مقدمه: مجموعه دهان و دندان به عنوان دروازه ورود غذا و آغازگر روند هضم و جذب غذا نقش مهمي در آماده‌سازي نيازمندي‌هاي غذائي انسان بعهده دارد. رشد و تكامل عملكرد مطلوب روزانه و ايجاد حس لذت و نشاط در جسم و جان انسان بدون عملكرد اين بخش از بدن و همكاري و مشاركت آن امكان‌پذير نيست. مطالعات و شواهد نشان مي‌دهد كه بسياري از مردم از داشتن اطلاعات كافي براي تامين و ارتقاء سلامتي اين عضو مهم و همچنين پرهيز از عوارض آسيب زننده به آن بي‌بهره هستند. لذا در ذیل برخی ازنکات ضروری در رابطه با بهداشت دهان و دندان بیان میگردد. _ دسترسي به همه سطوح دندانها به منظور پاك نمودن پلاك ميكروبي مستلزم صرف وقت كافي است. شما بايد روزي 2 بار و هر بار حداقل 3-2 دقيقه براي مسواك زدن وقت صرف نماييد ولي متاسفانه بسياري از مردم بين 70-45 ثانيه صرف مسواك زدن خود مي‌كنند. _ شستشوي دهان با آب بعد از خوردن غذا باعث خنثي شدن اسيد و كاهش باكتريها به ميزان 30% (از هر 100 عدد 30 عدد) مي‌شود. _ غذاهاي چسبناك مانند شكلات كه حاوي مقدار زيادي مواد قندي هستند به مدت زمان زيادي جهت خنثي شدن اثرات سوء آنها و پاك شدن توسط بزاق از روي سطح دندان نياز دارند. عموماً غذاهايي كه براي بدن مفيد هستند براي دندانها نيز مفيدند بطور مثال غذاهايي كه سفت و الياف دار هستند مثل سبزي‌ها، ميوه‌ها و دانه‌هاي گياهي سبب ماساژ لثه ميشوند و تا حدودي خاصيت تميز كنندگي دندانها را نيز دارا مي‌باشد _ استفاده گاهگاهي از خلال دندان براي برداشتن باقيمانده غذايي از روي دندان مفيد است. اما در درازمدت استفاده از خلال دندان باعث سايش و تحليل لثه مي‌شود. استفاده از خلال دندان به مدت طولاني و به صورت عادت ممكن است باعث جابجايي دندان و در نهايت ناراحتي مفصل گيج‌گاهي ـ فكي شود. به علاوه بايد دقت نمود خلال دندان در لثه شكسته نشود. _ استفاده از نخ دندان يك مرحله مهم از مراقبت دهان و دندان است كه اكثر مردم آن را فراموش مي‌كنند و وقتي براي آن صرف نمي‌كنند. با استفاده روزانه از نخ دندان شما شانس سالم ماندن دندانها را بالا مي‌بريد و شانس عفونت لثه و نسوج اطراف دندان كاهش مي‌يابد. استفاده از نخ دندان باعث حذف پلاك ميكروبي از سطوح بين دنداني مي‌شود و جريان خون لثه را افزايش مي‌دهد. الف)علل دهانی شامل: عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، جرم و ضایعات بافت نگهدارنده دندان، دندان پوسیده و عفونی، ناهنجاریهای دندانی و ... ب)علل خارج دهانی شامل: بيماريهاي گوارشي، اختلالات و تغييرات هورموني، عفونت در راههاي هوايي، استعمال دخانيات، تنفس از طريق دهان و گرسنگي
عاداتی که دندان هایتان را خراب میکند: دندان قروچه، جویدن مداد، جویدن یخ، مکیدن انگشت،مکیدن لیمو ترش، جویدن ناخن، با شیشه شیر خوابیدن، سخت مسواک زدن، باز کردن چیزی با دندان، خوردن شیرینی های چسبنده، خوردن نوشابههای گازدار و آبمیوههای صنعتی، مصرف چیپس سیب زمینی، مصرف دائمی میان وعده، نوشیدن قهوه، کشیدن سیگار، نوشیدن مشروبات الکلی و ...
شروع مسواک زدن از چه سنی لازم است؟ مسواک زدن برای کودکرا باید از همان نوزادی شروع کنیم. انجمن دندانپزشکان آمریکا پیشنهاد کرده کهدهان نوزاد را از همان روزهای اول بعد از تولد تمیز کنید. البته در اینزمان او هنوز دندانی ندارد و مسواکی هم لازم نیست اما می‌توانید بعد از هروعده غذا یا شیر مادر، با یک گاز یا دستمال مرطوب، لثه‌های او را تمیزکنید. این کار سه فایده دارد: اول اینکه پلاکی را که روی لثه جمع شدهبرمی‌دارد. برداشتن پلاک مانع از رشد باکتری‌های متعدد روی لثه کودکمی‌شود. دوم اینکه موجب می‌شود کودک به داشتن یک دهان تمیز و عاری از پلاکعادت کند و در نتیجه مرحله بعدی که مسواک زدن است، برای او ساده‌ترخواهدشد. سوم اینکه این مساله موجب می‌شود که کودک شما به اینکه کسی در دهانشدست ببرد، عادت کند. در این صورت در آینده، مسواک زدن و یا معاینهدندانپزشک برای او آسان‌تر خواهد شد. اولین دندان کودک در حدود شش ماهگی تا یکسالگی در می‌آید. در این زمان می‌توانید از یک گوش پاک‌کن برای تمیز کردندندان وی استفاده کنید به تدریج با زیادتر شدن تعداد دندانها، می‌توان ازیک مسواک نرم کوچک کمک گرفت. با وجود اینکه شاید کودک شما این امر را دوستنداشته باشد و با شما بجنگد اما مهم است که پلاک میکروبی از روی دندان‌هایشپاک شود. در سنین کودکی پوسیدگی دندانها سریع‌تر پیشرفت میکند و بامسواک زدن می‌توانیم عامل اصلی پوسیدگی را از بین ببریم. به مساله این طورنگاه کنید: پوسیدگی دندان یک بیماری است! نه فقط یک سوراخ در دندان. تاحدود سن ۶ تا ۷ سالگی، شما مسوول پاکیزه نگه‌داشتن دندان‌های کودک خودهستید. تا قبل از شش سالگی، حتی اگر فکر می‌کنید کودک شما قادر به مسواکزدن دندان‌هایش است اما لازم است باز هم شما بر کار او نظارت داشته باشید. کودک باید بداند که دندان هم مانند بقیه قسمت‌های بدنش باید تمیز شود. بهاو بگویید همان‌طور که تو دست‌هایت را می‌شوری، باید دندان‌هایت را هم تمیزکنی!
علاقهمند کردن کودکان به مسواک زدن: راه اصلی برای علاقهمند کردن کودکان بهمسواک زدن این است که این کار را برای آنها جالب نشان دهیم. از همین امروزشروع کنید و به دنبال راه‌های جذاب برای تشویق او باشید. بهتر است که کودکاحساس کند مسواک زدن یک سرگرمی جالب است نه یک اجبار! یک روش موثر این است که به کودک اجازهدهید که او دندان‌های شما را مسواک بزند. شما در طول این مدت باید بخندید ونشان دهید که او چه کار جالبی انجام می‌دهد. سپس اجازه دهید خود اودندان‌هایش را مسواک بزند و در نهایت خود شما دندان‌های او را تمیز کنید. کار دیگری که می‌توان انجام داد، این است که کودک را تشویق کنید تا به طورمثال دندان‌های عروسک خود را مسواک بزند.اجازه بدهید کودک مسواک و خمیردندان خود را انتخاب کند (البته با نظارت شما). این کار او را به مسواک زدنعلاقه‌مند میکند. هنگام مسواک زدن دندان‌های کودک، سعی کنیداین کار را به آرامی و بدون عجله انجام دهید تا لثه‌های او آزرده نشود ولطفا هرگز تهدید نکنید که اگر مسواک نزنی تو را پیش دندانپزشک می‌برم! دربسیاری از موارد، ریشه ترس کودکان در همین تهدیدها نهفته است. مهم است کههمه قسمت‌های دندان تمیز شوند. به طور معمول حدود دو تا سه دقیقه زمان برایمسواک زدن توصیه می‌شود که البته اغلب افراد، حتی بزرگسالان، کمتر از یکدقیقه را صرف انجام آن می‌کنند. اینکه کودک را وادار کنیم دو سه دقیقهمسواک را در دهانش تحمل کند، کار سختی است. برای این کار می‌توانید آهنگیرا با هم گوش کنید و یا آهنگی را که حدود دو دقیقه است، برایش بخوانید تاسر او گرم شود. هنگام مسواک زدن، بیشتر وقت را صرفدندان‌های عقب کنید زیرا پوسیدگی در این دندانها بیشتر ایجاد می‌شود. سپسنوبت به دندان‌های جلو می‌رسد. هنگامی که کودکان خودشان مسواک می‌زنند،اغلب فقط سطوح جونده را تمیز می‌کنند. باید به آنها آموخت که سطوح داخلی وخارجی را هم مسواک کنند. به کودک بیاموزید که دهانش را با آب بشوید و سپسآن را تف کند.
_ علل متعددی موجب ايجاد بوی نامطبوی دهان ميشوند که بطور عمده بر دو دسته اند
عاداتی که دندان هایتان را خراب میکند: دندان قروچه، جویدن مداد، جویدن یخ، مکیدن انگشت،مکیدن لیمو ترش، جویدن ناخن، با شیشه شیر خوابیدن، سخت مسواک زدن، باز کردن چیزی با دندان، خوردن شیرینی های چسبنده، خوردن نوشابههای گازدار و آبمیوههای صنعتی، مصرف چیپس سیب زمینی، مصرف دائمی میان وعده، نوشیدن قهوه، کشیدن سیگار، نوشیدن مشروبات الکلی و ...
شروع مسواک زدن از چه سنی لازم است؟ مسواک زدن برای کودکرا باید از همان نوزادی شروع کنیم. انجمن دندانپزشکان آمریکا پیشنهاد کرده کهدهان نوزاد را از همان روزهای اول بعد از تولد تمیز کنید. البته در اینزمان او هنوز دندانی ندارد و مسواکی هم لازم نیست اما می‌توانید بعد از هروعده غذا یا شیر مادر، با یک گاز یا دستمال مرطوب، لثه‌های او را تمیزکنید. این کار سه فایده دارد: اول اینکه پلاکی را که روی لثه جمع شدهبرمی‌دارد. برداشتن پلاک مانع از رشد باکتری‌های متعدد روی لثه کودکمی‌شود. دوم اینکه موجب می‌شود کودک به داشتن یک دهان تمیز و عاری از پلاکعادت کند و در نتیجه مرحله بعدی که مسواک زدن است، برای او ساده‌ترخواهدشد. سوم اینکه این مساله موجب می‌شود که کودک شما به اینکه کسی در دهانشدست ببرد، عادت کند. در این صورت در آینده، مسواک زدن و یا معاینهدندانپزشک برای او آسان‌تر خواهد شد. اولین دندان کودک در حدود شش ماهگی تا یکسالگی در می‌آید. در این زمان می‌توانید از یک گوش پاک‌کن برای تمیز کردندندان وی استفاده کنید به تدریج با زیادتر شدن تعداد دندانها، می‌توان ازیک مسواک نرم کوچک کمک گرفت. با وجود اینکه شاید کودک شما این امر را دوستنداشته باشد و با شما بجنگد اما مهم است که پلاک میکروبی از روی دندان‌هایشپاک شود. در سنین کودکی پوسیدگی دندانها سریع‌تر پیشرفت میکند و بامسواک زدن می‌توانیم عامل اصلی پوسیدگی را از بین ببریم. به مساله این طورنگاه کنید: پوسیدگی دندان یک بیماری است! نه فقط یک سوراخ در دندان. تاحدود سن ۶ تا ۷ سالگی، شما مسوول پاکیزه نگه‌داشتن دندان‌های کودک خودهستید. تا قبل از شش سالگی، حتی اگر فکر می‌کنید کودک شما قادر به مسواکزدن دندان‌هایش است اما لازم است باز هم شما بر کار او نظارت داشته باشید. کودک باید بداند که دندان هم مانند بقیه قسمت‌های بدنش باید تمیز شود. بهاو بگویید همان‌طور که تو دست‌هایت را می‌شوری، باید دندان‌هایت را هم تمیزکنی!
علاقهمند کردن کودکان به مسواک زدن: راه اصلی برای علاقهمند کردن کودکان بهمسواک زدن این است که این کار را برای آنها جالب نشان دهیم. از همین امروزشروع کنید و به دنبال راه‌های جذاب برای تشویق او باشید. بهتر است که کودکاحساس کند مسواک زدن یک سرگرمی جالب است نه یک اجبار! یک روش موثر این است که به کودک اجازهدهید که او دندان‌های شما را مسواک بزند. شما در طول این مدت باید بخندید ونشان دهید که او چه کار جالبی انجام می‌دهد. سپس اجازه دهید خود اودندان‌هایش را مسواک بزند و در نهایت خود شما دندان‌های او را تمیز کنید. کار دیگری که می‌توان انجام داد، این است که کودک را تشویق کنید تا به طورمثال دندان‌های عروسک خود را مسواک بزند.اجازه بدهید کودک مسواک و خمیردندان خود را انتخاب کند (البته با نظارت شما). این کار او را به مسواک زدنعلاقه‌مند میکند. هنگام مسواک زدن دندان‌های کودک، سعی کنیداین کار را به آرامی و بدون عجله انجام دهید تا لثه‌های او آزرده نشود ولطفا هرگز تهدید نکنید که اگر مسواک نزنی تو را پیش دندانپزشک می‌برم! دربسیاری از موارد، ریشه ترس کودکان در همین تهدیدها نهفته است. مهم است کههمه قسمت‌های دندان تمیز شوند. به طور معمول حدود دو تا سه دقیقه زمان برایمسواک زدن توصیه می‌شود که البته اغلب افراد، حتی بزرگسالان، کمتر از یکدقیقه را صرف انجام آن می‌کنند. اینکه کودک را وادار کنیم دو سه دقیقهمسواک را در دهانش تحمل کند، کار سختی است. برای این کار می‌توانید آهنگیرا با هم گوش کنید و یا آهنگی را که حدود دو دقیقه است، برایش بخوانید تاسر او گرم شود. هنگام مسواک زدن، بیشتر وقت را صرفدندان‌های عقب کنید زیرا پوسیدگی در این دندانها بیشتر ایجاد می‌شود. سپسنوبت به دندان‌های جلو می‌رسد. هنگامی که کودکان خودشان مسواک می‌زنند،اغلب فقط سطوح جونده را تمیز می‌کنند. باید به آنها آموخت که سطوح داخلی وخارجی را هم مسواک کنند. به کودک بیاموزید که دهانش را با آب بشوید و سپسآن را تف کند.
