اقتصاد کلان

[kaghaz rangi]

دانش اقتصاد دو شاخه اصلی دارد. اقتصاد خرد و اقتصاد کلان. اقتصاد کلان به بررسی رفتار عمومی بنگاه‌ها و کل نظام اقتصادی می‌پردازد. موضوع اقتصاد کلان رویه دولتها و روابط اقتصادی ملتهاست.http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%86#cite_note-0 اقتصاد کلان در واقع مطالعه و تجزیه و تحلیل پدیده‌ها و متغیرهای کلی اقتصادی(متغیرهایی مانند سطح کل تولید جامعه و عوامل تشکیل دهندهٔ آن، سطح عمومی قیمت ها، سطح اشتغال، رشد اقتصادی و متوسط دستمزدها برای تمامی کارگران شاغل در اقتصاد)، بررسی روابط بین آنها به منظور پیش بینی و اتخاذ سیاست های مناسب در آینده، و تصحیح سیاست ها و تصمیمات اقتصادی گذشته است.
اهمیت مطالعهٔ اقتصاد کلان

چون اقتصاد کلان مطالعهٔ متغیرهای اقتصادی در سطح کل یا جامعه است و از طرفی مسائل اقتصادی در سطح جامعه در بسیار موارد ابعاد غیر اقتصادی، به خصوص اجتماعی-سیاسی و حتی بین المللی به خود می‌گیرند، بنابراین مطالعهٔ اقتصاد کلان از این نظر نیز اهمیت می‌یابد.

 

[kaghaz rangi]

کشورهای در حال توسعه

کشورهای در حال توسعه

کشور در حال توسعه یا کشور رو به رشد کشوری است با استانداردهای نسبتاً پایین زندگی، پایه صنعتی توسعه نیافته، و شاخص پایین توسعه انسانی (HDI). این اصطلاح با عبارات قبلی ساخته شده دراین مورد تفاوت دارد، از جمله با اصطلاح جنگ سرد- که جهان سوم را تعریف نموده و معنای ثانویه‌ای را به ذهن می‌اورد که منفی است. مترادف دیگر اصطلاح کشور در حال توسعه عبارتست ازکشور کمتر توسعه یافته (LDC) یا کشور کمتر توسعه یافته از لحاظ اقتصادی (LEDC). کشور کمتر توسعه یافته از لحاظ اقتصادی اصطلاحی است که از طرف جغرافیدانان جدید برای توصیف کشورهایی استفاده می‌شود که بطور دقیقتر به عنوان کشورهای در حال توسعه طبقه بندی شده‌اند با این خصوصیت که آنها از لحاظ اقتصادی کمتر توسعه یافته‌اند، و معمولاًبیشترین همبستگی را با عوامل دیگری همچون توسعه پایین انسانی دارند.
توسعه بین المللی| توسعه مستلزم ساختاری جدید (هردو صورت فیزیکی و سازمانی)، و نوعی فاصله گیری از بخشهای با ارزش افزوده پایین همچون کشاورزی و استخراج منابع طبیعی است. کشورهای توسعه یافته| کشورهای توسعه یافته، معمولاً در این مقایسه دارای نظامهایی مبتنی بر رشد اقتصادی خودجوش در بخش ثالث| سوم و بخش چهارم صنعت| بخشهای چهارم و استانداردهای بالای زندگی می‌باشند.

کاربرد اصطلاح کشور در حال توسعه برای تمام کشورهای کمتر توسعه یافته را می‌توان نامناسب دانست: تعدادی از کشورهای فقیر در حال بهبود اوضاع اقتصادی خود نیستند (همانطور که این اصطلاح ذکر می‌کند)، بلکه دوره‌های طولانی را از افول اقتصادی تجربه نموده‌اند.
کشورهایی که دارای اقتصادهای پیشرفته تر در میان ملل در حال توسعه می‌باشند، اما هنوز بطور کامل نشانه‌های یک کشور توسعه یافته در آنها تثبیت نشده‌است، تحت اصطلاح کشور تازه صنعتی شده| کشور نوصنعتی دسته بندی می‌شوند.
معیار و مفهوم توسعه

اصطلاح کشور در حال توسعه عمدتاً به کشورهایی با سطوح پایین توسعه اقتصادی اطلاق می‌شود، این معمولاً تاحدودی با توسعه اجتماعی از لحاظ آموزش، بهداشت، امید به زندگی و غیره در ارتباط است. کلاً این اصطلاح نوعی تنزل را در کشورهای در حال توسعه بیان می‌کند.
توسعه یک کشور با شاخصهای آماری همچون درآمد سرانه (تولید ناخلص داخلی| GDP)، امید به زندگی، نرخ سواد، و غیره سنجیده می‌شود. سازمان ملل توسعه بالای انسانی را تحت عنوان یک شاخص مرکب از موارد آماری فوق ارائه نموده تا سطح توسعه انسانی را برای کشورهایی که داده‌ها در آنها در دسترس قرار دارد، سنجیده شوند. کشورهای در حال توسعه در مجموع کشورهایی هستند که به درجه قابل توجهی از صنعتی شدن متناسب با جمعیتشان دست نیافته‌اند، و دارای استاندارد پایینی از زندگی هستند. همبستگی شدیدی بین درآمد پایین و رشد بالای جمعیت، هم میان هر دو و هم در بین کشورها وجود دارد. اصطلاحاتی که به هنگام بحث درباره کشورهای در حال توسعه بکار می‌رود، به منظور و به مفاهیم بیان شده از سوی کسانی اشاره دارد که آن را استفاده نموده‌اند. برخی اوقات عبارات دیگری که به کار می‌روند چنین هستند کشورهای کمتر توسعه یافته (LDC)، کشورهای کمتر توسعه یافته از نظر اقتصادی (LEDC)، «ملل زیر خط توسعه» یا کشورهای توسعه نیافته«، ملل جهان سوم، کشورهای جنوب و» غیرصنعتی«. برعکس، طرف مقابل این طیف عبارتند از کشورهای توسعه یافته، کشورهای بیشتر توسعه یافته از لحاظ اقتصادی (MEDC)، ملل جهان اول و»کشورهای صنعتی".
سازمان ملل اجازه می‌دهد تا هرکشورخود راجع به این موضوع تصمیم بگیرد که آیا به جزو گروه «توسعه نیافته» یا «در حال توسعه» می‌باشند (اما بسیاری از اقتصاد دانان و دیگر ناظرین اصل خود تخصیصی سازمان ملل را نادیده می‌انگارند).
برای تعدیل جنبه حسن تعبیر کلمه «در حال توسعه»، سازمانهای بین المللی به استفاده از اصطلاح کشورهای حداقل توسعه یافته (LLDC) برای فقیرترین کشورها پرداخته که می‌تواند هیچ ارتباطی با کلمه در حال توسعه نداشته باشد. یعنی LLDC فقیرترین زیرمجموعه LDC است. این موضوع همچنین روند ناشیانه‌ای که براین باور می‌باشد که استانداردهای زندگی در سومالی یا اتیوپی با نمونه‌های آن در کشورهای شیلی یا مکزیک قابل قیاس است، تعدیل می‌نماید. مفهوم کشور در حال توسعه به وسیله یک عبارت یا اصطلاح دیگر درک می‌شود که در نظام‌های نظری متعدد دارای جهتگیریهای متضادی است-؛ مثلاً، نظریات مستعمره زدایی، الهیات آزادیخواهی، مارکسیسم، ضدامپریالسیم، و اقتصاد سیاسی.
منابع (زیر خط) توسعه

برطبق نظریات گوناگون، منابع زیر خط توسعه به این شرحند:

• پس انداز پایین ممکنست به سرمایه گذاری پایین بر طبق الگوی هارود- دومار منجر شود اما مقدار فراوان پس انداز و سرمایه هنوز بیانگر توسعه قوی نیست.

• گرایشها و ظرفیتهای ذاتی، یا حقیقی هستند یا برای توجیه بکار می‌روند.
  • دیدگاه‌ها و فرهنگ مردم؛
  • ظرفیتها و رفتارروشنفکران و رهبران؛

• نرخهای بالای باروری

• ساختارها و موسسات قانونی (حقوقی)
  • نقض اصل قانون
  • فساد بالا

• عوامل برونزا، حقیقی هستند یا به عنوان توجیه بکار می‌روند.
  • سود اقتصاد سیاسی یا بازرگانی که در مقایسه با کشورهای دیگر ایجاد می‌شود؛
  • جایگاه کشور در نظام تاریخی و فرهنگی؛
  • اصلاحات ناکارآمد تحمیل شده با سرمایه گذاری به عنوان آخرین حربه، از سوی سازمانهای چند جانبه (مانند صندوق بین المللی پول و بانک جهانی) برای خارج ساختن از وضعیت کسر بودجه و بدهی| بدهکاری که کشوری در آن قرار می‌گیرد (نگاه به بدهی کشورهای در حال توسعه).
  • فقدان علاقه و درک نسبت به پویایی‌های یک کشور در اثر شرکتهای چندملیتی.
  • غلبه کشورهای غنی تر به وسیله اصول تجاری
  • تمام کردن منابع برای پرداخت بهره بدهی‌ها.

نوع شناسی و نامهای کشورها

کشورها اغلب کمابیش از لحاظ توسعه در چهار طبقه واقع می‌شوند:

1. کشورهای توسعه یافته، و ملل تحت الحمایه آنها («برای مشاهده فهرستی از آنها، نگاه کنید به» کشور توسعه یافته)
2. کشورهایی با اقتصاد پایدار و کاملاً توانا و در حال توسعه طی یک دوره طولانی تر (جمهوری خلق چین) کشورهای هنگ کنگ و ماکائو را از این مجموعه خارج می‌سازد که کشورتوسعه یافته| توسعه یافته‌اند، و نیز مکزیک، پاکستان، هند، برزیل، آفریقای جنوبی، ترکیه، فیلیپین، مصر، بیشتر ملل آمریکای جنوبی، شماری از کشورهای عرب خلیج فارس، مالزی، تایلند، پیمان ورشو سابق و غیره.). نگاه کنید به بازارهای نوپا.
3. کشورهایی با پیشینه منقطع توسعه (بیشتر کشورها در آفریقا، آمریکای مرکزی، و حوزه دریای کارائیب به غیر از جامائیکا (رسته ۲) و پورتوریکو (ناحیه آمریکا)؛ بیشتر جهان عرب در این دسته قرار دارند)؛ همچنینی بیشتر آسیای جنوب شرق به استثنای سنگاپور

(رسته۱) در این گروه واقع می‌شوند، فیلیپین، برونئی، مالزی و تایلند (رسته۲). ٪۷۶ از کشورهای جهان در این دسته قرار می‌گیرند.

1. کشورهایی با جنگ داخلی بلند مدت یا نقض اصلول قانون یا دیکتاتوری غیر توسعه محور («کشورهای ناتوان») (مانند هائیتی، سومالی، سودان، برمه، و شاید کره شمالی).

اصطلاح «کشور در حال توسعه» نمادی برای تعیین یک نوع مسئله خاص یا مشابه آن نیست.

 

[kaghaz rangi]

شاخص توسعه انسانی

شاخص توسعه انسانی

شاخص توسعه انسانی (در زبان انگلیسی: Human Development Index بصورت خلاصه شده: HDI)، نام جدولی است تناسبی که در آن کشورهای جهان بر اساس فاكتورهایی از جمله درآمد سرانه واقعی، نرخ باسوادی، آموزش، بهداشت، تغذیه و نيز امید به زندگی (در بدو تولد) مورد مقایسه قرار می‌گیرند. شاخص توسعه انسانی از سال ۱۹۹۱ میلادی توسط برنامه توسعه سازمان ملل متحد به مرحله اجرا گذاشته شد و از آن پس هر ساله فهرستی از کشورهای جهان را به ترتیب بالاترین تا پائین ترین رتبه‌ها را در مقایسه با نمودارها و کشورهای دیگر منتشر می‌کند. شاخص توسعه انسانی یکی از نمودارها و منابعی است که توسعه اقتصادی در کشورها و نحوه آن را نشان می‌دهد.
شاخص توسعه انسانی به معنای رتبه بندی کشورها از نظر پیشرفتهای توسعه انسانی و متوسط آسودگیهای زندگی است. کشورهایی که در رده‌های بالای شاخص توسعه انسانی قرار دارند، کشورهای توسعه یافته و کشورهایی که در رده‌های پائین شاخص توسعه انسانی قرار دارند، کشورهای توسعه نیافته و عقب افتاده‌تری از نظر پیشرفتهای جهانی هستند.



http://www.www.www.iran-eng.ir/attachment.php?attachmentid=18253&stc=1&d=1266676151

فرمول شاخص توسعه انسانی


In general to transform a raw variable, say x, into a unit-free index between 0 and 1 (which allows different indices to be added together), the following formula is used:

• x-index =
  

where

and

are the lowest and highest values the variable x can attain, respectively.
The Human Development Index (HDI) then represents the average of the following three general indices:

• Life Expectancy Index =
  
• Education Index =
  
  • Adult Literacy Index (ALI) =
    
  • Gross Enrollment Ratio (GER) =
    
• GDP Index =
  

LE: Life expectancy
ALR: Adult literacy rate
CGER: Combined gross enrollment ratio
GDPpc: GDP per capita at PPP in USD
UNDP has created a technical note on the definition of the HDI (see links below).



http://www.www.www.iran-eng.ir/attachment.php?attachmentid=18254&stc=1&d=1266676160

اثرات جنگ بر روی کشورهای همسایه و بازتاب آن در HDI

کشورهايی که در مناطق بحرانزده قرار دارند حتی اگر خود دچار بحران نباشند به علت نگرانی از سرايت ناامنی و بی ثباتی به داخل خاک خود ناگزير از پرداخت هزينه هايی برای حفظ آمادگی نظامی خود می‌شوند و از سوی ديگر ميزان سرمايه‌گذاری خارجی در چنين کشورهايی کاهش می يابد و شبکه‌های دادوستد کالا با مشکل مواجه می‌شوند. این رخدادها دارای تأثیرات مستقیم در شاخص توسعه انسانی هستند.

جایگاه ایران در رتبه بندی شاخص توسعه انسانی

توسعه سازمان ملل متحد منتشر می‌شود، در سال ۲۰۰۷ میلادی، ایران رتبه ۹۴ام را به دست آورد.

 

[kaghaz rangi]

اقتصاد تک محصولی

اقتصاد تک محصولی

اقتصاد تک‏محصولی به اقتصادی گفته می‌شود که در آن تنها از یک منبع برای تأمین درآمد کشور استفاده شود. برای مثال می‌توان برخی از کشور‌های صادرکنندۀ صِرفِ نفت را نام برد.

 

[kaghaz rangi]

استقلال اقتصادی

استقلال اقتصادی

استقلال اقتصادی به معنی خودبسندگی در رفع نیازهای اساسی و جلوگیری از سلطهٔ کشورهای دیگر بر اقتصاد بومی است. از مهم ترین شاخص‌های استقلال اقتصادی، عدم تأثیرپذیری گسترده از نوسانات و بحران اقتصادی در سطح جهان و ثبات ارزش پول و نداشتن اقتصاد تک محصولی است. استقلال اقتصادی از دیدگاه قانون اساسی ایران

نوشتار اصلی: استقلال اقتصادی از دیدگاه قانون اساسی ایران
در قانون اساسی ایران، تأکید شده است که اقتصاد ایران باید به مرحله خودبسندگی و استقلال برسد و از وابستگی رهایی یابد. راه‌حل قانون اساسی در این مورد،افزایش تولیدات کشاورزی،دامی و صنعتی منطبق با نیازهای عمومی‌است.

 

[kaghaz rangi]

تولید ناخالص داخلی

تولید ناخالص داخلی

تولید ناخالص داخلی یا GDP یکی از مقیاس‌های اندازهٔ اقتصاد است. تولید ناخالص داخلی ارزش کل کالاها و خدمات نهایی تولید شده در کشور در یک بازهٔ زمانی معین است که با واحد پول جاری آن کشور اندازه‌گیری می‌شود. در این تعریف منظور از کالاها و خدمات نهایی، کالا و خدماتی است که در انتهای زنجیر تولید قرار گرفته‌اند و خود آنها برای تولید و خدمات دیگر خریداری نمی‌شوند.


محاسبهٔ تولید ناخالص ملی


روشهای مختلفی برای محاسبهٔ تولید ناخالص ملی وجود دارد. محاسبهٔ مجموع ارزش افزوده، محاسبه با نگرش مصرف و محاسبه با نگرش درآمد، سه روش متداول انجام این کار هستند.
محاسبه با نگرش مصرف به این شکل است:
تولید ناخالص داخلی = مصرف خصوصی + سرمایه‌گذاری + مصارف دولتی + (صادرات - محدود)

تولید ناخالص ملی در کشورهای مختلف در سال ۲۰۰۵


تولید ناخالص ملی و تولید ناخالص داخلی

تا سال ۱۹۸۰ در ایالات متحده از کلمهٔ تولید ناخالص ملی استفاده می‌شد. هرچند تولید ناخالص ملی GNP و تولید ناخالص داخلی GDP تفاوت‌های جزئی دارند. در محاسبهٔ تولید ناخالص ملی درآمد افراد خارج از کشور که به کشور باز فرستاده می‌شود با تولید ناخالص داخلی جمع می‌شود و درآمد افراد خارجی مقیم آن کشور که درآمد خود را به خارج می‌فرستند از آن کاسته می‌شود.

 

[kaghaz rangi]

برابری قدرت خرید

برابری قدرت خرید

برابری قدرت خرید (به انگلیسی: Purchasing power parity) نوعی شاخص اقتصادیست.
برای محاسبه درآمد سرانه دو فرمول وجود دارد. روشی که سازمان‌های بین المللی آمار خود را براساس آن محاسبه می‌کنند روش برابری قدرت خرید است.
روش دوم برای محاسبه درآمد سرانه: تولید ناخالص ملی کشور را بر جمعیت تقسیم کرده عدد به دست آمده درآمد سرانه کشور است.
هر دوی این آمار‌ها قابل اتکاء هستند اما مفاهیم آنها قدری متفاوت است، معنی آمار براساس قدرت خرید این است که: چه مقدار درآمد به قیمت ایران قدرت خریدی به اندازه همان مقدار در دیگر کشورها دارد و در واقع هم همه کشورها قدرت درآمد را با قدرت خرید مقایسه می‌کنند. سازمان ملل، بانک جهانی و صندوق بین المللی پول هر دو آمار را با هم ارائه می‌دهند.
سازمان ملل، بانک جهانی و صندوق بین المللی پول هر دو آمار را با هم ارائه می‌دهند که بر اساس این آمارها در بین کشورهای دنیا، در حال حاضر ایران از لحاظ قدرت برابری خرید، بیستمین کشور در دنیا است.

 

[kaghaz rangi]

رشد اقتصادی

رشد اقتصادی

رشد اقتصادی، دلالت بر افزایش تولید یا درآمد سرانه ملی دارد. اگر تولید کالاها یا خدمات به هر وسیله ممکن در یک کشور افزایش پیدا کند، می‌توان گفت که در آن کشور، رشد اقتصادی اتفاق افتاده‌است.[۱]تعریف رشد اقتصادی

رشد اقتصادی به تعبیر ساده عبارت است از افزایش تولید یک کشور در یک سال خاص در مقایسه با مقدار آن در سال پایه. در سطح کلان، افزایش تولید ناخالص ملی (GNP) یا تولید ناخالص داخلی (GDP) در سال مورد بحث به نسبت مقدار آن در یک سال پایه, رشد اقتصادی محسوب می‌شود.[۲] علت این که برای محاسبه رشد اقتصادی، از قیمت‌های سال پایه استفاده می‌شود آن است که افزایش محاسبه شده در تولید ناخالص ملی، ناشی از افزایش میزان تولیدات باشد و تأثیر افزایش قیمت‌ها (تورم) حذف گردد.
پانویس

1. ^ گیلیس، پرکینز، رومر. ۳۴
2. ^ میرزاامینی

منابع رشد اقتصادی

منابع رشد اقتصادی عبارت‌اند از:

• افزایش نهاده‌های تولید (افزایش سرمایه یا نیروی کار)
• افزایش بهره‌وری عوامل تولید
• به‌کارگیری ظرفیت‌های احتمالی خالی در اقتصاد

 

[kaghaz rangi]

رکود اقتصادی

رکود اقتصادی

رکود در تعریف اقتصادی به دو دوره سه ماهه پیاپی رشد منفی در اقتصاد یک کشور اطلاق می‌شود.[۱] «دوره‌ای که کاهش معنی دار در چهار عامل تولید، درآمد، اشتغال و تجارت ایجاد شود.» این دوره معمولاً حداقل بین ۶ ماه تا یکسال است. به این ترتیب رکود بر این اساس به معنای کاهنده بودن رشد تولید ناخالص داخلی واقعی است.[۲]

 

[kaghaz rangi]

بحران اقتصادی

بحران اقتصادی

بحران اقتصادی در نظر اول عبارت است از پیدا شدن "اضافه تولید" یعنی پرشدن بازار از کالاهائی که مشتریِ قادر به پرداخت ندارد. وقتی در بازار مشتری نباشد و کالاها فروش نرود طبعاً تولید کالاها نیز کاهش یافته و متوقف می‌شود و به دنبال آن تعطیل کارخانه‌ها و بیکاری وسیع و میلیونی کارگران بیش می‌آید که به نوبه خویش فروش کالاها را باز هم دشوارتر کرده و بر عمق بحران می‌افزاید. سیستم اعتباری سرمایه داری از کار باز می‌ماند، بدهکاران توان پرداخت بدهی خود را در سر موعد از دست می‌دهند. بهای سهام شرکت‌ها در بازار تنزل می‌کند، موسسات سرمایه داری یکی پس از دیگری ورشکست می‌شوند.
به این ترتیب آنچه در نظر اول و گام نخست به صورت وجود کالای "زیادی" در بازار تظاهر کرده بود در سیر تکاملی خویش مجموعاً اقتصاد را درهم می‌ریزد و فاجعه‌ای پدید می‌آورد که به مراتب از شدیدترین سوانح طبیعی ویرانگرتر است.
در بحران بزرگی که در سال‌های ۱۹۳۳ - ۱۹۲۹ در گرفت، حجم تولید در جهان به ۴۴% رسید (کمتر از نصف میزان قبل از بحران شد) و بزرگ‌ترین کشورهای سرمایه داری از نظر حجم تولید به سطح ۲۰ یا ۳۰ سال پیش از بحران برگشتند. چهل میلیون نفر کارگر از کار بیکار شده به خیابان‌ها ریخته شدند، هزاران مؤسسه ورشکست گردید. زیانی که از این بحران به اقتصاد جهانی وارد شد بیش از خسارات ناشی از جنگ اول جهانی بود. لبهٔ تیز بحران و نیروی ویرانگر آن علیه کارگران و تولیدکنندگان و سرمایه داران کوچک متوجه است.

 

[kaghaz rangi]

توزیع درآمد

توزیع درآمد

منظور این است که درآمد حاصل از تولید چگونه میان عوامل تولید تقسیم می‌گردد یا هر یک از بخشهای اقتصادی چه میزان سهم می‌برند.توزیع نابرابر عوامل تولید طبعا باعث توزیع نامناسب درآمد نیز خواهد شد.بنابر این باید قبل از تولید به منظور عادلانه کردن توزیع درآمد عوامل تولید به صورت عادلانه و برابر میان افراد و بنگاهای اقتصادی مختلف توزیع گردد.روشهای مختلفی برای اندازه گیری میزان توزیع درآمد موجود است که از آنجمله:
۱- توزیع درآمد برحسب ابعاد.
۲- توزیع درآمد مبتنی برعوامل تولید .
۳- توزیع مقداری درآمد.
۴- توزیع درآمد از طریق منحنی لورنز.
۵- ضرایب جینی و مقیاسهای نابرابری درآمد.
بنابر برخی از نظریات اقتصادی توزیع نابرابر درآمد یکی از شروط اصلی رشد اقتصادی می‌باشد و دلیلشان هم این است که نیازهای قشر پایین اجتماع اشباع شدنی نیست و چنانچه توزیع درآمد برابر باشد قشرهای پایین تمامی درآمد خود را صرف خرید کالا می‌کنند در صورتی که قشرهای بالا نیازهای اولیه خود را برطرف نموده و مازاد درآمدشان را پس انداز مینمایند.چنانچه توزیع درآمد نابرابر باشد رشد اقتصادی تسریع می‌گردد.اما مخالفان این نظریه می‌گویند که اولال؛ تجربه در کشورهای توسعه نیافته نشان داده‌است که ثروتمندان این جوامع اضافه درآمد خود را بجای پس انداز نمودن صرف خرید کالاهای تجملاتی و لوکس می‌کنند.دوم؛ درآمد کم فقرا باعث ضعف جسمانی و کاهش بهره وری کاری ایشان می‌گردد و این خود باعث کاهش میزان تولید و در نتیجه کاهش درآمد ملی می‌شود.سوم ؛افزایش درآمد فقرا باعث افزایش تقاضا برای کالاهای ضروری ساخت داخل می‌گردد که این امر به نوبه خود باعث افزایش اشتغال و تولید می‌گردد.چهارم؛ توزیع برابر درآمد باعث افزایش انگیزه‌های روانی افراد برای مشارکت در توسعه اقتصادی می‌شود و دولت می‌تواند از چهار راه برای توزیع مناسب درآمد اقدام کند:
۱- تغییر توزیع درآمد مبتنی بر عوامل تولید که از طریق تغییر قیمت‌های نسبی عوامل تولید ایجاد می‌شود.
۲- تعدیل توزیع مقداری درآمد از طریق توزیع مجدد داراییها.
۳- کاهش توزیع مقداری درآمد در سطوح بالا که از طریق وضع مالیاتهای تصاعدی بردرآمد و ثروت بدست می‌آید.
۴- افزایش توزیع مقداری درآمد در سطوح پایین اجتماع از طریق پرداخت‌های انتقالی به صورت مستقیم و یا تامین کالاهای ضروری و خدمات اساسی.

 

[kaghaz rangi]

تراست

تراست

تراست از اتحاد چند شرکت که کالایی مشابه به هم تولید می‏کنند و سهم عمده‏ای از بازار را در اختیار دارند به وجود می‏آید. تراست سهام شرکت‌هایی که در آن عضو هستند را به صورت امانت نگه می‏دارد، امّا مالکیت سهام برای خود شرکت‌ها باقی می‏ماند.امّا شرکت‏ها استقلال مالی، فنی و بازرگانی خود را از دست می‏دهند و تمام امکانات و قدرت عمل آن‌ها در تراست متمرکز می‏شود. وظیفه اصلی تراست کنترل امور شرکتهای عضو از طریق کنترل آرای سهامداران آن شرکت‌ها، انتصاب مدیران و اعمال نظارت مرکزی بر امور یکایک آن‌ها است، به نحوی که حداکثر سود تراست حاصل شود و در نهایت این سود میان اعضا تقسیم گردد. وقتی تراست‏ها اتحادیه تشکیل دهند به آن اتحادیه کنسرن گفته می‏شود. این واحدهای اقتصادی بزرگ در کشورهای سرمایه‏داری از قدرت زیادی برخوردار بوده‏اند و همیشه عامل تسلط صنعتی، بازرگانی و نظامی بر کشورهای دیگر می‏باشند. یکی از کنسرن‏های بزرگ در آمریکا شرکت جنرال موتورز است که از ادغام واحدهای خودروسازی و کارخانه‏های ذوب‏آهن و تهیه فولاد و مؤسسات لاستیک‏سازی بی.اف.گودریچ و جنرال تشکیل شده‌است و حتّی منابع مالی مورد نیاز خود را از طریق بانک‏های وابسته به خود تأمین می‏کند. انگلیس نیز تا پیش از جنگ جهانی دوم با استفاده از دو تراست نفتی خود ٬ شرکت نفت ایران و انگلیس و شرکت رویال داچ‏شل با این‌که حتّی یک حلقه چاه نفت در خاک خود نداشت، دومین تولیدکنندهٔ نفت در سطح جهان به‌شمار می‏رفت.ژاپن نیز به تحریک سه تراست بزرگ خود یعنی میتسویی که کنترل‌کننده بیش از ۵۰٪ تجارت خارجی ژاپن بود و میتسوبیشی و مانیگو که در ارتش و دولت نفوذ زیادی داشتند، وارد جنگ جهانی دوم گردید.در آلمان نیز هیتلر با حمایت شش کنسرن بزرگ که کلاً ۹۸٪ تولید چدن و ۸۵٪ تولید فولاد آلمان را در اختیار داشتند، جنگ جهانی دوم را آغاز کرد.
با این رویه رقابت در کشورهای سرمایه‏داری تبدیل به انحصار گردید و برای مقابله با تراست باید قوانینی ضدّ انحصار به وجود می‏آمد٬ که یکی از معروف‏ترین این قوانین «قانون ضد تراست شرمن» می‏باشد که در سال ۱۸۹۰ در آمریکا به تصویب رسید.

 

[kaghaz rangi]

کارتل

کارتل

کارتل شرکت‌هایی هستند که در یک رشتهٔ خاص فعالیت می‏کنند و با حفظ استقلال مالی و حقوقی خود با یک‌دیگر متحد می‏شوند و در مورد تقسیم بازار میان خود و حجم تولید و قیمت کالا با یک‌دیگر به توافق می‏رسند.هدف کارتل‏ها تسلط بر بازار یک کالای خاص از طریق تضعیف یا از بین بردن رقابت در بازار آن کالا توسط ایجاد انحصار است. نمونه بارز کارتل‏ها از سال ۱۹۳۳ در آلمان و کشورهای اروپای غربی است. به خاطر تاثیر منفی کارتل در از بین بردن رقابت، قوانین ضد ایجاد کارتل در آلمان و برخی کشورهای دیگر بوجود آمد. [ویرایش] کارتل‏های بین‏المللی

یک کارتل بین‏المللی عرضه‌کنندهٔ یک کالای مخصوص در کشورهای مختلف است که اعضاء آن می‏توانند شرکت‌ها، سازمان‏ها و یا دولت‏ها در کشورهای مختلف باشند که با توافق بر روی کاهش تولید و صادرات سعی می‏کنند سود خود را حداکثر کنند. هرچند که در آمریکا ایجاد کارتل ممنوع می‏باشد و در اروپا نیز بسیار محدود است امّا مقابله با کارتل‌های بین‏المللی کار راحتی نیست، زیرا این کارتل‏ها زیر نظر قانون هیچ کشوری نیستند.
معروف‏ترین و تاثیرگذارترین کارتل بین‏المللی در حال حاضر «سازمان کشورهای صادرکنندهٔ نفت (اوپک)» می‏باشد که با کنترل تولید و صادرات اعضای خود توانست قیمت نفت را در سال‌های ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۴ به چهار برابر قیمت افزایش دهد.مورد دیگر «سازمان حمل و نقل هوایی بین‏المللی (یاتا IATA)» که یک کارتل بزرگ خطوط هوایی بین‏المللی است که هر ساله خط‏ مشی مربوط به پروازهای بین‏المللی را از قبیل کرایه‏ها، سیاست‌ها و مقررات را معیّن می‏کند.
یک کارتل زمانی موفّق است که فقط تعداد کمی در آن سازمان کالایی ضروری تولید کنند که جانشینی نداشته باشد.اوپک در دهه هفتاد بسیار موفق عمل کرد؛ زیرا برای نفت جانشینی وجود ندارد و تولیدکننده‏های آن نیز محدود هستند. وقتی تعداد زیادی عرضه‌کننده در سطح جهان وجود داشته باشد، مشکل می‏توان آن‌ها را در قالب یک کارتل کارآمد سازمان‌دهی نمود. هم‌چنین اگر جانشین مناسبی برای کالای تولیدی کارتل وجود داشته باشد، هر نوع تلاشی به منظور افزایش قیمت از طریق کاهش تولید تنها باعث این خواهد شد که مصرف‌کننده‏ها کالای جانشین را خریداری کنند. این مهم علت شکست کارتل‌های بین‏المللی در تسلط بر بازاهای مواد معدنی (غیر از نفت) و محصولات کشاورزی (غیر از شکر، قهوه، کاکائو و لاستیک) را نشان می‏دهد.
از آن روی که قدرت هر کارتل بستگی به توانایی آن در محدود کردن تولید و صادرات دارد، هر یک از عرضه‌کنندگان تمایل دارند خارج از کارتل فعالیت کنند و با توسل به نیرنگ به فروش نامحدود کالا با قیمتی کم‌تر از قیمت کارتل اقدام کنند. نمونه این واقعه در سال ۱۹۸۰ اتفاق افتاد و در زمانی که قیمت نفت در بالاترین حد خود بود، این قیمت باعث شد که کشورهای غیرعضو مثل انگلیس، مکزیک و نروژ به صورت جدّی در پی اکتشاف نفت باشند. افزایش عرضه نفت در پی کشف منابع جدید و تولید بیش‌تر، به همراه ‏سیاست‏های حفاظت از محیط زیست باعث کاهش تقاضا برای محصولات نفتی شد؛[نیازمند منبع] در نتیجه قیمت نفت در دهه هشتاد نسبت به دهه هفتاد به شدّت افت کرد. بر اساس پیش‏بینی‏های نظریه‏های اقتصادی، کارتل‏ها غالباً ثبات ندارند و سرانجام با فروپاشی روبرو می‏شوند. در صورت موفّقیت نیز کارتل چیزی بیش از انحصارگری که سود خود را حدّاکثر می‏کند و به زیان رقابت و حقوق مصرف‌کننده عمل می‏کند نخواهد بود.

 

[kaghaz rangi]

یونیدو

یونیدو

یونیدو یا سازمان توسعهٔ صنعتی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۶۶ بر اساس قطعنامهٔ مجمع عمومی سازمان ملل متحد تأسیس گردید. بر اساس قطعنامهٔ یونیدو، هدف این سازمان، گسترش توسعه صنعتی در کشورهای عضو است.یونیدو فعالیت‌های خود را به دو صورت مستقل و هماهنگ‌کننده انجام می‌دهد.فعالیت‌های مستقل این سازمان شامل جمع‌آوری و ارسال اطلاعات مربوط به فناوری، سازمان‌دهی امور اداری،ارائه کمک‌های فنی و تعلیم نیروی انسانی است.یونیدو مرکز هماهنگ‌کنندهٔ فعالیت‌های صنعتی کشورهای عضو نیز هست و این فعالیت را بیشتر از طریق ارتباط و همکاری نزدیک با نهادهای اقتصادی منطقه‌ای انجام می‌دهد. مقر اصلی این سازمان بین‌المللی در شهر وین در اتریش قرار دارد.

 

[kaghaz rangi]

بی‌کاری

بی‌کاری

بی‌کار در اقتصاد به فردی گفته می‌شود که در سن کار(۱۵ تا ۶۵ سال)و جویای کار باشد اما شغل یا منبع درآمدی پیدا نکند.کودکان و افراد مسن از آن جهت که قادر به انجام کار نیستند؛ جزو جمعیت فعال به حساب نمی‌آیند.زنان خانه‌دار و دانشجویان نیز اگر جویای کار نباشند؛جزو جمعیت فعال شمرده نمی‌شوند. جمعیت بی‌کار به تعداد افراد بی‌کار گفته می‌شود. بی‌کار از منظر مرکز آمار ایران، فردی بالای ۱۰ سال است که در هفتهٔ قبل از آمارگیری فاقد کار باشد، و در آن هفته یا بعد از آن آمادهٔ کار باشد و در آن هفته و سه هفته قبل از آن در جستجوی کار باشد. همچنین افرادی که به دلیل آغاز به کار در هفتهٔ آینده یا انتظار بازگشت به شغل قبلی جویای کار نیستند، بی‌کار محسوب می‌شوند.[۱]
علل بی‌کاری

افزایش جمعیت و کمبود تقاضای نیروی کار،اتوماسیون، مهم‌ترین علل بی‌کاری هستند. یک عامل مهم بی‌کاری،افزایش رقابت بین‌المللی در صنایعی است که پیش‌رفت روزافزون غرب بر پایه آن بنیاد نهاده شده بود.
انواع بی‌کاری

• بی‌کاری اصطکاکی در مدت زمان بین دو اشتغال در هنگام تغییر شغل
• بی‌کاری فصلی: زمانی‌که تقاضا برای کاری در فصل مشخصی وجود نداشته باشد؛ مثلاً برخی آموزگاران که در تابستان نمی‌توانند تدریس کنند یا کشاورزان و کارگران ساختمانی
• بی‌کاری پنهان: وقتی است که شخص به کاری مشغول است و منبع درآمدی دارد اما کار او در اقتصاد کشور اثر مثبت ندارد.

آثار بی‌کاری

تجربه بیکاری برای کسانی که به داشتن شغل ثابت و مطمئن عادت کرده‌اند،می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده باشد. مستقیم‌ترین نتیجه بی‌کاری،از دست دادن درآمد است. فشار اقتصادی برای کسانی که فاقد کارند بسیار زیاد است.

 

[kaghaz rangi]

حق امتیاز

حق امتیاز

حق امتیاز (پتنت) حق انحصاری است كه در قبال اختراع ثبت شده به مخترع یا نماینده قانونی او اعطا می‌شود.
طبق تعریف سازمان جهانی مالکیت فکری (وایپو) اختراع محصول یا فرآیندی است كه راه نوینی را جهت انجام کاری ارائه می‌دهد یا راه حل فنی جدیدی را برای حل مشكلی خاص پیشنهاد می كند. به عبارت ساده تر اختراع راه حلی است فنی که برای اولین بار جهت حل مشکلی فنی ارائه می‌گردد. گواهینامه حق امتیاز یا حق ثبت اختراع از سوی دولت کشور مورد تقاضا به مخترع یا نماینده قانونی او اعطا می‌شود. دارنده گواهینامه حق امتیاز دارای حقی انحصاری برای بهره برداری از اختراع ثبت شده است.
انحصار مجموعه‌ای از حقوق منحصر به فردی است که از طرف دولت‌ها برای مدتی معین در عوض تنظیم و افشاء عمومی جزعیات معین از یک، روش، جریان عمل یا ترکیب خاصی از ماهیت (مفهوم) (که به عنوان اختراع شناخته می‌شود) در اختیار شخص خاصی قرار می‌گیرد. بطوریکه ان مفهوم، اختراعی جدید، مفید یا مورد استفاده صنعت شناخته شود.[نیازمند منبع]
حق امتیاز حمایت قانونی از اختراع را برای دارنده آن تأمین می‌كند. این حمایت برای مدت محدودی (حداکثر بیست سال) در ازای افشای جزئیات اختراع برای عموم، اعطا می‌گردد. حمایت حق امتیاز به این معنا است كه مورد اختراع را نمی‌توان بدون اجازه دارنده‌ حق امتیاز به صورت تجاری تولید كرد، استفاده یا توزیع نمود و به فروش رساند. به این نکته مهم باید توجه داشت که حق امتیاز مجوز تولید محصول اختراعی نیست بلکه تنها دیگران را از تولید آن باز می‌دارد.

حقوق حق امتیاز معمولاً پس از ارائه دادخواست از سوی دارنده آن به دادگاه، احقاق می‌شود. دادگاه در بیشتر نظام‌ها، شخص یا اشخاص نقض كننده حقوق حق امتیاز را از این كار باز داشته و وی را مکلف به جبران خسارتهای وارده به صاحب حق اختراع می نماید. همچنین چنانچه شخص ثالثی در دادگاه حق اعطا شده حق امتیاز را به چالش كشیده و در این امر موفق شود، حق حق امتیاز اعطا شده غیر معتبر شناخته خواهد شد. به عنوان مثال بتواند ثابت نماید که اختراع فاقد شرایط قانونی و لازم برای ثبت بوده است.

دارنده حق امتیاز حق دارد تصمیم بگیرد چه كسی می‌تواند در طول مدت حمایت، از اختراع وی بهره‌برداری نماید. وی می‌تواند با عقد قرارداد، اجازه یا لیسانس استفاده از اختراع را به افراد دیگر واگذار کند. دارنده‌ حق امتیاز همچنین می‌تواند حق اختراع خود را بطور كامل به دیگری بفروشد كه در این صورت خریدار، دارنده جدید آن اختراع شناخته خواهد شد. با انقضای دوره زمانی حق امتیاز حمایت از اختراع پایان گرفته و استفاده از آن در اختیار عموم خواهد بود. یعنی دارنده حق امتیاز دیگر حقوق اختراع خود را دارا نبوده و هر شخصی می‌تواند از آن بهره برداری تجاری کند.

 

[kaghaz rangi]

فائو

فائو

فائو یا سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد از سازمان‌های بین‌المللی است که در زمینهٔ توسعهٔ کشاورزی فعالیت دارد. سازمان فائو در سال ۱۹۴۵ توسط ۴۴ کشور عضو سازمان ملل متحد تأسیس شد. هدف این سازمان، بالا بردن سطح زندگی و بهبود تغذیه مردم جهان، توزیع مناسب مواد غذایی در مناطق مختلف جهان و ایجاد امنیت غذایی است. مبارزه با سوء‌تغذیه با ارائه اطلاعات لازم به کشورهای مختلف؛ از دیگر اهداف فائو است که بازدهی کشاورزی و سطح تغذیه در جهان را افزایش داده است. مقر این سازمان واقع در شهر رم در کشور ایتالیا است

 

[kaghaz rangi]

فقر

فقر

فقر یا تهیدستی به معنای کمبود امکانات برای تهیه حداقل نیازهای زندگی است.مقیاس، سطح و تصورات در پیرامون علل فقر از نگاه زمان و مکان متفاوت است
سطح زندگی

سطح زندگی اصطلاحی است که برای نشان دادن حدود مصارف مادی و معنوی اهالی یک کشور به کار می‌رود. سطح زندگی به میزان و چگونگی برآوردن نیازهای مادی و معنوی بستگی داشته و در ساختارهای اقتصادی - اجتماعی و در مراحل مختلف رشد تاریخی و بر حسب کشورهای مختلف فرق می‌کند. سطح زندگی مستقیما به تولید اجتماعی، درآمد اهالی، میزان مصرف کالاهای بلند مدت و کوتاه مدت و چگونگی برطرف کردن نیازهای فرهنگی و بهداشتی وابسته است .
علت ها

فقر به علت تفاوت طبقاتی جامعه بروز می‌کند که بعد از دوران اولیه انسان‌های بدوی که سال‌ها پیش زندگی می‌کردند به بار آمده است و نتیجه آن تفاوت‌های اجتماعی در سطوح طبقات متفاوت جامعه است
.​

 

[kaghaz rangi]

تعاون

تعاون

تعریف تعاون

واژه تعاون cooperation را نخستین بار رابرت اوون انگلیسی در مقابل واژه رقابت Competition به کار برد. سپس صاحب نظران و مصلحان اجتماعی این کلمه را با مفاهیم و کارکردهای متفاوتی به کار بستند, تا جایی که مقوله نهضت تعاونی Movement cooperation و حتی تعاون گرایی Cooperatisme در نظریه‌های اقتصادی – اجتماعی, جایگاه ویژه‌ای یافت .
اتحادیه بین المللی تعاون در سی و یک مین کنگره خود که در سال ۱۹۹۵ در منچستر برگزار گردید, تعاونی را این گونه تعریف کرده‌است:
«تعاونی, اجتماع مستقل افرادی است که به منظور تأمین نیازها و اهداف مشترک اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی خود از طریق اداره و نظارت دموکراتیک مؤسسه‌ای با مالکیت جمعی، با همدیگر به نحو اختیاری توافق نموده‌اند.»
تاریخچه تعاون در جهان

به طور کلی تاریخچه تعاون در جهان را از نظر اقتصادی, به دو دوره تقسیم کرد : دوره اول از اغاز زندگی اجتماعی انسان شروع می‌شود و از قرن پانزدهم میلادی به تدریج تحول می پذیرد تا این که به شکل کنونی درمی آید.
دوره دوم با انقلاب صنعتی و انقلاب فرانسه ، قرن هیجدهم میلادی شروع می‌شود که دارای تعریفی مخصوص به دوران خود است ، بنابراین دوره اول را عصر تعاون اجتماعی و دوره دوم را اصل تعاون صنعتی یا علمی می‌نامند .
تاریخچه تعاون در ایران

در مورد تاریخچه تعاون در ایران, آغاز تعاون رسمی در ایران را می‌توان به تصویب قانون تجارت ایران در سال ۱۳۰۳ خورشیدی دانست که موادی از این قانون به بحث در مورد تعاونی‌های تولید و مصرف پرداخته بود .
اما از لحاظ تشکیل و ثبت فعالیت تعاونی های رسمی می‌توان سال ۱۳۱۴ را آغاز فعالیت تعاونی‌ها در ایران دانست : زیرا در این سال توسط دولت اقدام به تشکیل نخستین شرکت تعاونی روستایی در منطقه داور آباد گرمسار گردید .
صندوق تعاون کشور

همزمان با تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، بنابر اهمیتی که نظام جمهوری اسلامی برای رفع بیکاری و گسترش تعاونیهای تولیدی قائل بود ، شورای انقلاب اسلامی ، طرح اشتغال بیکاران را در آذر ماه سال ۱۳۵۸ به تصویب رساند . هدف کلی طرح ، جذب جوانان بیکار در هر استان جهت رفع کمبودها بخصوص و اجرای پروژه‌های عمرانی بود .


آئین نامه اجرائی طرح مزبور در دی ماه همان سال به منظور ایجاد اشتغال مفید و حل مسائل اقتصادی و سیاسی ناشی از هجوم بیکاران به تصویب رسید و مراکز گسترش خدمات تولیدی و عمرانی به عنوان مجریان این طرح در اسفندماه ۱۳۵۸ تشکیل شدند و فعالیت خود را آغاز نمودند.


این مرکز زیر نظر شورایی به نام شورای هماهنگی مراکز گسترش با عضویت نمایندگان ادارات کل و بانکهای عامل به ریاست استاندار فعالیت می‌کردند . بدین ترتیب و در جهت ادامه این روند و به منظور حمایت از شرکتهای تعاونی ، توسعه و تعالی بخش تعاونی کشور و زمینه سازی برای حفظ اشتغال موجود و کمک به ایجاد فرصتهای شغلی جدید در قالب تشکلهای تعاونی به ویژه به صورت اشتغال مولد ، پایدار و زود بازده در قانون بودجه سال ۱۳۶۸ کل کشور در بند ۳۱ تبصره ۱۲ ، تشکیل صندوق تعاون با سرمایه‌ای به میزان ۵ میلیارد ریال از محل باز پرداخت وامهای اعطایی و اعتبارات سرمایه گذاری دولت در اجرای طرح اشتغال بیکاران به شرکتهای تعاونی و مراکز گسترش خدمات تولیدی و عمرانی و سایر دستگاههای اجرایی پیش بینی گردید.


بدین ترتیب در تبصره ۱۲۶ از بند مذکور چنین ذکر شد "اجازه داده می‌شود وجوه حاصل از بازپرداخت وام اعطایی دولت در اجرای طرح اشتغال بیکاران به صندوقی به نام تعاون واریز و به هزینه قطعی منظور گشته و وامهای مورد نیاز اجرای طرح اشتغال بیکاران به مراکز گسترش خدمات تولیدی و عمرانی و یا تعاونیهای زیر نظر آنها و یا داوطلبین عضویت با تشکیل تعاونیهای مذکور اختصاص یابد. که بدین گونه آئین نامه اجرای این بند شامل اساسنامه صندوق و مقررات آن حداکثر ظرف مدت دو ماه به پیشنهاد وزارت کشور و به تصویب وزیران می‌رسد.


در سال ۱۳۶۸ با پیگیری‌های بعمل آمده و اقدامات موثر طی بند ۵ ماده ۱ قانون متمم بودجه همین سال در جهت کمک به اشتغال بیکاران و تامین سهم سرمایه گذاری آنان که غالبا عضو تعاونی‌های تحت پوشش بوده‌اند مبلغ ۳ میلیارد ریال دیگر نیز به سرمایه صندوق افزوده گردید و سرمایه این موسسه رسما به ۸ میلیارد ریال افزایش یافت . در سال ۱۳۷۰ با تشکیل وزارت تعاون ، براساس تبصره ۲ از ماده ۶۵ قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران ، صندوق تعاون به منظور انجام فعالیهای اعتباری بخش تعاون با کلیه دارائیها و تعهدات خود از وزارت کار و امور اجتماعی منفک و به وزارت تعاون ملحق و وظایف و اختیارات مجمع عمومی آن به وزیر تعاون منتقل گردید.
ویژگیهای صندوق تعاون کشور

۱- تفاوت در اهداف ، ماموریتها و وظایف مطابق اساسنامه ، ماموریت اصلی صندوق تعاون حمایت از تشکلهای تعاونی به منظور افزایش مشارکت مردمی است . صندوق تعاون دو جنبه حمایتی و کارایی را توامان دنبال می‌کند. در صورتی که بانکهای تجاری بیشتر جنبه سود آوری و انتفاع را پیگیری می‌کنند. ۲- پائین بودن نرخ سود تسهیلات اعطایی (این موضوع در شرایطی که سیستم بانکی الزام به کاهش نرخ سود تسهیلات اعطایی نداشت ، بیشتر نمایان بود . ۳- تسهیل در اخذ تضمینات و وثایق ، متناسب با شرایط متقاضیان ۴- تطویل دوران بازپرداخت تسهیلات پرداختی ۵- اعمال شرایط ترجیهی خاص برای فعالان بخش تعاون که به لحاظ سیاستهای بخش ، دارای اولویتهای ویژه می‌باشند ( از جمله میزان اشتغال ایجادی یا حفظ اشتغال موجود ، تخصص اعضاء محرومیت منطقه ، ترکیب اعضاء از جمله فارغ التحصیلان ، ایثارگران و بانوان و ... ۶- اعمال شرایط ترجیهی در نرخ سود تسهیلات اعطایی به فعالان در عرصه آموزش و فرهنگ ، بهداشت و درمان ، صنعت ایرانگردی و جهانگردی و صادرات کالاها و خدمات ۷- بخشش جرایم تاخیر تادیه به منظور رفع مشکلات اقتصادی متقاضیان این موسسه با استفاده از مزیت نسبی کوچک بودن مقیاس فعالیت خود ، در بسیاری از شاخصهای مالی و اقتصادی ، کاراتر از شبکه بانکی کشور عمل نموده‌است . ۱- عدم الزام صندوق تعاون به تودیع ذخیره قانونی نزد بانک مرکزی ۲- ضرایب مناسب پرداخت تسهیلات در بخشهای مختلف اقتصادی ۳- پایین بودن سهم آورده متقاضی ۴- کمک به طرحهای راکد و نیمه تمام ۵- امهال مطالبات و بخشودگی جرایم ۶- پایین بودن مدت انتظار ۷- جهت دهی تسهیلات به طرحهای زودبازده و کاربر ۸- پایین بودن قیمت تمام شده پول در صندوق تعاون

 

[kaghaz rangi]

تعاون

تعاون

شرایط و نحوه استفاده از تسهیلات اعتباری صندوق تعاون کشور

کلیه اتحادیه‌های شرکت های تعاونی، شرکت های تعاونی و اعضاء تعاونی‌ها که در بخش‌ها و زیر بخش های مختلف اقتصادی اعم از کشاورزی، صنعت و معدن، مسکن و عمران، خدمات و بازرگانی فعالیت دارند همراه با شرکت‌ها و موسساتی که حداقل ۵۱٪ سهام آنان متعلق به اتحادیه‌های شرکت های تعاونی و یا شرکت های تعاونی باشند، همچنین اتحادیه‌ها و شرکت های تعاونی و اعضاء آنها که در بخش تعاونی اقتصاد طبق قوانین جاری در سطح کشور فعال می‌باشند از جمله اتحادیه‌های شرکتهای تعاونی روستایی، شرکت های تعاونی روستایی و اعضاء آنها می‌توانند از تسهیلات اعتباری صندوق تعاون استفاده کنند. برای این منظور متقاضیان تسهیلات باید نزد یکی از شعب صندوق تعاون دارای حساب سپرده قرض الحسنه جاری یا پس انداز بوده و یا نسبت به افتتاح حساب و فعال نمودن آن اقدام نمایند. لازم است متقاضی جهت تشکیل پرونده اعتباری درخواست خود را همراه با طرح و مبلغ مورد نیاز اعلام نماید و صندوق پس از حصول اطمینان کامل از توجیهات فنی، مالی، اقتصادی، مدیریتی طرح و اخذ مدارک و مستندات قانونی، و یا به عبارتی تائید اهلیت قانونی بعد از تصویب، اقدام به عقد قرارداد جهت پرداخت تسهیلات می نماید.
اتحادیه‌های شرکتهای تعاونی و شرکتهای تعاونی و اعضای آنها می‌توانند نسبت به واگذاری امتیاز معدل مانده موجودی حساب خود به یکدیگر و یا سایر اتحادیه‌های شرکتهای تعاونی ، شرکتهای تعاونی و اعضای آنها با ارائه درخواست کتبی و تعیین دوره واگذاری امتیاز و ضمن رعایت شرایط ذیل اقدام نمایند .
در صورتیکه اتحادیه شرکتهای تعاونی ، امتیاز استفاده از حساب خود را به سایر اتحادیه‌ها و یا شرکتهای تعاونی زیر مجموعه ( عضو ) خود منتقل نماید ، و یا شرکتهای تعاونی و اعضای آنها امتیاز استفاده از حساب خود را به سایر شرکتهای تعاونی و یا شرکت تعاونی متبوع خود واگذار نمایند .
۱- پرداخت تسهیلات در قالب عقد جعاله به اعضای حقیقی شرکتهای تعاونی با اخذ سفته به میزان ۱۲۰٪ اصل و سود تسهیلات به تعهد متقاضی و ظهرنویسی حداقل یک نفر کارمند رسمی و یا شخص یا اشخاص ثالث حقیقی مورد تائید رئیس شعبه ، معتبر می‌باشد .
۲- پرداخت تسهیلات خرید کالای اساسی منزل به اعضای حقیقی شرکتهای تعاونی با اخذ سفته به میزان ۱۲۰٪ اصل و سود تسهیلات به تعهد متقاضی و ظهرنویسی حداقل یک نفر کارمند رسمی یا اشخاص ثالث حقیقی و حقوقی مورد تائید رئیس شعبه ، معتبر می‌باشد .
۳- در تسهیلات پرداختی (جعاله – خرید کالا – خرید یا ساخت مسکن) به اشخاص حقیقی عضو شرکت‌های تعاونی در صورتی که ضامن یا ضامنین نتوانند گواهی کسر اقساط حقوق ارائه دهند صرفاً گواهی کسر از اقساط وام گیرنده (ذینفع) و گواهی اشتغال به کار ضامن معتبر می‌باشد .
دریافت کنندگان تسهیلات اعتباری صندوق تعاون کشور

کلیه اتحادیه‌های شرکت های تعاونی، شرکت های تعاونی و اعضاء تعاونی‌ها که در بخش‌ها و زیر بخش های مختلف اقتصادی اعم از کشاورزی، صنعت و معدن، مسکن و عمران، خدمات و بازرگانی فعالیت دارند همراه با شرکت‌ها و موسساتی که حداقل ۵۱٪ سهام آنان متعلق به اتحادیه‌های شرکت های تعاونی و یا شرکت های تعاونی باشند، همچنین اتحادیه‌ها و شرکت های تعاونی و اعضاء آنها که در بخش تعاونی اقتصاد طبق قوانین جاری در سطح کشور فعال می‌باشند از جمله اتحادیه‌های شرکتهای تعاونی روستایی، شرکت های تعاونی روستایی و اعضاء آنها می‌توانند از تسهیلات اعتباری صندوق تعاون استفاده کنند. برای این منظور متقاضیان تسهیلات باید نزد یکی از شعب صندوق تعاون دارای حساب سپرده قرض الحسنه جاری یا پس انداز بوده و یا نسبت به افتتاح حساب و فعال نمودن آن اقدام نمایند.


نرخ سود تسهیلات اعتباری صندوق تعاون کشور

حداکثر نرخ سود تسهیلات اعتباری صندوق تعاون در راستای حمایت منطقی و مناسب از فعالیت شرکت های تعاونی در بخش های مختلف اقتصادی به صورت ذیل تعیین گردیده‌است:
الف) کشاورزی: ثابت ۱۱٪ جاری ۱۲٪ در سال
ب) صنعت و معدن: ثابت ۱۲٪ جاری ۱۲٪ در سال
ج) صادرات : ۱۲٪
د) مسکن و عمران : ۱۲٪ طرح مسکن مهر ۹٪ - تسهیلات قابل پرداخت به سرانه هرعضو ۵۰ میلیون ریال
ه) خدمات: ۱۲٪
و) بازرگانی: ۱۲٪
نرخ کارمزد قرض الحسنه: ۴٪ در سال
قابل ذکر است با توجه به میزان اثرگذاری و نقش تعاونی های فرهنگی ، بهداشتی ، آموزشی ، هنری ، علمی ، تحقیقاتی و شرکتهای تعاونی هایی که در زمینه صنعت گردشگری و ایرانگردی و دفاتر خدمات مسافرتی وسایر موسسات مشابه فعالیت می نمایند . و همچنین به منظور حمایت وتشویق وترغیب این دسته از شرکت‌های تعاونی ، نرخ سود تسهیلات اعتباری مطابق نرخ سود بخش صنعت و معدن (سرمایه گذاری ثابت ۱۲٪ و جاری ۱۲٪ ) محاسبه و منظور می‌گردد. ضمن آنکه کلیه اتحادیه‌های شرکتهای تعاونی و شرکتهای تعاونی تامین نیاز تولیدکنندگان و شرکتهای تعاونی تامین نیاز مصرف کنندگان مشمول کلیه شرایط بخش اقتصادی مربوطه می‌گردند.
موارد پرداخت تسهیلات اعتباری صندوق تعاون کشور

تسهیلات اعتباری صندوق تعاون به طرحهای متقاضیان در بخشهای مختلف اقتصادی جهت ایجاد، تکمیل، توسعه، راه اندازی و در حال بهره برداری و به منظور تامین هزینه‌های سرمایه گذاری ثابت و جاری آنها در موارد ذیل پرداخت می‌گردد:
۱- اعطای تسهیلات اعتباری جهت مستحدثات، ماشین آلات و تجهیزات ، تاسیسات و تجهیزات عمومی، وسایل و اثاثه اداری، ملزومات و وسایل حمل و نقل.
۲- اعطای تسهیلات اعتباری جهت تامین هزینه‌های قبل از بهره برداری شامل تحقیقات، طراحی، آموزش و راه اندازی (به استثنای تهیه زمین).
۳- اعطای تسهیلات اعتباری جهت تامین هزینه‌های جاری و سرمایه در گردش ، شامل خرید مواد اولیه، هزینه نیروی انسانی، هزینه‌های اداری، توزیع و فروش و انبارداری، هزینه‌های سوخت و انرژی، مواد کمکی، تعمیر و نگهداری، لوازم یدکی و تامین موجودی کالا.
۴- اعطای تسهیلات اعتباری به منظور تامین منابع مالی برای صدور کالا و خدمات.
۵- اعطای تسهیلات اعتباری جهت تامین هزینه‌های ثابت مربوط به بازسازی، نوسازی، طرح های جایگزین، ابزار و وسایل کار.
۶- پرداخت تسهیلات قرض الحسنه به شرکت های تعاونی اعتبار که به صورت مستقل (با ماهیت کارمندی یا کارگری) و به منظور اعطای تسهیلات به اعضاء ، تأسیس و فعالیت می نمایند.
۷- اعطای تسهیلات اعتباری به اتحادیه شرکت های تعاونی و شرکت های تعاونی ، بابت خرید کارخانجات، شرکت‌ها و موسسات قابل واگذاری توسط دولت یا سازمانهای وابسته به دولت و یا نهادها و ارگان‌ها به طوری که حداقل صاحب ۵۱ درصد سهام آنها گردند. (در اجرای اصول «۴۳» و «۴۴» قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده ۹ فصل سوم قانون برنامه سوم مبنی بر واگذاری سهام و مدیریت شرکت های دولتی)
۸- اعطای وام جعاله تعمیر مسکن به کلیه اعضاء تعاونیها ( غیر از اعضای تعاونی مسکن )
۹- اعطای تسهیلات به اعضاء شرکتهای تعاونی مصرف جهت خرید کالاهای اساسی منزل از شرکت ‌های تعاونی مصرف متبوع
۱۰- اعطای تسهیلات به شرکتهای تعاونی مسکن با داشتن حداقل ۵٪ پیشرفت فیزیکی (به استثنای زمین).
۱۱- اعطای تسهیلات اعتباری به اعضای شرکت‌های تعاونی تاکسیرانی و وانت بار جهت خرید خودروی سبک اعم از سواری و وانت بار.
۱۲- اعطای تسهیلات اعتباری به اعضای شرکت‌های تعاونی حمل و نقل جهت خرید خودروی نیمه سنگین اعم از مینی بوس ، کامیون و خرید خودروهای سنگین
۱۳- اعطای تسهیلات اعتباری به اعضای شرکت‌های تعاونی صیادی ، باربری و مسافربری دریایی جهت خرید شناور
۱۴- اعطای تسهیلات اعتباری به اعضای شرکت‌های تعاونی مسکن با داشتن پروانه ساختمانی جهت ساخت مسکن
۱۵- اعطای تسهیلات اعتباری به اعضای شرکت‌های تعاونی جهت خرید مسکن
۱۶- اعطای تسهیلات اعتباری به شرکت‌های تعاونی بانوان ، فارغ التحصیلان و ایثارگران
۱۷- اعطای تسهیلات اعتباری به اتحادیه‌ها و شرکت‌های تعاونی بزرگ جهت راه اندازی و تجهیز روابط عمومی
۱۸- اعطای تسهیلات اعتباری به شرکت‌های تعاونی عدالت جهت تجهیز و تامین سهم آورده اعضاء با نرخ سود ترجیهی ۴٪
۱۹- اعطای تسهیلات اعتباری به شرکتهای تعاون و اعضاء تعاونی‌های روستایی
۲۰- اعطای تسهیلات اعتباری به شرکتهای تعاونی و اعضاء تعاونی‌های عشایری
۲۱- به متقاضیان طرحهای ایجادی ، تکمیلی ، در حال بهره برداری و توسعه‌ای که فاقد میانگین موجودی حساب بوده و بررسیهای مقدماتی صندوق موید نیاز آنان به تسهیلات اعطایی باشد ، با اخذ مجوز از مدیرعامل صندوق و مشروط به تودیع وجه نقد معادل ۱۵ تا ۲۰ درصد مبلغ تسهیلات و حداکثر تا نصف مدت تسهیلات از سوی متقاضی، تسهیلات اعتباری پرداخت می‌گردد .
تبصره ۱- در صورتیکه متقاضی تسهیلات دارای میانگین موجودی حساب بوده ولی میانگین موجودی حساب وی کمتر از حد مبلغ تسهیلات اعطایی مورد نیاز او باشد . آن بخش از مبلغ تسهیلات که متناسب با معدل موجودی حساب است طبق روال معمول و جاری و بخش مازاد با رعایت شرایط مندرج در ماده ۱۳ این دستورالعمل پرداخت می‌گردد.
تبصره ۲- بمنظور پرداخت تسهیلات اعتباری به آن دسته از متقاضیانی که فاقد معدل موجودی حساب نزد شعبه می­باشند، شعب می­بایست پس از دریافت درخواست اولیه از متقاضی براساس تشخیص و ضرورت استفاده از تسهیلات اعتباری نسبت به ارسال آن به ستاد جهت اتخاذ تصمیم اقدام و در صورت موافقت با درخواست پیشنهادی و ضمن رعایت مفاد ماده ۱۴ این دستورالعمل پرونده تشکیل و پیشنهاد اعطای تسهیلات به آنان طبق شرایط فوق و با توجه به سطوح اختیارات تفویضی ارسال گردد.
تبصره ۳- در صورتی که شرکتهای تعاونی مسکن تعداد محدودی واحد از مجتمع‌های مسکونی را قبل از اتمام عملیات ساختمانی خریداری نماید ، با ارائه مبایعه نامه خرید معتبر و وکالت نامه بلاعزل فروش و ارائه اسناد مالکیت زمین مادر بنام فروشنده ، فقط در صورت ساخت و یا تکمیل واحدهای مسکونی توسط شرکت تعاونی مسکن متقاضی تسهیلات ، اعطای تسهیلات بلامانع می‌باشد .
تبصره ۴- در صورتی که شرکت تعاونی در زمینه ساخت واحدهای مسکونی خریداری شده (موضوع تبصره ذیل بند ۷ قسمت الف) نتواند پروانه ساختمانی مجزا به نام شرکت تعاونی اخذ نماید ، ضمن درج در مبایعه نامه مذکور و ارائه تائیدیه از مراجع ذیصلاح ، اعطای تسهیلات بلامانع می‌باشد .


انواع تسهیلات اعتباری صندوق تعاون کشور

تسهیلات اعطائی صندوق تعاون به سه بخش کوتاه مدت ، میان مدت و بلند مدت تقسیم می‌شود :
۱- تسهیلات اعتباری کوتاه مدت (تسهیلاتی که حداکثر مدت آن ۱۲ ماه باشد)
۲- تسهیلات اعتباری میان مدت ( تسهیلاتی که مدت آن بین ۱۲ تا ۳۶ ماه باشد)
۳- تسهیلات اعتباری بلند مدت ( تسهیلاتی که حداکثر مدت آن بین ۳۶ تا ۷۲ ماه باشد)
تعیین دوره انتظار برای احتساب میانگین موجودی بر مبنای مدت تسهیلات در کوتاه مدت حداقل دو ماه ، در میان مدت حداقل چهار ماه و در بلند مدت حداقل شش ماه است.


شرکت تعاونی راچدیل

شرکت تعاونی راچدیل انگلستان در پی بروز بحران‌های ناشی از انقلاب صنعتی و حاکمیت سرمایه و سرمایه داری بر ارزش‌های انسانی, توسط ۲۸ نفر در سال ۱۸۴۴ میلادی تشکیل شد. که نظریه و روش‌های کار آنها سرمشقی برای تشکیل شرکت‌های تعاونی در دنیا قرار گرفت و تا امروز در سراسر دنیا این اصو ل ارزش و اعتبار خود را حفظ کرده و بنام اصول مکتب شرکت‌های تعاونی راچدیل شناخته شده‌است.
اتحادیه بین المللی تعاون

اتحادیه بین المللی تعاونInternational Cooperation Alliance
اتحادیه بین الملل تعاون ICAیک انجمن بین المللی است که انواع سازمان‌های تعاونی را شامل می‌شود.
تشکیل اتحادیه بین المللی تعاون به صورت کنونی برای نخستین بار در سال ۱۸۶۶ میلادی توسط بلوز Belus فرانسوی پیشنهاد شد. این اتحادیه در ۱۸ آگوست ۱۸۹۵.م و در کنگره بین المللی تعاون در لندن تاسیس گردید. اداره مرکزی این اتحادیه در شهر ژنو سویس واقع می‌باشد.
اصول تعاون

اتحادیه بین المللی تعاون در سال ۱۹۹۵ میلادی با تصویب بیانیه جدید هویت تعاون مشتمل بر اصول اصلاح شده تعاون، یکصدمین سالگرد خود را برگزار نمود. این اصول عبارت‌اند از:
۱- عضویت داوطلبانه و آزاد.
۲- نظارت دموکراتیک اعضا.
۳- مشارکت اقتصادی اعضا.
۴- استقلال و عدم وابستگی.
۵- آموزش، تربیت و اطلاع رسانی.
۶- تعاون بین تعاونی‌ها.
۷- توجه ویژه به جامعه.
اندیشمندان تعاون

• رابرت اوون

• کلودهانری سن سیمون

• فیلیپ بوشه

• ویلیام کینگ

• شارل فوریه

• لویی بلان

• فردریش ویلهلم رایفایزن

• هرمان شولتز دلیچ

 

[kaghaz rangi]

منبع: ویکی پدیا