CLONAZEPAM
موارد مصرف: اين دارو در درمان حملهمداوم صرعي، صرع ميوكلونوس و سايرانواع صرع بكار ميرود.
مكانيسم اثر: با اثر برگيرنده اختصاصي درغشاي سلول عصبي اثر مهاري گاماآمينوبوتيريك اسيد (GABA) را كه در تمامنواحي CNS باعث مهار پيشسيناپسي وپس سيناپسي ميگردد، تسهيل كرده ياافزايش ميدهد.
فارماكوكينتيك: اين دارو از راه خوراكي وطي 1-2 ساعت به خوبي جذب ميشود. دركبد متابوليزه شده و از كليه دفع ميگردد.نيمه عمر دارو طولاني است.
موارد منع مصرف: در موارد تضعيفتنفسي و نارسايي حاد ريوي نبايد مصرفشود.
هشدارها: 1 ـ در بيماري تنفسي، نارساييكبدي و كليوي و پورفيري با احتياطمصرف شود.
2 ـ احتمال بروز كمي فشار خون و آپنه درزمان مصرف اين دارو وجود دارد.
تداخلهاي دارويي: مصرف همزمان باداروهاي مضعف CNS، ضد دردهايمخدر، بيهوشكنندههاي عمومي،مهاركنندههاي مونوآمينو اكسيداز(MAO)، ضد افسردگيهاي سه حلقهاي وداروهاي پايينآورنده فشار خون كه باعثتضعيف CNSميشوند (مانند كلونيدين ومتيلدوپا) و رزرپين ممكن است اثرمضعف CNS اين دارو را تشديد نمايد.آنتياسيدها جذب كلونازپام را به تأخيرمياندازند. مصرف همزمان با تريمتافانقبل از عمل جراحي، باعث تشديد اثرپايينآورنده فشار خون شده و خطرسقوط شديد فشار خون، شوك و كلاپسقلبي ـ عروقي را در حين جراحي افزايشميدهد. مصرف همزمان با كاربامازپينسبب افزايش متابوليسم و كاهش غلظتسرمي كلونازپام ميگردد. سايمتيدينمتابوليسم كلونازپام را مهار كرده و سببافزايش غلظت پلاسمايي آن ميشود.ايزونيازيد ممكن است از طريق مهار دفعكلونازپام غلظت پلاسمايي آن را افزايشدهد. ريفامپين ممكن است متابوليسمكلونازپام را افزايش دهد و منجر به كاهشغلظت سرمي آن ميشود.
نكات قابل توصيه: 1 ـ از قطع ناگهاني داروپرهيز شود.
2 ـ اين دارو با ايجاد خوابآلودگي، برانجام كارهايي كه نياز به مهارت دارند،ممكن است تأثير گذارد.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: در ابتدا 1 ميليگرم (درسالمندان 0/5 ميليگرم) در شب بمدت 4شب، مصرف ميشود كه طي 2-4 هفته بهمقدار نگهدارنده روزانه 4-8 ميليگرم درمقادير منقسم افزايش مييابد.
كودكان: در كودكان يك ساله و كمتر 0/25ميليگرم (تا حد 1 ـ 0/5 ميليگرم قابلافزايش است) و در سنين 1-5 سال 0/25ميليگرم (تا حد 1-3 ميليگرم قابل افزايشاست)، كودكان 5-12 سال 0/5 ميليگرم (تاحد 3-6 ميليگرم قابل افزايش است)،مصرف ميشود.
CLOZAPINE
موارد مصرف: كلوزاپين براي درمانشيزوفرني در بيماراني كه به سايرداروهاي ضدسايكوز پاسخ نميدهند يانسبت به آن داروها عدم تحمل دارند،مصرف ميشود.
مكانيسم اثر: اثر ضد سايكوز اين داروناشي از مسدود كردن گيرندههايدوپاميني در مسير دوپامينرژيك ـمزوليمبيك و مزوفرونتال در سيستماعصاب مركزي ميباشد. اين دارو داراياثر مسدد گيرندههاي آلفا آدرنرژيك وموسكاريني نيز ميباشد.
فارماكوكينتيك: كلوزاپين از راه خوراكيجذب ناقصي دارد و دچار متابوليسم گذراول كبدي ميشود. دارو در كبد متابوليزهو از طريق ادرار دفع ميشود.
موارد منع مصرف: در صورت وجودسابقه نوتروپني و آگرانولوسيتوز ناشياز دارو، اختلالات مغز استخوان، سايكوزالكلي و سمي، سابقه كلاپس جريان خون يافلج ايلئوس، اغما، يا تضعيف شديد سيستماعصاب مركزي و وجود نارسايي شديدكبدي يا كليوي نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ در موارد زير با احتياطفراوان تجويز شود:
بيماري قلبي ـ عروقي، بيماري عروقمغزي، بيماري تنفسي، پاركينسون، صرع،عفونتهاي حاد، نارسايي كبدي يا كليوي،سابقه يرقان، كمكاري تيروئيد، مياستنيگراو، بزرگي پروستات، گلوكوم با زاويهبسته و سالمندان (بخصوص در هوايبسيار گرم يا بسيار سرد).
2 ـ قبل از شروع درمان با اين دارو، بايد ازشمارش سلولهاي خوني و بخصوصلوكوسيت و از طبيعي بودن ميزانسلولهاي خوني اطمينان حاصل كرد.
3 ـ در طول درمان با اين دارو، ميبايستدر 18 هفته اول درمان بصورت هفتهاييكبار و پس از 18 هفته حداقل هر 4 هفتهيكبار شمارش سلولهاي خوني انجام شود.در صورت كاهش شديد گلبولهاي سفيدمصرف دارو بايد قطع شود.
4 ـ از مصرف همزمان داروهايي كه توليدلوكوسيتها را تضعيف ميكنند مثلكوتريموكسازول و كاربامازپين، باكلوزاپين اجتناب شود.
5 ـ از قطع ناگهاني مصرف اين دارواجتناب شود تا از بروز علائم قطع مصرفو عود بيماري جلوگيري گردد.
عوارض جانبي: تسكين رواني، نوتروپني وآگرانولوسيتوز كشنده، سردرد و گيجي،افزايش ترشح بزاق، مشكل در دفع ادرار،نعوذ دائم، پريكارديت و ميوكارديت،هذيان، ندرت تغييرات فشار خون، تهوع واستفراغ، افزايش قند خون، عوارض خارجهرمي، كاهش يا افزايش دماي بدن، رنگپريدگي، كابوس شبانه، خشكي دهان،احتقان بيني، يبوست، تاري ديد، آريتمي،افزايش تعداد ضربان قلب، اختلال درقاعدگي، گالاكتوره، ژينكوماستي، افزايشوزن، ناتواني جنسي، كمخوني هموليتيك،بثورات جلدي و يرقان از عوارض جانبيدارو هستند.
تداخلهاي دارويي: مصرف همزمان ايندارو با داروهاي كاربامازپين،كوتريموكسازول، كلرامفنيكل،سولفوناميدها و پنيسيلامين خطرتضعيف شديد مغز استخوان و بروزآگرانولوسيتوز را افزايش ميدهد. مصرفهمزمان اين دارو با داروهاي هوشبر،داروهاي ضد درد شبه ترياك، داروهايضد اضطراب و خوابآور موجب افزايشاثر سداتيو ميشود. اريترومايسين وسايمتيدين متابوليسم اين دارو را مهار وموجب افزايش غلظت پلاسمايي آنميشوند. مصرف همزمان كلوزاپين باداروهاي ضد افسردگي مهار كننده آنزيممونوآمينواكسيداز، موجب افزايش اثراتاين داروها ميشود. اين دارو با اثر پايينآورنده قند خون سولفونيل اورهها و اثرضد تشنجي داروهاي ضد صرع ضديتميكند. فنيتوئين متابوليسم كلوزاپين راتسريع ميكند. مصرف همزمان اين دارو باترفنادين خطر بروز آريتمي بطني راافزايش ميدهد. اين دارو با ليتيوم و نيزمتيلدوپا خطر بروز عوارض خارج هرميرا بالا ميبرد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ قطع مصرف داروبتدريج و طي حداقل 1-2 هفته انجام شود.در صورتي كه قطع يكباره مصرف داروضروري باشد، بيمار بايد تحت نظر باشد.
2 ـ به بيمار توصيه شود كه در صورتبروز هرگونه عفونت، پزشك معالج خود رامطلع كند.
3 ـ در آغاز درمان بااين دارو، بدليل بروزكلاپس ناشي از افت فشار خون، بيمار بايدتحت مراقبت دقيق پزشكي باشد.
مقدار مصرف: در روز اول شروع درمان12/5 ميليگرم يك يا دو بار در روز و روزدوم 25-50 ميليگرم مصرف ميشود كهدر صورت تحمل بيمار بتدريج در مقادير25-50 ميليگرم و طي 14-21 روز تاmg/day 300 در مقادير منقسم افزايشمييابد (تا مقدار mg/day 200 را ميتوانبصورت يكباره در موقع خواب مصرفنمود). در صورت لزوم ميتوان با مقادير50-100 ميليگرم يك يا دو بار در هفته،مقدار مصرف را افزايش داد. مقدارمصرف معمول ضد سايكوز اين داروmg/day 200-450 (حداكثر mg/day 900)ميباشد. متعاقب بايد مقدار دارو را بهمقدار نگهدارنده 150-300 ميليگرمكاهش داد.
در سالمندان 12/5 ميليگرم يكباره در روزاول مصرف ميشود كه بعد مقدار دارو راتا حد mg/day 25 بايد تنظيم نمود. دربيماري قلبي و نارسايي كبدي يا كليوي ياسابقه صرع 12/5 ميليگرم در روز اولمصرف ميشود و سپس باهستگي مقدارمصرف افزايش مييابد. در صورت بروزتشنج 24 ساعت مصرف دارو را قطعنموده و سپس دو باره با مقادير كمميتوان مصرف دارو را آغاز كرد.
CODEINE PHOSPHATE
موارد مصرف: كدئين براي كنترل دردخفيف تا متوسط بكار ميرود.
مكانيسم اثر: اين دارو از يك طرف آستانهاحساس درد را افزايش داده و از طرفديگر موجب ميشود كه درد براي بيمارناخوشايند و آزاردهنده نباشد. كدئين ازطريق اتصال به گيرندههاي اختصاصيخودش در سيستمهاي اعصاب مركزي ومحيطي، اثرات خود را ايجاد ميكند.
فارماكوكينتيك: از طريق خوراكي بخوبيجذب، در كبد متابوليزه و از طريق كليه دفعميشود.
موارد منع مصرف: در مواقعي كه فشارداخل جمجمه افزايش يافته، يا در حالاتضربه مغزي، نارسائي شديد كليه يا حملهحاد آسم نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ در موارد زير مصرف اين داروبا احتياط كامل انجام شود: كمي فشار خون،كمكاري غده تيروئيد، آسم، كمبودن ذخيرهتنفسي، نارسايي كبدي يا نارسايي كليوي.
2 ـ مصرف فرآوردههاي حاوي كدئين دركودكان زير يك سال توصيه نميشود.
3 ـ مصرف مكرر اين دارو، ممكن استموجب وابستگي و تحمل به اثرات داروگردد.
عوارض جانبي: تهوع و استفراغ (در ابتدايمصرف)، يبوست، خوابآلودگي، كاهشفشار خون و تضعيف تنفس با مصرفمقادير زياد، اشكال در ادرار كردن،اسپاسم صفرا يا مثانه، خشكي دهان،تعريق، سردرد، گرگرفتگي صورت،سرگيجه، كاهش ضربان قلب، طپش قلب،افت فشار خون وضعيتي، افزايش فشارخون ريوي، كاهش دماي بدن، توهم، حالتخماري، تغيير خلق و خو، وابستگي،اختلال در تفكر، تنگي مردمك چشم،بثورات جلدي، كهير و خارش از عوارضجانبي دارو هستند.
DIHYDROERGOTAMINE MESYLATE
موارد مصرف: اين دارو در درمانسردردهاي عروقي مانند ميگرن، درمانكمي فشار خون در حالت ايستاده ناشي ازعوامل مختلف مانند بيكفايتي اعصابخودكار و بيحسي نخاعي استفاده ميشود.
مكانيسم اثر: ديهيدروارگوتامين مسدودكننده گيرنده آلفا آدرنرژيك، ضدسروتونين و داراي اثر مستقيم رويعضلات صاف ميباشد. اثر مستقيم آن برروي عروق خوني باعث تنگ شدن عروقدر مرحله گشادي عروق ميشود.
فارماكوكينتيك: متابوليسم اين دارو احتمالاكبدي است و در عبور اول از كبد به مقدارزيادي متابوليزه ميشود. نيمه عمر آن1/3-3/9 ساعت است و طول اثر آن درتزريق عضلاني 3-4 ساعت است. دفع آنكليوي بوده و كمتر از 10% آن بصورتتغيير نيافته و بقيه آن بهصورت متابوليتدفع ميشود.
هشدارها: در صورت وجود بيماريشريان كرونر، بيماري كبدي، زيادي شديدفشار خون، بيماري انسدادي عروقمحيطي، كهير شديد بخصوص هنگامي كهبا بيماري كبد همراه باشد يا عيب كار كليهبا احتياط تجويز شود.
عوارض جانبي: سرگيجه، سردرد، تهوع يااستفراغ، خارش پوست، بيحسي، رنگپريدگي يا سردي دست و ضعف پاها ازعوارض جانبي دارو هستند.
تداخلهاي دارويي: مصرف همزمانآلكالوئيدهاي ارگوت با ساير تنگكنندههاي عروقي از جمله موادي كه دربعضي از بيحسكنندههاي موضعي وجوددارند، باعث افزايش انقباض عروقيميشود.
نكات قابل توصيه: 1 ـ احتمال بروزمسموميت با ارگوت و گانگرن با مصرفمقادير زياد دارو وجود دارد.
2 ـ براي دستيابي به نتيجه مطلوب، بيماربايد با بروز اولين علامت حمله ميگرنيدارو را مصرف نمايد و حداقل به مدت 2ساعت در يك اطاق آرام و تاريك استراحتنمايد.
3 ـ طي درمان با اين دارو از استعمالدخانيات خودداري شود.
4 ـ مصرف اين دارو در كودكان توصيهنميشود.
مقدار مصرف
خوراكي: در حملات ضعيف ميگرني 1-3ميليگرم مصرف ميشود كه در صورتنياز هر نيمساعت تكرار ميگردد تا بهمقدار تام 10 ميليگرم برسد. براي كاهششدت و تعداد دفعات حمله، مقدار 1-2ميليگرم سه بار در روز مصرف ميشود.
تزريقي: در شروع حمله، مقدار يك ميليگرمو به دنبال آن هر 1 ساعت 1 ميليگرم درصورت نياز تا حداكثر 3 ميليگرم در هرحمله ميگرن يا 6 ميليگرم در هفته تزريقعضلاني ميشود. از راه وريدي در شروعحمله، مقدار 1 ميليگرم و به دنبال آن هرساعت 1 ميليگرم در صورت نياز، تاحداكثر 2 ميليگرم در هر حمله ميگرن يا 6ميليگرم در هفته تزريق ميشود.
DROPERIDOL
موارد مصرف: دراپريدول براي ايجادآرامش و كنترل سريع وضعيت بيمار دراختلالات رواني نظير مانيا و نيز كنترل تهوعو استفراغ ناشي از شيمي درماني و به عنوانداروي پيش بيهوشي به تنهايي و يا همراه باداروهاي ديگر نظير فنتانيل و نيتروزاكسايدبراي ايجاد بيهوشي عمومي بهكار ميرود.
مكانيسم اثر: دراپريدول اثر خود را عمدتبا انسداد گيرندههاي دوپاميني در سيستماعصاب مركزي ايجاد مينمايد. اين داروگيرندههاي الفا ـ آدرنرژيك را نيز مهارمينمايد.
فارماكوكينتيك: اثر دراپريدول 10 ـ 3 دقيقهبعد از تزريق عضلاني ظاهر ميگردد.سريع در بدن توزيع شده و متابوليسمكبدي وسيعي دارد. نيمه عمر آن 6 ـ 3ساعت ميباشد.
موارد منع مصرف: دراپريدول با سايرداروهاي تضعيف كننده سيستم اعصابمركزي نبايد مصرف گردد، زيرا ممكناست منجر به ايجاد اغماء گردد. همچنينهمراه با داروهاي تضعيف كننده مغزاستخوان و نيز در مبتلايان بهفئوكرموسيتوم نبايد مصرف گردد.
هشدارها: دراپريدول در بيماريهاي قلبي ـعروقي يا عروق مغزي و نيز بيماريهايتنفسي، پاركينسون، صرع و عفونت حاد ودر صدمات كبدي و كليوي بايد با احتياطفراوان بهكار رود.
عوارض جانبي: عوارض خارج هرمي وديسكينزي ديررس، خواب آلودگي،كابوس شبانه، افسردگي، بيثباتي خلقي،بيخوابي و اغتشاش شعور بوسيله ايندارو ممكن است ايجاد شود. عوارضخارج هرمي، خصوص واكنشهايديستونيك و آكاتزي شايعتر و بويژه درافراد دچار تيروئيد سمي بروز مينمايد.
تداخلهاي دارويي: خطر بروز آريتمي بطنيهمزمان با مصرف داروهاي آنتي هيستامينمانند ترفنادين افزايش مييابد. داروهايخواب آور و ضد هيجان اثر آرامبخش ايندارو را افزايش ميدهند. داروهايي نظيرمتوكلوپراميد و ليتيوم، عوارض خارج هرميدراپريدول را افزايش ميدهند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ براي القاء بيهوشي،در صورت مصرف وريدي، ميزان نياز بهداروهاي همراه با دراپريدول كمتر ازمعمول ميباشد.
مقدار مصرف: حداكثر مقدار مصرف تا 10ميليگرم ميباشد كه در صورت نياز هر 6 ـ 4ساعت تكرار ميگردد. در افراد مسن نصفبزرگسالان و در كودكان 1 ـ 0/5 ميليگرممصرف ميشود كه در صورت نياز هر 6 ـ 4ساعت قابل تكرار است. در پيشگيري ازتهوع و استفراغ ناشي از شيمي درمانيبيماريهاي سرطاني به ميزان 10 ـ 1ميليگرم 30 دقيقه قبل از شروع درمان و درادامه با انفوزيون وريدي به ميزان 3 ـ 1ميليگرم در ساعت يا 5 ـ 1 ميليگرمبهصورت تزريق داخل عضلاني يا وريديهر 6 ـ 1 ساعت مصرف ميگردد. در كودكان
mcg / kg 75 ـ 20 عضلاني يا وريدي تجويزميشود.
ENFLURANE
موارد مصرف: انفلوران بعنوان بيهوشكننده براي القاء و ادامه بيهوشي مصرفميشود. انفلوران همچنين با مقاديرمصرف كم به عنوان ضد درد در اعمالجراحي زنان و زايمان و براي اعمالجراحي كه در آنها به بيهوشي كامل بيمارنياز نيست، مصرف ميشود.
فارماكوكينتيك: حداقل غلظت آلوئولي(MAC) انفلوران هنگام مصرف با اكسيژن1/68% و هنگام مصرف با نيتروزاكسايدهفتاد درصد، 0/57% است. ضريب توزيعخون به گاز آن 1/91 است. تا حدود 2/4%مقدار مصرف آن متابوليزه ميشود. حدود80 درصد آن بهصورت تغيير نيافته ازطريق ريهها دفع ميشود.
موارد منع مصرف: درصورت وجودهيپرترمي بدخيم يا سابقه ابتلاء به آن و درافراد مستعد حملات صرعي نبايد مصرفشود.
هشدارها: 1 ـ انفلوران با غلظتهاي بيهوشكننده ممكن است باعث شل شدن رحم شدهو همچنين پاسخ رحم به داروهاياكسيتوسيك را كاهش دهد.
2 ـ سطوح عميقتر بيهوشي با انفلوران،بخصوص در حضور تنفس بيش از حدممكن است باعث ايجاد فعاليتهاي تشنجيدر الكتروآنسفالوگرام شود.
3 ـ اين دارو شديد موجب تضعيفعملكرد قلب و دستگاه تنفس ميشود.
4 ـ تضعيف عضله قلب توسط اين داروممكن است موجب افت برون ده قلبي وكاهش فشارخون شرياني گردد.
5 ـ در افراد حساس به هوشبرهايهالوژنه، ممكن است سميت كبدي ايجادنمايد.
تداخلهاي دارويي: انفلوران باآمينوگليكوزيدها، خون حاوي تركيباتضد انعقاد سيترات (در صورت انتقالمقادير زياد خون)، عوامل مهار كنندهعصبي ـ عضلاني، كاتكل آمينها (دوپامين،اپينفرين، نوراپينفرين)، پلي ميكسينها ولوودوپا تداخل دارد. ايزونيازيد ممكناست باعث افزايش توليد متابوليتهايفلورايد از انفلوران كه بالقوه نفروتوكسيكهستند، شود.
نكات قابل توصيه: 1 ـ در صورت مصرفانفلوران براي ادامه بيهوشي، توصيهميشود مقدار آن بتدريج افزايش يابد.
2 ـ در صورت استفاده از تنفس مكانيكي،براي جلوگيري از خطر بروز تشنج و ياتحريك CNS از تنفس بيش از حد بايدخودداري شود.
3 ـ انفلوران به دليل طول اثر كوتاه خودهيچگونه اثرات ضد دردي قابل توجهي بعداز جراحي ايجاد نميكند. بنابراين برخلافساير بيهوش كنندهها ممكن است بهمصرف يك داروي ضد درد بعد از پايانجراحي نياز باشد.
مقدار مصرف: براي القاء بيهوشي درجراحيها مقدار مصرف دارو بايد براي هربيمار جداگانه تعيين شود. به عنوان ادامهدهنده بيهوشي 3 ـ 0/5 درصد در مخلوطاكسيژن و نيتروزاكسايد استنشاقميشود. به عنوان داروي همراه در اعمالجراحي زنان ـ زايمان 1 ـ 0/5 درصد وبراي زايمان واژينال 1 ـ 0/25 درصداستنشاق ميشود. حداكثر مقدار مصرفدر بزرگسالان براي القاء بيهوشي 4/5% وبه عنوان ادامه دهنده بيهوشي 3% در هوا،اكسيژن يا مخلوط اكسيژن و نيترواكسايداست. مقدار مصرف دارو در كودكان بايدبراي هر بيمار بهطور جداگانه تعيين شود.
ERGOTAMINE-C
موارد مصرف: تركيب ارگوتامين و كافئينبراي درمان سردردهاي عروقي، مانندحملات حاد ميگرن و يا انواع ميگرن كه بهساير داروهاي ضد درد پاسخ نميدهداستفاده ميگردد.
مكانيسم اثر: اين فرآورده داراي اثراتمسدود كننده گيرنده آلفا آدرنرژيك، ضدسروتونين و تحريك مستقيم عضلاتصاف بوده و اثراتي بر CNS دارد. درسردردهاي عروقي با اثر مستقيم بر رويعروق جمجمه و تنگ كردن عروق طيمرحله گشاد شدن باعث كاهش سردردميگردد.
فارماكوكينتيك: جذب ارگوتامين آهسته وناكامل است، اما كافئين جذب آن را تسهيلميكند. متابوليسم آن احتمالا كبدي است ونيمه عمر آن در حدود 2 ساعت است. دفعآن از صفرا است. كافئين به خوبي وسهولت از مجراي گوارش جذب و در تمامقسمتهاي بدن انتشار مييابد. متابوليسمآن كبدي است و راه دفع آن نيز كليوياست.
موارد منع مصرف: در صورت وجودبيماري عروق كرونر، عيب كار كبد يا
كليه، زيادي شديد فشارخون، بيماريانسداد عروق محيطي و سندرم رينود،پركاري تيروئيد و پورفيري نبايد مصرفشود.
هشدارها: 1 ـ در صورت تكرار تجويزمقادير بالاي دارو، ممكن است قانقاريا واغتشاش شعور ديده شود.
2 ـ تجويز مقادير بيش از حد ممكن استموجب بروز فيبروز ريوي يا صفاقي شود.
عوارض جانبي: بيحسي و گزگز انگشتاندست، پا يا صورت، گرفتگي عضلاني،خارش پوست، درد در ناحيه بازو، سردشدن يا رنگ پريدگي دستها يا پاها، اسهال،سرگيجه، تهوع يا استفراغ از عوارضجانبي دارو هستند.
تداخلهاي دارويي: مصرف همزمان باساير آلكالوئيدهاي ارگو يا داروهايتنگكننده عروق ممكن است باعث ايسكميعروق محيطي و گانگرن شود. استعمال زياددخانيات همراه با ارگوتامين ممكن استموجب بروز ايسكمي عروق محيطي گردد.بهدليل داشتن كافئين در اين فرآوردهمصرف همزمان با ساير داروهاي محركCNS موجب تحريك بيشازحد CNSميگردد. مصرف همزمان ليتيم همراه باكافئين ممكن است دفع ادراري ليتيم راافزايش داده و اثر درماني آن را كاهش دهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ مصرف دارو باشروع اولين علائم حمله ميگرني بيشتريناثر را دارد.
2 ـ به بيمار توصيه ميشود پس از مصرفدارو بمدت 2 ـ 1 ساعت در اتاق تاريكاستراحت نمايد.
3 ـ از استعمال دخانيات خودداري شود.
4 ـ مصرف اين دارو در كودكان توصيهنميشود.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: در شروع حمله يك تا دوقرص مصرف ميگردد و حداكثر مقدارمصرف در شبانه روز 4 قرص ميباشد.در صورت نياز به تكرار حداقل فاصلهزماني مصرف 4 روز و حداكثر 8 قرص درهفته ميباشد.
موارد منع مصرف: در بيماران مبتلا بهديابت، عيب كار كليه، افزايش فشار مايعمغزي ـ نخاعي و بيماري شديد كبد نبايدمصرف شود.
هشدارها: 1 ـ مصرف اتر در شرايط گرم ومرطوب براي بيماران تب دار توصيهنميشود. در اين موارد اتر ممكن استباعث ايجاد حركات تشنجي بخصوص دركودكان و بيماراني كه آتروپين دريافتكردهاند، شود.
2 ـ هوشيابي بعد از بيهوشي طولاني مدتبا اتر آهسته بوده و استفراغ بعد ازبيهوشي شايع است.
3 ـ اتر در اغلب موارد باعث تحريكسيستم تنفسي ميگردد.
عوارض جانبي: تحريك مخاط تنفسي،اسپاسم حنجره، كاهش شديد فشار خون،افزايش شديد دماي بدن و تشنج ازعوارض جانبي اتر است.
تداخلهاي دارويي: اتر با داروهاي شلكنده عضلات تداخل دارد.
نكات قابل توصيه: مصرف آتروپين و ياساير داروهاي مشابه براي كاهشترشحات بزاق و برونش توصيه ميشود.
مقدار مصرف: به منظور حصول بيهوشي،ابتدا با غلظتي معادل 20 ـ 10 درصد هوايدمي استفاده ميشود كه در صورت نياز،ميتوان اين غلظت را افزايش داد. براينگهداري بيهوشي سبك با غلظت 5 درصدو در مورد بيهوشي عميق ممكن است تاغلظت 10 درصد نيز مورد استفاده قرارگيرد.
مكانيسم اثر: اتوميديت يك خواب آوركوتاه اثر است كه احتمالا اثراتي مشابهGABA دارد.
فارماكوكينتيك: اتوميديت سريع توسطكبد متابوليزه و غير فعال ميگردد. نيمهعمر آن حدود 75 دقيقه است و شروع اثرآن طي يك دقيقه بعد از تزريق ميباشد.طول مدت اثر دارو وابسته به مقدارمصرف و معمولا 5 ـ 3 دقيقه است. زمانهوشيابي آن نيز كمي سريعتر از تيوپنتالاست.
هشدارها: 1 ـ مصرف اتوميديت هنگامزايمان توصيه نميشود.
2 ـ مصرف اتوميديت در اختلالات سيستمايمني، عفونت و موارد پيوند اعضا بايد بااحتياط فراوان صورت گيرد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ تزريق داخل عضلانيدارو ميتواند موجب بروز درد در ناحيهتزريق شود كه با پيش درماني با يك ضددرد مخدر و يا استفاده از وريدهاي بزرگميتوان موجب كاهش اين عارضه شد.
2 ـ مصرف توام اتوميديت با داروهايبلوك كننده عصبي ـ عضلاني معمولا تاثيرقابل توجهي بر روي مقدار مصرف اينداروها هنگام لوله گذاري داخل تراشهاينميگذارد.
مقدار مصرف: مقدار مصرف دارو
بايد براي هر بيمار جداگانه تعيين
شود. به عنوان يك راهنماي كلي دربزرگسالان و كودكان 10 سال به بالا مقدارمصرف به عنوان بيهوش كننده عموميmg/kg 0/6 ـ 0/2 است كه بهصورت تزريقآهسته داخل وريدي تجويز ميشود. دربيماران با ريسك خطر بالا با ميزان0/1mg/kg/min تا حصول بيهوشي (حدود3 دقيقه)، تجويز ميگردد. مصرف اين دارودر كودكان زير 10 سال توصيه نميشود.
FENTANYL
موارد مصرف: فنتانيل يك ضد درد مخدراست كه به عنوان داروي ضد درد هنگامعمل جراحي، افزايش بيهوشي و تضعيفتنفس در هنگام تنفس كمكي و دردهايمزمن سرطاني مصرف ميشود.
مكانيسم اثر: ضد دردهاي مخدر با اتصالبه گيرندههاي خاصي در CNS باعث تغييردر دريافت و پاسخ به تحريكات دردميشوند. آزاد شدن واسطههاي عصبي ازاعصاب آوران حساس به تحريكاتدردناك احتمالا با اين داروها كاهش يافتهيا مهار ميشود.
فارماكوكينتيك: فنتانيل براحتي از سدخوني ـ مغزي عبور ميكند. تجمع فنتانيلدر بافتهاي چربي ممكن است باعثطولاني شدن طول اثر دارو شود.متابوليسم دارو كبدي است. فنتانيل نيمهعمر سه مرحلهاي دارد و نيمه عمر دفعيآن 3/6 ساعت است. زمان شروع اثر داروحدود 15 ـ 7 دقيقه بعد از تزريق عضلاني و2 ـ 1 دقيقه بعد از تزريق وريدي است و طي30 ـ 20 دقيقه بعد از تزريق عضلاني و 5 ـ 3دقيقه بعد از تزريق وريدي به حداكثر اثرخود ميرسد. دفع دارو عمدت كبدي است.
هشدارها: 1 ـ در صورت وجود عيب كاركبد بايد با احتياط فراوان تجويز شود.
2 ـ داروهاي ضد درد مخدر باعث تشديدضعف تنفسي ميشوند.
عوارض جانبي: برادي كاردي، كاهشفشارخون و ضعف تنفسي طي و بعد ازعمل جراحي از عوارض شايع و مهمفنتانيل هستند.
تداخلهاي دارويي: مصرف همزمانفنتانيل با بنزوديازپينها، داروهايتضعيف كننده CNS و داروهاي مهار كنندهآنزيمهاي كبدي باعث تشديد عوارضجانبي دارو ميشود.
نكات قابل توصيه: 1 ـ هنگام تجويز داروبايد امكانات لازم براي كنترل علائممسموميت احتمالي با دارو از جملهآنتاگونيستهاي مواد مخدر در دسترسباشد.
2 ـ تزريق وريدي دارو بهتر استبهصورت آهسته و طي حداقل 2 ـ1 دقيقهصورت گيرد.
3 ـ اگر چه مصرف همزمان بنزوديازپينهاممكن است باعث بهبود بيهوشي گردد،احتمال افزايش ضعف تنفسي و يا كاهشفشار خون بايد در نظر گرفته شود.
4 ـ مصرف متناوب دارو ممكن است باعثايجاد تحمل به اثرات دارو وابستگي واعتياد شود.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: در صورت تنفس خود بهخودي به ميزان 200 ـ 50 ميكروگرم درداخل وريد تزريق ميشود و سپس درصورت نياز 50 ميكروگرم تجويزميگردد. در تنفس كمكي به ميزان
3/5 ـ 0/3 ميلي گرم تجويز كه در صورتنياز 200 ـ 100 ميكروگرم اضافه ميشود.
بهعنوان داروي قبل از بيهوشي 1/4mcg/kgـ 0/7 نيم تا يك ساعت قبل از جراحي تزريقعضلاني ميشود. بعد از عمل جراحي نيزهمين مقدار با فاصله زماني 2 ـ 1 ساعت (درصورت نياز) تزريق ميشود.
كودكان: در كودكان در صورت تنفس خودبه خودي به ميزان mcg/kg 5 ـ 3 تزريقوريدي ميشود كه در صورت نياز به ميزان1mcg/kg اضافه ميشود. در صورت تنفسكمكي به ميزان 15 ميكروگرم تجويز كه درصورت نياز 3mcg/kg ـ 1 به آن افزودهميگردد.
هشدارها: 1 ـ اين دارو در موارد وابستگيبه بنزوديازپينها، نارسايي كبدي، آسيبشديد مغزي، سالمندان و كودكان بايد بااحتياط فراوان مصرف شود.
2 ـ قبل از تجويز اين دارو، از برطرف شدنبلوك عصب ـ عضله (ناشي از مصرفداروهاي شل كننده عضلات اسكلتي) بايداطمينان حاصل شود.
3 ـ در بيماران مضطرب يا بعد ازجراحيهاي بزرگ، از تزريق سريع ايندارو بايد اجتناب شود.
عوارض جانبي: تهوع، استفراغ،برافروختگي صورت، تحريك پذيري،اضطراب و ترس، افزايش موقتيفشارخون و ضربان قلب و ندرت تشنج ازعوارض جانبي دارو هستند.
نكات قابل توصيه: چون اين دارو كوتاه
اثر ميباشد و از طرفي اثراتبنزوديازپينها حداقل براي 24 ساعتادامه مييابد، ممكن است تجويز مكرر ايندارو لازم باشد.
مقدار مصرف: ابتدا 200 ميكروگرم در
طي 15 ثانيه تزريق وريدي ميشود و درصورت نياز 60 ثانيه بعد 100 ميكروگرمتزريق ميشود. مقدار مصرف معمول ايندارو 600 ـ 300 ميكروگرم ميباشد.حداكثر مقدار مصرف 1 ميليگرم
(2 ميليگرم در موارد مراقبتهاي ويژه)است. در صورتي كه بعد از تزريق ايندارو، خواب آلودگي مجدد بروز كند، براساس ميزان بيداري بيمار، بين 400 ـ 100ميكروگرم در ساعت انفوزيون وريديميگردد.
FLUPENTIXOL DECANOATE
موارد مصرف: فلوپن تيگزول دراسكيزوفرني و حالات رواني ديگرخصوص همراه با بيثباتي خلقي وكنارهگيري (به استثناء مانيا يا افزايشفعاليت رواني ـ حركتي) و نيز در افسردگيمصرف ميشود.
مكانيسم اثر: اين دارو اثر درماني خود راعمدت با انسداد گيرندههاي دوپاميني درسيستم اعصاب مركزي ايجاد مينمايد.همچنين گيرندههاي آلفا ـ آدرنرژيكي وموسكاريني تحت تاثير اين دارو تا حدوديمهار ميگردند.
فارماكوكينتيك: حداكثر غلظت پلاسمايي
آن با تزريق عضلاني شكل دكانوات پس از10 ـ 3 روز ايجاد ميگردد. اين دارو بهطوروسيعي در كبد متابوليزه و به آهستگي ازراه ادرار دفع ميگردد.
موارد منع مصرف: در حالاتي مانند گيجيدوران پيري، بيماران تحريكپذير و بيشاز حد فعال و پورفيري و نيز همراه با سايرداروهاي تضعيف كننده مغز استخوان و ياسيستم اعصاب مركزي نيز در بيماريفئوكروموسيتوم نبايد مصرف گردد.
هشدارها: 1 ـ فلوپن تيگزول را در مبتلايانبه بيماريهاي قلبي ـ عروقي، بيماريعروق مغزي، پاركينسون، ريوي، صرعييا دچار عفونت حاد بايد با احتياط فراوانمصرف نمود.
2 ـ در بيماران دچار صدمات كليوي وكبدي بايد با احتياط بهكار رود. درصدمات شديد كبدي نبايد مصرف شود.
3 ـ در بيماران با سابقه زردي، لكوپني، كمكاري غده تيروئيد، مياستني گراو، بزرگيتوده پروستات و گلوكوم با زاويه بسته،خصوص در افراد مسن بايد با احتياطمصرف شود.
عوارض جانبي: آرامش بيش از حد و خوابآلودگي، بيثباتي خلقي، كابوسهاي شبانه،بيخوابي، تحريك، سرخوشي ممكن استبروز نمايد. در مصارف طولاني مدتديسكينزي ديررس ممكن است ايجادگردد. آثار ضد موسكاريني نظير يبوست،خشكي دهان، احتقان بيني، احتباس ادرار وتاري ديد نيز بندرت بروز مينمايد.
تداخلهاي دارويي: اين دارو ممكن است
اثر آنتي كولينرژيك داروهايي نظيرآتروپين و ضد افسردگيهاي سه حلقهاي،اثر كاهنده فشارخون هوشبرها و بعضيداروهاي ضد فشار خون نظير گوانتيدين واحتمالا كلونيدين را افزايش دهد. مصرفآن همراه با داروهاي ضد آريتمي و نيزترفنادين و بتابلوكرها خطر ايجاد آريتميبطني را افزايش دهد. همچنين ممكن استاثر داروهاي ضد صرع را كاهش دهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ مصرف اين داروبراي درمان افسردگيهاي شديد و حالاتهيجان يا فعاليت زياد نظير مانيا توصيهنميشود.
2 ـ اين دارو ممكن است در ابتداي درمانسبب ايجاد خواب آلودگي گردد، لذارانندگي يا كار با ابزارهاي دقيق را ممكناست تحت تاثير قرار دهد.
3 ـ از قطع مصرف ناگهاني دارو پرهيزشود.
مقدار مصرف: در درمان جنون فلوپنتيگزول ابتدا به ميزان 9 ـ 3 ميليگرم دوباردر روز تجويز گرديده و برحسبپاسخدهي ميزان مصرف آن حداكثر تا18mg/day افزايش داده ميشود. در افرادمسن (يا ضعيف) ابتدا دارو به ميزان نصفيا يك چهارم افراد بالغ مصرف ميشود.مصرف اين دارو در كودكان توصيهنميشود. در درمان افسردگي، ابتدا بهميزان 1 ميلي گرم (در سالمندان 0/5 ميليگرم) در هنگام صبح مصرف ميشود. كهبعد از يك هفته به ميزان 2 ميلي گرم (درسالمندان 1 ميلي گرم) و در صورت نياز تاحداكثر 3 ميلي گرم (در سالمندان 2 ميليگرم) در روز افزايش مييابد. مقادير بيشاز 2 ميلي گرم (در سالمندان 1 ميلي گرم)بايستي در دو نوبت منقسم مصرف شود.
مقدار مصرف دوم بايستي تا قبل از 4 بعداز ظهر در نظر گرفته شود.
FLUPHENAZINE
موارد مصرف: فلوفنازين در درماناسكيزوفرني و حالات رواني ديگر، مانيا ونيز درمان كمكي كوتاه مدت هيجان شديد،تحريكات رواني ـ حركتي، اضطراب ورفتارهاي ناگهاني شديد بهكار ميرود.
مكانيسم اثر: فلوفنازين گيرندههايدوپاميني را مهار نموده و اثر درماني
ود را با مهار اين گيرندهها در سيستممزوليمبيك و مزوكورتيكال اعمالمينمايد. همچنين سبب مهار گيرندههايآلفاآدرنرژيك و موسكاريني ميگردد.
فارماكوكينتيك: از راه خوراكي خوب جذبشده و در كبد متابوليزه ميگردد. اشكالتاخيري با تزريق عضلاني، آهسته جذبشده و تا مدت طولاني (6 هفته) ممكن استاثر آن باقي بماند. دفع آن عمدت كليوي و تاحدودي از طريق صفرا است.
موارد منع مصرف: در حالاتي مانند گيجيدوران پيري، بيماران تحريكپذير و بيشاز حد فعال و پورفيري و نيز همراه با
ساير داروهاي تضعيف كننده مغزاستخوان و يا سيستم اعصاب مركزي،بيماري فئوكروموسيتوم و نيز در صورتافسردگي نبايد مصرف گردد.
هشدارها: 1 ـ فلوفنازين در بيماران دچارپاركينسون يا اختلالات قلبي ـ عروقي،ريوي، صرع و عفونت حاد بايد با احتياطفراوان مصرف شود.
2 ـ در صدمات كليوي و كبدي بايد بااحتياط مصرف گردد.
3 ـ در افراد با سابقه يرقان، لكوپني،كمكاري تيروئيد، مياستني گراو، بزرگيتوده پروستات و گلوكوم با زاويه بستهخصوص در افراد مسن بايد با احتياطمصرف شود.
عوارض جانبي: فلوفنازين ممكن است سببكابوسهاي شبانه، بيخوابي و افسردگييا بيثباتي خلقي گردد. آثار ضدموسكاريني مثل خشكي دهان، يبوست،احتباس ادرار، تاري ديد و نيز كاهشفشارخون وضعيتي با تجويز اين دارو درمقايسه با كلرپرومازين بميزان كمتريايجاد ميگردد. تاكي كاردي، آريتمي وتغيير در ECG ممكن است بروز نمايد.علائم خارج هرمي خصوص واكنشهايديستونيك و آكاتزي با فلوفنازين شايعترميباشد.
تداخلهاي دارويي: همراه با هوشبرهايعمومي اثر كاهنده فشار خون آن تشديدميگردد. مصرف فلوفنازين همراهداروهاي ضد آريتمي و نيز ترفنادين وبتابلوكرها خطر بروز آريتمي بطني راافزايش ميدهد. مصرف فلوفنازين همراهبا ضد افسردگيهاي سه حلقهاي و نيزداروهاي آنتي كولينرژيك سبب افزايشاثرات ضد موسكاريني آنها ميگردد. ايندارو ممكن است با كاهش آستانه تشنج، اثرداروهاي ضد صرع را كاهش دهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ اين دارو ايجاد خوابآلودگي ميكند. لذا انجام فعاليتهاي دقيقمانند رانندگي و كار با ماشينآلات ياوسايلي را كه نياز به دقت و هوشياريدارد، تحت تاثير قرار ميدهد.
2 ـ از قطع ناگهاني مصرف دارو بايدخودداري شود.
3 ـ مصرف اين دارو در كودكان توصيهنميشود.
مقدار مصرف: در اسكيزوفرني، حالاترواني ديگر يا مانيا، ابتدا به ميزان
10 mg/day ـ 2/5 در 3 ـ 2 مقدار منقسمبهكار رفته و برحسب پاسخ دهي بيمار تا
20 mg/day مصرف ميشود. مقاديربيشتر از 20 mg/day (در افراد مسن 10ميليگرم) فقط با احتياط كامل مصرفميشود. فلوفنازين بهعنوان داروي كمكيو كوتاه مدت در درمان هيجان شديد،تحريكات رواني ـ حركتي، اضطراب واختلالات رفتاري ناگهاني، ابتدا به ميزان 1ميليگرم 2 بار در روز و برحسب نيازبيمار تا 2 ميليگرم 2 بار در روز بهكارميرود.
مكانيسم اثر: با اثر برگيرندههاياختصاصي در غشاي سلول عصبي، اثرمهاري گاما آمينوبوتيريك اسيد (GABA) راتسهيل كرده يا افزايش ميدهد.
فارماكوكينتيك: از طريق خوراكي به سرعتجذب و توسط كبد متابوليزه ميشود.متابوليت آن و مقدار كمي از داروي تغييرنيافته از طريق كليه دفع ميگردد. نيمه عمرآن 70 ـ 20 ساعت است. متابوليت آن فعالاست كه نيمه عمر آن 100 ـ 47 ساعتميباشد.
موارد منع مصرف: در صورت وجودضعف تنفسي، نارسايي حاد ريوي،نارسايي حاد كبد، مياستني گراو، حالاتترس، وسواس، افسردگي و يا جنون مزمننبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ در بيماريهاي تنفسي، ضعفعضلاني، سابقه مصرف نابجاي دارو يااختلال شخصيتي، بايد با احتياط فراوانمصرف شود.
2 ـ در اختلال كار كبدي و كليوي، سالمندانو افراد ضعيف مقدار مصرف دارو بايد كمشود.
3 ـ در پورفيري دارو با احتياط مصرفشود.
4 ـ از مصرف طولاني مدت و سپس قطعناگهاني مصرف خودداري شود.
تداخلهاي دارويي: مصرف همزمان داروبا داروهاي مضعف CNS مانند ضددردهاي مخدر، بيهوش كنندههاي عمومي،مهار كنندههاي مونوآمينواكسيداز، ضدافسردگيهاي سه حلقهاي و داروهايپايين آورنده فشار خون كه باعث تضعيفCNS ميشوند (مانند كلونيدين و متيلدوپا) و رزرپين ممكن است موجب تشديداثر مضعف CNS آن شود.
نكات قابل توصيه: 1 ـ اگر بعد از چند هفتهاثر درماني دارو كاهش يافت، به پزشكمراجعه شود.
2 ـ حداكثر اثر بخشي دارو ممكن استحتي طي دو يا سه شب بعد از شروع درماننيز حاصل نگردد.
3 ـ اگر دارو بايد به مدت طولاني مصرفشود، قبل از قطع مصرف دارو با پزشكمشورت شود.
4 ـ در هنگام اين دارو از انجام دادنكارهايي كه نياز به دقت و مهارت دارند،پرهيز شود.
مقدار مصرف: 30 ـ 15 ميليگرم در موقعخواب (در افراد مسن يا ناتوان 15ميليگرم) مصرف ميشود. مصرف ايندارو در كودكان توصيه نميشود.
HALOPERIDOL
موارد مصرف: هالوپريدول در درماناسكيزوفرني و حالات رواني ديگر، مانيا،درمان كوتاه مدت و كمكي تحريكات روانيـ حركتي، تحريك پذيري و برآشفتگي و نيزدرمان كوتاه مدت و كمكي اضطراب شديد،بهبود تيكهاي حركتي و علائم سندرمtourette و حركات كرهاي مربوط به آنبهكار ميرود. همچنين در درمان ***كهمقاوم مصرف ميگردد.
مكانيسم اثر: هالوپريدول اثر درماني خودرا عمدت با انسداد گيرندههاي دوپامينياعمال مينمايد. گيرندههاي آلفا ـآدرنرژيك و موسكاريني نيز توسطهالوپريدول تا حدودي مسدود ميشوند.
فارماكوكينتيك: هالوپريدول از راه خوراكيتا حدود 60 درصد جذب ميگردد.متابوليسم كبدي وسيعي داشته و حداكثرغلظت خوني آن 6 ـ 2 ساعت پس از مصرفخوراكي ايجاد ميگردد. نيمه عمر اين دارو37 ـ 12 ساعت بوده، به ميزان زيادي از راهكليه و مقداري نيز از راه صفرا دفعميگردد.
موارد منع مصرف: در حالاتي مانند گيجيدوران پيري، بيماران تحريكپذير و بيشاز حد فعال و پورفيري و نيز همراه با سايرداروهاي تضعيف كننده مغز استخوان و ياسيستم اعصاب مركزي، در بيماريفئوكروموسيتوم و نيز در بيماريعقدههاي قاعدهاي مغز نبايد تجويز گردد.
هشدارها: 1 ـ در بيماريهاي قلبي ـ عروقي،پاركينسون، صرع، اختلالات تنفسي وعفونت حاد بايد با احتياط فراوان مصرفگردد.
2 ـ در صدمات كليوي و كبدي بايد بااحتياط فراوان تجويز شود.
3 ـ بيماران مبتلا به تيروئيد سمي و نيزكودكان، به واكنشهاي ديستونيك وآكاتزي ناشي از مصرف هالوپريدولحساستر ميباشند. در كودكان زير 3 سالمصرف آن توصيه نميشود.
عوارض جانبي: آرامش بيش از حد و خوابآلودگي، بيثباتي خلقي، كابوسهاي شبانه،بيخوابي، تحريك، سرخوشي ممكن استبروز نمايد. در مصارف طولاني مدتديسكينزي ديررس ممكن است ايجادگردد. آثار ضد موسكاريني نظير يبوست،خشكي دهان، احتقان بيني، احتباس ادرار وتاري ديد نيز بندرت بروز مينمايد.
عوارض خارج هرمي خصوصواكنشهاي ديستونيك و آكاتزي،بخصوص در تيروئيد سمي شايعترميباشند. عوارضي از قبيل خستگي،ضعف، گاهگاهي بروز مينمايد.
تداخلهاي دارويي: داروهاي هوشبر اثركاهنده فشار خون هالوپريدول را افزايشميدهند. ريفامپيسين و كاربامازپينمتابوليسم كبدي هالوپريدول را افزايشداده، سبب كاهش غلظت پلاسمايي آنميگردند. داروهاي ضد افسردگي سببافزايش اثر ضد موسكاريني هالوپريدولميگردند. فلوكستين غلظت پلاسماييهالوپريدول را افزايش ميدهد.هالوپريدول احتمالا با كاهش آستانه تشنج،با اثر داروهاي ضد صرع مقابله مينمايد.داروهاي نظير متيل دوپا و ليتيم سببافزايش عوارض خارج هرمي هالوپريدولميگردند.
نكات قابل توصيه: اثر ساير داروهايتضعيف كننده CNS مانند داروهايآرامبخش، خواب آور و ضد دردهاي قويبوسيله اين دارو افزايش مييابد.
مقدار مصرف:
خوراكي: در درمان اسكيزوفرني و سايرحالات رواني، مانيا، درمان كوتاه مدت وكمكي تحريكات رواني، حركتي ورفتارهاي پيچيده خطرناك، در ابتدا بهميزان 3 ـ 1/5 ميليگرم 3 ـ 2 بار در روز ويا 5 ـ 3 ميلي گرم 3 ـ 2 بار در روز برايبيماران مقاوم يا حالات شديد بيماريتجويز ميشود. در اسكيزوفرني مقاومممكن است روزانه تا 100 ميلي گرم(بندرت تا 120 ميلي گرم) مورد نياز باشد.برحسب پاسخ بيمار بايستي حداقل ميزاندارو را بهعنوان مقدار مصرف نگهدارنده(حدود 10 ـ 5 ميلي گرم در روز)، تجويزنمود. در سالمندان يا افراد ضعيف در ابتدا،معادل نصف مقدار مصرف بالغين تجويزميگردد.
در كودكان ابتدا mcg/kg/day 50 ـ 25(در 2 مقدار منقسم) حداكثر تا 10 ميلي گرمتجويز ميگردد. در افراد جوان يا بالغحداكثر 30mg/day (در موارد استثنايي 60ميلي گرم)، مصرف ميشود.
در ***كه مقاوم به ميزان 1/5ميليگرم، 3 بار در روز تجويز ميشود كهبر حسب پاسخدهي بيمار مقدار مصرف راميتوان تنظيم نمود. در كودكان مصرفدارو توصيه نميشود.
تزريقي:
بطريق تزريق داخل عضلاني، بهميزان 10 ـ 2 ميليگرم تجويز ميشود.مقادير بعدي هر 8 ـ 4 ساعت و برحسبپاسخدهي بيمار (تا هر يك ساعت درصورت ضرورت) و حداكثر تا 60ميليگرم تجويز ميشود. افرادي كه بهشدت دچار اختلال روحي و رواني شدهباشند ممكن است در ابتداي درمان تا 30ميلي گرم دارو نياز داشته باشند. مصرفدارو در كودكان توصيه نميشود.
براي كنترل تهوع و استفراغ به ميزان
2 ـ 0/5 ميليگرم تجويز ميگردد.
HALOTHANE
موارد مصرف: هالوتان به عنوان بيهوشكننده براي القاء و ادامه بيهوشي مصرفميشود. هالوتان همچنين با مقاديرمصرف كم همراه با ساير بيهوش كنندههادر جراحي سزارين مصرف ميشود.
فارماكوكينتيك: حداقل غلظت آلوئولي(MAC) هالوتان هنگام مصرف با اكسيژن0/75% و هنگام مصرف با نيتروزاكسايدهفتاد درصد 0/29% است. ضريب توزيعخون به گاز آن 2/3 است. تا حدود 20%مقدار مصرف آن متابوليزه ميشود. بين80 ـ 60 درصد آن بهصورت تغيير نيافته ازطريق ريهها دفع ميشود.
موارد منع مصرف: هالوتان نبايد درصورت وجود هيپرترمي بدخيم، يرقان باعلت نامشخص و سابقه ابتلاء به اينبيماريها متعاقب مصرف قبلي دارومصرف شود.
هشدارها: 1 ـ در صورت وجود عيب كاركبد، يرقان يا آسيب حاد ناشي از مصرفقبلي هالوتان، تجويز هالوتان بايد بااحتياط فراوان صورت گيرد.
2 ـ مصرف هالوتان در زايمان واژينالتوصيه نميشود، مگر آنكه به شل شدنرحم نياز باشد.
3 ـ هالوتان ضربان قلب و نبض وترشحات بزاق و دستگاه تنفس را كاهشميدهد.
4 ـ هالوتان به ميزان زيادي عضله قلب رابه اثرات داروهاي سمپاتوميمتيك،بخصوص كاتكل آمينها، حساس ميكند.اين امر باعث افزايش خطر بروزآريتميهاي بطني شديد ميگردد. داروهايسمپاتوميمتيك بايد با احتياط فراوان ومقدار مصرف كم در بيماراني كه هالوتاندريافت كردهاند، مصرف شوند.
5 ـ بيماران مبتلا به فئوكروموسيتوم ممكناست بيشتر در معرض خطر آريتمي ناشياز مصرف هالوتان باشند.
عوارض جانبي: هالوتان ممكن است باعثسميت كبدي بهصورت يرقان خفيفتانكروز كبدي شود. داروهاي بيهوشكننده همچنين ممكن است باعث اختلال درمهارتهاي رواني ـ حركتي شوند. هذيان وتوهم بعد از بيهوشي از عوارض نسبتشايع هالوتان است. هيپوكسمي، كاهشفشارخون و آريتمي گذرا نيز ممكن استبروز نمايد.
تداخلهاي دارويي: مصرف همزمانهالوتان با آمينوگليكوزيدها، و عوامل مهاركننده عصبي ـ عضلاني، موجب تشديد شلشدن عضلات ميگردد. تجويز توأم باتئوفيلين، تركيبات تقويت كننده سيستمدوپاميني مثل لوودوپا و كاتكل آمينها(دوپامين، اپينفرين، نوراپي نفرين)،موجب بروز، آريتمي ميگردد مصرفتوام فني توئين با هالوتان ممكن است باعثافزايش سميت كبدي ناشي از هالوتانشود.
نكات قابل توصيه: 1 ـ قبل از تجويز دارو، ازعدم مصرف قبلي دارو يا بروز عوارضنسبت به آن در بيمار بايد اطمينان حاصلشود.
2 ـ تكرار تجويز دارو در فاصله زمانيكمتر از 3 ماه صحيح نميباشد.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: به منظور القاء بيهوشي مقدارمصرف بايد براي هر فرد جداگانه تعيينشود. براي القاء بيهوشي بتدريج به ميزان4 ـ 2 درصد همراه با اكسيژن يانيتروزاكسايد استفاده ميشود و به ميزان1/5 ـ 0/5 درصد براي نگهداري بيهوشيمصرف ميشود.
كودكان: براي القاء بيهوشي به ميزان
2 ـ 1/5 درصد استفاده ميشود.
IBUPROFEN
موارد مصرف: ايبوپروفن در تسكين درد والتهاب روماتيسمي، انواع آرتريت (شاملآرتريت جوانان) و ديگر اختلالات عضلانيـ اسكلتي بهكار ميرود. همچنين دردردهاي ملايم تا متوسط نظير قاعدگيدردناك، دردهاي و بعد از عمل جراحي، تبو درد در كودكان مصرف ميگردد.
مكانيسم اثر: ايبوپروفن اثرات ضد التهاب،ضد درد و ضد تب خود را احتمالا از طريقمهار ساخت پروستاگلاندينها اعمالمينمايد.
فارماكوكينتيك: ايبوپروفن پس از مصرفخوراكي سريع جذب شده و حداكثر غلظتسرمي آن بعد از 2 ـ 1 ساعت ايجادميگردد. 99 درصد دارو به پروتئينهايپلاسما متصل گشته و در كبد متابوليزهميگردد. نيمه عمر آن 2 ـ 1/8 ساعت بودهو از راه ادرار دفع ميشود.
موارد منع مصرف: ايبوپروفن در بيمارانداراي سابقه حساسيت به ASA يا ديگرداروهاي NSAID و نيز در بيماراني كهسابقه حمله آسم، آنژيوادم، كهير يا رينيتناشي از NSAIDs وجود دارد، نبايدمصرف گردد.
هشدارها: 1 ـ در بيماران دچار اختلالاتكليوي، كبدي يا قلبي با احتياط و با حداقلميزان ممكن بهكار رود. در ضمن عملكردكليه بايد مرتب كنترل گردد.
2 ـ ايبوپروفن در بيماران دچار زخم معدهفعال نبايد بهكار رود و بهتر است دربيماران دچار زخم گوارشي يا سابقه آن،از مصرف اين دارو پرهيز نموده و درصورت بروز صدمات معدي ـ رودهايمصرف آن قطع گردد.
3 ـ اين دارو در افراد سالمند با احتياطتجويز شود.
عوارض جانبي: ناراحتي دستگاه گوارشنظير تهوع، اسهال و گاهگاهي خونريزي وزخم ممكن است ايجاد گردد. عوارض ديگرشامل واكنشهاي آلرژيك، بهويژهآنژيوادم، برونكو اسپاسم و بثوراتجلدي، همچنين سردرد، سرگيجه، گيجي،اختلالات شنوايي نظير وزوز گوش و دفعخون در ادرار ميباشد.
تداخلهاي دارويي: مصرف ايبوپروفن
به همراه مهار كنندههاي آنزيم تبديل
كننده آنژيوتانسين (ACE)، سبب معكوسنمودن اثر ضد فشار خون آنها گرديده ونيز خطر نارسايي كليوي و افزايش
پتاسيم خون احتمالا افزايش مييابد.ايبوپروفن همراه با داروهاي ضد ميكروبياز دسته كينولونها خطر بروز تشنج راافزايش ميدهند. اثر داروهاي پايين
آورنده قند خون سولفونيل اوره، احتمالابوسيله اين دارو افزايش مييابد. مصرفهمزمان با سيكلوسپورين خطر سميتكليوي را افزايش ميدهد. دفع ليتيوم واحتمالا متوتركسات بوسيله ايبوپروفنكاهش يافته و سميت آنها افزايش
مييابد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ در بيماران با سابقهزخم در دستگاه گوارش بايد با احتياطمصرف گردد.
2 ـ در صورت بروز هر گونه اختلال دربينايي بايد با پزشك مشورت شود، زيرااحتمال بروز تنبلي چشم (آمبليوپاتي)وجود دارد.
3 ـ در بيماران دچار اختلالات قلبي، كاهشفشارخون، خيز يا اختلالات انعقادي و نيزتحت درمان با وارفارين بايد با احتياطبهكار رود.
4 ـ مصرف اين دارو در كودكان زير سن 7سال توصيه نميشود.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: ابتدا به ميزان g/day 1/8 ـ 1/2(در 4 ـ 3 مقدار منقسم) و ترجيح بعد از غذامصرف ميگردد. در صورت نياز حداكثرتا g/day 2/4 بهكار ميرود. مقدار مصرفنگهدارنده دارو g/day 1/2 ـ 0/6 است.
كودكان: در كودكان 20mg/kg/day بهصورت منقسم و در آرتريت جوانان تا40mg/day مصرف ميشود.
INDOMETHACIN
موارد مصرف: ايندومتاسين براي كنترلدرد و التهاب متوسط تا شديد دربيماريهاي روماتيسمي و اختلالات حادعصبي ـ عضلاني ديگر بهكار ميرود.همچنين در درمان نقرس حاد، قاعدگيدردناك و براي بستن مجراي شرياني درنوزاد مصرف ميگردد.
مكانيسم اثر: ايندومتاسين يك داروي ضدالتهابي قوي است كه با مهار ساختپروستاگلاندينها اثر خود را اعمالمينمايد. اين دارو همچنين تحرك و انتقالپلي مرفونوكلئرها به ناحيه ملتهب را مهارميكند.
فارماكوكينتيك: ايندومتاسين بعد ازمصرف خوراكي بخوبي و سريع جذبميگردد. مصرف دارو همراه با غذا زمانجذب دارو را افزايش ميدهد. در مايعاتبدن و از جمله CSF وارد ميشود. دارومتابوليسم كبدي وسيع داشته و عمدت ازطريق صفرا دفع ميگردد. نيمه عمر داروبهطور متوسط 4/5 ساعت است.
موارد منع مصرف: در بيماران با سابقهحساسيت به ASA يا ديگر داروهاي ضدالهتاب غير استروئيدي (NSAIDs)، دربيماران با زخم معده فعال و فرم شياف آندر بيماران دچار هموروئيد يا التهابراست روده و مقعد نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ ايندومتاسين در افراد مسن،حالات آلرژيك، صرع، پاركينسون واختلالات رواني بايد با احتياط مصرفشود.
2 ـ در مصرف طولاني مدت انجام معايناتچشم و خون توصيه ميگردد.
3 ـ در بيماران مبتلا به اختلالات كليوي،قلبي، كبدي و نيز گوارشي با احتياط مصرفگردد و در صورت بروز ضايعه يا زخم دردستگاه گوارش مصرف دارو قطع شود.
عوارض جانبي: اختلالات دستگاه گوارششايع است. تهوع و اسهال و گاهگاهيخونريزي و زخم گوارشي ممكن استبروز نمايد. سردرد، گيجي، احساس سبكيسر و بندرت خواب آلودگي، اغتشاش يابيخوابي، تشنج، اختلالات رواني،افسردگي و سنكوپ، اختلالات خوني(بهويژه كاهش پلاكتها)، افزايشفشارخون و نيز افزايش قند خون، تاريديد، رسوب در قرنيه و نوروپاتي محيطيممكن است بروز نمايد. مصرف دارو از راهمقعد ممكن است موجب تحريك ناحيه شدهو خونريزي گهگاه ايجاد نمايد.
تداخلهاي دارويي: ايندومتاسين با اثركاهنده فشارخون داروهاي مهاركنندهآنزيم تبديل كننده آنژيوتانسين (ACE)،مقابله نموده و خطر بروز نارسايي
كليوي و هيپركالمي را افزايش ميدهد.مصرف همزمان با داروهاي ضد ميكروبياز دسته كينولونها، خطر بروز تشنج راافزايش ميدهد. اثر داروهاي سولفونيلاوره احتمالا توسط اين دارو افزايشمييابد. ايندومتاسين دفع متوتركسات واحتمالا ليتيوم را كاهش ميدهد. مصرفايندومتاسين به همراه سيكلوسپورين
و يا داروهاي مدر خطر سميت كليوي راافزايش ميدهد. ايندومتاسين با اثرداروهاي مدر مقابله نموده، خطر بالارفتنپتاسيم خون را در صورت مصرفهمزمان با داروهاي مدر نگهدارنده
پتاسيم افزايش داده و همراه با تريامترنگاهگاهي سبب كاهش عملكرد كليهميگردد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ مصرف اين دارو فقطدر كودكاني توصيه ميشود كه بهداروهاي با سميت كمتر جواب نداده يا آنهارا تحمل ننمايند.
2 ـ در افراد مسن خطر بروز عوارضجانبي مربوط به CNS بهويژه اغتشاششعور بيشتر است.
3 ـ مصرف اين دارو در كودكان توصيهنميشود.
مقدار مصرف: ايندومتاسين از راه
خوراكي در بيماريهاي روماتيسمي
200mg/day ـ 50 در مقادير منقسم همراه
با غذا مصرف ميگردد. در نقرس حاد250mg/day ـ 150 در مقادير منقسم
و در قاعدگي دردناك تا 75mg/day بهكارميرود. شياف ايندومتاسين بميزان
100 ميليگرم شبها و در صورت نيازهنگام صبح نيز استعمال ميگردد. درمانتركيبي از فرم خوراكي و استعمالي باحداكثر تا ميزان mg/day 200 ـ 150 انجامميشود.
ISOFLURANE
موارد مصرف: ايزوفلوران به عنوانبيهوش كننده براي القاء و ادامه بيهوشيمصرف ميشود. ايزوفلوران همچنين بامقادير مصرف كم به عنوان ضد درد دراعمال جراحي زنان و زايمان و براي اعمالجراحي كه در آنها به بيهوشي كامل بيمارنياز نيست، مصرف ميشود.
فارماكوكينتيك: حداقل غلظت آلوئولي(MAC) ايزوفلوران هنگام مصرف بااكسيژن 1/15% و هنگام مصرف بانيتروزاكسايد هفتاد درصد 0/5% است.ضريب توزيع خون به گاز آن 1/43 است.تا حدود 0/17% مقدار مصرف آنمتابوليزه ميشود. حدود 95% آنبهصورت تغيير نيافته از طريق ريهها دفعميشود.
موارد منع مصرف: در صورت وجودهيپرترمي بدخيم، و يا سابقه ابتلاء به آننبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ ايزوفلوران با غلظتهايبيهوش كننده ممكن است باعث شل شدنرحم شود.
2 ـ ايزوفلوران ضربان قلب و نبض رابويژه در بيماران جوانتر افزايش
ميدهد.
عوارض جانبي: تضعيف پيشرونده تنفس،افت فشارخون و شل شدن عضله صافرحم از عوارض مهم دارو ميباشند.
تداخلهاي دارويي: مصرف همزمان ايندارو با آمينوگليكوزيدها، و عوامل مهاركننده عصبي ـ عضلاني، موجب تشديد شلشدن عضلات ميگردد تجويز توأم باتركيبات تقويت كننده سيستم دوپامينيمثل لوودوپا و كاتكل آمينها (دوپامين،اپينفرين، نوراپي نفرين)، موجب بروز،آريتمي ميگردد. مصرف توام فني توئين باايزوفلوران ممكن است باعث افزايشسميت كبدي ناشي از دارو شود.
نكات قابل توصيه: 1 ـ ايزوفلوران عملكردقلب را در بزرگسالان تضعيف نميكند،ولي فشار خون را به دليل انبساط عروقمحيطي كاهش ميدهد.
2 ـ در صورت مصرف ايزوفلوران برايادامه بيهوشي، توصيه ميشود غلظت آنبه كندي افزايش يابد.
مقدار مصرف: براي القاء بيهوشي بتدريجاز 3 ـ 0/5 درصد به همراه اكسيژن و يامخلوط اكسيژن و نيتروز اكسايد و بهعنوان ادامه دهنده بيهوشي 3/5 ـ 1 درصددر مخلوط گازهاي اكسيژن ونيتروزاكسايد تجويز ميشود. در صورتاستفاده از گاز اكسيژن به تنهايي ممكناست به ميزان اضافه 1 ـ 0/5 درصد نيازباشد. در اعمال جراحي سزارين 0/75 ـ0/5 درصد در مخلوط اكسيژن و نيتروزاكسايد استفاده ميشود.
مكانيسم اثر: كتامين احتمالا با مهارپيامهاي عصبي آوران دريافت درد وكاهش فعاليت نخاع اثرات خود را اعمالميكند.
فارماكوكينتيك: كتامين به سرعت در تمامبافتهاي بدن از جمله مغز توزيع ميشود.متابوليسم آن كبدي است و نيمه عمر دفعيآن 3 ـ 2 ساعت است. شروع اثر آن بعد ازتزريق وريدي 30 ـ 15 ثانيه و بعد از تزريقعضلاني 4 ـ 3 دقيقه است. مدت اثر داروبعد از تزريق وريدي حدود 10 ـ 5 دقيقه وبعد از تزريق عضلاني حدود 25 ـ 12 دقيقهاست. زمان هوشيابي از دارو سريع است ودفع دارو بهطور عمده كليوي است.
موارد منع مصرف: مگر در موارد بسيارخاص، كتامين در صورت وجود بيماريشديد قلبي ـ عروقي، افزايش شديد فشارخون، انفاركتوس اخير ميوكارد، حملهقلبي، ضربه مغزي، خونريزي يا تودهداخل جمجمهاي و يا هر حالتي كه بهافزايش قابل توجه فشار خون منجر شود،نبايد مصرف شود.
هشدارها: كتامين در صورت وجود آسيبچشم، افزايش فشار مايع مغزي ـ نخاعي،افزايش فشار داخل چشمي، اختلالاترواني مانند اسكيزوفرني و يا تيروئيدسمي بايد با احتياط فراوان تجويز شود.
عوارض جانبي: افزايش فشارخون، تاكيكاردي، حركات عضلاني تونيك و كلونيكو لرزش از عوارض جانبي شايع كتامينهستند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ از آنجايي كه تجويزكتامين ممكن است باعث ايجاد تهوع واستفراغ شود، معده بيمار در هنگام تجويزدارو بايد خالي باشد.
2 ـ بدليل افزايش ترشح بزاق و مخاط،تجويز آتروپين و يا اسكوپولامين قبل ازبيهوشي توصيه ميشود.
3 ـ براي جلوگيري از ايجاد آپنه، ضعفتنفسي و يا افزايش فشار خون، تزريقوريدي كتامين بايد آهسته و طي مدت يكدقيقه انجام گيرد.
4 ـ مصرف مكرر كتامين ممكن است باعثايجاد مقاومت به اثرات دارو در بيمارگردد.
مقدار مصرف: به منظور القاء بيهوشيعمومي در بزرگسالان يا كودكان
2 mg/kg ـ 1 بهصورت وريدي يا
10mg/kg ـ 5 بهصورت عضلاني تجويزميگردد. از طريق انفوزيون آهسته
داخل وريدي در جراحيهاي طولاني
مدت و القاء بيهوشي كلا به ميزان
2mg/kg ـ 0/5 و مقدار مصرف نگهدارنده0/05mg/kg/min ـ 0/01 است. حداكثرمقدار مصرف تا 4/5 mg/kg از راه تزريقوريدي و تا 13 mg/kg بهصورت تزريقعضلاني است.
LEVODOPA
موارد مصرف: لوودوپا در درمان بيماريپاركينسون (اما نه براي درمان علائم خارجهرمي ناشي از داروها) مصرف ميشود.
مكانيسم اثر: لوودوپا، پيش ساز دوپاميناست و عمدت با افزايش دوپامين دراسترياتوم عمل ميكند. كندي حركات(برادي كينزي) و سختي عضلات را بيشتراز رعشه بهبود ميبخشد.
فارماكوكينتيك: لوودوپا از روده كوچكسريع جذب ميشود، اما جذب آن بستگيبه سرعت تخليه معده و pH محتويات آندارد. 2 ساعت بعد از مصرف خوراكي،دارو به حداكثر غلظت پلاسمايي خودميرسد. حدود دو سوم دارو در كبدمتابوليزه و از طريق ادرار دفع ميشود.
موارد منع مصرف: در گلوكوم با زاويهبسته نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ اين دارو نبايد در پاركينسونناشي از مصرف دارو استفاده شود.
2 ـ در موارد زير لوودوپا بايد با احتياطفراوان تجويز شود:
بيماريهاي ريوي، اولسرپپتيك، بيماريقلبي ـ عروقي، ديابت، نرمي استخوان،گلوكوم با زاويه باز، ملانوماي پوست وبيماري رواني.
3 ـ در درمان طولاني مدت، بايدسيستمهاي كبدي، كليوي، قلب و عروق،خون ساز و روان بيمار تحت مراقبت ونظارت باشند.
4 ـ در بيماراني كه با درمان بتدريج بهبودنسبي پيدا كردهاند، نبايد مصرف داروبهطور ناگهاني قطع شود.
5 ـ مهمترين عوارض جانبي محدودكنندهمقدار مصرف لوودوپا، حركات غير اراديو اختلالات رواني هستند.
تداخلهاي دارويي: مصرف توام لوودوپابا هوشبرها مثل هالوتان با خطر آريتميهمراه است. مصرف توام لوودوپا باداروهاي ضد افسردگي مهار كننده آنزيممونوآمينواكسيداز منجر به زياديفشارخون ميگردد، به همين دليل تا حداقل2 هفته پس از قطع مصرف داروهاي ضدافسردگي از مصرف لوودوپا خودداريشود. مصرف همزمان لوودوپا با ويتامينB6 موجب كاهش اثرات لوودوپا خواهدشد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ اين دارو در بيمارانسالمند و بيماراني كه بمدت طولاني سابقهبيماري پاركينسون دارند، ارزش اندكيدارد، چون اين افراد نميتوانند مقادير زياددارو را تحمل كنند. همچنين در بيماراني كهعلاوه بر بيماري پاركينسون، بيماريمغزي ديگري نيز دارند، لوودوپا ارزشكمي دارد، چون اين افراد به عوارضجانبي اين دارو حساسيت بيشتري دارند.همچنين در پاركينسون ناشي ازبيماريهاي دژنراتيو مغزي نيز معمولا بهلوودوپا پاسخ ايجاد نميشود.
2 ـ درمان با لوودوپا بايد با مقادير كمشروع و بهصورت تدريجي مقادير دارو راافزايش داد (با فواصل 2 تا 3 روز). مقدارنهايي معمولابر اساس افزايش تحركبيمار از يك طرف و عوارض جانبي محدودكننده داروي مصرفي از طرف ديگر تعيينميشود. فواصل بين مقادير مصرف مهماست و بايد بر اساس نياز هر بيمار بهطورجداگانه تعيين شود.
3 ـ تهوع و استفراغ ندرت باعث محدوديتدر مقدار داروي دريافتي ميشوند.مصرف دارو بعد از غذا تحمل آن را برايدستگاه گوارش بالا ميبرد.
4 ـ قطع مصرف دارو بتدريج صورتگيرد.
مقدار مصرف: در ابتدا mg/day 500 ـ 125به صورت منقسم بعد از غذا، تجويزميشود كه بر اساس پاسخ بيمار افزايش
مييابد.
اشكال دارويي:
Tablet : 500 mg
LEVODOPA-C
موارد مصرف: اين دارو در كنترل بيماريپاركينسون (اما نه براي درمان علائم خارجهرمي ناشي از داروها) مصرف ميشود.
مكانيسم اثر: لوودوپا، پيش ساز دوپاميناست و عمدت با تأمين دوپامين كاهش يافتهاسترياتوم عمل ميكند. كاربي دوپا مهاركننده خارج مغزي دوپا دكربوكسيلاز بودهو تبديل محيطي لوودوپا به دوپامين رامهار ميكند، اما برخلاف لوودوپا از سدخوني ـ مغزي عبور نميكند. بنابراين درصورتي كه همراه با لوودوپا تجويز شود،غلظت مغزي مناسبي از دوپامين فراهمميگردد و در عين حال بدليل كاهشتشكيل دوپامين در محيط، عوارض جانبيمحيطي مثل تهوع، استفراغ و اثرات قلبي ـعروقي آن كاهش مييابد.
فارماكوكينتيك: اين دارو سريع از دستگاهگوارش جذب ميشود، اما جذب آن بستگيبه سرعت تخليه معده و pH محتويات آندارد. غذا، ظهور لوودوپا در پلاسما را بهتأخير مياندازد. حدود دو سوم دارو دركبد متابوليزه و از طريق ادرار دفعميشود.
موارد منع مصرف: در صورت وجودگلوكوم با زاويه بسته، نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ اين دارو نبايد در پاركينسونناشي از مصرف داروها استفاده شود.
2 ـ در صورت وجود بيماريهاي ريوي،اولسرپپتيك، بيماري قلبي ـ عروقي، ديابت،نرمي استخوان، گلوكوم با زاويه باز،ملانوماي پوست يا بيماري رواني بايد بااحتياط فراوان تجويز شود.
3 ـ در درمان طولاني مدت، بايدسيستمهاي كبدي، كليوي، قلب و عروق،خون ساز و روان بيمار تحت مراقبت ونظارت باشند.
4 ـ در بيماراني كه بهبود نسبي پيداكردهاند، نبايد مصرف دارو بهطور ناگهانيقطع شود.
عوارض جانبي: بياشتهايي، تهوع واستفراغ، بيخوابي، سراسيمگي، كاهشفشار خون وضعيتي، گيجي، طپش قلب،آريتمي، قرمز رنگ شدن ادرار و سايرمايعات بدن، حركات غير ارادي و غيرطبيعي، هيپومانيا و سايكوز كه ممكن استباعث محدود شدن مقدار مصرف شوند،افسردگي، خواب آلودگي، سردرد،برافروختگي، تعريق، خونريزي دستگاهگوارش و نروپاتي محيطي از عوارضجانبي دارو هستند.
تداخلهاي دارويي: مصرف توام اين داروبا هوشبرهاي استنشاقي مانند هالوتان باخطر آريتمي همراه است. مصرف توام ايندارو با داروهاي ضد افسردگي (مهاركننده آنزيم مونوآمينواكسيداز) منجر بهافزايش شديد فشار خون ميگردد. به هميندليل تا حداقل 2 هفته پس از قطع مصرفداروهاي ضد افسردگي از مصرف ايندارو بايد خودداري شود.
نكات قابل توصيه: 1 ـ اين دارو در بيمارانسالخورده و بيماراني كه به مدت طولانيسابقه بيماري پاركينسون دارند، ارزشاندكي دارد. چون اين افراد نميتوانندمقادير زياد دارو را كه بر بيماري آنها غلبهكند، تحمل كنند. همچنين در پاركينسونناشي از بيماريهاي دژنراتيو مغزي نيزمعمولا به اين دارو پاسخ ايجاد نميشود.
2 ـ درمان با اين دارو را بايد با مقادير كمشروع نمود و بهصورت تدريجي مقاديردارو را افزايش داد (با فواصل 2 تا 3 روز).مقدار مصرف نهايي معمولا بر اساسافزايش تحرك بيمار از يك طرف وعوارض جانبي محدود كننده دارويمصرفي از طرف ديگر تعيين ميشود.
3 ـ تهوع و استفراغ ندرت باعث محدوديتدر مقدار داروي دريافتي ميشوند.مصرف دارو بعد از غذا تحمل آن را بهترميكند.
مقدار مصرف: در ابتدا به ميزان 100ميليگرم 3 بار در روز (همراه با 10ميليگرم كار بيدوپا) تجويز ميشود. كهميتوان به ميزان 100mg/day ـ 50 افزايشداد. و يا آنكه يك روز در ميان بر اساسپاسخ بيمار تا حداكثر 800mg/day درمقادير منقسم تجويز گردد.
LIDOCAINE
موارد مصرف: بهعنوان بي حس كنندهموضعي در اختلالات پوستي خفيف نظيرآفتاب سوختگي، بريدگيهاي جزئي،سوختگيها و خراشيدگيها و گزش حشراتبهكار ميرود. فرآوردههاي ليدوكائينهمراه با اپي نفرين براي ايجاد بي حسيموضعي در غشاهاي مخاطي قابلدسترس مانند مري و دهان بهكار بردهميشوند. اين دارو همچنين براي كاهشدرد و التهاب در ناحيه مري و كاهشرفلكسهاي مري نيز بهكار برده ميشود.ليدوكائين بهصورت تزريقي در اطرافسخت شامه و يا زير نخاع تجويز ميشود.همچنين اين دارو براي ايجاد بيحسيموضعي يا منطقهاي، ايجاد اثر ضد دردبمنظور انسداد حركتي به درجات مختلفقبل از اعمال جراحي، دندانپزشكي وزايمان بهكار ميرود.
مكانيسم اثر: بيحس كنندههاي موضعي باتثبيت برگشتپذير غشاي سلولهايعصبي در نتيجه كاهش نفوذپذيري اينغشاء به يون سديم، شروع و هدايت امواجعصبي را متوقف ميكند. در صورت جذبمقادير زياد، ليدوكائين ابتدا ميتواند اثرتحريكي و سپس اثر تضعيفي بر روي CNSداشته باشد.
فارماكوكينتيك: ملح يونيزه اين داروبراحتي از پوست سالم جذب نميشود، امااز محل ضربه خورده و يا خراشيده قادربه جذب ميباشد. متابوليسم ليدوكائين دركبد و تا حد كمي نيز در كليه انجام ميگيرد.شروع اثر ليدوكائين 5 ـ 2 دقيقه و طولمدت اثر آن در مصارف جلدي تقريب 45دقيقه و در مخاط 60 ـ 30 دقيقه است. دفعليدوكائين عمدت از كليه و بهصورتمتابوليت ميباشد.
موارد منع مصرف: در صورت وجود بلوككامل قلبي، خونريزي شديد، كاهش شديدفشار خون و شوك نبايد از اين دارو برايانسداد زير عنكبوتيهاي استفاده گردد. ايندارو همچنين در صورت وجود عفونت درموضعي كه براي تزريق كمري در نظرگرفته شده، اين دارو براي ايجاد انسدادزير عنكبوتيهاي نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ در صورت وجود حساسيتبه ساير تركيبات بيحس كننده آميدياحتمال وجود حساسيت به اين دارو نيزوجود دارد.
2 ـ در حالاتي نظير صرع، نارسايي تنفسي،نارسايي كبد و يا پورفيريا با احتياطمصرف گردد.
3 ـ در ناراحتيهاي قلبي ـ عروقي بهويژهانسداد قلبي و يا شوك و يا عفونت در محلتزريق با احتياط مصرف گردد.
4 ـ فرآوردههاي حاوي نورآدرنالين دربيماران قلبي از جمله مبتلايان به آريتمي ويا پركاري تيروئيد، بايد با احتياط مصرفگردند.
عوارض جانبي: عوارض جانبي بهطور كليناشي از مقدار زياد مصرف، غلظت زيادپلاسمايي ناشي از ورود ناخواسته دارو بهرگ، كاهش تحمل بيمار، ناسازگاري فردييا حساسيت مفرط ميباشد. واكنشهايسيستميك ممكن است به سرعت يا باتأخير و تا 30 دقيقه پس از تجويز داروبروز كند. عوارض سيستميك شاملگيجي، تضعيف تنفسي، تشنج، افتفشارخون و براديكاردي ميباشد.عوارض با شيوع كم در مصرف موضعيعبارتند از سوزش، گزش، ورم ياحساسيت پوست به لمس، خارش و كهير.
تداخلهاي دارويي: داروهاي مضعف CNS،از جمله داروهايي كه معمولا قبل از بيهوشيمصرف ميشوند و نيز سولفات منيزيمتزريقي، ممكن است موجب بروز اثراتتضعيفي اضافي CNS شوند. داروهايمسدودكننده بتاآدرنرژيك از طريق كاهشجريان خون كبدي، سرعت متابوليسمليدوكائين را كاهش داده و خطر مسموميتبا آن را بالا ميبرند. سايمتيدين متابوليسماين دارو را بتأخير مياندازد و در نتيجهاحتمال خطر مسموميت افزايش مييابد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ در صورت حساسيتبه ساير بيحس كنندهها اين دارو بايد بااحتياط و زير نظر پزشك تجويز گردد.
2 ـ به دليل طولاني بودن زمان بيحسي بايددقت گردد كه اعضاي بيحس شده مجروحنگردند.
3 ـ از مصرف ليدوكائين موضعي درنواحي وسيعي از پوست و يا مخاطبخصوص اگر آسيب ديده باشند، بايدخودداري شود.
4 ـ بايد احتياط گردد كه فرآوردههايموضعي وارد چشم نگردند.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: در ان*****اسيون برايبيحسي از طريق تزريقي بر حسب وزنبيمار و نوع عمل جراحي حداكثر 200 ميليگرم (در مورد محلولهاي حاوي آدرنالينحداكثر 500 ميلي گرم) تجويز ميشود. دربيحسي وريدي منطقهاي، مقدار 300 ـ 50ميليگرم و براي بيحسي جلدي، مقدار
300 ـ 5 ميليگرم مصرف ميشود. برايبيحسي اعصاب محيطي، در دندانپزشكيمقدار 100 ـ 20 ميليگرم از محلول 2درصد، در بيحسي بين دندهاي مقدار 30ميليگرم از محلول يك درصد، در بيحسياطراف گردن رحم مقدار 100 ميليگرم ازمحلول يك درصد در هر طرف مصرفميشود. حداكثر مقدار مصرف دربزرگسالان در بيحسي منطقهاي وريدي تا4mg/kg و در دندانپزشكي تا 6/6mg/kg يا300 ميليگرم در هر بار مراجعه بهدندانپزشكي و در ساير موارد تا 4/5mg/kgيا 300 ميليگرم در هر بار مصرفميباشد. در مامايي براي بيحسي قسمتتحتاني نخاع و زايمان طبيعي از طريقمهبل، مقدار 50 ميليگرم از ليدوكائين و درعمل سزارين و يا زايمانهايي كه بهدستكاري داخل رحم نياز دارد، مقدار 75ميليگرم استفاده ميشود. براي بيحسيدر جراحي شكم، مقدار 100 ـ 75 ميليگرممصرف ميشود.
شكل اسپري ليدوكائين بسته به نياز ووسعت محل استفاده ميگردد. حداكثرمقدار مصرف براي يك فرد 70 كيلوگرمي20 اسپري ميباشد.
پماد اين دارو به مقدار لازم در موضعماليده ميشود. در مورد ژل كه برايبيحسي پيشابراه بهكار ميرود، در زنان
5 ـ 3 ميلي ليتر و در مردان 10 ـ 5 ميلي ليترو در زمان سوندگذاري و ياسيستوسكوپي 30 ميلي ليتر در دو مقدارمنقسم بهكار ميرود.
كودكان: در كودكان در ان*****اسيونموضعي تا 4/5mg/kg از محلول 0/5 ـ 0/25درصد و براي بيحسي منطقهاي وريدي تا3mg/kg از محلولهاي فوق استفادهميشود.
LITHIUM CARBONATE
موارد مصرف: از ليتيوم در درمان وپيشگيري مانيا، بيماري مانيك ـ دپرسيو،افسردگي عود كننده و رفتار تهاجمياستفاده ميشود.
مكانيسم اثر: مكانيسم اثر ليتيوم دقيقمشخص نيست، اما به دليل شباهت يونليتيوم به يون سديم، جايگزين سديم شدهو در ايجاد پتانسيل عمل در سلولهايعصبي اختلال ايجاد ميكند، بر رويعملكرد واسطههاي شيميايي عصبي مثلنوراپي نفرين، سروتونين، دوپامين واستيل كولين و گيرندههاي آنها تأثيرميگذارد و با كاهش توليد پيام رسانثانويه اينوزيتولتري فسفات ايجاد پاسخسلولي را تضعيف ميكند.
فارماكوكينتيك: كربنات ليتيوم از طريقخوراكي بهطور كامل جذب ميشود و بعداز 30 دقيقه به حداكثر غلظت پلاسماييميرسد. 95 درصد دارو بدون تغيير ازطريق كليه، دفع ميشود.
موارد منع مصرف: در نارسايي كليه،بيماري قلبي و بيماريهاي كه در آنهاسديم بدن متعادل نيست (مثل بيماريآديسون) نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ به دليل احتمال بروز تغييراتبافتي و عملكردي كليه متعاقب مصرفدراز مدت ليتيوم خواهد شد، به همين دليلدرمان با اين دارو بيش از 5 ـ 3 سالتوصيه نميشود.
2 ـ از آنجايي كه نمكهاي ليتيوم دارايضريب درماني بسيار باريكي هستند، فقطدر صورتي ميتوان آنها را تجويز نمود كهبتوان غلظت پلاسمايي دارو را به تناوباندازه گرفت. افزايش غلظت پلاسماييليتيوم بالاتر از حد درماني ممكن استكشنده باشد.
3 ـ در صورت بروز علائم مسموميت باليتيوم (لرزش، عدم تعادل، نيستاگموس،نارسايي كليوي و تشنج) بايد درمان راقطع و در صورت لزوم مسموميت زداييانجام داد.
4 ـ وقتي كه غلظت پلاسمايي ليتيوم به حدسمي ميرسد، معمولا 1 يا 2 روز طولميكشد تا علائم شديد مسموميت بروزكند.
5 ـ در صورت تخليه سديم بدن، مسموميتبا ليتيوم تشديد ميشود. به همين دليل ازمصرف داروهاي مدر بخصوص تيازيدهاهمزمان با اين دارو بايد اجتناب
شود.
6 ـ در موارد مياستني گراو، جراحي واستفاده همزمان از داروهاي مدر بايد بااحتياط فراوان مصرف شود.
عوارض جانبي: اختلال گوارشي، لرزش،پرنوشي و پر ادراري، افزايش وزن و خيزاز عوارض جانبي دارو هستند. تاري ديد،بدتر شدن اختلال گوارشي (بياشتهايي،استفراغ، اسهال)، ضعف عضلاني، افزايشاختلال CNS (خواب آلودگي خفيف،كسالت، سرگيجه و عدم تعادل، عدمهماهنگي، هيپررفلكسي، تشنج، سايكوز،سنكوپ، كم ادراري، نارسايي گردشخون، اغماء و معمولا مرگ از علائممسموميت با ليتيوم هستند.
تداخلهاي دارويي: داروهاي مهار كنندهآنزيم مبدل آنژيوتانسين (ACE)، داروهايضد التهاب غير استروييدي، مدرهاي موثربر قوس هنله و تيازيدها با كاهش دفعليتيوم، غلظت پلاسمايي آن را افزايشميدهند. لذا احتمال مسموميت وجودخواهد داشت. سديم بي كربنات،استازولاميد و تئوفيلين دفع ليتيوم راافزايش و موجب كاهش غلظت پلاسماييآن ميشوند. گزارش شده كه مصرفهمزمان ليتيوم با مترونيدازول واسپكتينومايسين موجب بروز مسموميتبا ليتيوم شده است. مصرف همزمانليتيوم با فني توئين، كاربامازپين،وراپاميل، ديلتيازم و متيل دوپا ممكن استموجب سميت عصبي شود. مصرفهمزمان ليتيوم با داروهاي ضد سايكوزبخصوص هالوپريدول و نيز بامتوكلوپراميد موجب افزايش خطر بروزعوارض خارج هرمي و احتمالا سميتعصبي ميگردد. در صورت مصرفهمزمان با ليتيوم، اثر شل كنندههايعضلاني افزايش مييابد. ليتيوم با اثراتنئوستيگمين و پيريدوستيگمين تداخلميكند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ مقدار مصرف ليتيومرا بايد به گونهاي تنظيم نمود كه غلظتپلاسمايي در محدوده mmol/liter 1 ـ 0/4قرار بگيرد.
2 ـ جهت درمان نگهدارنده و در سالمندان،مقدار مصرف ليتيوم بايد به گونهاي
تنظيم شود كه غلظت پلاسمايي در حد
1 mmol/liter ـ 0/4 بدست آيد.
3 ـ غلظت پلاسمايي مطلوب در هر فرد بايدبهطور جداگانه تعيين شود.
4 ـ در مسموميت خفيف با ليتيوم، قطعدارو و تجويز مقادير زياد آب و نمك برايرفع مسموميت كفايت ميكند.
5 ـ وقتي رژيم دارويي ليتيوم تثبيت شد،معمولا هر 3 ماه يكبار غلظت پلاسمايي آنبايد اندازهگيري شود.
6 ـ در طول دوره درمان، عملكرد تيروئيدبايد تحت نظر باشد.
7 ـ در طول دوره درمان، بيمار بايد آب وسديم به اندازه كافي مصرف كند.
8 ـ در صورت بروز استفراغ، اسهال،عفونت و تعريق شديد ممكن است لازمباشد مصرف ليتيوم را قطع نمود يا مقدارمصرف را كاهش داد.
9 ـ در صورت امكان از قطع ناگهاني داروپرهيز شود.
10 ـ فرآوردههاي مختلف ليتيوم از نظرفراهمي زيستي با يكديگر تفاوت دارند و درصورت تغيير فرآورده مورد استفادهبيمار، بايد احتياطات لازم انجام شود.
11 ـ مصرف اين دارو در كودكان توصيهنميشود.
مقدار مصرف: مقدار مصرف را بايد بهگونهاي تنظيم نمود كه در روز چهارم ياهفتم درمان 12 ساعت پس از زمانمصرف دارو، غلظت پلاسمايي ليتيوم درمحدوده mmol/liter 1 ـ 0/4 بدست آيد.همچنين تنظيم مقدار ليتيوم بايد بصورتيباشد كه هر هفته و در مرحله بعد هر 4 هفتهو نهايت هر 3 ماه، محدوده غلظت پلاسماييدر حد فوق باشد. در ابتدا مقدار مصرفدارو بهصورت منقسم در روز دادهميشود، اما بعد از تثبيت غلظت پلاسمايي،ترجيح بايد دارو يكبار در روز مصرفشود. به منظور درمان و پيشگيري ابتدا1/2g/dayـ0/4 بهصورت يكي و يا در 2مقدار منقسم تجويز ميشود. در سالمندانو بيماران با وزن كمتر از 50 كيلوگرمروزانه 400 ميلي گرم توصيه ميشود.
گروه دارویی: پی پرازین
گروه درمانی: درمان سایکوز
شکل دارویی: قرص و آمپول
مصرف در دوران حاملگی: گروهD
موارد مصرف: اختلال شدید روانی مثل اسکیوزوفرنی, اضطراب شدید , تهوع و استفراغ شدید, افسردگی همراه با اضطراب
میزان مصرف: 4 تا 8 میلی گرم 3 بار در روز
موارد مانع: بنزودیازپین ها
عوارض جانبی: علائم خواب آلودگی و آرام بخشی , خشکی دهان , تهوع
توجهات: برای حصول اثر بخشی سریعع دارویی از شکل تزریقی آن استفاده کنید.
آموزش: در صورت بروز علائمشدید خواب آلودگی یا حساسیت شدید دارویی به پزشک اطلاع دهید.
شرایط نگهداری: دو از نور و در دمای معمولی نگهداری شود.
پرفنازين
موارد مصرف: پرفنازين در اسكيزوفرني وحالات رواني، مانيا و درمان كمكي كوتاهمدت اضطراب شديد، تحريكات روانيحركتي، هيجان و تحريكات رفتاري شديدو ناگهاني، استفراغ و تهوع شديد بهكارميرود. مكانيسم اثر: پرفنازين با مهار گيرندههايبعد سيناپسي دوپاميني در مسيرمزوليمبيك اثر درماني خود را ايجادمينمايد. مهار گيرندههاي دوپاميني درمسير نيگرواسترياتال و توبرواينفنديبولاربه ترتيب با ايجاد اثرات خارج هرمي وافزايش ترشح پرولاكتين در ارتباط است.همچنين گيرندههاي موسكاريني و نيز آلفاـ آدرنرژيك تا حدودي بوسيله اين دارومهار ميگردند.
فارماكوكينتيك: پرفنازين پس از مصرفخوراكي، سريع ولي ناكامل جذب گرديدهتحت تاثير متابوليسم عبور اول كبدي قرارگرفته و غير فعال ميگردد. متابوليتها ومقدار ناچيز داروي تغيير نيافته عمدتŠ ازراه ادرار و مقداري نيز از طريق صفرا دفعميگردند.
موارد منع مصرف: همراه با ساير داروهايتضعيف كننده سيستم اعصاب مركزي،همراه با ساير داروهاي تضعيف كننده مغزاستخوان، در بيماري فئوكروموسيتوم، دربيماران مسن دچار آشفتگي و بيقرارينبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ پرفنازين در افراد دچاربيماريهاي قلبي ـ عروقي، عروق مغزي،پاركينسون، اختلالات تنفسي، صرع وعفونت حاد، صدمات كليوي و كبدي بايد بااحتياط مصرف شود.
2 ـ در بيماراني با سابقه يرقان، لوكوپني،مياستني گراو، كم كاري تيروئيد،هيپرتروفي پروستات و گلوكوم با زاويهبسته، خصوصŠ در افراد مسن با احتياطمصرف گردد.
عوارض جانبي: آثار خارج هرمي خصوصŠديستوني، بهويژه با مقادير مصرف زيادشايعتر بوده و در مصرف طولاني مدتديسكينزي ديررس ممكن است بروز نمايد.خواب آلودگي، سستي، كابوس شبانه،بيخوابي، بيثباتي، افسردگي، خشكيدهان، يبوست، احتباس ادرار، تاري ديد واحتقان بيني از عوارض شايع دارو هستند.
تداخلهاي دارويي: مصرف آن همراه باداروهاي ضد آريتمي و نيز داروهاي ضدهيستامين نظير ترفنادين و آستميزول يامسدد گيرنده بتا مانند سوتالول، خطربروز آريتمي بطني را افزايش ميدهد.داروهاي ضد افسردگي خصوصŠ انواعسه حلقهاي سبب افزايش غلظت خوني ونيز اثرات ضد موسكاريني اين داروميگردند. پرفنازين ممكن است باعثكاهش آستانه تشنج شده و با اثر داروهايضد صرع مقابله نمايد. مصرف اين داروهمراه با داروهايي مانند متوكلوپراميد وليتيوم خطر بروز عوارض خارج هرمي راافزايش ميدهد. پرفنازين با اثر داروهايضد پاركينسون مانند بروموكريپتين ولوودوپا مقابله مينمايد.
2 ـ اين دارو ممكن است ايجاد خوابآلودگي نموده و موجب اختلال در انجامكارهايي شود كه نياز به دقت و هشياريدارند.
مقدار مصرف: پرفنازين در حالاتي نظيراسكيزوفرني يا ساير اختلالات رواني، مانياو درمان كمكي كوتاه مدت اضطراب شديد،اغتشاشات رواني ـ حركتي، هيجان ورفتارهاي خطرناك ابتدا به ميزان 4 ميليگرم 3 بار در روز تجويز و برحسب پاسخدهي ميزان مصرف حداكثر تا 24 ميليگرمروزانه تنظيم ميگردد. در افراد مسننصف تا يك چهارم افراد بزرگسال بهكارميرود.