یکی از مشکلات رایج کودکان عدم آشنایی با آداب توالت رفتن و خودداری کردن از دفع مدفوع و نگه داشتن مدفوع خود می‌باشد. این اختلالات دفعی در کودکان مختلف متفاوت بوده و دلایل خاص خود را دارد. این قبیل کودکان معمولاً شکم باد کرده و دل درد دارند و اغلب یبوست دارند و بدون هیچ دلیلی از توالت رفتن و دفع مدفوع خود امتناع می‌کنند.
کودکانی که یبوست دارند، اغلب به علت درد ناحیه مقعد به هنگام دفع مدفوع از رفتن به توالت ترس دارند. امتناع از این کار باعث بیشتر شدن مشکل یبوست گودک می‌گردد.
در این حالت کودک تجربه دردناک و بدی از رفتن به توالت دارد و این به نوبه خود موجب به وجود آمدن ترس و نفرت از آن مکان برایش می‌شود که در نهایت باعث می‌شود که مدفوع خود را نگه دارد.
بعضی از کودکان یبوست ندارند و از توالت رفتن خودداری می‌نمایند. در واقع ریشه این رفتارها ممکن است به خاطر مخالفت با والدین خود و مبارزه برای کسب قدرت بیشتر و جلب توجه والدین زمانی که آنها با دیدن این شرایط ناراحت می‌شوند.
در آموزش آداب توالت رفتن گاهی اوقات برخی والدین انتظارات زیادی در مورد پاکیزگی و نظافت کودکان دارند که همین خود باعث ایجاد ترس و اضطراب در کودک می‌گردد. در برخی از موارد نیز کودک آموزش صحیحی درباره استفاده از توالت را ندیده و یا این کار اشتباه به او آموزش داده شده.
در زیر به چند توصیه برای آموزش آداب توالت رفتن در کودکان اشاره شده است:
– آموزش آداب توالت رفتن را ابتدا به صورت تئوری شروع کنید. کودک باید از بدن خود آگاهی یابد و درباره چگونگی به وجود آمدن و خروج ادرار و مدفوع برایش توضیح دهید (کودک باید بداند که ادرار و مدفوع بخشی از بدن او نیست.
– زمانی که کودک خیسی یا کثیفی خودش را اعلام کرد او را به سرعت به توالت برده لباس، کهنه و یا پوشک او را تعویض کرده و از اینکه به شما خبر داده از او تشکر کنید. در ابتدا خیس و یا کثیف بودن او را نادیده گرفته و او را به دلیل خبر کردن تشویق کنید.
– برای تثبیت آموزه های آداب توالت رفتن ، کودک را به دلیل آنکه کارهایش را به تنهایی انجام می‌دهد تشویق کنید. این عمل موجب مستقل شدن کودک می‌شود.
– توالت باید به راحتی در دسترس کودک بوده تمیز و برای او جالب باشد (برخی والدین از مکان توالت برای تنبیه کودک استفاده می‌کنند. این کار موجب ناامن شدن محل توالت برای کودک شده و او در آنجا احساس ترس می‌کند.)
آداب توالت رفتن
– برای آموختن پاکیزگی باید کودک را تشویق کرد. تشویق‌های زبانی مثل «تو بزرگ شده‌ای» «مایه افتخار هستی» در کنار تشویق‌های عملی! مثلا هر بار که کودک‌تان ادرار یا مدفوعش را کنترل کرد، به او امتیاز بدهید و بعد از هر ۱۰-۵ امتیاز برایش هدیه بخرید.
– شاید کودک برای چند روز اختیار مدفوع و ادرارش را به دست بیاورد اما بعد از آن دوباره نتواند خود را کنترل کند. در این صورت او را سرزنش نکنید و فقط مرتب آداب توالت رفتن را به او یادآور شوید.
– اگر کودک در طول روز نیاز به توالت رفتن دارد، به او بگویید چند ثانیه صبر کرده و سپس به توالت برود. این کار موجب تمرین کنترل ادرار در کودک می‌شود.
– هنگامی‌که کودک خودش را در توالت می‌شوید حساسیت‌های بی‌مورد نشان ندهید. زیرا در برخی کودکان توجه منفی والدین بیشتر از توجه مثبت آنها تاثیر داشته و منجر به تکرار رفتار نامناسب در کودک می‌شود. بدیهی است که تکرار رفتار نامناسب کودک برای جلب توجه والدین صورت می‌گیرد.
– بعضی از کودکان اظهار می‌دارند که در دستشویی، احساس می‌کنم یک دستی از سوراخ توالت میاد بیرون تا به من آسیب بزنه. این ترس یک ترس رایج است که از دوران کودکی در افراد شکل می‌گیرد. دلیل آن می‌تواند معماری منازل و سرویس بهداشتی باشد. در این حالت و برای انجام بهتر آموزش آداب توالت رفتن بکودکان پیشنهاد می‌شود که والدین دستشویی را زیبا کنند.
راه های آموزش آداب توالت رفتن کودکان
کودکانی که یبوست دارند، اغلب به علت درد ناحیه مقعد به هنگام دفع مدفوع از رفتن به توالت ترس دارند. امتناع از این کار باعث بیشتر شدن مشکل یبوست گودک می‌گردد.
در این حالت کودک تجربه دردناک و بدی از رفتن به توالت دارد و این به نوبه خود موجب به وجود آمدن ترس و نفرت از آن مکان برایش می‌شود که در نهایت باعث می‌شود که مدفوع خود را نگه دارد.
بعضی از کودکان یبوست ندارند و از توالت رفتن خودداری می‌نمایند. در واقع ریشه این رفتارها ممکن است به خاطر مخالفت با والدین خود و مبارزه برای کسب قدرت بیشتر و جلب توجه والدین زمانی که آنها با دیدن این شرایط ناراحت می‌شوند.
در آموزش آداب توالت رفتن گاهی اوقات برخی والدین انتظارات زیادی در مورد پاکیزگی و نظافت کودکان دارند که همین خود باعث ایجاد ترس و اضطراب در کودک می‌گردد. در برخی از موارد نیز کودک آموزش صحیحی درباره استفاده از توالت را ندیده و یا این کار اشتباه به او آموزش داده شده.
در زیر به چند توصیه برای آموزش آداب توالت رفتن در کودکان اشاره شده است:
– آموزش آداب توالت رفتن را ابتدا به صورت تئوری شروع کنید. کودک باید از بدن خود آگاهی یابد و درباره چگونگی به وجود آمدن و خروج ادرار و مدفوع برایش توضیح دهید (کودک باید بداند که ادرار و مدفوع بخشی از بدن او نیست.
– زمانی که کودک خیسی یا کثیفی خودش را اعلام کرد او را به سرعت به توالت برده لباس، کهنه و یا پوشک او را تعویض کرده و از اینکه به شما خبر داده از او تشکر کنید. در ابتدا خیس و یا کثیف بودن او را نادیده گرفته و او را به دلیل خبر کردن تشویق کنید.
– برای تثبیت آموزه های آداب توالت رفتن ، کودک را به دلیل آنکه کارهایش را به تنهایی انجام می‌دهد تشویق کنید. این عمل موجب مستقل شدن کودک می‌شود.
– توالت باید به راحتی در دسترس کودک بوده تمیز و برای او جالب باشد (برخی والدین از مکان توالت برای تنبیه کودک استفاده می‌کنند. این کار موجب ناامن شدن محل توالت برای کودک شده و او در آنجا احساس ترس می‌کند.)
آداب توالت رفتن
– برای آموختن پاکیزگی باید کودک را تشویق کرد. تشویق‌های زبانی مثل «تو بزرگ شده‌ای» «مایه افتخار هستی» در کنار تشویق‌های عملی! مثلا هر بار که کودک‌تان ادرار یا مدفوعش را کنترل کرد، به او امتیاز بدهید و بعد از هر ۱۰-۵ امتیاز برایش هدیه بخرید.
– شاید کودک برای چند روز اختیار مدفوع و ادرارش را به دست بیاورد اما بعد از آن دوباره نتواند خود را کنترل کند. در این صورت او را سرزنش نکنید و فقط مرتب آداب توالت رفتن را به او یادآور شوید.
– اگر کودک در طول روز نیاز به توالت رفتن دارد، به او بگویید چند ثانیه صبر کرده و سپس به توالت برود. این کار موجب تمرین کنترل ادرار در کودک می‌شود.
– هنگامی‌که کودک خودش را در توالت می‌شوید حساسیت‌های بی‌مورد نشان ندهید. زیرا در برخی کودکان توجه منفی والدین بیشتر از توجه مثبت آنها تاثیر داشته و منجر به تکرار رفتار نامناسب در کودک می‌شود. بدیهی است که تکرار رفتار نامناسب کودک برای جلب توجه والدین صورت می‌گیرد.
– بعضی از کودکان اظهار می‌دارند که در دستشویی، احساس می‌کنم یک دستی از سوراخ توالت میاد بیرون تا به من آسیب بزنه. این ترس یک ترس رایج است که از دوران کودکی در افراد شکل می‌گیرد. دلیل آن می‌تواند معماری منازل و سرویس بهداشتی باشد. در این حالت و برای انجام بهتر آموزش آداب توالت رفتن بکودکان پیشنهاد می‌شود که والدین دستشویی را زیبا کنند.
