گاهي در سيره علمي و فكري مسلمانان، رفتارها و ايده‌هايي بروز مي‌كند كه از لحاظ محتوا تهي از آموزههاي اصيل اسلام و بيگانه با آن است. با وجود اين كه چنين رخدادهايي، اختصاص به مسلمانان ندارد و در ميان پيروان ديگر اديان نيز رخ داده است ولي ما مسلمانان موظفيم پيش از آن كه ديگران، ما را به محكمه استدلال‌آوري كشند، خود به نقد درون گفتماني رفتار مسلمانانه خود بپردازيم.
يكي از اصول مستحكم و قطعي آموزههاي ديني اين است كه بايد ميان رفتار مسلمان و اسلام تفكيك قائل شويم و نبايد رفتار هر مسلماني را برگرفته از متن ناب دين بدانيم. از اين روي بر آن شديم يكي از رفتارهايي را كه اخيرا توسط يكي از مطبوعات كشورهاي عربي نيز بيان شده بود و آن به كار بردن واژه‌هايي ديگر به جاي نام همسر است، را بررسي كنيم.
به گزارش ايسنا، خبرنگار مجله «عربيات» در گزارشي آورده است: روزي در كنار يكي از دوستان خود نشسته بودم كه تلفن همراه او به صدا در آمد. او وقتي به شماره تلفن نگاه كرد، گفت: بچه‌ها زنگ زده‌اند.
پس از پايان مكالمه، سوال كردم كدام بچه‌ها با تو تماس گرفته‌اند؟ پاسخ داد "الاهل" و سرانجام وقتي دوباره مقصود او را از اين واژه پرسيدم گفت: "همسرم بود كه با من تماس گرفت."
وي ادامه داده است: وقتي سوال كردم چرا از همان ابتدا نگفتي كه همسرم است، در پاسخ توجيهات غيرمنطقي را پشت سر هم رديف كرد كه نبايد اسم زنان را در مجامع عمومي بيان كرد.
خبرنگار «عربيات» با بيان اين‌كه اين پديده، رفتار اغلب اعراب است، مي‌افزايد: من حدود 3 ساعت با دوستم به مجادله پرداختم ولي نتوانستم او را بر اين‌كه ايده‌اش هيچ‌گونه مستند شرعي ندارد قانع كنم.
اين رفتار فقط مختص به اعراب نيست و چنين رفتاري در ميان ايرانيان نيز مشاهده مي‌شود؛ شايد شما هم مواردي را در اتوبوس و ديگر مجامع عمومي ديده باشيد كه وقتي مردي قصد دارد همسرش را صدا بزند از تعابيري مثل «منزل»، «خانواده»، «اهل بيت»، «بچه‌ها» يا حتي در مواردي از نام فرزند پسر به جاي نام مادر استفاده مي‌كند.
البته هر فردي در انتخاب نوع مكالمه يا نام‌گذاري خود بر ديگران، مختار و آزاد است ولي نكته‌اي كه اهميت دارد اين است كه گاهي مشاهده شده كه چنين رفتاري به آموزههاي ديني منتسب شده است. در حالي كه طبق آموز‌هاي ناب اسلامي، مسلمان موظف است، طبق ادله صحيح و مستند اسلامي حركت كرده و رفتار خود را با آن منطبق سازد.
در قرآن كريم و روايات امامان بزرگوار و معصوم شيعه، اتكا بر رفتار يا اعتقاد بر ايده‌اي بدون دليل مستند و ارائه آن با قالب ديني، امري مذموم شمرده شده است؛ خداوند در قرآن كريم مي‌فرمايد: «ولاتقف ماليس لك به علم»(بر هر چه آگاه نيستي، پا فشاري مكن).
رفتار مذكور توسط فقهاي ديني به تاييد نرسيده است و اين مساله صرفا ناشي از نوعي فرهنگ غلط است كه در ميان مردم نفوذ يافته است.
در كتاب «پاسخ‌هاي استاد به نقد‌هايي بر كتاب مساله حجاب» به نقل از شهيد بزرگوار آيت‌الله استاد مطهري آمده است: "آنچه بعدها حتي در ميان متشرعين تحت تاثير عادات و عرف‌ها پيدا شد، مافوق توصيه‌هاي اخلاقي اسلامي مسلم است، در عرف‌هاي متاخر حتي ذكر نام همسر نوعي كشف عورت تلقي مي‌شود.
پيغمبر اكرم (ص) و اميرالمومنين(ع) و ساير ائمه اطهار در محاورات خود نام همسرشان را مي‌بردند كه خديجه يا فاطمه يا ام حميده چنين و چنان كرد.
ولي امروزه اگر يك مرجع تقليد نام همسر خود را بدون تعبيراتي از قبيل «اهل بيت» يا «والده فلاني» يا «خانواده» و امثال اين‌ها ببرد، كاري زشت تلقي مي‌شود. در صورتي كه رسول اكرم(ص) از همسرش با كلمه «حميراء» تعبير مي‌كند كه نشان‌دهنده زيبايي و رنگ پوست است.
همچنين امروز يك ملاي معروف و مورد توجه عوام اگر همسرش سرتاپا پوشيده نباشد و بخواهد از جلوي جمعي عبور كند امري مستنكر تلقي مي‌شود.
ستر وجه و كفين به اجماع فقهاي فريقين (شيعه و سني) واجب نيست، حداكثر اين‌كه مستحب است؛ اما اگر همسر يك روحاني موجه ميان عوام ستر وجه و كفين نكند از هر فسقي براي آن روحاني مهم‌تر جلوه مي‌كند."
شيخ انصاري در كتاب «النكاح» راجع به سيره‌هاي امروز كه ارزش چنداني ندارد به موضوع نظر بر محاسن مخطوبه مثال مي‌زند و مي‌گويد "با اين‌كه قطعا از نظر شرعي، جايز است ولي امروز اگر به شخص محترمي اين‌چنين پيشنهاد شود كه دخترت را مي‌خواهم براي ازدواج ببينم، فوق‌العاده مستنكر تلقي مي‌شود، پس آنچه بعدها رخ داده بالاتر است از حدود توصيه اخلاق اسلامي."
در حال حاضر نيز برخي رفتارهاي عرفي، پا را فراتر از توصيه‌هاي اخلاق اسلامي گذاشته و طرفداران آنها، توجيه خود را در اين رفتار، غيرت‌مداري عنوان مي‌كنند. غيرت طبق تعريف كارشناسان علوم ديني به نوعي پاسباني تعبير مي‌شود كه آفرينش براي مختلط نشدن نسل‌ها در وجود بشر نهاده است و توصيه‌اي اخلاقي است كه با وجود آن، زمينه‌هاي بروز فساد و فحشاء مسدود مي‌شود و جامعه به سمت مسير سلامت ره مي‌پيمايد اما به كار بردن نام همسر و به كارگيري خود واژه «همسر» نمي‌تواند زمينه‌هاي بروز فحشا و فساد را فراهم كند كه بخواهيم از طريق اعمال غيرت مانع آن شويم.
حجت‌الاسلام دكتر مسعود اديب، كارشناس علوم ديني و استاد دانشگاه مفيد در بررسي ابعاد چنين رفتاري به خبرنگار فقه و حقوق خبرگزاري دانجشويان ايران (ايسنا) مي‌گويد: دين از غيرت بي‌جا منع كرده است و حضرت امير(ع) فرمودند: «اياك و التغاير فى غير موضع الغيرة...» يعني از غيرت بي‌جا پرهيز كن.
وي ادامه مي‌دهد: غيرت ابزاري براي سامان دادن به روابط انساني است و نبايد دست انسان‌ها را ببندد و مفاهيمي را كه مورد نظر شارع است را تحميل كند.
استاد دانشگاه مفيد با بيان اين كه رسم به كار نبردن نام همسر مساله‌اي فرهنگي است كه بيشتر در ميان روستاها جاري بوده است، اظهار داشت: خود ائمه (ع) چنين چيزي نداشتند. پيامبر اكرم(ص) همسر خود «عايشه» را «حميرا» مي‌ناميدند، «حميرا» كه معادل فارسي آن «گلرخ» است، اسم شناسنامه‌اي عايشه نبوده است. اين حكايت از آن دارد كه پيامبر(ص) حتي بيش از بيان نام همسر خود، لقب او را نيز مي‌خواند.
اين كارشناس علوم ديني اظهار مي‌دارد: متاسفانه در برخي مناطق مردان نه تنها از ذكر واژه همسر براي زنان خود خودداري مي‌كنند بلكه آنان را با القاب اهانت‌آميز خطاب مي‌كنند كه قطعا خلاف شرع و در تضاد با معارف قرآن كريم و روايات ائمه (ع) است.
اديب با بيان اين‌كه ما در انتخاب هر واژه محترمانه‌اي براي همسر آزاد هستيم، خاطر نشان مي‌كند: مهم اين است كه نبايد اين كارها و به كار نبردن نام همسر جزو آموزههاي ديني محسوب شود.
وي مي‌گويد: ما نبايد به صرف اين كه در گذشته به سنتي عمل مي‌شده است، آن را ادامه دهيم؛ البته قطعا اگر سنتي برخاسته از خود دين باشد براي هميشه لازم‌الاجراست. سخن در آن است كه چون پيشينيان به رفتاري متعهد بوده‌اند، ما نيز بدان عمل كنيم.
اديب يادآور مي‌شود: مثلا يكي از اين رفتارها، استفاده از مبل و صندلي در خانه است كه برخي آن را غرب‌مسلكي تلقي مي‌كنند و با وجود آن كه ممكن است قالي و فرش، گران‌تر و تجملي‌تر باشند، آن را ترجيح مي‌دهند.
وي با تاكيد بر اين كه وسايل مهم نيستند بلكه دوري از اشرافي‌گري و تجمل اهميت دارد، ادامه مي‌دهد: نبايد با تنگ‌نظري و كج‌سليقگي با دين برخورد و براي خود قاعده‌سازي كنيم.
این بحث رو تو تالار های دبگه مطرح نکردم تا از بحث های بیهوده و حاشیه ای جلوگیری بشه.
به نقل از http://www.noandish.com
يكي از اصول مستحكم و قطعي آموزههاي ديني اين است كه بايد ميان رفتار مسلمان و اسلام تفكيك قائل شويم و نبايد رفتار هر مسلماني را برگرفته از متن ناب دين بدانيم. از اين روي بر آن شديم يكي از رفتارهايي را كه اخيرا توسط يكي از مطبوعات كشورهاي عربي نيز بيان شده بود و آن به كار بردن واژه‌هايي ديگر به جاي نام همسر است، را بررسي كنيم.
به گزارش ايسنا، خبرنگار مجله «عربيات» در گزارشي آورده است: روزي در كنار يكي از دوستان خود نشسته بودم كه تلفن همراه او به صدا در آمد. او وقتي به شماره تلفن نگاه كرد، گفت: بچه‌ها زنگ زده‌اند.
پس از پايان مكالمه، سوال كردم كدام بچه‌ها با تو تماس گرفته‌اند؟ پاسخ داد "الاهل" و سرانجام وقتي دوباره مقصود او را از اين واژه پرسيدم گفت: "همسرم بود كه با من تماس گرفت."
وي ادامه داده است: وقتي سوال كردم چرا از همان ابتدا نگفتي كه همسرم است، در پاسخ توجيهات غيرمنطقي را پشت سر هم رديف كرد كه نبايد اسم زنان را در مجامع عمومي بيان كرد.
خبرنگار «عربيات» با بيان اين‌كه اين پديده، رفتار اغلب اعراب است، مي‌افزايد: من حدود 3 ساعت با دوستم به مجادله پرداختم ولي نتوانستم او را بر اين‌كه ايده‌اش هيچ‌گونه مستند شرعي ندارد قانع كنم.
اين رفتار فقط مختص به اعراب نيست و چنين رفتاري در ميان ايرانيان نيز مشاهده مي‌شود؛ شايد شما هم مواردي را در اتوبوس و ديگر مجامع عمومي ديده باشيد كه وقتي مردي قصد دارد همسرش را صدا بزند از تعابيري مثل «منزل»، «خانواده»، «اهل بيت»، «بچه‌ها» يا حتي در مواردي از نام فرزند پسر به جاي نام مادر استفاده مي‌كند.
البته هر فردي در انتخاب نوع مكالمه يا نام‌گذاري خود بر ديگران، مختار و آزاد است ولي نكته‌اي كه اهميت دارد اين است كه گاهي مشاهده شده كه چنين رفتاري به آموزههاي ديني منتسب شده است. در حالي كه طبق آموز‌هاي ناب اسلامي، مسلمان موظف است، طبق ادله صحيح و مستند اسلامي حركت كرده و رفتار خود را با آن منطبق سازد.
در قرآن كريم و روايات امامان بزرگوار و معصوم شيعه، اتكا بر رفتار يا اعتقاد بر ايده‌اي بدون دليل مستند و ارائه آن با قالب ديني، امري مذموم شمرده شده است؛ خداوند در قرآن كريم مي‌فرمايد: «ولاتقف ماليس لك به علم»(بر هر چه آگاه نيستي، پا فشاري مكن).
رفتار مذكور توسط فقهاي ديني به تاييد نرسيده است و اين مساله صرفا ناشي از نوعي فرهنگ غلط است كه در ميان مردم نفوذ يافته است.
در كتاب «پاسخ‌هاي استاد به نقد‌هايي بر كتاب مساله حجاب» به نقل از شهيد بزرگوار آيت‌الله استاد مطهري آمده است: "آنچه بعدها حتي در ميان متشرعين تحت تاثير عادات و عرف‌ها پيدا شد، مافوق توصيه‌هاي اخلاقي اسلامي مسلم است، در عرف‌هاي متاخر حتي ذكر نام همسر نوعي كشف عورت تلقي مي‌شود.
پيغمبر اكرم (ص) و اميرالمومنين(ع) و ساير ائمه اطهار در محاورات خود نام همسرشان را مي‌بردند كه خديجه يا فاطمه يا ام حميده چنين و چنان كرد.
ولي امروزه اگر يك مرجع تقليد نام همسر خود را بدون تعبيراتي از قبيل «اهل بيت» يا «والده فلاني» يا «خانواده» و امثال اين‌ها ببرد، كاري زشت تلقي مي‌شود. در صورتي كه رسول اكرم(ص) از همسرش با كلمه «حميراء» تعبير مي‌كند كه نشان‌دهنده زيبايي و رنگ پوست است.
همچنين امروز يك ملاي معروف و مورد توجه عوام اگر همسرش سرتاپا پوشيده نباشد و بخواهد از جلوي جمعي عبور كند امري مستنكر تلقي مي‌شود.
ستر وجه و كفين به اجماع فقهاي فريقين (شيعه و سني) واجب نيست، حداكثر اين‌كه مستحب است؛ اما اگر همسر يك روحاني موجه ميان عوام ستر وجه و كفين نكند از هر فسقي براي آن روحاني مهم‌تر جلوه مي‌كند."
شيخ انصاري در كتاب «النكاح» راجع به سيره‌هاي امروز كه ارزش چنداني ندارد به موضوع نظر بر محاسن مخطوبه مثال مي‌زند و مي‌گويد "با اين‌كه قطعا از نظر شرعي، جايز است ولي امروز اگر به شخص محترمي اين‌چنين پيشنهاد شود كه دخترت را مي‌خواهم براي ازدواج ببينم، فوق‌العاده مستنكر تلقي مي‌شود، پس آنچه بعدها رخ داده بالاتر است از حدود توصيه اخلاق اسلامي."
در حال حاضر نيز برخي رفتارهاي عرفي، پا را فراتر از توصيه‌هاي اخلاق اسلامي گذاشته و طرفداران آنها، توجيه خود را در اين رفتار، غيرت‌مداري عنوان مي‌كنند. غيرت طبق تعريف كارشناسان علوم ديني به نوعي پاسباني تعبير مي‌شود كه آفرينش براي مختلط نشدن نسل‌ها در وجود بشر نهاده است و توصيه‌اي اخلاقي است كه با وجود آن، زمينه‌هاي بروز فساد و فحشاء مسدود مي‌شود و جامعه به سمت مسير سلامت ره مي‌پيمايد اما به كار بردن نام همسر و به كارگيري خود واژه «همسر» نمي‌تواند زمينه‌هاي بروز فحشا و فساد را فراهم كند كه بخواهيم از طريق اعمال غيرت مانع آن شويم.
حجت‌الاسلام دكتر مسعود اديب، كارشناس علوم ديني و استاد دانشگاه مفيد در بررسي ابعاد چنين رفتاري به خبرنگار فقه و حقوق خبرگزاري دانجشويان ايران (ايسنا) مي‌گويد: دين از غيرت بي‌جا منع كرده است و حضرت امير(ع) فرمودند: «اياك و التغاير فى غير موضع الغيرة...» يعني از غيرت بي‌جا پرهيز كن.
وي ادامه مي‌دهد: غيرت ابزاري براي سامان دادن به روابط انساني است و نبايد دست انسان‌ها را ببندد و مفاهيمي را كه مورد نظر شارع است را تحميل كند.
استاد دانشگاه مفيد با بيان اين كه رسم به كار نبردن نام همسر مساله‌اي فرهنگي است كه بيشتر در ميان روستاها جاري بوده است، اظهار داشت: خود ائمه (ع) چنين چيزي نداشتند. پيامبر اكرم(ص) همسر خود «عايشه» را «حميرا» مي‌ناميدند، «حميرا» كه معادل فارسي آن «گلرخ» است، اسم شناسنامه‌اي عايشه نبوده است. اين حكايت از آن دارد كه پيامبر(ص) حتي بيش از بيان نام همسر خود، لقب او را نيز مي‌خواند.
اين كارشناس علوم ديني اظهار مي‌دارد: متاسفانه در برخي مناطق مردان نه تنها از ذكر واژه همسر براي زنان خود خودداري مي‌كنند بلكه آنان را با القاب اهانت‌آميز خطاب مي‌كنند كه قطعا خلاف شرع و در تضاد با معارف قرآن كريم و روايات ائمه (ع) است.
اديب با بيان اين‌كه ما در انتخاب هر واژه محترمانه‌اي براي همسر آزاد هستيم، خاطر نشان مي‌كند: مهم اين است كه نبايد اين كارها و به كار نبردن نام همسر جزو آموزههاي ديني محسوب شود.
وي مي‌گويد: ما نبايد به صرف اين كه در گذشته به سنتي عمل مي‌شده است، آن را ادامه دهيم؛ البته قطعا اگر سنتي برخاسته از خود دين باشد براي هميشه لازم‌الاجراست. سخن در آن است كه چون پيشينيان به رفتاري متعهد بوده‌اند، ما نيز بدان عمل كنيم.
اديب يادآور مي‌شود: مثلا يكي از اين رفتارها، استفاده از مبل و صندلي در خانه است كه برخي آن را غرب‌مسلكي تلقي مي‌كنند و با وجود آن كه ممكن است قالي و فرش، گران‌تر و تجملي‌تر باشند، آن را ترجيح مي‌دهند.
وي با تاكيد بر اين كه وسايل مهم نيستند بلكه دوري از اشرافي‌گري و تجمل اهميت دارد، ادامه مي‌دهد: نبايد با تنگ‌نظري و كج‌سليقگي با دين برخورد و براي خود قاعده‌سازي كنيم.
این بحث رو تو تالار های دبگه مطرح نکردم تا از بحث های بیهوده و حاشیه ای جلوگیری بشه.
به نقل از http://www.noandish.com
