشان «Yellowstone» بر روي مناطقي ديگر به نام مناطق داغ يا فعال آتشفشاني قرار گرفته اند که ماگماها در اين مناطق مسير خود را به آرامي از اعماق به سمت سطح زمين باز مي کنند.
5- ايسلند مشهور به سرزمين آتش و يخ بر فراز آتشفشان هاي نوار نيمه اقيانوسي اطلس قرار دارد. آخرين فوران آتشفشان «Eyjafjallajokull» در آوريل 2010 در برابر فواران قدرتمند آتشفشان «Skaptar» در سال 1783 بسيار کوچک به نظر مي آيد ، اين انفجار آتشفشاني تمامي منابع کشاورزي و شيلات جزيره را نابود کرده و منجر به قحطي شد که جان يک پنجم از مردم جزيره را گرفت.
6- انفجار سال 1991 آتشفشان «Pinatubo» در فيليپين از انفجار «Skaptar» نيز سخت تر بود. اين انفجار در حدود 22 ميليون تن دي اکسيد سولفور را به خارج از زمين انتقال داد که اين ماده به چرخه مواد زمين وارد شده و حرارت جهاني را حداقل 0.5 درجه سلسيوس کاهش داد.
7- آتشفشان ها توانايي رشد کردن دارند با انباشته شدن گدازه ها و خاکسترها لايه هاي جديدي به آتشفشان افزوده شده و ارتفاع آن را افزايش مي دهند. اين يکي از شيوه هاي رايجي است که کوه ها بر اساس آن ساخته مي شوند.
8- آتشفشان ها مي توانند منقرض شوند. زماني که دانشمندان اعلام مي کنند از اين پس آتشفشاني هرگز فوران نخواهد کرد ، در واقع انتظار منقرض شدن و نابود شدن آتشفشان وجود دارد. آتشفشان هايي که در حال حاضر فعال نيستند اما احتمال فعال شدن آنها وجود دارد آتشفشان هاي خفته خوانده مي شوند.
9- فشار مستقيم برخي از فوران هاي آتشفشاني مي تواند منجر به شکل گيري مخازن ماگمايي شود که در هم فرو مي ريزند و حفره هاي عظيم و کاسه مانندي به نام «کالدرا» به وجود مي آورند.
10- بزرگترين آتشفشان موجود بر روي زمين، آتشفشان «Mauna Loa» واقع در هاوايي است. اين آتشفشان يکي از پنج آتشفشان موجود در هاوايي است که در ارتفاع سه هزار و 962 متر بالاتر از سطح دريا قرار گرفته است. جزاير هاوايي در واقع به واسطه نقاط داغ و فعال آتشفشاني به وجود آمده اند.
11- آتشفشان ها باعث رنگين تر شدن غروب خورشيد مي شوند، زماني که آتشفشان «Kasatochi» در سال 2008 فوران کرد مردم سرتاسر جهان شاهد رنگمايه هاي فوق العادي زيباي نارنجي و سرخ رنگي در غروب خورشيد بودند. اين رويداد ديدني ناشي از انتشار ذرات خاکستر در اتمسفر زمين است که باعث شکست بيشتر پرتوهاي خورشيدي در آسمان مي شوند
