سيستم‌های موتور جت عبارتند از :
سيستم روغن :
در موتورهای جت مانند موتورها پيستونی قطعات کردنده و بيرينگهائی وجود دارد که در اثر اصطکاک امکان فرسوده شدن و ازدياد حرارت در آنها وجود داردکه با روغت‌کاری آنها می‌توان از اين فرسودگی و اصطکاک جلوگری نمود. سيستم روغنکاری موتور جت از يک سيستم مدار بسته استفاده می‌کند. قطعات مهم سيستم روغنکاری جت عينا همانند دستگاههای موجود در سيستم روغنکاری موتورهای پيستونی می‌باشد که شامل موارد زير است:
- باک روغن
- پمپ روغن
- ********** روغن
- دستگاه خنک کننده روغن موتور
- نشاندهنده فشار روغن
- نشاندهنده مقدار روغن.
سيستم سوخت:
نوع سوختهائی که در موتورهای جت مورد استفاده قرار می‌گيرد دارای خصوصياتی است که بتوانند کارائی خوب و گسترده‌ای در حد مطلوب داشته و از نظر اقتصادی نيز مقرون به صرفه باشند. اصولا سوختها از نقطير نفت خام بدست می‌آيند و دو نوع هستند:
- هيدروکربنهای سنگين مانند انواع نفتها
- هيدروکربنهای سبک مانند انواع بنزين
سوخت موتورهای جت ممعمولا از نوع اول است اما امروزه سوخت اکثر موتورهای جت در ايران و ساير کشورها انواع سوختهای Jet Petroleum است که معروفترين آنها JP-4 بوده که يک سوخت استاندارد است.
سوختهایJP بايد دارای شرايط زير باشند:
- در هر شرايط جوی چه در روی زمين و چه در ارتفاعات قادر به روشن ساختن موتور باشند.
- ارزش حرارتی مطلوبی داشته باشند.
- تحت هر شرايطی در موتور عمل احتراق را انجام داده و نيروی موثر را توليد کنند.
- خطر آتش سوزی را به حداقل برسانند.
- تاثير مضری بر روی قطعات سيستم سوخت نداشته باشند.
قطعات مهم سيستم سوخت عبارتند از :
- سيستم کنترل و اندازه‌گيری سوخت
- سيستم فشار
- سيستم بوستر پمپها
- سيستم گرمکن سوخت بوسيله روغن
- سوخت‌پاشها
- سيستم تزريق آب
سيستم جرقه
گرداندن موتور جت بوسيله استارتر می‌تواند دوران مناسبی را به کمپرسور بدهد. در اثر گرديدن کمپرسور، هوای متراکم و مورد نياز مخلوط بوجود می‌آيد و اين هوای متراکم وارد سيتم محفظه احتراق می‌شود. در اين موقع سيتم جرقه روشن شده و خلبان با بکار انداختن سيستم سوخت که با بحرکت درآوردن Throttle صورت می‌پذيرد سوخت مورد نياز زمان starting را به محفظه احتراق می‌فرستد و اکنون که در محفظه احتراق هوای متراکم و جرقه و سوخت وجود دارد، احتراق انجام می‌شود.
در موتور جت تا زمانيکه موتور روشن بوده و دور آن در حالت ثابت باشد، شمعها و سيستم جرقه کار می‌کنند و همزمان با خاموش شدن استارتر، سيستم جرقه نيز خاموش می‌شود. روی هم رفته سيستم جرقه در موتور جت کمتر ار يک دقيقه کار می‌کند.
قطعات مهم سيستم جرقه عبارتند از:
- باطری هواپيما
- تقويت کننده ولتاژ
- کابل ولتاژ قوی
- شمعها
استارتر:
انواع استارترهائی که در موتور جت مورد استفاده قرار می‌گيرند عبارتند از:
- استارتر الکتريکی
اين نوع استارتر که معمولا در هواپيماهای کوچک مورد استفاده قرارمی‌گيرند، الکتريکی بوده و با برق باطری يا برق دستگاه زمينیAPU کار می‌کنند.
- استارتر فشنگی
اين استارتر از منفجر شدن مواد داخل يک فشنگ که در استارتر تعبيه شده و گذشتن گازها با فشار و سرعت زياد از روی پره توربين داخل استارتر آنرا به حرکت در می‌آورد و همين انرژی باعث گشتن کمپرسور و در نتيجه روشن شدن موتور جت می‌شود. اين نوع استارترها مخصوص هواپيمای شکاری است.
- استارترهائی که با هوا کار می‌کنند
در بعضی از هواپيماهای نظامی و غير نظامی استارترها با فشار هوا کارمی‌کنند. اين نوع استارتر ها از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه بوده و ديرتر خراب می‌شود. فشار هوای مورد نياز جهت گرداندن استارتر توسط دستگاهی که Gas Turbine Compressor نام دارد، توليد می‌شود.
منبع : شرکت خدمات فنی ومهندسی رها - راهبرد فردا
