آتریوم

انواع آتريوم در روم

:Atrium tuscanium.1اين نوع ستون ندارد و سنگيني سقف با تيرهاي عرضي تحمل مي شود ولي براي ساخت بسيار گران است . به نظر مي آيد كه متداول ترين نوع آتريوم مورد استفاده در خانه هاي رومي بوده است.
:Atrium tetrastylum.2اين نوع يك ستون در هر گوشه از استخر impluvium دارد.
:Atrium corinthium.3اين نوع آتريوم شبيه نوع قبل است اما باز شو (چشمه) بزرگتري در سقف دارد و تعداد بيشتري هم ستون دارد.
:Atrium displuviatum.4سقف عملا شيب دار است به سمت ديوارها، بنابراين مقدار زيادي از آب باران به بيرون هدايت مي شوند.
Atrium testudinatum .5 :اين نوع آتريوم هيچ چشمه اي در سقف ندارد و فقط در خانه هاي كوچك و بي اهميت ديده مي شود
آتريوم امروزي

آتريوم در معماري امروز: فضاي باز بزرگ چند طبقه بلند با سقف شيشه اي كه داراي پنجره هاي بزرگ است
عملكرد آتريوم
آتريوم با دو پديده طبيعي كار مي كند:
-1 پديده گلخانه (Green house effect)
اشعه خورشيد با طول موج كوتاه از جدار شيشه عبور مي كند و باعث گرم شدن درون فضا مي شود و هنگام بازتاب به خاطر طول موج بلندش نمي تواند از شيشه ها عبور كند و باز مي گردد، اين پديده معمولا در زمستانها به گرم شدن فضاي داخلي كمك مي كند و در تابستان مناسب نيست
اثبات: انرژي و طول موج رابطه عكس دارند.
2-پديده (Stack effect) :
اين پديده در اثر همرفت در فضاهاي باز صورت مي پذيرد، هواي گرم و سبك به طرف بالا مي رود و سعي مي كند كه خارج شود، اين باعث مي شود فشار مثبت در بالاي فضا و فشار منفي در قسمت مياني ايجاد شود اگر اين هوا نتواند خارج شود، باعث لايه بندي هوا با درجات مختلف دما مي شود
تابش خورشيد به ديواره داخلي مقابل آن را گرم مي كند كه سبب گرم ش دن هواي مجاور آن مي شود.اين گرم شدن هوا گردش هوا را داخل آتريوم ايجاد مي كند ازآنجا كه اين اشعه خورشيد انرژي خود رااز دست داده است نمي تواند خارج شود و در داخل آتريوم مي ماند .هواي گرم شده به سمت بالا حركت مي كند و هواي سرد تميز بيرون كه از دريچه هاي پايين وارد آتريوم مي شود جايگزين ان مي شود و اين روند ادامه دارد .اگر هواي گرم به نحوي از آتريوم خارج نشود سبب لايه لايه شدن هواي داخل آن با دماي متفاوت مي شود به همين خاطر معمولا در بالاي آتريوم دريچه هایي براي خروج هواي گرم تعبيه ميشود.








فن هواي گرم شده داخل آتريوم را داخل ساختمان مي كشد اين هوا گرم شده توسط كانال هايي به داخل طبقات هدايت مي شودو فضا هاي داخلي را گرم مي كند.

هوايي سرد طبقات پس ازگرم و آلوده شدن توسط مكش هاي هوا به داخل كانال كشيده مي شود اين كانال ها هواي آلوده وگرم را به پايين منتقل مي كند .اين هوادر پايين با هواي سرد تميز بيرون تركيب شده دوباره وارد آتريوم مي شود.

آتريوم و حفظ انرژي
استفاده از آتريوم به تنهايي باعث نگهداري و حفظ انرژي ساختمان نمي شود، مقدار انرژي ساختمان اصلي وابسته به نور مصنوعي، تهويه مكانيكي و خنك كننده هاست.
براي اطمينان از اينكه آتريوم باعث كاهش مقدار انرژي داخل فضاهاي اصلي ساختمان نمي شود بايد به نكاتي توجه كرد:
1-درزبندي بازشوها بايد كاملا بي نقص باشد، شيشه ها بايد خاصيت بازتاب باشد اين باعث مي شود كه استفاده از نورهاي مصنوعي در فضاهايي كه در كنار آتريوم هستند كم شود و حداكثر استفاده از نور طبيعي صورت بگيرد
2-آتريوم ها بايد داراي تامين كننده هواي تازه از خارج باشد تا بتواند به صورت طبيعي فضا را تهويه كند
3-سايه بان و وسايل تهويه اي پيشرفته اي لازم است تا فضاي آتريوم ها را در تابستان از گرماي بيش از حد نجات دهد
جهت قرار گيري آتريوم در ساختمان








آتريوم بهتر است طوري در داخل ساختمان اصلي واقع شود كه قسمتي از آن در فضاي باز قرار گيرد اين قرار گيري سبب حداكثر استفاده از نور روز و بهره مندى از تهويه طبيعي مي شود. بهتر است اين بيرون زد گى از طرف جنوب باشد .
آتريوم و نور گيري
در بسياري از موارد مسئله نورگيري و سايه به آنها با هم در تعارض قرار مي گيرند معمولا از قابليت بازتاب نور و سايبانهاي موثر در تهويه آتريوم استفاده مي شود استفاده از سايبان باعث جلوگيري از نورگيري كامل در زمستان و لزوم وجود نورهاي مصنوعي بيشتر در بقيه اتاقهاي ساختمان و حتي در خود آتريوم مي شود بدين منظور معمولا از سايه بانهاي متحرك و قابل جابه جايي و امكانات تهويه متفاوت در زمستان و تابستان استفاده مي شود
معمولا طراحان و معماران در مورد نورگيري اتاقهاي دور تا دور آتريوم ها به صورت طبيعي بسيار خوش بينانه فكر مي كنند ولي معمولا حركت ابرها باعث اختلاف نورگيري در ارتفاعهاي مختلف آتريوم و فضاهاي اطراف آن مي شود. يعني در ارتفاعات بالاتر نورگيري كمتري صورت مي گيرد كه معمولا اين مشكل از طريق نورگيري سقفي حل مي شود.
.
آتريوم در اقليم سرد وگرم






اقليم سرد:
در اقليم هاي سرد كاربرد آتريوم بيشتر به خاطر پديده گلخانه اي است كه در آن ايجاد مي شود،به وسيله سيستم هاي كامپيوتري مي توان امروزه مقدار انرژي كه داخل آتريوم جمع مي شود را محاسبه كرد ميزان اين انرژي به نوع مصالح به كار رفته ، نوع سطح و همينطور عايق بندي هاي انجام شده بستگي دارد. آتريوم ها مانند يك جعبه استاندارد از لحاظ لايه بندي هوا، تهويه طبيعي و همينطور آسايش از لحاظ تابش و دما عمل مي كنند
اقليم گرم:
محاسبه لايه بندي هاي هواي داخل آتريوم ها در اقليم هاي گرم نه تنها به محاسبات دقيق رياضي به وسيله نمودارهاي كامپيوتري نيازمند است بلكه ساخت مدل هايي براي بررسي و حدس در مورد علمكرد لايه هاي هوا را نيز مي طلبد.
آتريوم در زمستان



آتريوم ها حتي اگر وسايل گرم كننده نداشته باشند دماي انها به طور طبيعي از فضاي بيرون بالاتر است.
اين اختلاف دما به موارد زير بستگى دارد:
1.قسمت حفاظت كننده از قسمتي از آتريوم كه بازشو درد اين قسمت مربوط به ساختمان اصلي است و بستگي به محل قرار گيري آتريوم در داخل ساختمان دارد.
2. راه هاي انتقال حرارتي بين ساختمان اصلي و اتريوم و ديوار هاي جدا كننده فضا
3.انتقال حرارتي بين فضاي آتريوم و بيرون
4.منطقه قرار گيري آتريوم
آتريوم در تابستان



بيشترين مشكل آتريوم ها در تابستان بالا رفتن بيش از اندازه دماست.
سايبانها نخستين راه حل كم كردن دما در طول تابستان هستند، سايبانها دماي موثري كه توسط استفاده كنندگان حس مي شود را تا حدی كاهش مي دهند.
سايبانهاي ايده آل قابليت جا به جايي دارند ولي سايبانهاي بدون حركت و ثابت باعث كاهش دما در طول سال مي شوند كه براي زمستانها مناسب نيست.
اگر سایبانها در جهت جنوبي ساختمان نصب شوند اثر آنها به حداكثر خود مي رسد ولي اگر در جهت شمالي نصب شوند در زمستان ها كاريي بيشتري دارند ولي در تابستان دماي زياد آتريوم را نمي توانند به خوبي كاهش دهند، اگر سايبانها در رنگهاي روشن باشند تهويه به خوبي صورت گيرد .سايبانهاي داخلي اثر زيادي بر روي كاهش دما خواهند داشت همين طور از نظر هزينه ارزانتر تمام مي شوند. زيرا هزينه نگهداري و كنترل آن كمتر است.
آتريوم و ذخيره انرژي گرمايي



وقتي هواي داخل ساختمان اصلي با هواي داخل آتريوم جا به جا مي شود . دماي هواي داخل آتريوم كه گرم است به طبقات بالا مي رود و جايش را با هواي سرد بقيه ساختمان عوض مي كند و اين جا به جايي به صورت مداوم ادامه پيدا مي كند ذخيره انرژي در اين ساختمانها به اندازه آتريوم و ساختمان اصلي بستگي دارد.
درروزهاي آفتابي ذخيره انرژي ممكن است با تهويه بين آتريوم و ساختمان اصلي بالا روددر ساعاتي كه نورگيري از بقيه ساعات بيشتر است ممكن است دماي داخل آتريوم بيش از حد لزوم بالا رود ولي در روزهاي ابري زمستان در آتريوم هاي بلند ذخيره انرژي گرمايي با مشكل روبرو مي شود.
جريان هواي داخل آتريوم ها در24ساعت شبانه روز انجام مي شود در حالي كه به طور متوسط10 ساعت در روز از آن استفاده مي شود.اين مطلب نشان دهنده آن است كه در بسياري از ساختمانهاي غير مسكوني سيستم هاي گرم كننده بخش كوچكي از انرژي گرمايي را تامين مي كند با تهويه طبيعي و نورگيري در طي روز تامين كننده اصلي اين انرژي است
آتريوم و تهويه

بسياري از آتريوم ها از دستگاه هاي تهويه مكانيكي بهره مي برند و مخصوصا وسايل سرد كننده
وقتي بازشوها فقط در بالاي آتريوم باشند از همان دريچه اي كه هواي گرم داخل آتريوم به خاطر سبكي از آن خارج مي شود و هواي سرد در سنگين به داخل كشيده مي شود و به طرف پايين مي رود و در راه با هواي گرمتر مخلوط مي شود.
دماي داخل آتريوم ها به اندازه بازشوه بستگي دارد، هر چه بازشوها بزرگتر باشند، نزديكي دماي داخل و بيرون بيشتر است.
در آتريوم هايي كه بازشوها يشان هم در قسمت بالا و هم در قسمت پايين آن قرار دارد. از قسمتهاي بالا هواي گرم خارج مي شود و هواي سرد و سنگين از پايين داخل مي شود. اين بازشوها در تابستان بيشتر و بهتر مورد استفاده قرار مي گيرند و اين باعث لايه بندي هواي داخل آتريوم مي شود. اين نوع جا به جايي باعث تهويه ضربدري مي شود در فضاهاي مجاور، جايي كه راه دخول جريان هوا قرار دارد. البته در طراحي بنا زياد مورد توجه قرار گيرد. زيرا اين پديده عملكرد ضعيفي دارد و احتياج به بازشوهاي بسيار بزرگي دارد. هم سايبانها و هم بازشوها را مي توان با سيستم هاي مكانيكي با حس گرهاي واكنش نشان دهنده به دما مجهز كرد تا درمواقع لزوم جا به جا شوند.
آتريوم به خودي خود خاصيت ذخيره انرژي ندارد و تابع ميزان هدايت گرمايي ديوارهاي جدا كننده و پوشش آتريوم، تبادل تهويه بين آتريوم و ساختمان اصلي.
براي فراهم كردن نور قابل استفاده در فضاهاي مجاور هم در آتريوم بايد براي حداكثر نور گيري طراحي كرد و در ضمن از ديوارها و سقف با بازتاب بالا استفاده كرد.
گرماي زياد تابستان مي تواند توسط سايبانها و تهويه كاهش داده شود، سايبان ايده آل سايبان متحركي است كه اجازه نفوذ حداكثر نور را در زمستان بدهد.
مي توان فاصله عمودي نورگير را زياد و دريچه هاي نورگير را كوچك طراحي كرد، براي نورگيري مناسب فضا بهترين تناسب بين ارتفاع و طول فضا 3 به 1 است.
بانك هنگ كنگ و شانگهاي





یکی از اجزای شاخص بانک هنگ کنگ، کار دفتر فاستر ، آتریوم تامین کننده ی نور طبیعی در ساختمان است . تامین نور در این ساختمان از راه بازتاب نور از سطح دو آینه ی بسیار بزرگ میسر شده است. صفحه ی جمع کننده ی نور آفتاب در بیرون، از صدها آینه ی کوچک، که مسیر نور آفتاب را دنبال مردهو آنرا به سمت آینه ی مقعری در بالای آتریم میتابانند، تشکیل شده است
این آینه ی مقعر ، نوررا به درون فضا و حتی زیر کف طبقه ی شیشه ای ساختمان هدایت میکند. اسکیس اولیه ی نورمن فاستر به بهترین شکل نحوه هدایت نور به زیر زمین را نشان میدهد.
تنظیم فوقالعاده ی نور طبیعی در موسسه ی دنیای عرب کار ژان نوول را هزاران شاتر متحرک حساس ، که بوسیله ی کامپیوتر کنترل میشوند، امکان پذیر کرده اند.

این ساختمان با هدف آوردن نور خورشید به داخل قلب برج از میان فضای آتریم بانک و به طرف پایین یعنی به سوی میدان طراحی شده است.این موضوع به کار گذاری یکی از خصیصه های جالب تر بانک یعنی ردیفی از آیینهای معروف به سیستم تشتک خورشیدی –sunscoop system- منجر شد.یکی از تشنکهای خورشیدی در بالای آتریوم و دیگری موازی با آن چسبیده به نمای خارجی ساختمان در ضلع جنوبی قرار دارد تشتک نمای خارجی حرکتهای خورشید را در طول سال دنبال میکند و نور خورشید را به عقب یعنی به ردیف آیینهای بالای سر کارمندان در طبقه یازدهم قرار دارد باز میتاباند .آیینهای داخلی که پرده منحنی پوسته ای را در تمام طول یالای تیر آتریوم تشکیل میدهند . نوررا از میان شیشه زیر طاق به طرف پایین یعنی آتریوم و به درون میدان زیر زمین میتابانند
◦.تاقچه قرار گیری هر یک از آیینه ها به موتور الکتریکی و کنترل کامپیوتری مجهز است و اجازه میدهد ایینها حرکتهای خورشید را دنبال کند البته هدف از این کار خنثی کردن نوسانهای روزانه شرق به غرب خورشید نیست به این معنی که همچون پیشرفت روز نورخورشید از یک طرف آتریوم پایین می آید از روی میدان طبقه همکف عبور میکند واز طرف دیگر آتریوم بالا میرود به بیان دقیق تر با از تغییرات موتدابیری از پیش برنامه ریزی شده برای ردیف محل قرار گیری آیینه ها آیینه ها خورشید را از میان تغییرات فصلی ان دنبال میکنند .که در هنگ کنگ ضعی 45 درجه بین نیمه تابستان و نیمه زمستان نیز فرا تر میرود . نوعی برنامه پیشرفته در این میان وجود دارد که با خورانده شدن به کامپیوتری از نوع شخصی قادر به هدایت پرتوهای خورشید در طول مسیری مشابه هر روز سال باشد این تاقچه ها هر ساعت تعدیل های ناچیزی وضع میکنند . هر actuator--اکچواتور(دستگاه خودکار مخصوصی که مقدار سنجیدهای انرزی برای عملیات مکانیسم یا سیستم دیگر تامین کند و انتقال دهد.) خطی حرکت آیینها را به میزان نیم میلی مترد ر هر دقیقه کنترل میکند وبه تنظیمی به نسبت 18000/1در موتور نیاز دارد . این برنامه برای هدایت پرتوها در مسیری است که نور بدین ترتیب نه تنها چشم کارکنان داخل ساختمان را نمیزند بلکه موانع داخلی ساختار برای رسانیدن بیشترین میزان ممکن نور خورشید به مکان نیازمند به نور نیز برطرف میشوند.
بانک تجارت فرانکفورت

معماران : فاستر و شرکا
نمای دو لایه و تهویه طبیعی







دیاگرام تهویه زمستانی و تابستانی
دو قسمت اداری توسط باغچه ای
به ارتفاع 4 طبقه درهم می آمیزد





مدرسه پرستاری و مرکز دانشجویی دانشگاه علوم بهداشتی تگزاس، هوستون
معماران BNIM





ساختمان به عنوان ساختاری برای آموزش تخصصی سلامتی و بهداشتی، بصورت یک محیط داخلی سالم طراحی شده است، بطوریکه تمامی فضاها دارای بازشوهای قابل تنظیم، چشم اندازهای رو به بیرون و نور طبیعی روز می باشند.حتی اتاقهای جلسه داخلی و فضاهای کار نیز به سوی سه آتریوم که نور روز کنترل شده تامین می کنند، باز می شوند.

منبع:agor.blogfa

آتریوم به نقل از لغت نامه دهخدا:
اتریوم. این واژهٌ لاتینی «Atrium» می باشد که در زبان انگلیسی رسوخ نموده است.معنی واژه در معماری:

یک حیاط داخلی (یا مرکزی)، بخصوص آن گونه حیاطی که در منازل رُم باستان به چشم می خورد؛ یک حیاط و یا ایوان سرپوشیده؛ یک ساختمان که دارای منارهٌ نور است؛ یک تالار مرکزی و یا یک حیاط دورادور پوشیده شده با شیشه در یک ساختمان

اینم یه مقاله در رابطه با آتریوم نماد یک معماری پایدار

http://wdl.persiangig.com/pages/dow...com/document/آتریوم نماد یک معماری پایدار.pdf

آتریوم ها

آتریوم ها

آتريوم

آتريوم

آتريوم امروزي

آتريوم در معماري امروز: فضاي باز بزرگ چند طبقه بلند با سقف شيشه اي كه داراي پنجره هاي بزرگ است .





عملكرد آتريوم
آتريوم با دو پديده طبيعي كار مي كند:

-1 پديده گلخانه (Green house effect)
اشعه خورشيد با طول موج كوتاه از جدار شيشه عبور مي كند و باعث گرم شدن درون فضا مي شود و هنگام بازتاب به خاطر طول موج بلندش نمي تواند از شيشه ها عبور كند و باز مي گردد، اين پديده معمولا در زمستانها به گرم شدن فضاي داخلي كمك مي كند و در تابستان مناسب نيست
اثبات: انرژي و طول موج رابطه عكس دارند.

2-پديده (Stack effect) :
اين پديده در اثر همرفت در فضاهاي باز صورت مي پذيرد، هواي گرم و سبك به طرف بالا مي رود و سعي مي كند كه خارج شود، اين باعث مي شود فشار مثبت در بالاي فضا و فشار منفي در قسمت مياني ايجاد شود اگر اين هوا نتواند خارج شود، باعث لايه بندي هوا با درجات مختلف دما مي شود
تابش خورشيد به ديواره داخلي مقابل آن را گرم مي كند كه سبب گرم شدن هواي مجاور آن مي شود.اين گرم شدن هوا گردش هوا را داخل آتريوم ايجاد مي كند ازآنجا كه اين اشعه خورشيد انرژي خود رااز دست داده است نمي تواند خارج شود و در داخل آتريوم مي ماند .هواي گرم شده به سمت بالا حركت مي كند و هواي سرد تميز بيرون كه از دريچه هاي پايين وارد آتريوم مي شود جايگزين ان مي شود و اين روند ادامه دارد .اگر هواي گرم به نحوي از آتريوم خارج نشود سبب لايه لايه شدن هواي داخل آن با دماي متفاوت مي شود به همين خاطر معمولا در بالاي آتريوم دريچه هایي براي خروج هواي گرم تعبيه ميشود.









فن هواي گرم شده داخل آتريوم را داخل ساختمان مي كشد اين هوا گرم شده توسط كانال هايي به داخل طبقات هدايت مي شودو فضا هاي داخلي را گرم مي كند.

هوايي سرد طبقات پس ازگرم و آلوده شدن توسط مكش هاي هوا به داخل كانال كشيده مي شود اين كانال ها هواي آلوده وگرم را به پايين منتقل مي كند .اين هوادر پايين با هواي سرد تميز بيرون تركيب شده دوباره وارد آتريوم مي شود.

آتريوم و حفظ انرژي
استفاده از آتريوم به تنهايي باعث نگهداري و حفظ انرژي ساختمان نمي شود، مقدار انرژي ساختمان اصلي وابسته به نور مصنوعي، تهويه مكانيكي و خنك كننده هاست.
براي اطمينان از اينكه آتريوم باعث كاهش مقدار انرژي داخل فضاهاي اصلي ساختمان نمي شود بايد به نكاتي توجه كرد:
1-درزبندي بازشوها بايد كاملا بي نقص باشد، شيشه ها بايد خاصيت بازتاب باشد اين باعث مي شود كه استفاده از نورهاي مصنوعي در فضاهايي كه در كنار آتريوم هستند كم شود و حداكثر استفاده از نور طبيعي صورت بگيرد
2-آتريوم ها بايد داراي تامين كننده هواي تازه از خارج باشد تا بتواند به صورت طبيعي فضا را تهويه كند
3-سايه بان و وسايل تهويه اي پيشرفته اي لازم است تا فضاي آتريوم ها را در تابستان از گرماي بيش از حد نجات دهد

جهت قرار گيري آتريوم در ساختمان







آتريوم بهتر است طوري در داخل ساختمان اصلي واقع شود كه قسمتي از آن در فضاي باز قرار گيرد اين قرار گيري سبب حداكثر استفاده از نور روز و بهره مندى از تهويه طبيعي مي شود. بهتر است اين بيرون زد گى از طرف جنوب باشد .

آتريوم و نور گيري
در بسياري از موارد مسئله نورگيري و سايه به آنها با هم در تعارض قرار مي گيرند معمولا از قابليت بازتاب نور و سايبانهاي موثر در تهويه آتريوم استفاده مي شود استفاده از سايبان باعث جلوگيري از نورگيري كامل در زمستان و لزوم وجود نورهاي مصنوعي بيشتر در بقيه اتاقهاي ساختمان و حتي در خود آتريوم مي شود بدين منظور معمولا از سايه بانهاي متحرك و قابل جابه جايي و امكانات تهويه متفاوت در زمستان و تابستان استفاده مي شود
معمولا طراحان و معماران در مورد نورگيري اتاقهاي دور تا دور آتريوم ها به صورت طبيعي بسيار خوش بينانه فكر مي كنند ولي معمولا حركت ابرها باعث اختلاف نورگيري در ارتفاعهاي مختلف آتريوم و فضاهاي اطراف آن مي شود. يعني در ارتفاعات بالاتر نورگيري كمتري صورت مي گيرد كه معمولا اين مشكل از طريق نورگيري سقفي حل مي شود.
.

آتريوم در اقليم سرد وگرم






اقليم سرد:
در اقليم هاي سرد كاربرد آتريوم بيشتر به خاطر پديده گلخانه اي است كه در آن ايجاد مي شود،به وسيله سيستم هاي كامپيوتري مي توان امروزه مقدار انرژي كه داخل آتريوم جمع مي شود را محاسبه كرد ميزان اين انرژي به نوع مصالح به كار رفته ، نوع سطح و همينطور عايق بندي هاي انجام شده بستگي دارد. آتريوم ها مانند يك جعبه استاندارد از لحاظ لايه بندي هوا، تهويه طبيعي و همينطور آسايش از لحاظ تابش و دما عمل مي كنند
اقليم گرم:
محاسبه لايه بندي هاي هواي داخل آتريوم ها در اقليم هاي گرم نه تنها به محاسبات دقيق رياضي به وسيله نمودارهاي كامپيوتري نيازمند است بلكه ساخت مدل هايي براي بررسي و حدس در مورد علمكرد لايه هاي هوا را نيز مي طلبد.

آتريوم در زمستان



آتريوم ها حتي اگر وسايل گرم كننده نداشته باشند دماي انها به طور طبيعي از فضاي بيرون بالاتر است.
اين اختلاف دما به موارد زير بستگى دارد:
1.قسمت حفاظت كننده از قسمتي از آتريوم كه بازشو درد اين قسمت مربوط به ساختمان اصلي است و بستگي به محل قرار گيري آتريوم در داخل ساختمان دارد.
2. راه هاي انتقال حرارتي بين ساختمان اصلي و اتريوم و ديوار هاي جدا كننده فضا
3.انتقال حرارتي بين فضاي آتريوم و بيرون
4.منطقه قرار گيري آتريوم

آتريوم در تابستان



بيشترين مشكل آتريوم ها در تابستان بالا رفتن بيش از اندازه دماست.
سايبانها نخستين راه حل كم كردن دما در طول تابستان هستند، سايبانها دماي موثري كه توسط استفاده كنندگان حس مي شود را تا حدی كاهش مي دهند.
سايبانهاي ايده آل قابليت جا به جايي دارند ولي سايبانهاي بدون حركت و ثابت باعث كاهش دما در طول سال مي شوند كه براي زمستانها مناسب نيست.
اگر سایبانها در جهت جنوبي ساختمان نصب شوند اثر آنها به حداكثر خود مي رسد ولي اگر در جهت شمالي نصب شوند در زمستان ها كاريي بيشتري دارند ولي در تابستان دماي زياد آتريوم را نمي توانند به خوبي كاهش دهند، اگر سايبانها در رنگهاي روشن باشند تهويه به خوبي صورت گيرد .سايبانهاي داخلي اثر زيادي بر روي كاهش دما خواهند داشت همين طور از نظر هزينه ارزانتر تمام مي شوند. زيرا هزينه نگهداري و كنترل آن كمتر است.


آتريوم و ذخيره انرژي گرمايي



وقتي هواي داخل ساختمان اصلي با هواي داخل آتريوم جا به جا مي شود . دماي هواي داخل آتريوم كه گرم است به طبقات بالا مي رود و جايش را با هواي سرد بقيه ساختمان عوض مي كند و اين جا به جايي به صورت مداوم ادامه پيدا مي كند ذخيره انرژي در اين ساختمانها به اندازه آتريوم و ساختمان اصلي بستگي دارد.
درروزهاي آفتابي ذخيره انرژي ممكن است با تهويه بين آتريوم و ساختمان اصلي بالا روددر ساعاتي كه نورگيري از بقيه ساعات بيشتر است ممكن است دماي داخل آتريوم بيش از حد لزوم بالا رود ولي در روزهاي ابري زمستان در آتريوم هاي بلند ذخيره انرژي گرمايي با مشكل روبرو مي شود.
جريان هواي داخل آتريوم ها در24ساعت شبانه روز انجام مي شود در حالي كه به طور متوسط10 ساعت در روز از آن استفاده مي شود.اين مطلب نشان دهنده آن است كه در بسياري از ساختمانهاي غير مسكوني سيستم هاي گرم كننده بخش كوچكي از انرژي گرمايي را تامين مي كند با تهويه طبيعي و نورگيري در طي روز تامين كننده اصلي اين انرژي است
آتريوم و تهويه




بسياري از آتريوم ها از دستگاه هاي تهويه مكانيكي بهره مي برند و مخصوصا وسايل سرد كننده
وقتي بازشوها فقط در بالاي آتريوم باشند از همان دريچه اي كه هواي گرم داخل آتريوم به خاطر سبكي از آن خارج مي شود و هواي سرد در سنگين به داخل كشيده مي شود و به طرف پايين مي رود و در راه با هواي گرمتر مخلوط مي شود.
دماي داخل آتريوم ها به اندازه بازشوه بستگي دارد، هر چه بازشوها بزرگتر باشند، نزديكي دماي داخل و بيرون بيشتر است.
در آتريوم هايي كه بازشوها يشان هم در قسمت بالا و هم در قسمت پايين آن قرار دارد. از قسمتهاي بالا هواي گرم خارج مي شود و هواي سرد و سنگين از پايين داخل مي شود. اين بازشوها در تابستان بيشتر و بهتر مورد استفاده قرار مي گيرند و اين باعث لايه بندي هواي داخل آتريوم مي شود. اين نوع جا به جايي باعث تهويه ضربدري مي شود در فضاهاي مجاور، جايي كه راه دخول جريان هوا قرار دارد. البته در طراحي بنا زياد مورد توجه قرار گيرد. زيرا اين پديده عملكرد ضعيفي دارد و احتياج به بازشوهاي بسيار بزرگي دارد. هم سايبانها و هم بازشوها را مي توان با سيستم هاي مكانيكي با حس گرهاي واكنش نشان دهنده به دما مجهز كرد تا درمواقع لزوم جا به جا شوند.
آتريوم به خودي خود خاصيت ذخيره انرژي ندارد و تابع ميزان هدايت گرمايي ديوارهاي جدا كننده و پوشش آتريوم، تبادل تهويه بين آتريوم و ساختمان اصلي.
براي فراهم كردن نور قابل استفاده در فضاهاي مجاور هم در آتريوم بايد براي حداكثر نور گيري طراحي كرد و در ضمن از ديوارها و سقف با بازتاب بالا استفاده كرد.
گرماي زياد تابستان مي تواند توسط سايبانها و تهويه كاهش داده شود، سايبان ايده آل سايبان متحركي است كه اجازه نفوذ حداكثر نور را در زمستان بدهد.
مي توان فاصله عمودي نورگير را زياد و دريچه هاي نورگير را كوچك طراحي كرد، براي نورگيري مناسب فضا بهترين تناسب بين ارتفاع و طول فضا 3 به 1 است.
بانك هنگ كنگ و شانگهاي





یکی از اجزای شاخص بانک هنگ کنگ، کار دفتر فاستر ، آتریوم تامین کننده ی نور طبیعی در ساختمان است . تامین نور در این ساختمان از راه بازتاب نور از سطح دو آینه ی بسیار بزرگ میسر شده است. صفحه ی جمع کننده ی نور آفتاب در بیرون، از صدها آینه ی کوچک، که مسیر نور آفتاب را دنبال مردهو آنرا به سمت آینه ی مقعری در بالای آتریم میتابانند، تشکیل شده است
این آینه ی مقعر ، نوررا به درون فضا و حتی زیر کف طبقه ی شیشه ای ساختمان هدایت میکند. اسکیس اولیه ی نورمن فاستر به بهترین شکل نحوه هدایت نور به زیر زمین را نشان میدهد.
تنظیم فوقالعاده ی نور طبیعی در موسسه ی دنیای عرب کار ژان نوول را هزاران شاتر متحرک حساس ، که بوسیله ی کامپیوتر کنترل میشوند، امکان پذیر کرده اند.

این ساختمان با هدف آوردن نور خورشید به داخل قلب برج از میان فضای آتریم بانک و به طرف پایین یعنی به سوی میدان طراحی شده است.این موضوع به کار گذاری یکی از خصیصه های جالب تر بانک یعنی ردیفی از آیینهای معروف به سیستم تشتک خورشیدی –sunscoop system- منجر شد.یکی از تشنکهای خورشیدی در بالای آتریوم و دیگری موازی با آن چسبیده به نمای خارجی ساختمان در ضلع جنوبی قرار دارد تشتک نمای خارجی حرکتهای خورشید را در طول سال دنبال میکند و نور خورشید را به عقب یعنی به ردیف آیینهای بالای سر کارمندان در طبقه یازدهم قرار دارد باز میتاباند .آیینهای داخلی که پرده منحنی پوسته ای را در تمام طول یالای تیر آتریوم تشکیل میدهند . نوررا از میان شیشه زیر طاق به طرف پایین یعنی آتریوم و به درون میدان زیر زمین میتابانند

◦.تاقچه قرار گیری هر یک از آیینه ها به موتور الکتریکی و کنترل کامپیوتری مجهز است و اجازه میدهد ایینها حرکتهای خورشید را دنبال کند البته هدف از این کار خنثی کردن نوسانهای روزانه شرق به غرب خورشید نیست به این معنی که همچون پیشرفت روز نورخورشید از یک طرف آتریوم پایین می آید از روی میدان طبقه همکف عبور میکند واز طرف دیگر آتریوم بالا میرود به بیان دقیق تر با از تغییرات موتدابیری از پیش برنامه ریزی شده برای ردیف محل قرار گیری آیینه ها آیینه ها خورشید را از میان تغییرات فصلی ان دنبال میکنند .که در هنگ کنگ ضعی 45 درجه بین نیمه تابستان و نیمه زمستان نیز فرا تر میرود . نوعی برنامه پیشرفته در این میان وجود دارد که با خورانده شدن به کامپیوتری از نوع شخصی قادر به هدایت پرتوهای خورشید در طول مسیری مشابه هر روز سال باشد این تاقچه ها هر ساعت تعدیل های ناچیزی وضع میکنند . هر actuator--اکچواتور(دستگاه خودکار مخصوصی که مقدار سنجیدهای انرزی برای عملیات مکانیسم یا سیستم دیگر تامین کند و انتقال دهد.) خطی حرکت آیینها را به میزان نیم میلی مترد ر هر دقیقه کنترل میکند وبه تنظیمی به نسبت 18000/1در موتور نیاز دارد . این برنامه برای هدایت پرتوها در مسیری است که نور بدین ترتیب نه تنها چشم کارکنان داخل ساختمان را نمیزند بلکه موانع داخلی ساختار برای رسانیدن بیشترین میزان ممکن نور خورشید به مکان نیازمند به نور نیز برطرف میشوند.

PDF] [h=3]ﻧﻤﺎد ﻳﻚ ﻣﻌﻤﺎري ﭘﺎﻳﺪار آﺗﺮﻳﻮم[/h]