شاید شما هم این موضوع را شنیده باشید که در گذشته های نه چندان دور بسیاری از کودکان به دلیل آنچه بی توجهی، شیطنت و یا بازیگوشی نامیده می شد در دوران دبستان کنار گذاشته می شدند. بیش فعالی که به اختصار ADHD خوانده می شود نوعی اختلال شایع است که حدود هشت تا 10 درصد کودکان را مبتلا می کند. ویژگی های اولیه بیش فعالی از سال های اولیه رشد یعنی قبل از ورود به مدرسه شروع می شود. بیش فعالی دارای ویژگی های بارزی است که شامل پرتحرکی، کمبود توجه و تمرکز، بروز اعمال ناگهانی و غیرقابل پیش بینی می شود. این اختلال سه نوع است؛ در گونه اول که کودک فقط در توجه و تمرکز مشکل دارد. در نوع دوم فقط پرتحرکی دیده می شود و بالاخره نوع ترکیبی که کودک هم پرتحرک است و هم مشکل توجه و تمرکز دارد این اختلال در کودکان دبستانی و در پسرها سه تا پنج برابر شایع تر از دختران است و بیشتر در پسران اول خانواده مشاهده می شود. معمولا اختلال از سه سالگی به بعد تشخیص داده می شود. کودکان مبتلا در دوره شیرخواری اکثرا پرتحرک هستند و دست ها و پاهای خود را زیاد حرکت می دهند؛ کم خواب، کم غذا هستند و زیاد گریه می کنند.
تشخیص بیش فعالی برخی از والدین با دیدن پرتحرکی فرزندان خود به بیش فعالی آنها مشکوک می شوند اما باید دانست که جنب و جوش زیاد نشانه قانع کننده ای برای این اختلال نیست. ناتوانی در تمرکز و نداشتن صبر در گوش کردن، ناتوانی در توجه به جزئیات، ناتوانی در انجام تکالیف مدرسه و سایر وظایف محوله، بی دقتی و بی نظمی، گم کردن مدام وسایل، بی قراری (معمولا نشستن آرام در یک جا برای این کودکان مشکل است) و ناتوانی در انتظار کشیدن از دیگر علائم این اختلال است. کودکان بیشفعال احساس خطر نمیکنند و به کارهای خطرناک علاقه نشان میدهندن که گاهی اطرافیان این موضوع را به اشتباه نشانه شجاعت کودک به حساب می آورند تشخیص بیش فعالی با یک آزمون خاص امکانپذیر نیست. مجموعه ای از این علائم باید (حداقل در مدت شش ماه) مورد بررسی قرار بگیرد. کودک این موارد را معمولا قبل از هفت سالگی نشان می دهد. همچنین کودکی که دارای این نشانه هاست با رفتارهایش اطرافیان خود را در محیط های مختلفی مانند مدرسه یا خانه دچار مشکل می کند و حتی با گروه دوستان و همسالان خود نیز به راحتی کنار نمی آید.
دلایل بیش فعالی احتمالا ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است.مصرف الکل و سیگار طی بارداری میتواند با آن در ارتباط است.حتی استنشاق تحمیلی دود سیگار توسط مادر باردار، باعث اختلال در رفتار کودک میشود. استرس مادر هم با این موضوع ارتباط دارد. تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده بیانگر این است که این اختلال معمولا در خویشاوندان نزدیکان افراد هم وجود دارد. مسمومیت ناشی از سرب حاصل از دود اتومبیل و آلودگی هوا، غذاهای محتوی مواد افزودنی مثل شیرین کنندههای مصنوعی و یا رنگدهندههای خوراکی، مواد جلوگیریکننده از فاسد شدن غذا که در بعضی از غذاهای آماده وجود دارد، نیز در ایجاد این اختلال سهیم هستند. در صورت بی توجهی به کودکان بیش فعال و معالجه نشدن آنها احتمال اینکه این افراد در آینده به افسردگی مبتلا شوند و یا در نوجوانی رفتارهای ضد اجتماعی و گاه بزهکارانه داشته باشند زیاد است.
عوارض بیش فعالی ناتوانی در یادگیری، اضطراب، افسردگی، اختلال دو قطبی، سندرم تورت(تیکهای عصبی و لکنت زبان)، احتمال زیاد اعتیاد و الکلی شدن
توصیه‌های تغذیه ای برای كودكان مبتلا به بیش فعالی 1.رژیم كم شكر، پرهیز از خوردن قندهای ساده و شیرینی‌ها 2.استفاده بیشتر از پروتئین‌ها مثل مرغ، تخم مرغ، گوشت قرمز 3.حذف یا كاهش آلرژن‌های غذایی مثل: بادام زمینی، شكلات، پنیر، شكر، گندم، سویا، توتفرنگی، كشمش، نوشابه‌ها، هلو، آلو، پرتقال، بیسكویت، سیب، گوجه فرنگی، آدامس، سس، خیار، توت، آبلیمو، كنسروها، ترشی، كمپوت‌ها، مربا، قهوه و چای 4.درمان كمبودهای تغذیهای و استفاده از مكمل های غذایی 5.حذف یا كاهش افزودنی‌های خوراكی و رنگ‌های مصنوعی 6.استفاده از منابع غذایی حاوی امگا- 3 مانند ماهی ، روغن زیتون و گردو 7.استفاده از میوه و سبزی تازه و حذف غذاهای سرخ شده 8.محدودیت مصرف فرآورده‌های لبنی و افزایش مصرف آب درمان بیش فعالی برای درمان بیش فعالی می بایست از برنامه ها و راهکارهای متنوعی استفاده کرد و درمان این بیماری فقط با دارو موثر و مفید نیست، در ادامه به بیان راهها و آموزشهایی که والدین با یادگیری آن می توانند به درمان کودک بپردازند، اشاره می کنیم و شما برای پیدا کردن درمان دارویی مناسب می بایست حتما به پزشک مراجعه کنید. به کودکتان محبت و مهربانی کنید. در روز وقتی را برای آشنایی و صحبت با کودکتان بگذارید. راههای برای افزایش عزت نفس کودکتان بیابید. برای وی محیطی مربوط و مختص خودش بسازید. موقع حرف زدن با فرزندتان آرام و شمرده صحبت کنید. برنامه منظمی برای خواب، استراحت و غذا خوردن کودکان تنظیم کنید. از استراحت کافی کودکانتان مطمئن شوید. از موقعیت های ناراحت کننده برای کودکتان تا آنجا که می توانید دوری کنید. از تنبیه ها و دعواهای آرام، کوتاه و تاثیر گذار استفاده کنید. صبور باشید. در درمان کودک واقع بین باشید و انتظار درمان یک شبه را نداشته باشید.
تفاوت شیطنت و بیش فعالی بیش فعالی و شیطنت هر کدام اختلالی شایع محسوب میشوند که در اغلب کودکان وجود دارند. کودک بیش فعال اغلب فعالیتهای پیچیدهتری نسبت به کودک شیطان دارد و بسیار زیاد هیجانزده می شود و در کار تمام والدین خود جستجو میکند. بررسیها نشان میدهند کودکان بیش فعال هنگامی که بازی میکنند با صدای بلند این کار را انجام میدهند ساعات خواب نامنظمی دارند و اغلب تا ساعات زیادی از شب بیدارند. بیش فعالی اغلب ارثي است و رفتار والدین و شرایط محیطی هم تاثیر زیادی روی این امر دارد. کودکان پیش فعال را میتوان با مراجعه به پزشک یا روان شناس تا حدود بسیار زیادی درمان کرد و شیطنت های آنها را کنترل کرد.
تشخیص بیش فعالی برخی از والدین با دیدن پرتحرکی فرزندان خود به بیش فعالی آنها مشکوک می شوند اما باید دانست که جنب و جوش زیاد نشانه قانع کننده ای برای این اختلال نیست. ناتوانی در تمرکز و نداشتن صبر در گوش کردن، ناتوانی در توجه به جزئیات، ناتوانی در انجام تکالیف مدرسه و سایر وظایف محوله، بی دقتی و بی نظمی، گم کردن مدام وسایل، بی قراری (معمولا نشستن آرام در یک جا برای این کودکان مشکل است) و ناتوانی در انتظار کشیدن از دیگر علائم این اختلال است. کودکان بیشفعال احساس خطر نمیکنند و به کارهای خطرناک علاقه نشان میدهندن که گاهی اطرافیان این موضوع را به اشتباه نشانه شجاعت کودک به حساب می آورند تشخیص بیش فعالی با یک آزمون خاص امکانپذیر نیست. مجموعه ای از این علائم باید (حداقل در مدت شش ماه) مورد بررسی قرار بگیرد. کودک این موارد را معمولا قبل از هفت سالگی نشان می دهد. همچنین کودکی که دارای این نشانه هاست با رفتارهایش اطرافیان خود را در محیط های مختلفی مانند مدرسه یا خانه دچار مشکل می کند و حتی با گروه دوستان و همسالان خود نیز به راحتی کنار نمی آید.
دلایل بیش فعالی احتمالا ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است.مصرف الکل و سیگار طی بارداری میتواند با آن در ارتباط است.حتی استنشاق تحمیلی دود سیگار توسط مادر باردار، باعث اختلال در رفتار کودک میشود. استرس مادر هم با این موضوع ارتباط دارد. تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده بیانگر این است که این اختلال معمولا در خویشاوندان نزدیکان افراد هم وجود دارد. مسمومیت ناشی از سرب حاصل از دود اتومبیل و آلودگی هوا، غذاهای محتوی مواد افزودنی مثل شیرین کنندههای مصنوعی و یا رنگدهندههای خوراکی، مواد جلوگیریکننده از فاسد شدن غذا که در بعضی از غذاهای آماده وجود دارد، نیز در ایجاد این اختلال سهیم هستند. در صورت بی توجهی به کودکان بیش فعال و معالجه نشدن آنها احتمال اینکه این افراد در آینده به افسردگی مبتلا شوند و یا در نوجوانی رفتارهای ضد اجتماعی و گاه بزهکارانه داشته باشند زیاد است.
عوارض بیش فعالی ناتوانی در یادگیری، اضطراب، افسردگی، اختلال دو قطبی، سندرم تورت(تیکهای عصبی و لکنت زبان)، احتمال زیاد اعتیاد و الکلی شدن
توصیه‌های تغذیه ای برای كودكان مبتلا به بیش فعالی 1.رژیم كم شكر، پرهیز از خوردن قندهای ساده و شیرینی‌ها 2.استفاده بیشتر از پروتئین‌ها مثل مرغ، تخم مرغ، گوشت قرمز 3.حذف یا كاهش آلرژن‌های غذایی مثل: بادام زمینی، شكلات، پنیر، شكر، گندم، سویا، توتفرنگی، كشمش، نوشابه‌ها، هلو، آلو، پرتقال، بیسكویت، سیب، گوجه فرنگی، آدامس، سس، خیار، توت، آبلیمو، كنسروها، ترشی، كمپوت‌ها، مربا، قهوه و چای 4.درمان كمبودهای تغذیهای و استفاده از مكمل های غذایی 5.حذف یا كاهش افزودنی‌های خوراكی و رنگ‌های مصنوعی 6.استفاده از منابع غذایی حاوی امگا- 3 مانند ماهی ، روغن زیتون و گردو 7.استفاده از میوه و سبزی تازه و حذف غذاهای سرخ شده 8.محدودیت مصرف فرآورده‌های لبنی و افزایش مصرف آب درمان بیش فعالی برای درمان بیش فعالی می بایست از برنامه ها و راهکارهای متنوعی استفاده کرد و درمان این بیماری فقط با دارو موثر و مفید نیست، در ادامه به بیان راهها و آموزشهایی که والدین با یادگیری آن می توانند به درمان کودک بپردازند، اشاره می کنیم و شما برای پیدا کردن درمان دارویی مناسب می بایست حتما به پزشک مراجعه کنید. به کودکتان محبت و مهربانی کنید. در روز وقتی را برای آشنایی و صحبت با کودکتان بگذارید. راههای برای افزایش عزت نفس کودکتان بیابید. برای وی محیطی مربوط و مختص خودش بسازید. موقع حرف زدن با فرزندتان آرام و شمرده صحبت کنید. برنامه منظمی برای خواب، استراحت و غذا خوردن کودکان تنظیم کنید. از استراحت کافی کودکانتان مطمئن شوید. از موقعیت های ناراحت کننده برای کودکتان تا آنجا که می توانید دوری کنید. از تنبیه ها و دعواهای آرام، کوتاه و تاثیر گذار استفاده کنید. صبور باشید. در درمان کودک واقع بین باشید و انتظار درمان یک شبه را نداشته باشید.
تفاوت شیطنت و بیش فعالی بیش فعالی و شیطنت هر کدام اختلالی شایع محسوب میشوند که در اغلب کودکان وجود دارند. کودک بیش فعال اغلب فعالیتهای پیچیدهتری نسبت به کودک شیطان دارد و بسیار زیاد هیجانزده می شود و در کار تمام والدین خود جستجو میکند. بررسیها نشان میدهند کودکان بیش فعال هنگامی که بازی میکنند با صدای بلند این کار را انجام میدهند ساعات خواب نامنظمی دارند و اغلب تا ساعات زیادی از شب بیدارند. بیش فعالی اغلب ارثي است و رفتار والدین و شرایط محیطی هم تاثیر زیادی روی این امر دارد. کودکان پیش فعال را میتوان با مراجعه به پزشک یا روان شناس تا حدود بسیار زیادی درمان کرد و شیطنت های آنها را کنترل کرد.
