فارماكوكينتيك: جذب استامينوفن از راه‌خوراكي سريع و كامل و از راه ركتال‌آهسته مي‌باشد. بطور وسيعي (%90-95)در كبد متابوليزه شده و دفع دارو ومتابوليت‌هاي آن عمدت از راه ادرارصورت مي‌گيرد.
هشدارها: 1 ـ در بيماران ديابتي، احتمال‌مثبت شدن كاذب تست قند خون وجوددارد.
2 ـ از مصرف ساليسيلات‌ها يا سايرضدالتهاب‌هاي غيراستروئيدي همراه بااستامينوفن بيش از چند روز خودداري‌شود.
عوارض جانبي: بثورات پوستي، درماتيت‌آلرژيك، اختلالات خوني و پانكراتيت حاداز عوارض جانبي پس از مصرف طولاني‌مي‌باشد. صدمات كبدي متعاقب مصرف‌بيش از حد آن ايجاد ميگردد.
تداخل‌هاي دارويي: كلستيرامين جذب‌استامينوفن را كاهش و متوكلوپراميدموجب تسريع جذب آن مي‌شود.
نكات قابل توصيه: در صورت بيماري كبدي‌يا التهاب ويروسي كبد با احتياط مصرف‌شود.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: مقدار 0/5 تا 1 گرم هر 4 تا 6ساعت و حداكثر g/day 4 مصرف مي‌شود.
كودكان: در نوزادان 2 ماهه براي‌پيش‌گيري از تب 60 ميلي‌گرم يا
10 mg/kg/day (در صورت ابتلاء به زردي‌اين مقدار به نصف كاهش خواهد يافت)مصرف مي‌شود. از سه ماهگي تا 1 سال60-120 ميلي‌گرم، از 1-5 سالگي120-250 ميلي‌گرم و سنين 6-12 سالگي250-500 ميلي‌گرم مصرف مي‌شود كه درصورت نياز مي‌توان هر 4-6 ساعت آن راتكرار نمود.
ALFENTANIL
موارد مصرف: آلفنتانيل يك ضد درد
مخدر است كه به عنوان داروي همراه وهمچنين براي القاي بيهوشي مصرف‌مي‌شود. اين دارو هم چنين با تزريق داخل‌نخاع و درون سخت شامه براي ايجادبيدردي پس از عمل جراحي به كار برده‌مي‌شود.
مكانيسم اثر: ضد دردهاي مخدر با اتصال‌به گيرنده‌هاي خاصي در CNS باعث تغييردر دريافت و پاسخ به تحريكات دردمي‌شوند.
فارماكوكينتيك: آلفنتانيل براحتي از سدخوني ـ مغزي عبور مي‌كند. تجمع آلفنتانيل‌در بافت چربي ممكن است باعث طولاني‌شدن طول اثر دارو شود. متابوليسم داروكبدي است. آلفنتانيل نيمه عمر سه‌مرحله‌اي دارد و نيمه عمر دفعي آن 1-2ساعت است. زمان شروع اثر دارو حدود1-2 دقيقه است و طي 1/5-2 دقيقه به‌حداكثر اثر خود مي‌رسد. دفع آلفنتانيل‌عمدت كبدي است.
هشدارها: 1 ـ در صورت وجود عيب كاركبد، آلفنتانيل بايد با احتياط فراوان تجويزشود.
2 ـ داروهاي ضد درد مخدر باعث تشديدضعف تنفسي مي‌شوند.
عوارض جانبي: برادي‌كاردي، كاهش فشارخون و ضعف تنفسي طي عمل جراحي و يابعد از آن از عوارض شايع و مهم آلفنتانيل‌هستند.
تداخل‌هاي دارويي: مصرف همزمان‌آلفنتانيل با بنزوديازپين‌ها، داروهاي‌تضعيف كننده CNS و داروهاي مهار كننده‌آنزيم‌هاي كبدي باعث تشديد عوارض‌جانبي دارو مي‌شود.
نكات قابل توصيه: 1 ـ هنگام تجويز داروبايد امكانات لازم براي كنترل علائم‌مسموميت احتمالي با دارو ازجمله‌آنتاگونيست‌هاي مواد مخدر در دسترس‌باشد.
2 ـ مقدار مصرف دارو بايد براي هر بيماربطور جداگانه و با توجه به سن، وزن،اندازه بدن، شرايط فيزيكي بيمار، مصرف‌همزمان ساير داروها و طول مدت احتمالي‌عمل جراحي تعيين شود.
3 ـ اين دارو ممكن است باعث سفتي‌عضلات سينه و شكم شده و در نتيجه‌باعث اختلال در تنفس گردد.
4 ـ تزريق وريدي دارو بهتر است بصورت‌آهسته و طي حداقل 1-2 دقيقه صورت‌گيرد.
5 ـ اگر چه مصرف همزمان بنزوديازپين‌هاممكن است باعث تقويت بيهوشي گردد، امااحتمال افزايش ضعف تنفسي و يا كاهش‌فشار خون بايد در نظر گرفته شود.
6 ـ مصرف متناوب دارو ممكن است باعث‌ايجاد تحمل، وابستگي و اعتياد به داروشود.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: براي القاي بيهوشي در اعمال‌جراحي كه بيش از 45 دقيقه طول مي‌كشد130-250mcg/kg تزريق وريدي مي‌شود.به عنوان نگهدارنده بيهوشي در اعمال‌جراحي كمتر از 30 دقيقه مقدار8-20mcg/kg به عنوان مقدار مصرف‌اوليه تزريق مي‌شود و بدنبال آن3-5mcg/kg بصورت مقدار مصرف واحدو يا 0/5-1mcg/kg در هر دقيقه انفوزيون‌مي‌شود. در اعمال جراحي طولاني‌تر از 30دقيقه 20-75 mcg/kg به عنوان مقدارمصرف اوليه تزريق مي‌شود و بدنبال آنmcg/kg 5-15 بصورت مقدار واحد ياmcg/kg 0/5-4 در هر دقيقه انفوريون‌مي‌شود.
كودكان: براي ادامه بيهوشي مقدارmcg/kg 30-50 به عنوان مقدار مصرف‌اوليه تزريق وريدي مي‌شود و بدنبال آنmcg/kg 10-15 بصورت مقدار مصرف‌واحد و يا mcg/kg 0/5-1/5 در هر دقيقه‌انفوزيون وريدي مي‌شود. نيمه عمر و طول‌مدت اثر آلفنتانيل در كودكان كمتر ازبزرگسالان است و بنابراين دفعات مصرف‌دارو در كودكان بايد افزايش يابد.
مكانيسم اثر: اين دارو با محل اتصال‌بنزوديازپين‌ها بر روي گيرنده گابا تداخل‌نموده و موجب تقويت اثر مهاري گابا درسيستم اعصاب مركزي مي‌شود.
فارماكوكينتيك: از راه خوراكي به سرعت‌جذب مي‌شود. اين دارو از طريق ادرار دفع‌مي‌شود. نيمه عمر آن بين 12-15 ساعت‌مي‌باشد.
موارد منع مصرف: اين دارو در مواردضعف تنفسي، نارسايي حاد ريوي، اختلال‌شديد كبدي، وجود ترس، وسواس وسايكوز مزمن نبايد مصرف شود. ضمننبايد به تنهايي در افسردگي يا اضطراب‌همراه با افسردگي تجويز گردد.
هشدارها: 1 ـ اين دارو در درمان كوتاه‌مدت (فقط به مدت 2-4 هفته) اضطراب‌شديد و ناتوان كننده كه با بيخوابي يااختلالات سايكوتيك همراه است، مصرف‌مي‌شود.
2 ـ با مصرف اين دارو در بيماراني كه‌سابقه وابستگي به دارو داشته و يا داراي‌اختلال شديد شخصيتي هستند، احتمال‌وابستگي وجود دارد.
3 ـ اين دارو در بيماري تنفسي و ضعف‌عضلاني و سابقه وابستگي دارويي، بااحتياط مصرف شود.
4 ـ اين دارو با ايجاد خواب‌آلودگي،براعمالي كه نياز به مهارت دارند، مثل‌رانندگي تأثير مي‌گذارد.
عوارض جانبي: خواب آلودگي و سبكي سردر روز بعد، توهم و عدم تعادل، فراموشي،وابستگي، تحريك‌پذيري از عوارض جانبي‌شايع دارو مي‌باشند.
تداخل‌هاي دارويي: مصرف توأم اين داروبا داروهاي مضعف CNS مثل داروهاي‌ضد جنون و داروهاي ضد زيادي فشارخون مسدد گيرنده آلفا آدرنرژيك وداروهاي ضد هيستامين موجب افزايش‌تضعيف CNSميگردد. متابوليسم اين‌دارو توسط سايمتيدين مهار و توسطريفامپين افزايش مي‌يابد.
اين دارو با اثر لوودوپا ضديت مي‌كند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ در سالمندان، افرادناتوان، وجود اختلال كبد و كليه، مقدارمصرف دارو كاهش يابد.
2 ـ از مصرف طولاني مدت اين دارو وسپس قطع ناگهاني آن اجتناب شود.
3 ـ در كودكان، اين دارو فقط براي كاهش‌اضطراب شديد ناشي از ترس (مثلا قبل ازجراحي) كه موجب بيخوابي شده است‌استفاده گردد.
مقدار مصرف: 0/25 تا 0/5 ميلي‌گرم 3 باردر روز (در سالمندان 0/25 ميلي‌گرم 2 تا 3بار در روز) كه در صورت نياز تا حداكثر 3ميلي‌گرم در روز افزايش مي‌يابد. مصرف‌اين دارو در كودكان توصيه نمي‌شود
ANTICONVULSANT DRUGS
CARBAMAZEPINE ACETAZOLAMIDE
LAMOTRIGINE ETHOSUXIMIDE
PHENYTOIN PHENOBARBITAL
VALPROATE PRIMIDONE
هدف از دارو درماني صرع، جلوگيري‌از وقوع حملات صرعي است كه با ايجادغلظت پلاسمايي موثري از دارو، امكانپذيرخواهد بود. براي اينكار تنظيم دقيق ميزان‌مصرف دارو ضروري است. درمان بايد بامقادير كم دارو شروع و بتدريج افزايش‌يابد تا حملات كنترل شوند و يا اثرات ناشي‌از افزايش بيش از حد داروي مصرفي بروزكند.
تعداد دفعات تجويز دارو، به نيمه عمردارو بستگي دارد، اما بايد تا حد امكان‌تعداد دفعات تجويز اندك باشد تا پذيرش‌آن از سوي بيمار بيشتر شود. بيشترداروهاي ضد صرع را مي‌توان دوبار درروز تجويز نمود. فتوباربيتال و فني‌توئين‌كه نيمه‌عمر طولاني دارند، اغلب يكبار
در روز يعني در موقع خواب تجويزمي‌شوند. اما مواقعي كه مقدار زيادي
از يك داروي ضد صرع لازم است، ممكن‌است سه بار در روز تجويز شود تا ازاثرات ناخواسته ناشي از غلظت بيش از حدپلاسمايي پرهيز شود. كودكان چون‌نسبت به بزرگسالان داروهاي ضد صرع‌را سريعتر متابوليزه مي‌كنند، به مقدارمصرف و تعداد دفعات تجويز بيشتري‌نيازمندند.
درمان با چند دارو: بطور معمول استفاده‌همزمان از چند داروي ضد صرع توصيه‌نمي‌شود، زيرا بيماران با يك دارو بهتركنترل مي‌شوند. هيچ شاهدي مبني بر اينكه‌با استفاده از تركيب چند داروي ضد صرع،اثرات درماني آنها افزايش و سميت آنهاكاهش مي‌يابد، وجود ندارد. در صورتيكه‌با وجود مصرف يك دارو، حملات كنترل‌نشد، بايد داروي دوم به رژيم درماني‌افزوده شود. استفاده بيش از دو داروي‌ضد صرع به دليل دشواري تنظيم مقاديرمصرفي بندرت صورت مي‌گيرد. عيب‌ديگر تركيب درماني اين است كه تداخلات‌دارويي بين داروهاي مختلف ضد صرع‌روي مي‌دهد. استفاده همزمان ازپريميدون و فنوباربيتال باعث مي‌شود كه‌مقدار زيادي از پريميدون در كبد به‌فنوباربيتال تبديل شود.
تداخل‌هاي دارويي: تداخل‌هاي دارويي بين‌داروهاي ضد صرع پيچيده است و بدون‌آنكه اثرات ضد صرع آنها اضافه شودممكن است سميت آنها را بالا ببرد. اين‌تداخلات عمدتا ناشي از القاء يا مهارآنزيم‌هاي كبدي مي‌باشد. بطور كلي اين‌تداخلات بسيار متغير و غير قابل پيش‌بيني‌است. بنابراين اندازه‌گيري غلظت‌پلاسمايي در موقع تركيب درماني توصيه‌مي‌گردد.
قطع مصرف داروهاي ضد صرع: از قطع‌ناگهاني داروهاي ضد صرع بخصوص‌باربيتوراتها و بنزوديازپين‌ها بايد اجتناب‌شود چون ممكن است منجر به عود حملات‌صرعي با شدت بيشتر گردد. كاهش مقدارمصرف بايد بتدريج صورت بگيرد و درمورد باربيتوراتها قطع دارو نياز به ماههاوقت دارد. جايگزيني يك دارو با داروي‌ديگر نيز بايد با احتياط كامل انجام شود وتجويز داروي اول فقط وقتي متوقف گرددكه رژيم دارويي جديد كاملا تثبيت شده‌باشد. تصميم به قطع كامل داروهاي ضدصرع در يك بيمار عاري از تشنج و زمان‌انجام آن غالبا مشكل بوده و به عوامل‌متعددي در خود بيمار بستگي دارد. حتي‌در بيماري كه سالها عاري از تشنج بوده،قطع دارو با خطر آغاز حملات صرعي‌همراه است. بيماران صرعي مي‌توانندرانندگي كنند (به غير از وسايل نقليه سنگين‌يا عمومي) به شرطي كه حداقل يكسال درموقع بيداري عاري از حمله باشند ياحملات آنها موقع خواب بروز كند و اين‌حالت براي حداقل 3 سال تثبيت شده باشدبيماراني كه دچار خواب‌آلودگي ناشي ازداروهاي ضد صرع مي‌شوند، نبايدرانندگي كنند يا با ماشين‌آلاتي كه نياز به‌دقت و هشياري دارند، كار كنند.
ACETAZOLAMIDE
موارد مصرف: استازولاميد در كنترل‌تشنجات تونيك ـ كلونيك و پارشيال،همچنين در صرع غايب atypical، آتونيك وتونيك اثرات سودمندي دارد. اين دارو به‌منظور كاهش فشار داخلي كره چشم درگلوكوم با زاويه باز، گلوكوم ثانويه و ياقبل از جراحي گلوكوم با زاويه بسته نيز به‌كار مي‌رود.
مكانيسم اثر: اين دارو مهار كننده آنزيم‌انيدراز كربنيك است. احتمال دارد تجمع‌دي‌اكسيد كربن در مغز (بواسطه مهارآنزيم انيدراز كربنيك) مسئول اثر ضدصرعي اين دارو باشد.
فارماكوكينتيك: جذب خوراكي كامل دارد وبصورت تغيير نيافته از طريق كليه‌ها دفع‌مي‌شود.
موارد منع مصرف: در صورت وجودنارسايي شديد كبدي، نارسايي كليه،كاهش سديم يا پتاسيم خون، اسيدوزهيپركلرميك و حساسيت به سولفوناميدهاكليه، نبايد مصرف شود.
هشدارها: اين دارو معمولا براي مدت‌طولاني تجويز نمي‌شود. در غير اينصورت‌شمارش عناصر خوني و كنترل غلظت‌الكتروليت‌هاي پلاسما بايد انجام شود. درانسداد ريوي و سالمندان با احتياطمصرف شود.
تداخل‌هاي دارويي: اسيد استيل‌ساليسيليك با كاهش دفع استازولاميداحتمال مسموميت با استازولاميد راافزايش مي‌دهد. استازولاميد دفع كينيدين‌را كاهش داده و موجب افزايش غلظت‌پلاسمايي آن ميگردد. اين دارو احتمالاخطر استئومالاسي ناشي از بعضي ازداروهاي ضد صرع مثل فني‌توئين راافزايش مي‌دهد. مصرف همزمان‌استازولاميد با كورتيكو استروئيدها،گليكوزيدهاي قلبي، سيكلوسپورين، مقاديرزياد داروهاي آگونيست گيرنده بتا دو مثل‌ريتودرين، سالبوتامول و تربوتالين خطربروز هيپوكالمي را زياد مي‌كند. اين دارودفع ليتيوم را زياد مي‌كند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ چون اين دارو ممكن‌است سبب خواب‌آلودگي، سرگيجه، منگي‌و خستگي شود، در رانندگي و كار باوسايلي كه نياز به هوشياري كامل دارند،احتياط شود.
2 ـ بهتر است از تزريق داخل عضلاني آن‌اجتناب شود.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: مقدار 1 g/dayـ0/25 از راه‌خوراكي يا تزريق داخل وريدي در درمان‌صرع و يا گلوكوم در مقادير منقسم‌مصرف مي‌شود.
كودكان: مقدار mg/kg 30 ـ 8 حداكثرmg/day 750 مصرف مي‌شود.
موارد منع مصرف: در اختلالات هدايتي گرهAV، سابقه تضعيف مغز استخوان وپورفيري نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ در موارد نارسايي كبدي ياكليوي، بيماري بافت هدايتي قلب، سابقه‌بروز عوارض خوني در برابر ساير داروهاو گلوكوم، بااحتياط مصرف شود.
2 ـ سالمندان نسبت به‌عوارض آشفتگي،توهم، بلوك دهليزي ـ بطني و برادي كاردي‌اين دارو حساس‌ترند.
3 ـ اين دارو ممكن است باعث بروزلوكوپني و ترومبوسيتوپني، شيوع‌عفونت‌هاي ميكربي، تاخير در التيام زخمهاو خونريزي لثه شود.
عوارض جانبي: تهوع، استفراغ، گيجي،خواب‌آلودگي، سردرد، عدم تعادل، توهم وآشفتگي، اختلالات بينايي (به‌خصوص‌دوبيني)، نيستاگموس، اسهال و يبوست،بي‌اشتهايي، بثورات جلدي گذرا، لوكوپني،ترومبوسيتوپني، اگرانولوسيتوز و
آنمي آپلاستيك از عوارض جانبي داروهستند.
تداخل‌هاي دارويي: كاربامازپين، غلظت‌پلاسمايي كلونازپام، فني توئين، سديم‌والپروآت، اتوسوكسيميد و پريميدون راكاهش مي‌دهد. اريترومايسين و ايزونيازيدغلظت خوني كاربامازپين را بالا مي‌برند.همچنين سميت كبدي ايزونيازيد درمصرف همزمان با كاربامازپين افزايش‌مي‌يابد. داروهاي ضدافسردگي وداروهاي ضد جنون، باكاهش آستانه‌تشنج، بااثر ضدتشنجي كاربامازپين مقابله‌مي‌كنند. اين دارو متابوليسم داروهاي‌ضدافسردگي سه حلقه‌اي، فني تويين،هالوپريدول و داروهاي ضد بارداري‌خوراكي را افزايش و غلظت پلاسمايي آنهارا كاهش مي‌دهد و منجر به كاهش اثرات‌آنها مي‌شود. ديلتيازم و وراپاميل اثرات‌كاربامازپين را افزايش مي‌دهند. متابوليسم‌كاربامازپين توسط سايمتيدين كاهش ودر نتيجه غلظت پلاسمايي آن افزايش‌مي‌يابد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ جهت كاهش تحريك‌دستگاه گوارش، بهتر است با غذا ميل‌شود.
2 ـ از قطع ناگهاني مصرف دارو اجتناب ودر صورت لزوم مقدار دارو به‌تدريج‌كاهش يابد تا از بروز تشنج يا حمله مداوم‌صرعي جلوگيري شود.
3 ـ از مصرف همزمان ساير داروهاي‌مضعف CNS بااين دارو اجتناب شود.
4 ـ در صورت مصرف اين دارو در موقع‌كار با ماشين آلاتي كه نياز به‌دقت وهوشياري دارند (مثل رانندگي) بايد احتياطنمود.
5 ـ در صورتيكه مقدار اين دارو از حداقل‌شروع شده و به‌تدريج بافواصل يك هفته‌افزايش پيدا كند، عواض جانبي داروبه‌حداقل مي‌رسد.
6 ـ در صورت بروز عوارض قلبي يابثورات جلدي درمان بااين دارو بايدمتوقف گردد.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: در درمان صرع ابتدا200ـ100 ميلي‌گرم، 1 تا 2 بار در روزمصرف شده كه به‌تدريج افزايش مي‌يابد تابه‌ميزان g/day 1/2ـ0/8 در مقادير منقسم‌برسد. در بعضي موارد ممكن است روزانه‌به 2ـ1/6 گرم دارو نياز باشد. در سالمندان‌مقدار مصرف اوليه كاهش مي‌يابد.
كودكان: تا يكسال 200 ـ 100 ميلي‌گرم،5ـ1 سال 400ـ200 ميلي‌گرم، 10ـ5 سال600ـ400 ميلي‌گرم، 15ـ10 سال 1ـ0/6گرم در روز به‌صورت مقادير منقسم‌مصرف شود.
اشكال دارويي:
Scored Tablet: 200 mg
SR Tablet: 200mg, 400mg
ETHOSUXIMIDE
موارد مصرف: اتوسوكسيميد در درمان‌صرع كوچك يا غايب به‌كار مي‌رود.
مكانيسم اثر: به‌نظر مي‌رسد كه‌اتوسوكسيميد با كاهش جريان كلسيمي‌خاص در نرون‌هاي تالاموس، اثراختصاصي خود را بر صرع كوچك اعمال‌مي‌كند.
فارماكوكينتيك: به‌طور كامل و سريع ازدستگاه گوارش جذب مي‌شود. در كبدمتابوليزه شده و از كليه‌ها دفع
مي‌شود.
هشدارها: در موارد نارسايي كبدي وكليوي، پورفيري و اختلالات خوني بايد بااحتياط فراوان مصرف شود.
عوارض جانبي: اختلالات گوارشي، كاهش‌وزن، خواب آلودگي، گيجي، عدم تعادل،ديسكينزي، ***كه، ترس از نور، سردردو افسردگي، از عوارض جانبي داروهستند.
تداخل‌هاي دارويي: ايزونيازيد غلظت‌پلاسمايي اتوسوكسيميد را افزايش مي‌دهدو در نتيجه احتمال سميت با اين دارو رازياد مي‌كند. داروهاي ضد افسردگي و ضدجنون با كاهش آستانه تشنج، با اثر ضدتشنجي اين دارو مقابله مي‌كنند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ از قطع ناگهاني اين‌دارو پرهيز شود.
2 ـ در صورتي كه همزمان با مصرف اين‌دارو، علائم عفونت بروز كرد، شمارش‌سلولهاي خوني لازم خواهد بود.
3 ـ به علت امكان بروز خواب آلودگي، درصورت رانندگي يا انجام كارهايي كه نيازبه هوشياري دارند، احتياط شود.
مقدار مصرف:
بزرگسالان و كودكان بيش از 6 سال:ابتدا mg/day 500، مصرف مي‌شود وسپس طي 7 ـ 4 روز 250 ميلي‌گرم به آن‌اضافه مي‌شود تا به ميزان 1/5g/day ـ 1برسد. گاهي اوقات ممكن است به مقدار2g/day نياز باشد.
كودكان تا 6 سال: ابتدا mg/day 250تجويز شده كه بتدريج تا ميزان20mg/kg/day افزايش مي‌يابد.
تداخل‌هاي دارويي: والپروات غلظت‌پلاسمايي لاموتريجين را افزايش وكاربامازپين، فنوباربيتال و فني توئين،غلظت پلاسمايي آن را كاهش مي‌دهند.ضمن لاموتريجين موجب افزايش غلظت‌پلاسمايي متابوليت فعال كاربامازپين‌مي‌شود.
نكات قابل توصيه: 1 ـ از قطع ناگهاني‌مصرف اين دارو بايد پرهيز شود. قطع‌مصرف دارو بايد بتدريج و حداقل طي 2هفته انجام شود.
2 ـ مصرف اين دارو به عنوان تنها درمان‌در سالمندان، و كودكان زير 12 سال‌توصيه نمي‌شود.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: در ابتدا mg/day 25 بمدت 14روز، سپس 50 mg/day براي 14 روز بعدي‌تجويز مي‌شود. مقدار مصرف معمول‌نگهدارنده 200 mg/day ـ 100 در 2 ـ 1مقدار منقسم (حداكثر 500mg/day)مي‌باشد. براي درمان كمكي به همراه‌والپروات، در ابتدا 25 ميلي‌گرم يك روز درميان به مدت 14 روز، سپس mg/day 25براي 14 روز بعدي تجويز مي‌شود. مقدارمصرف معمول نگهدارنده به همراه‌والپروات 200mg/day ـ 100 در 2 ـ 1 نوبت‌است. براي درمان كمكي بدون والپروات،در ابتدا 50 ميلي‌گرم يك روز در ميان به‌مدت 14 روز، سپس 50 ميلي‌گرم دو بار درروز براي 14 روز بعدي تجويز مي‌شود.مقدار مصرف نگهدارنده بدون والپروات‌معمولا 400 mg/day ـ 200 در دو مقدارمنقسم (حداكثر 700mg/day) است.
كودكان: در كودكان 12 ـ 2 سال به‌عنوان‌درمان كمكي بهمراه والپروات: در ابتدا200 mcg/kg/day بمدت 14 روز، سپسmcg/kg/day 500 براي 14 روز بعدي (دركودكاني كه كمتر از 25 كيلوگرم وزن دارندمي‌توان در 14 روز اول 5 ميلي‌گرم يك‌روز در ميان تجويز كرد). مقدار مصرف‌معمول نگهدارنده به همراه والپرواتmg/kg/day 5 ـ 1 در 2 ـ 1 مقدار منقسم‌مي‌باشد. در كودكان 12 ـ 2 سال براي‌درمان كمكي بدون والپروات، در ابتدا2 mg/kg/day در 2 نوبت بمدت 14 روز،سپس mg/kg/day 5 در 2 نوبت براي 14روز بعدي، تجويز مي‌شود. مقدار مصرف‌معمول نگهدارنده بدون والپرواتmg/kg/day 15 ـ 5 در 2 مقدار منقسم‌مي‌باشد.
PHENOBARBITAL
موارد مصرف: فنوباربيتال در تمام انواع‌صرع غير از صرع كوچك و در حمله مداوم‌صرعي به‌كار مي‌رود.
مكانيسم اثر: اين دارو از يك طرف اثرمهاري گاماآمينوبوتيريك اسيد (GABA)راافزايش مي‌دهد و از طرف ديگر اثر تحريكي‌گلوتاميك اسيد را كم مي‌كند و بدين ترتيب‌بامهار انتخابي نورون‌هاي غيرطبيعي،مانع انتشار امواج از كانون صرعي‌مي‌شود.
فارماكوكينتيك: از طريق خوراكي سريعجذب و در بافتهاي بدن و مغز انتشارمي‌يابد. توسط كبد متابوليزه مي‌شود. راه‌دفع دارو كليوي است، حدود 30ـ20 درصددارو بدون تغيير دفع مي‌شود.
موارد منع مصرف: در پورفيري نبايدمصرف شود.
هشدارها: در بيماران مبتلا به‌اختلال‌عملكرد كبد يا كليه و ضعف تنفسي‌بااحتياط مصرف شود.
عوارض جانبي: خواب‌آلودگي، افسردگي‌ذهني، عدم تعادل، واكنش‌هاي آلرژيك‌پوستي، تحريك‌پذيري، بيقراري واغتشاش شعور در سالمندان، هيجانات وفعاليت زياد غيرعادي در كودكان،كم‌خوني مگالوبلاستيك از عوارض جانبي‌اين دارو مي‌باشند.
تداخل‌هاي دارويي: اين دارو غالب غلظت‌پلاسمايي كاربامازپين، كلونازپام،فني‌توئين و والپروات و در مواردي‌اتوسوكسيميد را كاهش مي‌دهد. اين داروبا تسريع متابوليسم وارفارين موجب‌كاهش اثر ضدانعقادي آن ميگردد.داروهاي ضدافسردگي و ضدجنون باكاهش آستانه تشنج، با اثرات ضدتشنجي‌اين دارو مقابله مي‌كنند. اين دارومتابوليسم داروهاي ضدافسردگي سه‌حلقه‌اي را افزايش و در نتيجه موجب‌كاهش غلظت پلاسمايي آنها ميگردد. اين‌دارو موجب افزايش سرعت متابوليسم‌ديگوكسين، كورتيكواستروئيدها وسيكلوسپورين، داروهاي ضد بارداري‌خوراكي، تئوفيلين و در نتيجه كاهش اثرات‌آنها ميگردد.
نكات قابل توصيه: از قطع ناگهاني مصرف‌دارو پرهيز شود. قطع مصرف اين داروبايد به‌تدريج و طي چندماه انجام شود.
مقدار مصرف
خوراكي:
مقدار 180ـ60 ميلي‌گرم در بزرگسالان وmg/kg/day 8 در كودكان مصرف مي‌شود.
تزريقي:
مقدار 200ـ50 ميلي‌گرم تزريق مي‌شود كه‌در صورت نياز بعد از 6 ساعت تكرارمي‌شود. حداكثر مقدار مصرف روزانه600 ميلي‌گرم است.
PHENYTOIN SODIUM
موارد مصرف: فني‌توئين در كنترل تمام‌انواع صرع به غير از حملات صرع كوچك،درد عصب سه قلو، حمله مداوم صرعي،آريتمي قلبي و نيز براي تسريع در التيام‌زخمها (بصورت موضعي) بكار مي‌رود.
مكانيسم اثر: اين دارو در غلظت‌هاي‌درماني با انسداد كانالهاي سديم و مهارايجاد پتانسيل‌هاي عمل تكراري اثر ضدتشنج خود را اعمال مي‌كند. فني‌توئين‌همچنين آزاد شدن سروتونين ونوراپي‌نفرين را مهار كرده و بر غلظت‌ساير واسطه‌هاي عصبي تأثير مي‌گذارد.
فارماكوكينتيك: جذب خوراكي اشكال‌مختلف فني‌توئين آهسته و متغير است.جذب فني‌توئين در تزريق داخل عضلاني‌غير قابل پيش‌بيني است و مقداري از دارودر عضله رسوب مي‌كند. به همين دليل اين‌روش تجويز توصيه نمي‌شود. در كبدمتابوليزه شده و از طريق ادرار دفع‌مي‌شود. متابوليسم اين دارو وابسته به‌مقدار داروي مصرفي بوده و اشباع‌پذيراست. نيمه عمر اين دارو بطور متوسط 24ساعت است.
موارد منع مصرف: در صورت وجودپورفيري، اختلالات بافت هدايتي قلب،برادي كاردي سينوسي، بلوك‌سينوسي ـدهليزي، بلوك قلبي درجه 2 و 3، سندرم‌استوك ـ آدامز نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ در صورت مقدار مصرف‌زياد دارو، ممكن است متابوليسم كبدي‌اشباع شود و غلظت پلاسمايي دارو ازمحدوده درماني فراتر رفته و سميت بروزكند.
2 ـ در صورت وجود نارسايي كبدي، كمي‌فشار خون يا نارسايي قلبي بايد با احتياطمصرف شود.
3 ـ اين دارو ممكن است غلظت پلاسمايي‌كلسيم را كاهش داده و در نتيجه،راشيتيسم و استئومالاسي بروز كند.
4 ـ تزريق وريدي فني توئين با سرعت‌بيش از 50 ميلي‌گرم در دقيقه ممكن است‌منجر به كلاپس قلبي ـ عروقي همراه باآريتمي، كمي فشار خون، تضعيف CNSوتغييراتي در عملكرد تنفسي (ازجمله توقف‌تنفسي) گردد.
عوارض جانبي: تهوع، استفراغ، اغتشاش‌شعور، سرگيجه، سردرد، رعشه،عصبانيت، بيخوابي، ندرت ديسكينزي،نوروپاتي محيطي، عدم تعادل، اختلال درتكلم، حركات مداوم و غيرارادي چشم به‌عقب و جلو، تاري ديد، بثورات جلدي،بزرگ شدن تركيب صورت، پرمويي، آكنه،تب و هپاتيت، اريتم مولتي فرم، نكروزپوست، لنفادنوپاتي و هيپرتروفي لثه‌ها ازعوارض جانبي دارو هستند.
تداخل‌هاي دارويي: اين دارو غلظت‌پلاسمايي كلونازپام، كاربامازپين ووالپروات را كاهش و غلظت پلاسمايي‌فنوباربيتال را افزايش مي‌دهد. گاهي اوقات‌نيز غلظت پلاسمايي اتوسوكسيميد وپريميدون را كم مي‌كند. اسيد استيل‌ساليسيلك، داروهاي ضد باكتريايي شامل‌كلرامفنيكل، سيكلوسرين، ايزونيازيد،كوتريموكسازول و مترونيدازول و نيزفلوكستين، ديلتيازم، نيفديپين و سايمتيدين‌غلظت پلاسمايي فني‌توئين را زياد مي‌كنند.اين دارو متابوليسم وارفارين را كاهش‌مي‌دهد كه احتمالا اثر ضد انعقادي آن‌كاهش مي‌يابد. داروهاي ضد افسردگي وضد جنون با كاهش آستانه تشنج، با اثرضد تشنجي اين دارو مقابله مي‌كنند.فني‌توئين غلظت پلاسمايي داروهاي ضدافسردگي سه حلقه‌اي را كاهش مي‌دهد.متابوليسم سيكلوسپورين توسطفني‌توئين تسريع شده و در نتيجه غلظت‌پلاسمايي آن كاهش مي‌يابد. فني‌توئين‌متابوليسم داروهاي ضدبارداري خوراكي‌را افزايش و در نتيجه اثر آنها را كاهش‌مي‌دهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ از قطع ناگهاني‌مصرف اين دارو اجتناب مي‌شود.
2 ـ در نارسايي كبدي مقدار مصرف داروكاهش يابد.
3 ـ به منظور كاهش تحريك گوارشي‌مي‌توان دارو را با غذا يا شير مصرف كرد.
4 ـ رعايت بهداشت دندانها و مراجعه منظم‌به دندانپزشك، تا حدي از حساس شدن،خونريزي و بزرگ شدن لثه‌ها جلوگيري‌مي‌كند.
5 ـ مصرف فني‌توئين در دوران بارداري،موجب افزايش خطر خونريزي كشنده در24 ساعت اول تولد در نوزاد ميگردد. باتجويز ويتامين K قبل از زايمان به مادر وبه نوزاد در موقع تولد، مي‌توان اين خطر راكاهش داد.
6 ـ تجويز دارو از راه تزريق داخل‌عضلاني توصيه نمي‌شود.
7 ـ توصيه مي‌شود كه فني‌توئين سديم‌تزريقي به مايعات حجيم تزريقي وريدي‌اضافه نشود يا با ساير داروها مخلوطنگردد چون ممكن است رسوب نمايد.
8 ـ از نشت دارو به بافتهاي اطراف رگ‌اجتناب شود زيرا خاصيت قليايي‌فني‌توئين زياد بوده و به بافت آسيب‌مي‌رساند.
مقدار مصرف:
خوراكي:
بزرگسالان: ابتدا mg/kg/day 3-4 ياmg/day 150-300 بصورت يكجا يا در دومقدار منقسم مصرف مي‌شود كه درصورت نياز به mg/day 300-400 و ياحداكثر 600mg/day افزايش مي‌يابد.
كودكان: در كودكان mg/kg/day 5-8 دريك يا دو مقدار منقسم و حداكثر 300 ميلي‌گرم تجويز مي‌شود.
تزريقي:
بزرگسالان: انفوزيون يا تزريق آهسته‌داخل وريدي براي كنترل صرع مداوم، به‌ميزان 15mg/kg (سرعت تزريق بيش از50mg/min نباشد) توصيه مي‌شود. مقدارمصرف نگهدارنده 100 ميلي گرم كه هر8ـ6 ساعت تجويز ميگردد.
كودكان: ميزان تجويز اوليه 15mg/kgمي‌باشد.
اشكال دارويي:
Capsule: 50 mg, 100 mg
Injection: 250 mg/ 5 ml
Suspension:30 mg/ 5 ml
Topical Cream: 1%
PHENYTOIN SODIUM
موارد مصرف: فني‌توئين در كنترل تمام‌انواع صرع به غير از حملات صرع كوچك،درد عصب سه قلو، حمله مداوم صرعي،آريتمي قلبي و نيز براي تسريع در التيام‌زخمها (بصورت موضعي) بكار مي‌رود.
مكانيسم اثر: اين دارو در غلظت‌هاي‌درماني با انسداد كانالهاي سديم و مهارايجاد پتانسيل‌هاي عمل تكراري اثر ضدتشنج خود را اعمال مي‌كند. فني‌توئين‌همچنين آزاد شدن سروتونين ونوراپي‌نفرين را مهار كرده و بر غلظت‌ساير واسطه‌هاي عصبي تأثير مي‌گذارد.
فارماكوكينتيك: جذب خوراكي اشكال‌مختلف فني‌توئين آهسته و متغير است.جذب فني‌توئين در تزريق داخل عضلاني‌غير قابل پيش‌بيني است و مقداري از دارودر عضله رسوب مي‌كند. به همين دليل اين‌روش تجويز توصيه نمي‌شود. در كبدمتابوليزه شده و از طريق ادرار دفع‌مي‌شود. متابوليسم اين دارو وابسته به‌مقدار داروي مصرفي بوده و اشباع‌پذيراست. نيمه عمر اين دارو بطور متوسط 24ساعت است.
موارد منع مصرف: در صورت وجودپورفيري، اختلالات بافت هدايتي قلب،برادي كاردي سينوسي، بلوك‌سينوسي ـدهليزي، بلوك قلبي درجه 2 و 3، سندرم‌استوك ـ آدامز نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ در صورت مقدار مصرف‌زياد دارو، ممكن است متابوليسم كبدي‌اشباع شود و غلظت پلاسمايي دارو ازمحدوده درماني فراتر رفته و سميت بروزكند.
2 ـ در صورت وجود نارسايي كبدي، كمي‌فشار خون يا نارسايي قلبي بايد با احتياطمصرف شود.
3 ـ اين دارو ممكن است غلظت پلاسمايي‌كلسيم را كاهش داده و در نتيجه،راشيتيسم و استئومالاسي بروز كند.
4 ـ تزريق وريدي فني توئين با سرعت‌بيش از 50 ميلي‌گرم در دقيقه ممكن است‌منجر به كلاپس قلبي ـ عروقي همراه باآريتمي، كمي فشار خون، تضعيف CNSوتغييراتي در عملكرد تنفسي (ازجمله توقف‌تنفسي) گردد.
عوارض جانبي: تهوع، استفراغ، اغتشاش‌شعور، سرگيجه، سردرد، رعشه،عصبانيت، بيخوابي، ندرت ديسكينزي،نوروپاتي محيطي، عدم تعادل، اختلال درتكلم، حركات مداوم و غيرارادي چشم به‌عقب و جلو، تاري ديد، بثورات جلدي،بزرگ شدن تركيب صورت، پرمويي، آكنه،تب و هپاتيت، اريتم مولتي فرم، نكروزپوست، لنفادنوپاتي و هيپرتروفي لثه‌ها ازعوارض جانبي دارو هستند.
تداخل‌هاي دارويي: اين دارو غلظت‌پلاسمايي كلونازپام، كاربامازپين ووالپروات را كاهش و غلظت پلاسمايي‌فنوباربيتال را افزايش مي‌دهد. گاهي اوقات‌نيز غلظت پلاسمايي اتوسوكسيميد وپريميدون را كم مي‌كند. اسيد استيل‌ساليسيلك، داروهاي ضد باكتريايي شامل‌كلرامفنيكل، سيكلوسرين، ايزونيازيد،كوتريموكسازول و مترونيدازول و نيزفلوكستين، ديلتيازم، نيفديپين و سايمتيدين‌غلظت پلاسمايي فني‌توئين را زياد مي‌كنند.اين دارو متابوليسم وارفارين را كاهش‌مي‌دهد كه احتمالا اثر ضد انعقادي آن‌كاهش مي‌يابد. داروهاي ضد افسردگي وضد جنون با كاهش آستانه تشنج، با اثرضد تشنجي اين دارو مقابله مي‌كنند.فني‌توئين غلظت پلاسمايي داروهاي ضدافسردگي سه حلقه‌اي را كاهش مي‌دهد.متابوليسم سيكلوسپورين توسطفني‌توئين تسريع شده و در نتيجه غلظت‌پلاسمايي آن كاهش مي‌يابد. فني‌توئين‌متابوليسم داروهاي ضدبارداري خوراكي‌را افزايش و در نتيجه اثر آنها را كاهش‌مي‌دهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ از قطع ناگهاني‌مصرف اين دارو اجتناب مي‌شود.
2 ـ در نارسايي كبدي مقدار مصرف داروكاهش يابد.
3 ـ به منظور كاهش تحريك گوارشي‌مي‌توان دارو را با غذا يا شير مصرف كرد.
4 ـ رعايت بهداشت دندانها و مراجعه منظم‌به دندانپزشك، تا حدي از حساس شدن،خونريزي و بزرگ شدن لثه‌ها جلوگيري‌مي‌كند.
5 ـ مصرف فني‌توئين در دوران بارداري،موجب افزايش خطر خونريزي كشنده در24 ساعت اول تولد در نوزاد ميگردد. باتجويز ويتامين K قبل از زايمان به مادر وبه نوزاد در موقع تولد، مي‌توان اين خطر راكاهش داد.
6 ـ تجويز دارو از راه تزريق داخل‌عضلاني توصيه نمي‌شود.
7 ـ توصيه مي‌شود كه فني‌توئين سديم‌تزريقي به مايعات حجيم تزريقي وريدي‌اضافه نشود يا با ساير داروها مخلوطنگردد چون ممكن است رسوب نمايد.
8 ـ از نشت دارو به بافتهاي اطراف رگ‌اجتناب شود زيرا خاصيت قليايي‌فني‌توئين زياد بوده و به بافت آسيب‌مي‌رساند.
مقدار مصرف:
خوراكي:
بزرگسالان: ابتدا mg/kg/day 3-4 ياmg/day 150-300 بصورت يكجا يا در دومقدار منقسم مصرف مي‌شود كه درصورت نياز به mg/day 300-400 و ياحداكثر 600mg/day افزايش مي‌يابد.
كودكان: در كودكان mg/kg/day 5-8 دريك يا دو مقدار منقسم و حداكثر 300 ميلي‌گرم تجويز مي‌شود.
تزريقي:
بزرگسالان: انفوزيون يا تزريق آهسته‌داخل وريدي براي كنترل صرع مداوم، به‌ميزان 15mg/kg (سرعت تزريق بيش از50mg/min نباشد) توصيه مي‌شود. مقدارمصرف نگهدارنده 100 ميلي گرم كه هر8ـ6 ساعت تجويز ميگردد.
كودكان: ميزان تجويز اوليه 15mg/kgمي‌باشد.
اشكال دارويي:
Capsule: 50 mg, 100 mg
Injection: 250 mg/ 5 ml
Suspension:30 mg/ 5 ml
Topical Cream: 1%
PRIMIDONE
موارد مصرف: اين دارو در درمان انواع‌صرع به غير از صرع كوچك و رعشه essentialبكار مي‌رود.
مكانيسم اثر: اگر چه پريميدون در بدن به‌فنوباربيتال تبديل مي‌شود،اما مكانيسم اثرخود پريميدون احتمالا شبيه فني‌توئين‌است.
فارماكوكينتيك: اين دارو جذب خوراكي‌كاملي دارد. در كبد به فنوباربيتال تبديل‌مي‌شود. فنوباربيتال در بدن به آهستگي‌تجمع يافته و سطح پلاسمايي آن به 2-3برابر سطح پلاسمايي پريميدون مي‌رسد.دفع دارو و متابوليت‌هاي آن از طريق كليه‌مي‌باشد.
هشدارها: در صورت وجود اختلال عملكردكبد يا كليه و ضعف تنفسي بايد با احتياطتجويز شود.
عوارض جانبي: خواب‌آلودگي، عدم تعادل،تهوع، اختلالات بينايي و بثورات جلدي،بخصوص در شروع درمان بروز مي‌كند ومعمولا با ادامه درمان برگشت‌پذير هستند.ساير عوارض دارو شامل: افسردگي،تحريك‌پذيري، بيقراري و اغتشاش شعوردر سالمندان، هيجانات و فعاليت زياد و غيرعادي در كودكان و آنمي مگالوبلاستيك‌هستند.
تداخل‌هاي دارويي: اين دارو غالب غلظت‌پلاسمايي كاربامازپين، كلونازپام،فني‌توئين و والپروات و در مواردي‌اتوسوكسيميد را كاهش مي‌دهد. اين داروموجب افزايش متابوليسم وارفارين‌داروهاي ضد افسردگي سه حلقه‌اي،ديگوكسين، كورتيكوستروييدها،سيكلوسپورين، داروهاي ضد بارداري‌خوراكي و تئوفيلين شده و در نتيجه اثرات‌اين داروها را كاهش مي‌دهد. داروهاي‌ضدافسردگي و ضد جنون با كاهش‌آستانه تشنج، با اثرات ضد تشنجي اين‌دارو مقابله مي‌كنند. اين دارو اثر وراپاميل‌و ديلتيازم و احتمالا نيفديپين را كاهش‌مي‌دهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ از قطع ناگهاني داروپرهيز شود. قطع مصرف اين دارو بايدبتدريج و طي چند ماه انجام شود.
2 ـ در صورتيكه بيمار ضعف شديد
تنفسي داشت، از مصرف اين دارو بايداجتناب نمود.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: در صرع ابتدا 125 ميلي‌گرم‌در شب و موقع خواب مصرف مي‌شود.سپس هر 3 روز، 125 ميلي‌گرم افزايش‌مي‌يابد تا مقدار مصرف تام جمع به ميزان
500 mg/day (در دو بخش منقسم) برسد.بعد هر 3 روز، 250 ميلي‌گرم به اين مقدارافزوده مي‌شود تا حداكثر g/day 1/5 درمقادير منقسم مصرف شود.
كودكان: سنين كمتر از 2 سال، 500 ـ 250ميلي گرم در روز در دو مقدار منقسم، 5 ـ 2ساله، mg/day 750 ـ 500 در دو مقدارمنقسم و كودكان 9 ـ 6 سال 1g/day ـ 0/75در دو مقدار منقسم تجويز مي‌شود.
مكانيسم اثر: اين دارو شبيه فني‌توئين وكاربامازپين با انسداد جريان سديم، ازفعاليت با فركانس زياد نرون‌ها جلوگيري‌مي‌كند و با مهار آنزيم تجزيه كننده GABA،غلظت آن را در مغز افزايش مي‌دهد. همچنين‌اين دارو در غلظت‌هاي زياد، جريان پتاسيم‌در غشاء سلولهاي مغزي را افزايش مي‌دهدو غشاء را هيپرپولاريزه مي‌كند.
فارماكوكينتيك: از طريق خوراكي بخوبي‌جذب شده و فراهمي زيستي بيش از 80درصد دارد. غذا، جذب اين دارو را به‌تأخير مي‌اندازد. اين دارو در كبد متابوليزه‌و از طريق كليه‌ها دفع مي‌شود.
موارد منع مصرف: در بيماريهاي فعال‌كبدي و سابقه فاميلي نارسايي شديد كبدنبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ قبل از شروع درمان و درطول 6 ماه اول درمان با اين دارو، بايدعملكرد كبد تحت نظر باشد.
2 ـ در صورت وجود نارسايي شديدكليوي، لوپوس اريتماتوز سيستميك ياپورفيري با احتياط مصرف شود.
3 ـ اختلال عملكرد كبدي (ازجمله نارسايي‌كبدي كشنده) با مصرف اين دارو ممكن‌است در كودكان كمتر از 3 سال، افرادي كه‌اختلالات متابوليك يا دژنراتيو دارند، درحالت اختلال ارگانيك مغزي يا تشنجات‌شديد همراه با عقب‌ماندگي ذهني، بروزكند.
4 ـ در صورت بروز درد حاد شكمي كه‌ممكن است نشانه پانكراتيت باشد، بايدمراقبت‌هاي لازم انجام شود.
عوارض جانبي: تحريك گوارشي، تهوع،عدم تعادل و رعشه، افزايش غلظت‌آمونياك خون، افزايش اشتها و وزن،ريزش موقتي مو، خيز، كاهش پلاكت‌هاي‌خون، مهار تجمع پلاكتي، اختلال درعملكرد كبد كه ندرت به نارسايي كشنده‌كبدي منجر مي‌شود، بثورات جلدي،اغتشاش شعور، ندرت پانكراتيت، كاهش‌گلبول‌هاي سفيد، هيپوپلازي گلبولهاي‌قرمز، كاهش فيبرينوژن، آمنوره و نامنظم‌شدن قاعدگي و ژينكوماستي از عوارض‌جانبي دارو هستند.
تداخل‌هاي دارويي: اين دارو غالب غلظت‌پلاسمايي فنوباربيتال و فني‌توئين و گاهي‌نيز غلظت پلاسمايي اتوسوكسيميد وپريميدون را زياد مي‌كند. داروهاي ضدافسردگي و ضد جنون با كاهش آستانه‌تشنج، با اثر ضد تشنجي اين دارو مقابله‌مي‌كنند. سايمتيدين با مهار آنزيم‌هاي‌كبدي، غلظت پلاسمايي والپروات راافزايش مي‌دهد. تجويز همزمان سايرداروهاي ضد صرع، موجب افزايش سميت‌دارو ميگردد بدون اينكه اثرات درماني آن‌افزايش يابند، علاوه بر اين تركيب درماني،كنترل درمان را پيچيده مي‌كند. كلروكين بااثر ضد تشنجي اين دارو مقابله مي‌كند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ قبل از شروع درمان‌با اين دارو از عدم وجود زمينه يا عوامل‌مستعد كننده خونريزي در بيمار اطمينان‌حاصل شود.
2 ـ از قطع ناگهاني مصرف اين دارو بايدخودداري شود.
3 ـ به بيمار يا اطرافيان او علائم بروزاختلالات خوني يا كبدي توضيح داده شودو توصيه گردد كه در صورت بروز اين‌علائم بايد به پزشك مراجعه شود.
4 ـ در صورتيكه با مصرف اين دارو،استفراغ، بي‌اشتهايي، يرقان، خواب‌آلودگي‌يا عدم كنترل تشنجات، بروز كرد،بلافاصله درمان با اين دارو متوقف گردد.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: ابتدا 600 mg/day (در دونوبت منقسم)، ترجيح بعد از غذا مصرف‌شود. بعد با فواصل هر 3 روز يكبار
200 mg/day به مقدار مصرف به رژيم‌افزوده مي‌شود تا حداكثر به مقدار روزانه2/5 گرم برسد كه بصورت مقادير منقسم‌مصرف مي‌شود. مقدار معمول نگهدارنده‌دارو 1-2 گرم در روز (20-30 mg/kg درروز) مي‌باشد.
كودكان: كودكان تا 20 كيلوگرم ابتداmg/kg 20 در روز (در چند نوبت منقسم)مصرف مي‌شود. مي‌توان در صورت نيازمقدار را افزايش داد. در كودكان بيشتر از20 كيلوگرم،ابتدا mg/day 400 بصورت‌منقسم مصرف مي‌شود. سپس اين مقدارافزايش مي‌يابد تا حملات كنترل شوند(معمولا در محدوده mg/kg 20-30 درروز) حداكثر مقدار مصرف روزانه
mg/kg 35 است.
Clomipramine Amitriptyline
Imipramine Fluoxetine
Nortriptyline Maprotiline
Trazodone Tranylcypromine
Trimipramine
موارد مصرف: داروهاي ضدافسردگي‌عمدت به سه دسته داروهاي ضد افسردگي‌سه حلقه‌اي، مهار كننده‌هاي‌مونوآمينواكسيداز (MAO) و داروهاي‌مهار كننده انتخابي باز جذب سروتونين(SSRIs) تقسيم مي‌شوند.
داروهاي ضد افسردگي سه حلقه‌اي،SSRIs و تركيبات مشابه بدليل اثربخشي‌بيشتر و عدم تداخل خطرناك با بعضي ازغذاها و داروها بر داروهاي دسته MAOIsارجحيت دارند. انتخاب داروهاي ضدافسردگي سه حلقه‌اي، عمدت به عوارض‌آنتي‌موسكاريني كمتر، مثل يبوست وخشكي دهان و نيز كمتر بودن احتمال‌سميت قلبي در حالات مصرف بيش از حدبستگي دارد. داروهاي دسته SSRIsنسبت‌به سه حلقه‌اي هاي قديمي‌تر داراي اثرات‌آنتي موسكاريني كمتر و نيز سميت قلبي‌كمتر در صورت مقدار مصرف بيش از حدمي‌باشند. بنابراين اگر چه اين دسته‌اثربخشي بيشتري ندارند اما در مواقعي كه‌خطر مقدار مصرف بيش از حد وجودداشته باشد، ممكن است ارجح باشند اما درعين حال دسته SSRIsعوارض جانبي‌مخصوص به خود را دارند. هر چند بروزخواب‌آلودگي، خشكي دهان و سميت قلبي‌با اين داروها كمتر است اما عوارض جانبي‌گوارشي مثل تهوع و استفراغ ممكن است‌شيوع بيشتري داشته باشند.
به‌طور معمول تجويز بيش از يك‌داروي ضدافسردگي در يك زمان، بدليل‌خطرات احتمالي و تشديد عوارض جانبي‌توصيه نمي‌شود. بايد توجه داشت كه اگرچه در بيماران افسرده اغلب اضطراب هم‌وجود دارد، اما استفاده از داروهاي ضدجنون يا ضد اضطراب ممكن است مانع ازتشخيص صحيح شود. بنابراين اين قبيل‌داروها بايد با احتياط استفاده شوند. امادرمان كمكي سودمندي در افسردگي‌تحريك‌پذير هستند.
كنترل افسردگي: در هفته‌هاي اول درمان‌بيمار از نظر تمايل به خودكشي بايد تحت‌نظر و كنترل باشد. در هر بار مقادير كمي ازداروي ضد افسردگي تجويز شود چون‌اين داروها در صورت مصرف مقاديربيش از حد، خطرناك هستند.
درمان را تا موقعي كه انتظار مي‌رودعلائم افسردگي متوقف شوند، بايد باحداكثر مقدار مصرف مؤثر ادامه داد و بعداز آن هم حداقل تا يكسال ديگر با حداقل‌مقدار مصرف موثر ادامه يابد و پس از آن‌مي‌توان مقدار تجويز را كاهش داد. درمان‌با اين داروها را نبايد بطور ناگهاني متوقف‌نمود چون علائم ممكن است دوباره‌مراجعت كنند. با توجه به تاريخچه‌افسردگي، بهبود معمولا بعد از 3 ماه تايكسال يا بيشتر رخ مي‌دهد و در بعضي ازبيماران با نصف مقدار مصرف درماني‌بصورت نگهدارنده به مدت چند ماه، ازمراجعت علائم مي‌توان جلوگيري نمود. درافسردگي عودكننده درمان نگهدارنده‌پيشگيري كننده ممكن است به چند سال‌زمان نياز داشته باشد.
قطع دارو: اگر يك داروي ضد افسردگي(بخصوص از نوع MAOI) بطور منظم براي‌مدت 8 هفته يا بيشتر تجويز شده باشد وبعد بطور ناگهاني قطع شود، تهوع،استفراغ، بي‌اشتهايي، سردرد، سرگيجه،احساس سردي، بيخوابي و در مواردي‌حالت هيپومانيا، اضطراب و بي‌قراري‌شديد حركتي ممكن است بروز كنند. كاهش‌مقدار مصرف بايد ترجيح بصورت‌تدريجي در طول يك دوره حداقل 4 هفته‌اي‌انجام شود.
الف ـ داروهاي ضد افسردگي سه حلقه‌اي:اين داروها بيشترين اثربخشي را دردرمان افسردگي متوسط تا شديد اندوژن‌كه همراه با تغييرات فيزيولوژيك وسايكوموتور مانند از دست دادن اشتها واختلال در خواب مي‌باشد، دارند. معمولااولين فايده درمان با اين داروها، بهبودخواب است. از آنجا كه براي شروع اثرات‌درماني اين داروها 2 هفته وقت لازم است،در افسردگي شديد كه تأخير در درمان،خطرناك يا غيرقابل تحمل است، درمان باالكتروشوك ممكن است مورد نياز باشد.بعضي از داروهاي ضدافسردگي سه‌حلقه‌اي در كنترل اختلالات پانيك نيزمؤثرند.
مقدار تجويز: حدود 10 تا 20 درصد بيماران‌به داروهاي ضد افسردگي و ساير داروهاي‌مربوطه پاسخ نمي‌دهند كه ممكن است‌ناكافي بودن غلظت پلاسمايي لازم، تا حدي‌علت اين مسئله باشد. بنابراين لازم است‌غلظت پلاسمايي به اندازه كافي بالا باشد تادرمان موثري محتمل باشد اما در عين حال‌غلظت پلاسمايي نبايد آنقدر بالا برود كه‌اثرات سمي بروز كند. به دليل طولاني بودن‌نيمه عمر داروهاي ضد افسردگي سه‌حلقه‌اي تجويز يكبار در شبانه روز در اكثربيماران (معمولا در شب) مناسب است.
انتخاب داروي ضد افسردگي: داروهاي ضدافسردگي سه حلقه‌اي و ساير داروهاي‌مربوطه به دو دسته تقسيم مي‌شوند:آنهايي كه داراي اثرات سداتيو زيادي‌هستند كه شامل آمي‌تريپ‌تيلين،كلوميپرامين و تري‌مپرامين مي‌باشند وآنهايي كه اثرات سداتيو كمي دارند و شامل‌ايمي‌پرامين، دزيپرامين و نورتريپ‌تيلين‌هستند. بيماران تحريك شده و مضطرب به‌تركيبات سداتيو بهتر پاسخ مي‌دهند، درحاليكه بيماراني كه داروي آنها قطع شده ونيز بيماران با اضطراب كمتر به تركيبات بااثرات سداتيو كم، پاسخ بهتري مي‌دهند.ايمي پرامين و آمي‌تريپ‌تيلين داروهايي‌موثر و نسبت بي‌خطر هستند، كه بخوبي‌رواج پيدا كرده‌اند. اما با اين حال داراي‌اثرات آنتي‌موسكاريني عمده يا عوارض‌جانبي قلبي مي‌باشند كه اين مسئله در هربيمار بطور جداگانه ممكن است اهميت‌داشته باشد.
عوارض جانبي: متعاقب مصرف داروهاي‌ضد افسردگي سه حلقه‌اي بخصوص‌آمي‌تريپ‌تيلين، بروز آريتمي و ايست قلبي،يكي از دلايل مرگ ناگهاني بيماران قلبي‌است. همچنين اين داروها با كاهش آستانه‌تشنج، ممكن است باعث بروز تشنج شوندو به همين دليل در بيماران صرعي بايد بااحتياط فراوان تجويز شوند.
عوارض جانبي ديگر اين داروها شامل‌خواب‌آلودگي، خشكي دهان، تاري ديد،يبوست، احتباس ادرار و تعريق است.بيمار را بايد تشويق نمود تا درمان را ادامه‌دهد چون بنظر مي‌رسد كه به اين عوارض‌جانبي تا حدي تحمل ايجاد مي‌شود. اگردرمان با مقادير كم شروع و بتدريج‌افزايش يابد، اين اثرات كم مي‌شوند اما درعين حال بايد در نظر داشت كه بايد هر چه‌سريعتر به غلظت پلاسمايي موثر، دست‌يافت. افزايش تدريجي مقدار مصرف، درسالمندان به اثرات كاهنده فشار خون اين‌داروها حساس بوده و مستعد بروزسرگيجه و حتي سنكوپ هستند و لذاافزايش تدريجي مقدار مصرف در اين‌افراد، داراي اهميت خاصي است. عارضه‌جانبي ديگر كه سالمندان به آن حساسيت‌خاصي دارند هيپوناترمي است. اين‌عارضه احتمالا ناشي از نامناسب بودن‌ترشح هورمون ضد ادراري است و با همه‌انواع داروهاي ضد افسردگي ممكن است‌رخ دهد و بايد در همه بيماراني كه در آنهاخواب‌آلودگي، گيجي يا تشنجات طي‌مصرف يك داروي ضد افسردگي بروزمي‌كند، مورد توجه قرار گيرد. سندرم‌نورولپتيك بدخيم، ممكن است به ندرت درطول دوره درمان با داروهاي‌ضدافسردگي بروز كند.
تداخل دارويي: در بين داروهاي ضدافسردگي استفاده از يك داروي ضدافسردگي سه حلقه‌اي از نوع SSRIs(مهاركننده انتخابي باز جذب سروتونين) و ياتركيبات مشابه، بايد حداقل 2 هفته بعد ازقطع داروي MAOI (مهار كننده آنزيم‌مونوآمينواكسيداز) آغاز شود. برعكس‌مصرف يك داروي MAOI نبايد در كمتر ازيك هفته بعد از قطع يك ضد افسردگي سه‌حلقه‌اي يا SSRIs و يا تركيبات مشابه شروع‌شود (در مورد فلوكستين حداقل 5 هفته).
ب ـ مهاركننده‌هاي مونوآمينواكسيداز
(MAOIs): اين داروها نسبت به داروهاي‌ضد افسردگي سه حلقه‌اي، SSRIs وتركيبات وابسته كمتر استفاده مي‌شوند كه‌به دليل خطر تداخلات دارويي و غذايي بااين داروها مي‌باشد و علاوه بر اين درمواردي كه با ساير داروهاي ضدافسردگي اثرات درماني حاصل نشد،مي‌توان از اين داروها استفاده نمود.خطرناكترين داروي MAOIs ترانيل‌سايپرومين است كه داراي اثر محرك‌است. داروي انتخابي ايزوكربوكسازيدمي‌باشد كه اثر محرك كمتري دارد.
گفته مي‌شود كه بيماران افسرده وفوبيك با خصوصيات آتيپيكhypochondriacal و هيستريك، به MAOIsبهتر پاسخ مي‌دهند. اما به هر حال در تمام‌بيماراني كه مقاوم به ساير داروهاي ضدافسردگي هستند درمان با MAOIs بايدمورد ارزيابي قرار گيرد. پاسخ به اين‌داروها ممكن است سه هفته يا بيشتر طول‌بكشد و براي اين كه حداكثر پاسخ ايجادشود به يك يا دو هفته ديگر زمان نيازباشد. در صورت لزوم، قطع داروهايMAOIs بايد تدريج صورت گيرد.
ج ـ داروهاي مهار كننده انتخابي باز جذب‌سروتونين (SSRIs): اين داروها، برداشت‌مجدد سروتونين را بطور انتخابي مهارمي‌كنند و نسبت به ضد افسردگي‌هاي سه‌حلقه‌اي، اثرات سداتيو و نيز اثرات‌آنتي‌موسكاريني و سميت قلبي كمتري‌دارند و نيز موجب افزايش وزن نمي‌شوند.عوارض گوارشي آنها (اسهال، تهوع واستفراغ) وابسته به مقدار مصرف بوده‌ممكن است سردرد، بيقراري و اضطراب‌نيز ايجاد كنند.
AMITRIPTYLINE HCI
موارد مصرف: آمي‌تريپ‌تيلين براي درمان‌بيماري افسردگي بخصوص وقتي كه‌تسكين رواني مورد نياز باشد و نيز شب‌ادراري كودكان تجويز مي‌شود.
مكانيسم اثر: از طريق مهار برداشت مجددنوراپي‌نفرين و سروتونين توسط پايانه‌سلول عصبي پيش‌سيناپسي، غلظت‌سيناپسي آنها را در سيستم عصبي‌مركزي افزايش مي‌دهد.
فارماكوكينتيك: اين دارو پس از تجويزخوراكي به سرعت و بطور كامل جذب‌مي‌شود. داراي متابوليسم گذر اول كبدي‌بوده و متابوليت فعال آن نور تريپ‌تيلين‌مي‌باشد. راه دفع دارو از طريق كليه است.
موارد منع مصرف: در موارد سكته قلبي‌اخير، آريتمي (بخصوص ايست قلبي)،حالات مانيك و نارسائي كبدي نبايدمصرف شود.
هشدارها: در موارد زير مصرف اين دارو بااحتياط صورت گيرد:
بيماري قلبي ـ عروقي، سابقه صرع،سالمندان، نارسايي كبدي، بيماري‌تيروئيد، فئوكروموسيتوم، سابقه مانيا،جنون، گلوكوم با زاويه بسته، سابقه‌احتباس ادرار، الكتروشوك درماني‌همزمان و پورفيري.
تداخل‌هاي دارويي: مصرف همزمان اين‌دارو با مهار كننده‌هاي آنزيم MAOباعث‌تحريك CNS و بالا رفتن فشار خون‌مي‌گردد. اين دارو از طريق كاهش آستانه‌تشنج با اثر داروهاي ضد صرع، مقابله‌مي‌كند. بعضي از داروهاي ضد صرع باكاهش غلظت پلاسمايي آمي‌تريپ‌تيلين، اثرضد افسردگي آن را كاهش مي‌دهند. اين‌دارو اثر پايين آورنده فشار خون كلونيدين‌و گوانتيدين را كاهش مي‌دهد و در صورت‌قطع ناگهاني اين دو دارو، خطر افزايش‌فشار خون زياد مي‌شود.مصرف همزمان‌با فنوتيازين‌ها موجب افزايش عوارض‌جانبي آنتي موسكاريني مي‌شود. مصرف‌همزمان با نورآدرنالين باعث افزايش فشارخون و با آدرنالين باعث پرفشاري خون وآريتمي ميگردد اما تجويز همزمان‌بي‌حس كننده‌هاي موضعي حاوي‌آدرنالين بنظر مي‌رسد كه بي‌خطر باشد.سايمتيدين با مهار متابوليسم اين دارو،غلظت پلاسمايي آن را افزايش مي‌دهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ از قطع ناگهاني‌مصرف دارو پرهيز شود. در صورت نياز،كاهش مقدار مصرف بايد تدريجي و درطول يك دوره حداقل 4 هفته‌اي بايد انجام‌شود.
2 ـ در هفته‌هاي اول درمان به دليل افزايش‌تمايل به خودكشي بايد بيمار را تحت نظرقرار داد.
3 ـ بيش از يك داروي ضدافسردگي در يك‌زمان نبايد تجويز شود.
4 ـ براي شروع اثرات درماني اين داروحداقل 2 هفته وقت لازم است.
5 ـ مصرف دارو توسط سالمندان بايد باحداقل مقدار شروع شود زيرا به عوارض‌جانبي اين دارو حساس‌ترند.
6 ـ به علت نيمه عمر طولاني دارو، تجويزيكباره مقادير آن در موقع خواب، كفايت‌مي‌كند.
7 ـ به بيمار يادآوري شود كه در صورت‌بروز علائم آنتي‌موسكاريني به درمان‌ادامه دهد چون به اين اثرات تا حدي تحمل‌حاصل مي‌شود.
8 ـ در صورت وجود سابقه مصرف مهاركننده‌هاي آنزيم MAO ، بايد دو هفته بعد ازقطع آن، مصرف آمي‌تريپ تيلين را آغازكند.
9 ـ در صورت ضرورت مصرف داروي‌مهار كننده MAO بايد حداقل يك هفته بين‌قطع اين دارو و شروع داروي جديد فاصله‌زماني ايجاد شود.
10 ـ اين دارو با ايجاد خواب‌آلودگي، ممكن‌است بر اعمالي كه نياز به مهارت دارند مثل‌رانندگي، تأثير بگذارد.
مقدار مصرف: در كنترل افسردگي از راه‌خوراكي، ابتدا 75 ميلي‌گرم (در بالغين وسالمندان 30-75 ميلي‌گرم) در روز، درمقادير منقسم و يا بصورت يك جا در موقع‌خواب مصرف مي‌شود و سپس بتدريج‌براساس نياز تا حداكثر 150 ميلي‌گرم‌افزايش مي‌يابد. مقدار داروي نگهدارنده‌بطور معمول 50-100 mg/day مي‌باشد.
در شب ادراري كودكان 7-10 سال،10-20 ميلي‌گرم و در بچه‌هاي 11-16سال 25-50 ميلي‌گرم هنگام خواب‌مصرف مي‌شود.
مكانيسم اثر: از طريق مهار برداشت مجددنوراپي‌نفرين و سروتونين توسط غشاءپايانه سلول عصبي پيش‌سيناپسي، غلظت‌سيناپسي آنها را در سيستم عصبي‌مركزي افزايش مي‌دهد.
فارماكوكينتيك: اين دارو پس از تجويزخوراكي به سرعت و بطور كامل جذب‌مي‌شود. داراي متابوليسم گذر اول از كبداست ولي متابوليت فعال ندارد. راه دفع‌دارو از طريق كليه است.
موارد منع مصرف: در موارد سكته قلبي‌اخير، آريتمي (بخصوص ايست قلبي)،حالات مانيك و نارسائي كبدي نبايدمصرف شود.
هشدارها: در موارد زير مصرف اين دارو بااحتياط صورت گيرد:
بيماري قلبي ـ عروقي، سابقه صرع،سالمندان، نارسايي كبدي، بيماري‌تيروئيد، فئوكروموسيتوم، سابقه مانيا،جنون، گلوكوم با زاويه بسته، سابقه‌احتباس ادراري، الكتروشوك درماني‌همزمان و پورفيري.
تداخل‌هاي دارويي: مصرف همزمان باداروهاي ضدآريتمي خطر آريتمي بطني راافزايش مي‌دهد. مصرف همزمان اين داروبا مهار كننده‌هاي آنزيم MAO باعث‌تحريك CNS و بالا رفتن فشار خون‌مي‌گردد. اين دارو از طريق كاهش آستانه‌تشنج با اثر داروهاي ضد صرع، مقابله‌مي‌كند. بعضي از داروهاي ضد صرع باكاهش غلظت پلاسمايي اين دارو، اثر ضدافسردگي آن را كاهش مي‌دهند. اين دارواثر پايين آورنده فشار خون كلونيدين وگوانتيدين را كاهش مي‌دهد و در صورت‌قطع ناگهاني اين دو دارو خطر افزايش‌فشار خون زياد مي‌شود. مصرف همزمان‌اين دارو با فنوتيازين‌ها موجب افزايش‌عوارض جانبي آنتي‌موسكاريني مي‌شود.مصرف همزمان اين داروها با نورآدرنالين‌باعث افزايش فشار خون و با آدرنالين‌باعث پرفشاري خون و آريتمي مي‌گردداما تجويز همزمان با بيحس كننده‌هاي‌موضعي حاوي آدرنالين به نظر مي‌رسدكه بي‌خطر باشد. سايمتيدين با مهارمتابوليسم اين دارو، غلظت پلاسمايي آن راافزايش مي‌دهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ از قطع ناگهاني‌مصرف دارو پرهيز شود. در صورت نياز،كاهش مقدار مصرف بصورت تدريجي ودر طول يك دوره حداقل 4 هفته‌اي بايدانجام شود.
2 ـ در هفته‌هاي اول درمان به دليل افزايش‌تمايل به خودكشي بايد بيمار تحت نظرباشد.
3 ـ بيش از يك داروي ضد افسردگي دريك زمان نبايد تجويز شود.
4 ـ براي شروع اثرات درماني اين داروحداقل 2 هفته وقت لازم است.
5 ـ درمان سالمندان بايد با حداقل مقدارشروع شود زيرا به عوارض جانبي اين‌دارو حساس‌ترند.
6 ـ به علت نيمه عمر طولاني دارو، تجويزيكباره مقادير آن در موقع خواب، كفايت‌مي‌كند.
7 ـ به بيمار يادآوري شود كه در صورت‌بروز علائم آنتي‌موسكاريني به درمان‌ادامه دهد چون به اين اثرات تا حدي تحمل‌حاصل مي‌شود.
8 ـ در صورت مصرف مهاركننده‌هاي‌آنزيم MAO توسط بيمار، بايد دو هفته بعداز قطع آن، مصرف اين دارو را آغاز كند.
9 ـ در صورت ضرورت مصرف داروي‌مهار كننده MAO بايد حداقل يك هفته ميان‌قطع اين دارو و شروع داروي جديد فاصله‌ايجاد شود.
10 ـ اين دارو با ايجاد خواب‌آلودگي، ممكن‌است بر اعمالي كه نياز به مهارت دارند مثل‌رانندگي، تأثير بگذارد.
11 ـ مصرف اين دارو در كودكان توصيه‌نمي‌شود.
مقدار مصرف: در درمان افسردگي ابتدا10 mg/day مصرف مي‌شود و سپس‌براساس نياز تا مقدار 30-150 ميلي‌گرم‌بصورت تدريجي افزايش مي‌يابد و به‌صورت منقسم يا يكجا در موقع خواب‌مصرف ميگردد. حداكثر مقدار مصرف
250 mg/day است. مقدار معمول نگهدارنده50-100 mg/day است. در سالمندان درابتدا mg/day 10 و بعد تا mg/day 30-50تجويز مي‌شود.
در حالات ترس و وسواس با مقدار mg/day25 درمان آغاز مي‌شود (سالمندان mg/day10)، بعد در طول دو هفته با افزايش‌تدريجي آنرا به 100-150 mg/day افزايش‌مي‌دهند. و درمان كمكي ضعف عمومي‌عضلاني همراه با ناركولپسي، ابتداmg/day 10 مصرف مي‌شود و سپس‌بتدريج تا نايل شدن به پاسخ رضايت‌بخش‌بطور تدريجي مقدار مصرف تا10-75mg/day افزايش مي‌يابد.
مكانيسم اثر: دزيپرامين از طريق مهاربرداشت مجدد نوراپي‌نفرين و سروتونين‌توسط غشاء پايانه سلول عصبي پيش‌سيناپسي، غلظت آنها را در سيستم عصبي‌مركزي افزايش مي‌دهد.
موارد منع مصرف: در موارد سكته قلبي‌اخير، (بخصوص ايست قلبي)، حالات‌مانيك و نارسائي كبدي نبايد مصرف‌شود.
هشدارها: در موارد زير مصرف اين داروبايد با احتياط صورت گيرد:
بيماري قلبي ـ عروقي، سابقه صرع،سالمندان، نارسايي كبدي (اگر شديد باشداز مصرف دارو بايد پرهيز شود)، بيماري‌تيروئيد، فئوكروموسيتوم، سابقه مانيا،جنون، گلوكوم با زاويه بسته، سابقه‌احتباس ادراري، الكتروشوك درماني‌همزمان و پورفيري.
عوارض جانبي: خشكي دهان، تاري‌ديد(اختلال در تطابق، افزايش فشار داخل‌چشم)، يبوست، تهوع، اشكال در ادراركردن، عوارض قلبي ـ عروقي، تداخل درفعاليت جنسي، تغييرات قند خون، افزايش‌اشتها و وزن از عوارض جانبي اين دارواست.
تداخل‌هاي دارويي: مصرف همزمان باداروهاي ضد آريتمي خطر آريتمي بطني راافزايش مي‌دهد. مصرف همزمان اين داروبا مهار كننده‌هاي آنزيم MAO باعث‌تحريك CNS و بالا رفتن فشار خون‌مي‌گردد. اين دارو از طريق كاهش آستانه‌تشنج با اثر داروهاي ضد صرع، مقابله‌مي‌كند. بعضي از داروهاي ضد صرع باكاهش غلظت پلاسمايي اين دارو، اثرضدافسردگي آن را كاهش مي‌دهند. اين‌دارو اثر پايين‌آورنده فشار خون كلونيدين‌و گوانتيدين را كاهش مي‌دهد و در صورت‌قطع ناگهاني اين دو دارو خطر افزايش‌فشار خون زياد مي‌شود. مصرف همزمان‌اين دارو با فنوتيازين‌ها موجب افزايش‌عوارض جانبي آنتي‌موسكاريني مي‌شود.مصرف همزمان اين دارو با نور آدرنالين‌باعث افزايش فشار خون و با آدرنالين‌باعث پرفشاري خون و آريتمي مي‌گردداما مصرف همزمان با بيحس كننده‌هاي‌موضعي حاوي آدرنالين بنظر مي‌رسد كه‌بي‌خطر باشد. سايمتيدين با مهارمتابوليسم اين دارو، غلظت پلاسمايي آن راافزايش مي‌دهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ از قطع ناگهاني‌مصرف دارو پرهيز شود. در صورت نياز،كاهش مقدار مصرف بايد تدريجي و درطول يك دوره حداقل 4 هفته‌اي انجام شود.
2 ـ در هفته‌هاي اول درمان به دليل افزايش‌تمايل به خودكشي بيمار بايد تحت نظرباشد.
3 ـ بيش از يك داروي ضدافسردگي در يك‌زمان نبايد تجويز شود.
4 ـ براي شروع اثرات درماني اين داروحداقل 2 هفته وقت لازم است.
5 ـ به علت نيمه عمر طولاني دارو، تجويزيكباره آن در موقع خواب، كفايت مي‌كند.
6 ـ به بيمار يادآوري شود كه در صورت‌بروز علائم آنتي‌موسكاريني به درمان‌ادامه دهد چون به اين اثرات تا حدي تحمل‌حاصل مي‌شود.
7 ـ در صورت مصرف مهار كننده‌هاي‌آنزيم MAO توسط بيمار، بايد دو هفته
بعد از قطع آنها، مصرف اين دارو را آغازكند.
8 ـ در صورت ضرورت مصرف داروي‌مهار كننده MAO بايد حداقل يك هفته ميان‌قطع اين دارو و شروع داروي جديد فاصله‌ايجاد شود.
مقدار مصرف: 75 ميلي‌گرم در مقاديرمنقسم يا يكجا هنگام خواب مصرف‌مي‌شود. در صورت لزوم مقدار مصرف‌آن تا حداكثر 200 ميلي‌گرم افزايش‌مي‌يابد. در افسردگي مقاوم تا حداكثر 300ميلي‌گرم در 24 ساعت مصرف مي‌شود(در صورت امكان غلظت پلاسمائي‌اندازه‌گيري شود). مقدار مصرف‌نگهدارنده 75-100 ميلي‌گرم در روزخواهد بود. در سالمندان ابتدا روزانه 25ميلي‌گرم مصرف مي‌شود و سپس تا حدنيمي از حداكثر مقدار مصرف بالغين، آنراتدريج افزايش مي‌دهند.
مكانيسم اثر: اين دارو با مهار اختصاصي‌برداشت مجدد سروتونين توسط غشاي‌سلول عصبي پيش سيناپسي كه منجر به‌افزايش غلظت سيناپسي آن در سيستم‌عصبي مركزي ميگردد، اثر خود را اعمال‌مي‌كند.
فارماكوكينتيك: از راه خوراكي بخوبي‌جذب مي‌شود. در كبد متابوليزه و به‌متابوليت فعال تبديل ميگردد كه به‌آهستگي دفع مي‌شود. البته دفع كامل آن‌چند هفته طول مي‌كشد.
عوارض جانبي: عوارض گوارشي شامل‌تهوع، استفراغ، سوء هاضمه، درد شكم،اسهال و يبوست شايع هستند. بي‌اشتهايي‌همراه با كاهش وزن و تغيير احتمالي درقند خون، واكنش‌هاي افزايش حساسيت،خشكي دهان، اضطراب، سردرد،بيخوابي، تپش قلب، لرزش دست و پا،توهم، گيجي، كمي فشارخون، هيپومانيا يامانيا، خواب آلودگي، تشنج، تب، اختلالات‌خوني، اختلال عملكرد جنسي، تعريق،اختلالات حركتي و كاهش سديم خون ازسايرعوارض جانبي دارو هستند.
تداخل‌هاي دارويي: اين دارو اثر وارفارين‌را افزايش مي‌دهد. در مصرف همزمان بامهار كننده‌هاي مونوآمين اكسيداز، اثرات‌مركزي اين داروها افزايش مي‌يابد و خطرسميت وجود خواهد داشت. غلظت‌پلاسمايي بعضي از داروهاي ضدافسردگي سه حلقه‌اي توسط اين داروافزايش مي‌يابد. اين دارو با افزايش آستانه‌تشنج و نيز با افزايش غلظت پلاسمايي‌كاربامازپين و فني توئين اثر داروهاي ضدصرع را تغيير مي‌دهد. اين دارو غلظت‌پلاسمايي هالوپريدول را افزايش مي‌دهد.مصرف همزمان اين دارو با داروهاي‌دوپامينرژيك موجب تحريك CNS وزيادي فشارخون ميگردد. مصرف‌همزمان اين دارو با ليتيوم خطر سميتCNS را افزايش مي‌دهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ در صورت بروزبثورات جلدي مصرف دارو بايد متوقف‌شود.
2 ـ اگر تشنجات صرعي با مصرف اين‌دارو بدتر شدند، مصرف دارو بايد قطع‌شود.
3 ـ از قطع ناگهاني مصرف اين دارو بايداجتناب شود.
4 ـ مصرف اين دارو حداقل 2 هفته پس ازقطع مصرف داروهاي مهار كننده آنزيم‌مونوآمين اكسيداز بايد صورت پذيرد.
5 ـ مصرف داروهاي مهاركننده آنزيم‌مونوآمين اكسيداز بايد حداقل پنج هفته‌پس از قطع مصرف اين دارو، شروع شود.
6 ـ اين دارو داراي نيمه عمر طولاني‌مي‌باشد و در تنظيم مقدار مصرف يا درحالات مصرف بيش از حد، اين مسئله رابايد مد نظر داشت.
7 ـ مصرف اين دارو در كودكان توصيه‌نمي‌شود.
مقدار مصرف: در درمان افسردگي، روزانه20 ميلي‌گرم و در حالات وسواس، ابتداmg/day 20 مصرف مي‌شود و اگر بعد ازچند هفته بهبودي حاصل نشد، مي‌توان‌مقدار مصرف دارو را افزايش داد، اما خطربروز عوارض جانبي نيز زياد مي‌شود،حداكثر مقدار مصرف mg/day 60 است. درBulimia nervosa مقدار mg/day 60 تجويزمي‌شود.
IMIPRAMINE HCI
موارد مصرف: ايميپرامين براي رفع بيماري‌افسردگي و نيز شب‌ادراري در كودكان‌تجويز مي‌شود.
مكانيسم اثر: از طريق مهار برداشت مجددنوراپي‌نفرين و سروتونين توسط پايانه‌سلول عصبي پيش‌سيناپسي، غلظت‌سيناپسي آنها را در سيستم عصبي‌مركزي افزايش مي‌دهد.
فارماكوكينتيك: اين دارو پس از تجويزخوراكي به سرعت و بطور كامل جذب‌مي‌شود. داراي متابوليسم گذر اول كبدي‌بوده و متابوليت فعال آن دزيپرامين‌مي‌باشد. راه دفع دارو كليوي است.
موارد منع مصرف: در موارد سكته قلبي‌اخير، آريتمي (بخصوص ايست قلبي)،حالات مانيك و نارسائي كبدي نبايدمصرف شود.
تداخل‌هاي دارويي: مصرف همزمان باداروهاي ضد آريتمي خطر آريتمي بطني راافزايش مي‌دهد. مصرف همزمان اين دارو بامهار كننده‌هاي آنزيم MAOباعث تحريكCNS و بالا رفتن فشار خون ميگردد. اين‌دارو از طريق كاهش آستانه تشنج با اثرداروهاي ضد صرع، مقابله مي‌كند. بعضي ازداروهاي ضد صرع با كاهش غلظت‌پلاسمايي اين دارو، اثر ضد افسردگي آن راكاهش مي‌دهند. اين دارو اثر پايين آورنده‌فشار خون كلونيدين و گوانتيدين را كاهش‌مي‌دهد و در صورت قطع ناگهاني اين دودارو خطر افزايش فشار خون زياد مي‌شود.مصرف همزمان اين دارو با فنوتيازين‌هاموجب افزايش عوارض جانبي‌آنتي‌موسكاريني مي‌شود. مصرف همزمان‌اين دارو با نورآدرنالين باعث افزايش فشارخون و با آدرنالين باعث زيادي فشارخون وآريتمي ميگردد اما تجويز همزمان بابي‌حس كننده‌هاي موضعي حاوي آدرنالين‌بنظر مي‌رسد كه بي‌خطر باشند. سايمتيدين‌با مهار متابوليسم اين دارو، غلظت‌پلاسمايي آن را افزايش مي‌دهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ از قطع ناگهاني‌مصرف دارو پرهيز شود. در صورت نياز،كاهش مقدار مصرف بتدريج در طول يك‌دوره حداقل 4 هفته‌اي بايد انجام شود.
2 ـ در هفته‌هاي اول درمان به دليل افزايش‌تمايل به خودكشي بايد بيمار را تحت‌نظرقرار داد.
3 ـ بيش از يك داروي ضدافسردگي دريك‌زمان نبايد تجويز شود.
4 ـ براي شروع اثرات درماني اين داروحداقل 2 هفته وقت لازم است.
5 ـ درمان سالمندان بايد با حداقل مقدارشروع شود زيرا به عوارض جانبي اين‌دارو حساس ترند.
6 ـ به علت نيمه عمر طولاني دارو، تجويزيكباره مقادير آن در موقع خواب، كفايت‌مي‌كند.
7 ـ به بيمار يادآوري شود كه در صورت‌بروز علائم آنتي‌موسكاريني به درمان‌ادامه دهد چون به اين اثرات تا حدي تحمل‌حاصل مي‌شود.
8 ـ در صورت وجود سابقه مصرف مهاركننده‌هاي آنزيم MAO توسط بيمار، بايددو هفته بعد از قطع آن، مصرف اين دارو راآغاز نمود.
9 ـ در صورت ضرورت مصرف داروهاي‌مهار كننده MAO بايد حداقل يك هفته ميان‌قطع اين دارو و شروع مصرف داروي‌جديد فاصله ايجاد شود.
10 ـ اين دارو با ايجاد خواب‌آلودگي، ممكن‌است بر اعمالي كه نياز به مهارت دارند،مثل رانندگي، تأثير بگذارد.
مقدار مصرف: در افسردگي ابتدا تا حداكثرmg/day 75 در مقادير منقسم مصرف‌مي‌شود و سپس بتدريج تا ميزان150-200 ميلي‌گرم افزايش مي‌يابد (تا300 ميلي‌گرم در بيماران بستري). ممكن‌است تا حداكثر 150 ميلي‌گرم بصورت يكجا در موقع خواب تجويز شود. مقدارداروي نگهدارنده mg/day 50-100 است.در سالمندان ابتدا mg/day 10 تجويزمي‌شود كه بتدريج به 30-50 ميلي‌گرم‌افزايش مي‌يابد. براي درمان شب‌ادراري،در كودكان 7 ساله، 25 ميلي‌گرم، 8-11ساله 25-50 ميلي‌گرم، بيش از 11 سال5-75 ميلي‌گرم در موقع خواب تجويزمي‌شود. حداكثر دوره درمان، 3 ماه‌مي‌باشد.
مكانيسم اثر: اين دارو برداشت مجددسروتونين و نوراپي نفرين به داخل پايانه‌عصبي را مهار مي‌كند و در نتيجه باعث‌افزايش تحريك گيرنده‌ها مي‌شود.
فارماكوكينتيك: ماپروتيلين از طريق‌خوراكي جذب متغيري دارد. در كبدمتابوليزه شده و داراي متابوليت فعال‌مي‌باشد. 88% دارو به پروتئينهاي پلاسمامتصل مي‌شود. نيمه عمر پلاسمايي آن52ـ21 ساعت مي‌باشد.
موارد منع مصرف: در صورت وجودسابقه بيماري صرع يا بيماري شديد كبدي‌نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ در موارد زير اين دارو بايد بااحتياط فراوان مصرف شود:
بيماري قلبي (بخصوص آريتمي)، سابقه‌صرع، سالمندان، نارسايي كبدي، بيماري‌تيروئيد، فئوكروموسيتوم، سابقه مانيا،سايكوز، گلوكوم با زاويه باريك، سابقه‌احتباس ادراري، درمان همزمان با شوك‌الكتريكي
2 ـ از قطع ناگهاني مصرف اين دارواجتناب شود.
3 ـ اين دارو با ايجاد خواب آلودگي دراعمالي كه نياز به دقت دارند، مثل رانندگي،اختلال ايجاد مي‌كند.
عوارض جانبي: خشكي دهان، خواب‌آلودگي، تاري ديد، اختلال در تطابق وافزايش فشار داخل چشم، يبوست، تهوع،اشكال در ادرار كردن، افت فشار خون‌وضعيتي، افزايش ضربان قلب، سنكوپ،آريتمي، تعريق، بثورات جلدي، لرزش‌دست، كهير، اختلالات رفتاري (بخصوص‌در كودكان)، هيپومانيا، توهم (بخصوص‌در سالمندان)، افزايش اشتها، تغيير وزن،تشنج، اختلالات حركتي و ديسكينزي، تب،آگرانولوسيتوز، لوكوپني، ائوزينوفيلي،ترومبوسيتوپني، كاهش سديم خون واختلال در عملكرد كبد از عوارض جانبي‌دارو هستند.
تداخل‌هاي دارويي: در صورت مصرف‌همزمان اين دارو با داروهاي ضد آريتمي‌خطر بروز آريتمي افزايش مي‌يابد.ريفامپين غلظت پلاسمايي اين دارو راكاهش داده و موجب كاهش اثرات آن‌مي‌شود. در صورت مصرف همزمان باداروهاي ضد افسردگي مهار كننده آنزيم‌مونوآمينواكسيداز، تحريك سيستم‌اعصاب مركزي و افزايش فشار خون رخ‌مي‌دهد. اين دارو اثر ضد تشنج داروهاي‌ضد صرع را كاهش مي‌دهد. در صورت‌مصرف همزمان با آنتي هيستامين‌ها،اثرات سداتيو و آنتي موسكاريني افزايش‌مي‌يابد. مصرف همزمان اين دارو باترفنادين موجب افزايش خطر بروزآريتمي بطني ميگردد. اين دارو اثرداروهاي كاهنده فشار خون را افزايش‌داده اما اثر كلونيدين و گوانيتيدين راكاهش مي‌دهد. مصرف همزمان اين دارو باداروهاي ضد جنون فنوتيازيني موجب‌افزايش غلظت پلاسمايي اين دارو وافزايش اثرات ضد موسكاريني ميگردد.اين دارو اثر شل كننده عضلاني باكلوفن راافزايش مي‌دهد. داروهاي ضد بارداري‌خوراكي اثر ضد افسردگي اين دارو راكاهش مي‌دهند. سايمتيدين غلظت‌پلاسمايي اين دارو را افزايش مي‌دهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ قطع مصرف اين داروبايد بتدريج انجام شود.
2 ـ مصرف اين دارو بايستي حداقل 2 هفته‌پس از قطع مصرف داروي ضد افسردگي‌مهار كننده آنزيم آمينواكسيداز شروع‌شود. با اين وجود، حداقل يك هفته پس ازقطع مصرف اين دارو، مي‌توان مصرف‌ساير داروهاي ضد افسردگي را آغازنمود.
مقدار مصرف: در ابتدا 75 ـ 25 ميلي‌گرم(سالخوردگان 30 ميلي‌گرم) در روز در 3مقدار منقسم يا به‌صورت مقدار واحدهنگام خواب مصرف مي‌شود كه درصورت نياز مي‌توان مقدار مصرف را تاحداكثر 150mg/day به‌صورت تدريجي‌افزايش داد. مصرف اين دارو در كودكان‌توصيه نمي‌شود.
مكانيسم اثر: از طريق مهار برداشت مجددنوراپي‌نفرين و سروتونين توسط پايانه‌سلول عصبي پيش‌سيناپسي، غلظت‌سيناپسي آنها را در سيستم عصبي‌مركزي افزايش مي‌دهد.
عوارض جانبي: خشكي دهان،خواب‌آلودگي، تاري ديد، يبوست، تهوع،اشكال در ادرار كردن، عوارض قلبي ـعروقي، تداخل در فعاليت جنسي، تغييرات‌قند خون، افزايش اشتها و وزن از عوارض‌جانبي دارو هستند.
تداخل‌هاي دارويي: مصرف همزمان باداروهاي ضد آريتمي خطر آريتمي بطني راافزايش مي‌دهد. مصرف همزمان اين داروبا مهار كننده‌هاي آنزيم MAO باعث‌تحريك CNS و بالا رفتن فشار خون‌مي‌گردد. اين دارو از طريق كاهش آستانه‌تشنج با اثر داروهاي ضد صرع، مقابله‌مي‌كند. بعضي از داروهاي ضد صرع باكاهش غلظت پلاسمايي نورتريپ‌تيلين، اثرضد افسردگي آن را كاهش مي‌دهند. اين‌دارو اثر پايين‌آورنده فشار خون كلونيدين‌و گوانتيدين را كاهش مي‌دهد و در صورت‌قطع ناگهاني اين دو دارو، خطر افزايش‌فشار خون زياد مي‌شود.
مصرف همزمان اين دارو با فنوتيازين‌هاموجب افزايش عوارض جانبي‌آنتي‌موسكاريني مي‌شود. مصرف‌همزمان اين داروها با نورآدرنالين باعث‌افزايش فشار خون و آريتمي ميگردد امامصرف همزمان با بيحس كننده‌هاي‌موضعي حاوي آدرنالين بنظر مي‌رسد كه‌بي‌خطر باشد. سايمتيدين با مهارمتابوليسم اين دارو، غلظت پلاسمايي آن راافزايش مي‌دهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ از قطع ناگهاني‌مصرف دارو پرهيز شود. در صورت نياز،كاهش مقدار مصرف بتدريج و در طول يك‌دوره حداقل 4 هفته‌اي بايد صورت گيرد.
2 ـ در هفته‌هاي اول درمان به دليل افزايش‌تمايل به خودكشي بايد بيمار تحت‌نظرباشد.
3 ـ بيش از يك داروي ضد افسردگي دريك زمان نبايد تجويز شود.
4 ـ براي شروع اثرات درماني اين داروحداقل 2 هفته وقت لازم است.
5 ـ درمان سالمندان بايد با حداقل مقدارمصرف شروع شود زيرا به عوارض‌جانبي اين دارو حساس‌ترند.
6 ـ به علت نيمه عمر طولاني دارو، تجويزيكباره مقادير آن در موقع خواب، كفايت‌مي‌كند.
7 ـ به بيمار يادآوري شود كه در صورت‌بروز علائم آنتي‌موسكاريني به درمان‌ادامه دهد چون به اين اثرات تا حدي تحمل‌حاصل مي‌شود.
8 ـ در صورت وجود سابقه مصرف مهاركننده‌هاي آنزيم MAO توسط بيمار، بايددو هفته بعد از قطع آن، مصرف اين دارو راآغاز نمود.
9 ـ در صورت ضرورت مصرف داروهاي‌مهار كننده MAO بايد حداقل يك هفته ميان‌قطع اين دارو و شروع مصرف داروي‌جديد فاصله ايجاد شود.
10 ـ اين دارو باايجاد خواب‌آلودگي، ممكن‌است بر اعمالي كه نياز به مهارت دارند مثل‌رانندگي، تأثير بگذارد.
مقدار مصرف: در افسردگي، درمان بامقادير كم‌آغاز و در صورت لزوم تاmg/day 75-100 در مقادير منقسم يا يكجاافزايش مي‌يابد. (حداكثر مقدار مصرفmg/day 150 در بيماران بستري مي‌باشد).در مقادير بيش از mg/day 100 اندازه‌گيري‌غلظت پلاسمايي بايد انجام شود. در بالغين‌و سالمندان 30-50mg/day به صورت‌منقسم مصرف مي‌شود.
در شب ادراري، كودكان 7 ساله، 10ميلي‌گرم، 8-11 ساله 10-20 ميلي‌گرم،بيش از 11 سال 25-35 ميلي‌گرم در شب‌مصرف مي‌شود. حداكثر طول مدت‌مصرف 3 ماه مي‌باشد.
فارماكوكينتيك: اين دارو از دستگاه گوارش‌بخوبي جذب مي‌شود و در كبد متابوليزه‌مي‌شود.
موارد منع مصرف: در موارد نارسايي كبدي‌يا غيرطبيعي بودن تست‌هاي عملكرد كبد،بيماري عروق مغزي، فئوكروموسيتوما،فازمانيك بيماران رواني دو قطبي و پركاري‌تيروئيد مصرف اين دارو منع شده است.
هشدارها: 1 ـ اين دارو در موارد زير بااحتياط مصرف شود:
ديابت، بيماري قلبي ـ عروقي، صرع،اختلالات خوني، درمان همزمان باالكتروشوك، سالمندان، زيادي فشار خون،بيماران تحريك‌پذير، پورفيري و جراحي.
2 ـ در طول درمان با اين دارو فشارخون‌بيمار بايد كنترل شود. در صورت بروزطپش قلب يا سر درد مداوم، مصرف اين‌دارو بايد قطع شود.
تداخل‌هاي دارويي: اين دارو با مهار آنزيم‌مونوآمينواكسيداز، متابوليسم بعضي ازداروهاي آميني مثل داروهاي مقلدسمپاتيك با اثر غير مستقيم را كه دربسياري از فرآورده‌هاي ضد سرفه و ضداحتقان وجود دارند، مهار نموده و اثرمنقبض كننده عروقي آنها را ممكن است‌تشديد كند. همچنين اثر منقبض كننده‌عروقي تيرامين (موجود در بعضي غذاهامثل پنير كهنه، و محصولات تخميري)ممكن است بصورت خطرناكي تشديدشود. نتيجه اين تداخلات افزايش ناگهاني وخطرناك فشار خون است. خطر اين تداخل‌تا 2 هفته پس از قطع مصرف داروي MAOIنيز وجود دارد.
مصرف همزمان اين دارو با داروهاي‌ضد درد ازجمله پتيدين و احتمالا ساير ضددردهاي اپيوئيدي موجب تحريك يا مهارCNS مي‌شود. مصرف همزمان اين دارو باداروهاي ضدافسردگي سه حلقه‌اي منجربه تحريك CNS و زيادي فشار خون‌مي‌گردد. مصرف همزمان دارو باداروهاي ضدافسردگي دسته SSRIs ممكن‌است باعث افزايش اثرات مضعف CNS وسميت گردد. در صورت مصرف همزمان‌مت‌فورمين، و سولفونيل اوره‌ها اثر كاهنده‌قند خون آنها، افزايش مي‌يابد. اين دارو باكاهش دادن آستانه تشنج، با اثرات ضدتشنجي داروهاي ضد صرع ضديت‌مي‌كند. مصرف همزمان با داروهاي ضدجنون منجر به تحريك CNSوهيپرتانسيون ميگردد. مصرف همزمان‌اين دارو با داروهاي مقلد سمپاتيك موجب‌بحران زيادي فشار خون ميگردد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ براي بروز اثرات‌درماني اين دارو حداقل 3 هفته وقت لازم‌است.
2 ـ قطع مصرف اين دارو بايد تدريج انجام‌شود.
3 ـ از مصرف همزمان اين دارو با سايرداروهاي ضد افسردگي بايد پرهيز شود.
4 ـ ساير داروهاي ضدافسردگي بايدحداقل 2 هفته پس از قطع مصرف اين داروتجويز شوند.
5 ـ مصرف اين دارو بايد حداقل يك هفته‌پس از قطع مصرف ساير داروهاي‌ضدافسردگي و در مورد فلوكستين حداقل‌پنج هفته بعد، شروع شود.
6 ـ از مصرف كاربامازپين ولوودوپا،حداقل تا 2 هفته پس از قطع مصرف اين‌دارو، پرهيز شود.
7 ـ در صورت بروز طپش قلب يا سردردمداوم با اين دارو، مصرف دارو بايد قطع‌شود.
مقدار مصرف: ابتدا 10 ميلي‌گرم دوبار درروز كه حداكثر تا ساعت 3 بعدازظهرمصرف مي‌شود، تجويز ميگردد. درصورت لزوم پس از يك هفته، مقدار داروي‌روزانه را تا 20 ميلي‌گرم مي‌توان افزايش‌داد. مقادير بيش از 30 ميلي‌گرم را تحت‌مراقبت دقيق بايد تجويز نمود. مقدارداروي نگهدارنده mg/day 10 است.
مكانيسم اثر: اين دارو برداشت مجددسروتونين به داخل پايانه عصبي را مهارمي‌كند و در نتيجه سروتونين مدت زمان‌بيشتري گيرنده‌هاي خود را تحريك‌مي‌كند.
فارماكوكينتيك: اين دارو از طريق خوراكي‌جذب متغير دارد. نيمه عمر پلاسمايي آن4-9 ساعت است. در كبد متابوليزه شده وداراي متابوليت فعال مي‌باشد. 95 درصدبه پروتئينهاي پلاسما متصل مي‌شود.
موارد منع مصرف: در صورت وجود سكته‌اخير قلبي، آريتمي، بيماري شديد كبدي،فاز مانيك افسردگي دو قطبي نبايد مصرف‌شود.
هشدارها: 1 ـ در موارد زير اين دارو بااحتياط مصرف شود:
بيماري قلبي، سابقه صرع، سالمندان،نارسايي كبدي، بيماري تيروئيد،فئوكروموسيتوم، سابقه مانيا، سايكوز،گلوكوم با زاويه باريك، سابقه احتباس‌ادراري، درمان همزمان با شوك الكتريكي،پورفيري.
2 ـ از قطع ناگهاني مصرف اين دارو بايداجتناب شود.
3 ـ اين دارو با ايجاد خواب‌آلودگي دراعمالي كه نياز به دقت دارند مثل رانندگي،اختلال ايجاد مي‌كند.
4 ـ اگر با مصرف اين دارو نعوظ مداوم‌بروز كرد، مصرف دارو بايستي بلافاصله‌متوقف گردد.
عوارض جانبي: خشكي‌دهان،خواب‌آلودگي،تاري ديد، اختلال در تطابق و افزايش فشارداخل چشم، يبوست، تهوع، اشكال در ادراركردن، تعريق، نعوظ مداوم، بثورات جلدي،لرزش دست، كهير، اختلالات رفتاري(بخصوص در كودكان)، هيپومانيا، توهم(بخصوص در سالمندان)، افزايش اشتها،تغيير وزن، تشنج، اختلالات حركتي وديسكنزي، تب، آگرانولوسيتوز، لوكوپني،ائوزينوفيلي، ترومبوسيتوپني،هيپوناترمي و اختلال در عملكرد كبد ازعوارض جانبي دارو هستند.
تداخل‌هاي دارويي: اين دارو با اثر ضدتشنجي داروهاي ضد صرع مقابله مي‌كندولي اثر سداتيو داروهاي ضد اضطراب وخواب‌آور را افزايش مي‌دهد. مصرف‌همزمان اين دارو با داروهاي ضدافسردگي مهار كننده آنزيم‌مونوآمينواكسيداز موجب تحريك سيستم‌اعصاب مركزي و افزايش فشار خون‌مي‌گردد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ قطع مصرف اين داروبايد بتدريج انجام شود.
2 ـ مصرف اين دارو بايد حداقل 2 هفته پس‌از قطع مصرف داروهاي ضد افسردگي‌مهار كننده آنزيم مونوآمينواكسيدازشروع شود. با اين وجود حداقل يك هفته‌پس از قطع مصرف اين دارو، مي‌توان‌مصرف ساير داروهاي ضد افسردگي راآغاز نمود.
مقدار مصرف: در ابتدا 150 ميلي‌گرم(سالخوردگان 100 ميلي‌گرم) در روز درمقادير منقسم بعد از غذا يا بصورت يكجاهنگام خواب مصرف مي‌شود كه درصورت نياز تا mg/day 300 قابل افزايش‌است. در بيماران بستري حداكثر
600 mg/day در مقادير منقسم مصرف‌مي‌شود.
ASA (Acetylsalicylic Acid)
موارد مصرف: ASA در تسكين و درمان‌دردهاي ملايم تا متوسط، نظير كمر درد،دردهاي گذراي عضلات اسكلتي، دردهاي‌قاعدگي و نيز تب مصرف مي‌شود.همچنين اثر ضد التهابي آن در بعضي‌موارد و اثر ضد پلاكتي آن نيز درپيشگيري از تجمع پلاكت‌ها و ترومبوزمفيد مي‌باشد.
مكانيسم اثر: اين دارو آنزيم‌سيكلواكسيژناز را مهار مي‌كند، پلاكت‌هابخصوص به اين اثر خيلي حساسند.همچنين اثرات ضدالتهابي آن از طريق‌مهار توليد آنتي‌بادي، مهار آزاد شدن‌هيستامين بوسيله آنتي‌ژن و تثبيت‌نفوذپذيري مويرگها طي واكنش‌هاي‌ايمونولوژيكي اعمال ميگردد.
فارماكوكينتيك: ASA از راه خوراكي سريعجذب شده و ميزان جذب به زمان تخليه‌معده، pHمعده و فرمولاسيون داروبستگي دارد. جذب ركتال آهسته، ناكامل وغيرقابل اطمينان است. در بسياري ازبافت‌ها خصوص در كبد متابوليزه و از راه‌ادرار دفع مي‌شود.
موارد منع مصرف: در كودكان زير 12 سال(احتمال بروز سندرم ري)، وجود زخم‌دستگاه گوارشي، هموفيلي، وجود يا سابقه‌حساسيت به ساير داروهاي ضدالتهاب‌غيراستروئيدي (NSAIDs) نبايد مصرف‌شود.
هشدارها: 1 ـ در بيماريهايي مانند آسم،آلرژي، آسيبهاي كليوي يا كبدي، كاهش‌آب بدن، و كمبود G6PD با احتياط مصرف‌شود.
2 ـ ASA درمان مناسبي براي كودكان مبتلابه بيماريهاي خفيف نبوده و در بچه‌هاي‌زير 12 سال فرآورده‌هاي حاوي آن، مگردر موارد خاص نظير آرتريت جوانان نبايدمصرف شود.
عوارض جانبي: تحريك ملايم دستگاه‌گوارش، گاهي همراه با خونريزي بدون‌علامت و افزايش زمان خونريزي، شايع‌است. در بيماران حساس، اسپاسم‌برونش‌ها و واكنش‌هاي پوستي ممكن‌است بروز نمايد. نارسائي كليوي، كبدي وعوارض عصبي نظير اغتشاش، سرگيجه،وزوز گوش، تشنج و افسردگي و نيزاختلالات اسيد ـ باز و اثرات تب‌زا ازعوارض وابسته به مقدار مصرف اين دارومي‌باشند.
تداخل‌هاي دارويي: اگر همراه با داروهاي‌ضد انعقاد مصرف شود، خطر افزايش‌خونريزي وجود خواهد داشت. مصرفASA همراه با فني‌توئين و والپروات سبب‌افزايش اثر آنها ميگردد. دفع داروهاي‌اسيدي نظير متوتركسات همزمان بامصرف ASA كاهش يافته و سميت آن‌افزايش مي‌يابد. ASA اثر اسپيرونولاكتون‌را مهار نموده و نيز دفع استازولاميد راكاهش مي‌دهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ در كودكان داراي‌علائم آنفلونزا يا آبله‌مرغان و زونا بدون‌مشورت با پزشك مصرف نشود.
2 ـ فرآورده‌هاي خوراكي بدون پوشش‌روده‌اي با يا بعد از غذا مصرف شود.
3 ـ دارو را با يك ليوان آب مصرف نموده‌و 15-30 دقيقه از خوابيدن پرهيز شود.
4 ـ در صورت احساس سوزش موضعي،به دنبال مصرف شياف، به پزشك مراجعه‌شود.
مقدار مصرف: بعنوان ضد درد و ضد تب300-900 ميلي‌گرم هر 4 تا 6 ساعت و درصورت لزوم، حداكثر تا g/day 4 مصرف‌مي‌شود. به عنوان ضد التهاب g/day 4-6 وبعنوان ضد پلاكت mg/day 100-150مصرف مي‌شود.
BUPIVACAINE
موارد مصرف: بوپي‌واكائين بطور كلي‌براي ايجاد بيحسي موضعي و يا منطقه‌اي،يااپي‌دورال در ناحيه كمر و يا خاجي وانسداد در ناحيه زير عنكبوتيه و از طريق‌ان*****اسيون يا انسداد عصبي دردندانپزشكي بكار مي‌رود.
مكانيسم اثر: بيحس‌كننده‌هاي موضعي باتثبيت برگشت‌پذير غشاي سلولهاي‌عصبي و در نتيجه كاهش نفوذپذيري اين‌غشاء به يون سديم، شروع و هدايت‌رفلكسهاي عصبي را متوقف مي‌كنند. اين‌عمل دپولاريزاسيون غشاي سلول عصبي‌را مهار كرده و در نتيجه از انتشار پتانسيل‌عمل و هدايت بعدي تكانه‌هاي عصبي‌جلوگيري بعمل مي‌آورد.
فارماكوكينتيك: جذب سيستميك اين داروكامل است. به پروتئينهاي پلاسما به
مقدار زياد متصل مي‌شود. طول اثر
آن 3-10 ساعت است. متابوليسم آن
عمدت كبدي است و از راه كليه دفع‌مي‌گردد.
موارد منع مصرف: 1 ـ در صورت وجودبلوك كامل قلبي، خونريزي شديد، افت‌شديد فشار خون و شوك نبايد از اين داروبراي ايجاد انسداد در ناحيه زيرعنكبوتيه‌اي استفاده گردد.
2 ـ در صورت وجود عفونت در موضعي‌كه براي تزريق كمري در نظر گرفته شده،اين دارو براي ايجاد انسداد بكار نرود.
3 ـ هر گونه سپتي سمي مي‌تواند تحمل‌بيمار را نسبت به تزريق در ناحيه زيرعنكبوتيه كاهش دهد.
هشدارها: 1 ـ در كودكان و سالخوردگان،امكان بروز مسموميت سيستميك بااين‌دارو بيشتر است.
2 ـ در ناراحتيهاي قلبي ـ عروقي بويژه‌انسداد قلبي و يا شوك و يا عفونت در محل‌تزريق با احتياط مصرف گردد.
3 ـ در صورت وجود بيماريهاي CNS و يااختلالات انعقادي خون با احتياط مصرف‌گردد.
4 ـ فرآورده‌هاي حاوي مواد منقبض كننده‌عروق در بيماران مبتلا به بيماريهاي قلبي‌از جمله آريتمي و يا مبتلايان به پركاري‌تيروئيد با احتياط مصرف گردد.
عوارض جانبي: عوارض جانبي بطور كلي‌به مقدار مصرف، غلظت زياد پلاسمايي‌ناشي از ورود ناخواسته دارو به رگ،كاهش تحمل بيمار، ناسازگاري فردي ياحساسيت مفرط بستگي دارد ضمن ميزان‌عوارض ناخواسته بمحل تزريق نيزبستگي دارد. واكنش‌هاي سيستميك ممكن‌است به سرعت و يا با تأخير و تا 30 دقيقه‌پس از تجويز دارو بروز كند. عوارض باشيوع كم آن عبارتند از: كبودي رنگ‌پوست، اختلال بينايي و يا دوبيني، تشنج،سرگيجه، زنگ زدن گوش، لرزش يارعشه، عصبانيت و يا بيقراري غير عادي وتهوع و استفراغ.
تداخل‌هاي دارويي: داروهاي مضعف CNS،ازجمله داروهايي كه معمولا قبل ازبيهوشي و يا به عنوان كمك همراه باداروهاي بيحس كننده موضعي مصرف‌مي‌شوند و نيز سولفات منيزيم تزريقي دراگر همزمان با داروهاي بيحس كننده‌موضعي مصرف گردند، ممكن است‌موجب تشديد تضعيف CNS شوند.داروهاي مسدودكننده گيرنده بتاآدرنرژيك از طريق كاهش جريان خون‌كبدي، سرعت متابوليسم دارو را كاهش‌داده و خطر مسموميت با آنرا بالا مي‌برند.سايمتيدين متابوليسم اين دارو را به تأخيرمي‌اندازد و در نتيجه احتمال خطرمسموميت افزايش مي‌يابد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ در صورت حساسيت‌به ساير بيحس‌كننده‌ها اين دارو با احتياطو زير نظر پزشك مصرف شود.
2 ـ ميزان داروي تجويز شده بدقت رعايت‌گردد.
3 ـ بدليل طولاني بودن زمان بيحسي بايددقت گردد كه اعضاي بيحس شده مجروح‌نگردند.
4 ـ ممكن است با مصرف اين دارو با غلظت0/25 درصد اعصاب بين دنده‌اي انسدادكامل پيدا كنند.
5 ـ شدت انسداد حركتي، با غلظت 0/5درصد اين دارو براي بار اول ممكن است‌بيشتر از دفعات بعد باشد.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: در بيحسي دم‌اسبي، براي‌انسداد حركتي متوسط، مقدار 37/5-75ميلي‌گرم (15-30 ميلي‌ليتر) از محلول0/25 درصد مصرف مي‌شود كه درصورت نياز هر سه ساعت يك بار مي‌توان‌آنرا تكرار كرد و براي انسداد حركتي‌متوسط تا كامل، مقدار 75-150 ميلي‌گرم(15-30 ميلي‌ليتر) از محلول 0/5 درصد كه‌در صورت نياز هر سه ساعت قابل تكراراست، مصرف مي‌شود. در بيحسي خارج‌سخت شامه‌اي، براي انسداد حركتي جزئي‌تا متوسط مقدار 25-50 ميلي‌گرم (10-20ميلي‌ليتر) از محلول 0/25 درصد مصرف‌مي‌شود و براي انسداد حركتي متوسط تاكامل، مقدار 50-100 ميلي‌گرم (10-20ميلي‌ليتر) از محلول 0/5 درصد مصرف‌مي‌شود كه در صورت نياز، در هر دومورد مي‌توان مقدار مصرف را هر سه‌ساعت يكبار تكرار نمود. براي‌ان*****اسيون موضعي بصورت مقدارواحد تا 175 ميلي‌گرم (70 ميلي‌ليتر) ازمحلول 0/25 درصد مصرف مي‌شود.براي انسداد اعصاب محيطي، جهت انسدادحركتي متوسط تا كامل مقدار 12/5-175ميلي‌گرم (5-37/5 ميلي‌ليتر) از محلول
0/5 درصد مصرف مي‌شود. و در صورت‌نياز مي‌توان هر سه ساعت آنرا تكرار نمود.در موارد ديگر نيز به تناسب دارو موردتجويز قرار مي‌گيرد حداكثر مقدار مصرف‌در بزرگسالان تا 175 ميلي‌گرم بصورت‌مقدار واحد يا mg/day 400 مي‌باشد.
كودكان: مقدار مصرف اين دارو دركودكان تعيين نشده است.
BUPRENORPHINE
موارد مصرف: اين دارو بعنوان ضد دردبراي تسكين دردهاي متوسط تا شديد ونيز قبل از عمل جراحي تجويز مي‌شود.
مكانيسم اثر: اين دارو با تأثير برگيرنده‌هاي اپيوئيدي در CNS، روندهاي‌مؤثر بر ادراك درد و پاسخ به درد را تغييرمي‌دهد. ممكن است تا اندازه‌اي سبب‌تغييراتي در آزاد شدن واسطه‌هاي عصبي‌مختلف از اعصاب‌آوراني شود كه به‌محرك‌هاي دردزا حساس هستند.
موارد منع مصرف: در صورت افزايش‌فشار داخل جمجمه يا در ضربه مغزي‌نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ در موارد كاهش فشار خون،كم‌كاري تيروئيد، آسم و كاهش ذخيره‌تنفسي با احتياط مصرف شود.
2 ـ برخلاف بيشتر داروهاي اپيوئيدي فقطبخشي از اثرات اين دارو توسط نالوكسون‌خنثي مي‌شود.
3 ـ از مصرف اين دارو در موقع حمله‌آسمي اجتناب شود.
4 ـ مصرف اين دارو در معتادان به موادشبه مرفين مي‌تواند موجب بروز علائم‌سندرم قطع داروي مخدر گردد.
عوارض جانبي: تهوع و استفراغ (بخصوص‌در شروع مصرف دارو)، يبوست وخواب‌آلودگي از عوارض جانبي داروهستند. مقادير زياد اين دارو موجب تضعيف‌تنفسي و افت فشار خون، اشكال در ادراركردن، اسپاسم مجاري ادراري و صفراوي،خشكي دهان، تعريق، سردرد، برافروختگي‌صورت، سرگيجه، كاهش ضربان قلب،طپش قلب، افت فشار خون وضعيتي، كاهش‌دماي بدن، هذيان، تنگي مردمك چشم،خماري، تغيير خلق و خو، وابستگي، بثورات‌جلدي، كهير و خارش مي‌شود.
تداخل‌هاي دارويي: داروهاي ضد جنون‌اثرات تسكين دهنده و كاهش فشار خون‌اين دارو را افزايش مي‌دهند. داروهاي ضداضطراب اثر سداتيو اين دارو را افزايش‌مي‌دهند. اين دارو با اثرات گوارشي‌متوكلوپراميد و سيزاپرايد ضديت مي‌كند.
نكات قابل توصيه: در سالمندان و افرادناتوان مقدار مصرف اين دارو كاهش يابد.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: مقدار 0/3-0/6 ميلي‌گرم درهر 6-8 ساعت تزريق عضلاني يا تزريق‌آهسته داخل وريدي ميگردد.
كودكان: در كودكان بيش از 6 ماهه مقدار3-6 mcg/kg هر 6-8 ساعت (حداكثر تاmcg/kg 9) تزريق ميگردد.
CHLORDIAZEPOXIDE
موارد مصرف: اين دارو در درمان كوتاه‌مدت اضطراب و بصورت كمكي در درمان‌علائم حاد قطع مصرف الكل مصرف‌مي‌شود.
مكانيسم اثر: با اثر برگيرنده‌هاي‌اختصاصي در غشاي سلول عصبي اثرمهاري گاماآمينوبوتيريك اسيد (GABA)راكه در تمام نواحي CNS باعث مهارپيش‌سيناپسي و پس سيناپسي ميگردد،تسهيل كرده يا افزايش مي‌دهد.
فارماكوكينتيك: از راه خوراكي جذب‌مي‌شود. تمايل زيادي براي اتصال به‌پروتئين‌هاي پلاسمايي دارد. در كبدمتابوليزه شده و به متابوليت‌هاي فعال‌تبديل مي‌شود. نيمه عمر آن 5-30 ساعت ودفع آن از طريق كليه مي‌باشد.
موارد منع مصرف: در موارد تضعيف‌تنفسي، نارسايي حاد ريوي، حالات فوبيك‌سايكوز مزمن، افسردگي و اضطراب‌همراه آن نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ در بيماري تنفسي، ضعف‌عضلاني، بيماران با سابقه مصرف نابجاي‌دارو و الكل و يا افراد با اختلال شخصيتي‌با احتياط مصرف شود.
2 ـ در افراد مسن، نارسائي كبدي و كليوي‌مقدار مصرف دارو بايد كاهش پيدا كند.
3 ـ از مصرف طولاني مدت خودداري‌گردد.
4 ـ براي جلوگيري از بروز عوارض قطع،مصرف دارو را بايد بتدريج قطع كرد.
عوارض جانبي: خواب‌آلودگي روز بعد ازمصرف، گيجي و عدم تعادل (بخصوص درافراد مسن)، فراموشي، وابستگي،تحريك‌پذيري غير عادي و در برخي مواردسردرد، سرگيجه، افت فشار خون، افزايش‌ترشحات بزاق، كرامپ و درد در ناحيه شكم،بثورات جلدي، اختلال بينائي، تغيير در ميل‌جنسي، احتباس ادرار، اختلالات خوني ويرقان از عوارض جانبي دارو هستند.
تداخل‌هاي دارويي: مصرف همزمان باداروهاي مضعف CNS، ضد دردهاي‌مخدر، بيهوش كننده‌هاي عمومي،مهاركننده‌هاي مونوآمينواكسيداز (MAO)،ضد افسردگي‌هاي سه‌حلقه‌اي و داروهاي‌پايين آورنده فشار خون كه باعث تضعيفCNS مي‌شوند (مانند كلونيدين و متيل‌دوپا)و رزرپين ممكن است اثر مضعف CNS اين‌دارو را تشديد نمايد. آنتي‌اسيدها جذب‌كلرديازپوكسايد را به تأخير مي‌اندازند.كاربامازپين متابوليسم كلرديازپوكسايدرا افزايش و غلظت سرمي آن را كاهش‌مي‌دهد. سايمتيدين متابوليسم‌كلرديازپوكسايد را مهار كرده سبب‌افزايش غلظت پلاسمايي آن مي‌شود.
نكات قابل توصيه: 1 ـ اين دارو وابستگي‌ايجاد مي‌كند و بايد بيش از مقدار توصيه‌شده مصرف نشود.
2 ـ اگر بعد از چند هفته اثر درماني كاهش‌يابد به پزشك مراجعه شود.
3 ـ در صورت بروز خواب‌آلودگي،سرگيجه، منگي، از دست دادن مهارت درانجام كار بخصوص در افراد مسن، دارو بااحتياط مصرف شود.
مقدار مصرف: در درمان اضطراب 10ميلي‌گرم سه بار در روز مصرف مي‌شودكه در صورت نياز مي‌تواند تا60-100mg/day در مقادير منقسم افزايش‌يابد. مقدار مصرف دارو در افراد مسن‌نصف مقدار توصيه شده مي‌باشد.
CHLORPROMAZINE HCI
موارد مصرف: كلرپرومازين در اختلالات‌رواني نظير اسكيزوفرني، جنون، مانيا ونيز بصورت داروي كمكي در درمان‌هيجان شديد و اختلالات رواني ـ حركتي ونيز بعنوان ضد تهوع و درمان ***كه‌شديد بكار مي‌رود.
مكانيسم اثر: كلرپرومازين اثر درماني خودرا بطور عمده با مهار گيرنده‌هاي پس‌سيناپسي دوپامين در سيستم اعصاب‌مركزي در مسير مزوليمبيك ومزوكورتيكال اعمال مي‌نمايد. همچنين‌گيرنده‌هاي موسكاريني، هيستاميني،سروتونيني و آلفا ـ آدرنرژيك بوسيله اين‌دارو تحت تأثير قرار مي‌گيرند.
فارماكوكينتيك: با مصرف خوراكي،كلرپرومازين جذبي سريع دارد اما تحت‌تأثير عبور اول كبدي قرار مي‌گيرد. دارومتابوليسم كبدي وسيعي داشته (بعضي ازمتابوليت‌ها فعال هستند) و از راه صفرا وادرار دفع ميگردد.
موارد منع مصرف: همراه با ساير داروهاي‌تضعيف كننده CNS، همراه با سايرداروهاي تضعيف كننده مغز استخوان ونيز در بيماري فئوكروموسيتوم نبايدمصرف گردد.
هشدارها: 1 ـ كلرپرومازين در بيماريهاي‌قلبي ـ عروقي، عروق مغزي، تنفسي،پاركينسون، صرع و عفونت حاد، صدمات‌كليوي و كبدي بايد با احتياط مصرف‌شود.
2 ـ در بيماران با سابقه يرقان يا لوكوپني،كم‌كاري تيروئيد، مياستني گراو،هيپرتروفي پروستات و گلوكوم با زاويه‌بسته، خصوص در افراد مسن با احتياطمصرف شود.
عوارض جانبي: علائم خارج هرمي و درمصرف طولاني مدت گاهگاهي ديسكينزي‌ديررس، كاهش دماي بدن (گاهي تب)،خواب‌آلودگي، بي‌ثباتي خلقي، رنگ‌پريدگي، كابوس شبانه، بيخوابي وافسردگي ممكن است ايجاد گردد. آثار ضدموسكاريني نظير خشكي دهان، احتقان‌بيني، يبوست، اشكال در دفع ادرار و تاري‌ديد از عوارض شايع دارو هستند.
تداخل‌هاي دارويي: مصرف آن همزمان باداروهاي ضد آريتمي، خطر ايجادآريتمي‌هاي بطني را افزايش مي‌دهد.مصرف كلرپرومازين به همراه ضدافسردگيها، سبب افزايش غلظت پلاسمايي‌و اثرات ضد موسكاريني آنها خصوصانواع سه حلقه‌اي ميگردد. كلرپرومازين بااثر داروهاي ضد صرع (با كاهش آستانه‌تشنج) مقابله مي‌نمايد. مصرف‌فنوتيازين‌ها همراه ترفنادين خطر آريتمي‌بطني را افزايش مي‌دهد. پروپرانولول‌غلظت پلاسمايي كلرپرومازين را افزايش‌مي‌دهد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ بيمار بايد تا 30 دقيقه‌پس از تزريق عضلاني دارو در حالت‌خوابيده قرار گيرد.
2 ـ تزريق عضلاني دارو دردناك بوده وممكن است سبب كاهش فشار خون وتاكي‌كاردي شود.
3 ـ از قطع ناگهاني مصرف دارو بايدخودداري شود.
مقدار مصرف
خوراكي:
بزرگسالان: كلرپرومازين دراسكيزوفرني و ساير اختلالات رواني،مانيا، تحريكات رواني ـ حركتي، هيجان،درمان كمكي در هيجان شديد در كوتاه‌مدت ابتدا به ميزان 25 ميلي‌گرم 3 بار درروز (يا 75 ميلي‌گرم هنگام شب) و برحسب پاسخ‌دهي بيمار مصرف مي‌شود.مقدار معمول داروي نگهدارنده 75-300ميلي‌گرم در روز است (ولي در اختلالات‌رواني روزانه به بيش از يك گرم ممكن‌است نياز باشد). در افراد مسن يا ضعيف‌به ميزان نصف تا يك سوم ميزان مصرف‌در بزرگسالان مصرف مي‌شود.
كودكان: در كودكان (اسكيزوفرني دوران‌كودكي)1 تا 5 سال mcg/kg 500 هر 4 تا 6ساعت (ماكزيمم 40 ميلي‌گرم روزانه) و6-12 سال يك سوم تا نصف بزرگسالان(ماكزيمم 75 ميلي‌گرم روزانه مصرف‌شود.
تزريقي:
بزرگسالان: تزريق در عمق عضله (براي‌تسكين علائم حاد بيماري) بميزان 25-50ميلي‌گرم هر 6 تا 8 ساعت مصرف مي‌شود.
كودكان: در سنين 5 ـ 1 سال به ميزان500mcg/kg هر 8 ـ 6 ساعت (ماكزيمم 40ميلي‌گرم در روز) و در كودكان 12ـ6 سال‌مقدار 500mcg/kg هر 8 ـ 6 ساعت (حداكثر75 ميلي‌گرم در روز) مصرف مي‌شود.
مكانيسم اثر: اين دارو با تحريك‌گيرنده‌هاي گابا موجب تقويت اثر مهاري‌اين واسطه شيميايي در سيستم اعصاب‌مركزي ميگردد. در نتيجه موجب تضعيف‌فعاليت تشنجي كانونهاي صرع در مغزمي‌گردد.
فارماكوكينتيك: اين دارو از راه خوراكي‌بخوبي جذب و در كبد متابوليزه مي‌شود.متابوليت‌هاي آن از طريق ادرار دفع‌مي‌شوند.
موارد منع مصرف: در صورت تضعيف‌تنفس، نارسايي حاد تنفسي و نارسايي‌شديد كبدي كلوبازام نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ در موارد زير اين دارو بايد بااحتياط فراوان تجويز شود: بيماري‌تنفسي، ضعف عضلاني (بخصوص‌مياستني‌گراو)، اختلال شديد شخصيتي وپورفيري.
2 ـ از مصرف طولاني مدت اين دارو و ازقطع ناگهاني مصرف آن نيز بايد اجتناب‌شود.
3 ـ در درمان اضطراب نبايد از اين دارو به‌تنهايي استفاده كرد، ضمن آنكه بايستي‌مدت تجويز آن بعنوان داروي ضداضطراب كوتاه باشد.
4 ـ در درمان اضطراب كودكان فقطموقعي كه شديد و ناشي از ترس بوده ومنجر به بيخوابي گردد، اين دارو تجويزمي‌شود.
5 ـ مصرف اين دارو توسط كساني كه‌داراي اختلال شخصيتي هستند، ممكن‌است موجب وابستگي گردد.
تداخل‌هاي دارويي: مصرف همزمان اين‌دارو با داروهاي هوشبر، داروهاي ضددرد شبه ترياك، داروهاي ضد افسردگي وضد جنون، آنتي‌هيستامين‌ها، داروهاي‌مسدد گيرنده آلفا آدرنرژيك و باكلوفن‌موجب افزايش اثر سداتيو مي‌شود.سايمتيدين با مهار متابوليسم اين داروموجب افزايش غلظت پلاسمايي و اثرسداتيو آن مي‌شود. اريترومايسين،ايزونيازيد، كتوكونازول و ريفامپين باافزايش متابوليسم كبدي اين دارو موجب‌كاهش غلظت پلاسمايي آن مي‌شوند. اين‌دارو موجب افزايش اثر كاهنده فشار خون‌داروهاي ضد زيادي فشار خون ميگردد.اين دارو با اثرات لوودوپا ضديت مي‌كند.
نكات قابل توصيه: اين دارو با ايجادخواب‌آلودگي بر انجام كارهايي كه نياز به‌مهارت دارند مثل رانندگي، تأثير مي‌گذارد.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: در درمان صرع و اضطراب20-30 ميلي‌گرم و حداكثر mg/day 60مصرف مي‌شود. مقدار مصرف درسالخوردگان 10-20 mg/day است.
كودكان: در كودكان با سن بيشتر از 3 سال‌حداكثر تا نصف مقدار مصرف بزرگسالان‌تجويز مي‌شود.
