کاشت گیاهان دارویی

کشت و پرورش بارهنگ کبیر Plantago major
تیره بارهنگ که گیاهان آن وضع پراکنده در نقاط مختلف کره زمین دارند از 3 جنس و متجاوز از 200 گونه تشکیل می یابد. تعداد بیشتر گونه های آن نیز به جنس Plantago تعلق دارد. گیاهان عموماً علفی و به ندرت دارای اعضای کم و بیش چوبی شده می باشند.
در بین آنها انواعی که تعلق به جنس Plantago دارند نیز کم و بیش استفاده های درمانی به عمل می آید به دو صورت کاملاً متمایز از یکدیگر دیده می شوند مانند آنکه گونه های متعلق به محیط مرطوب عموماً برگهای پهن و گسترده بر روی زمین ولی انواع متعلق به نواحی گرم و خشک برگهائی با بریدگیهای عمیق یا منقسم واقع در طول ساقه دارند.
بارهنگ گیاهی است پایا، ظاهراً بی کرک یا کمی کرکپوش با بن و ریشه‌ای کوتاه است. ساقه آن به طول ۷۰-8 سانتی متر، متعدد ایستاده یا خیزان، فاقد شیار، مساوی یا کمی بلندتر از برگ‌ها است. برگ‌های آن تماماً طوقه‌ای، تخم مرغی پهن با 11-۳ رگبرگ قوی و برجسته، کامل یا در حاشیه سینوسی، بی کرک یا کرکپوش، دارای دمبرگ نسبتاً بلند.
file:///C:/DOCUME~1/ARIA/LOCALS~1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.jpg
گلهای‌ آن‌ دارای‌ جامی‌ به‌ رنگ‌ خاکستری‌ روشن‌ یا تقریباً مایل‌ به‌ قرمز و مجتمع‌به‌صورت‌ سنبله‌های‌ دراز است‌.
گلهای آنها منظم مرکب از قطعات 4 تایی نر - ماده یا دارای یکی از اجزای اصلی گل (پرچم یا مادگی) پلی گام ، به رنگهای مختلف مجتمع به صورت سنبله های فشرده یا استوانه ای شکل است.
file:///C:/DOCUME~1/ARIA/LOCALS~1/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.jpg
در هر گل آنها کاسبرگ یا 4 گلبرگ پیوسته به هم و 4 پرچم (بندرت 1و2) دیده می شود. مادگی آنها از 2 برچه (بندرت یک برچه) تشکیل می یابد که مجموعاً تخمدانی 2 خانه یا یک خانه و محتوی یک یا تعداد زیادی تخمک نیمه واژگون با تمکن محوری بوجود می آورند در بعضی از این گیاهان نیز پیدایش جدارهای فرعی در داخل تخمدان سبب ازدیاد خانه های آن می شود. گیاهی خودبارور است و توسط باد گرده افشانی می شود. دانه های این گیاه پرندگان را به سوی خود جذب می کند.
دانه‌های این گیاه تیره رنگ، کوچک و تخم مرغی شکل و در میوه‌ای پوستینه که به صورت کپسول تخم مرغی بوده قرار دارند که چنانچه در آب قرار گیرد قسمت رویی آن لایه موسیلاژی دارد , جذب آب کرده متورم می گردد و دارای ۲ خانه و محتوی ۸-۴ دانه‌است. دانه‌ها را از اواسط فصل بهار به بعد جمع آوری می‌نمایند.

زمان گلدهی : موسم گلدهی گیاه اردیبهشت تا شهریورماه است.(1,2,3,6,11)
محل رویش و پراکندگی طبیعی گیاه
بارهنگ معمولا در زمین‌های کشت نشده،چمنزارها, بستر رودخانه ها, حاشیه‌ی جاده‌ها و زمین‌های بایر پیدا می‌شود. بارهنگ گیاه بومی اروپاست که از آنجا به دیگر مناطق معتدل جهان از جمله آمریکای شمالی نیز برده شده است. در منطقه وسیعی از دو قاره اروپا و آسیا و همچنین شمال آفریقا و آمریکای شمالی می‌روید. در ایران تقریباً در تمام نقاط می‌روید از جمله:
اطراف تهران, ری, کرج, لاهیجان, رشت, گرگان, کتول, مازندران, کندوان در 2600-3000 متری, آذربایجان ,تبریز, ارومیه, کردستان, کرمانشاه, بیشه و خرم آباد در لرستان, همدان, برجرد, کوه لاله زار در کرمان, شیراز, خراسان: بجنورد, تربت جام, قمصر کاشان, اصفهان, بلوچستان .
در کردستان در محلهای زیر می روید:
روستاهای تکیه, شیان, هشمیز, ملکشان, باوه ریز, خواشت, رشنش, زونج, سوورکول, باقلوای شیخ حسین از توابع سنندج و در سرشیو مریوان.(1,2,5,9,11)

کشت و پرورش گیاه
نیازهای اکولوژیکی
این گیاه خاکهای شنی لومی را ترجیح می دهد و نیازمند خاکهای زهکشی شده است.این گیاه در خاکهای مرطوب و مناطق آفتابگیر به خوبی رشد می کند.بارهنگ به سرمازدگی حساس نیست و تا دمای 5 درجه را به خوبی تحمل می کند.
روش کاشت
بارهنگ را در هوای سرد (اوایل بهار) کشت می کنند و زمانی که به اندازه کافی رشد کردند (اوایل تابستان ) به زمین اصلی منتقل می کنند. در صورتی که بذر به اندازه کافی در دسترس باشد می توان این گیاه را در اواخر بهار یا اوایل تابستان کشت نمود.کشت این گیاه در زمین های کمی حاصلخیز و نواحی آفتابگیر موفقیت آمیز است.(12,13)
جمع آوری محصول
برگهای‌ آن‌ در بهار تا پیش‌ از زمان‌ گل‌ دادن‌ جمع‌آوری‌ می‌شود و به‌سرعت‌ در آفتاب‌ در 40 تا 50 درجه‌ سانتیگراد باید خشکانده‌ شود.همچنین می توان آنها را در لایه های نازک در سایه هم خشک کرد. رنگ برگهای خشک شده نباید قهوه ای شوند.برداشت دانه ها بسیار مشکل است.دانه‌ها را هنگامی که رسید( از اواسط فصل بهار تا مهر) در یک روز خشک و آفتابی جمع آوری می‌نمایند.(4,8)
قسمت های مورد استفاده
قسمت‌ مورد استفاده‌ بارهنگ‌ برگهای‌ خشک‌ شده‌ و بندرت‌ تازه‌، دانه‌ و ریشه‌آن‌ است‌.(11)
زمان بهره برداری
بهترین زمان برداشت برگها اصولاً اواخر بهار و تابستان(خرداد تا شهریور) می باشد. ریشه ها نیز معمولاً در بهار یا تابستان برداشت می شوند.(7)

كاشت:
اويشن ازطريق بذر،قلمه وتقسيم بوته تكثيرمي شود.عدم يكنواختي پوشش مزرعه همواره بعنوان يك مشكل دركشت مستقيم بذرمي باشدبه همين دليل توليدنشاء بذري دربسترگلخانه وسپس انتقال نشاها به مزرعه مفيدبوده است.بذورآويشن طي يك تادوهفته دردماي12-32درجه سانتي گراد(54-90درجه فارنهايت)جوانه مي زنند.گاهي اوقات جوانه زني توسط نورتسريع مي شود.آويشن به آساني ازقلمه هاي5-10سانتي متري دربهارتكثيرمي شود.هورمون هاي افزايش دهنده ريشه براي تكثيرممكن است مفيدباشند.درتحقيقي مشخص شده كه كشت مستقيم عملكردماده خشك بيشتري نسبت به نشاكاري دربرداشته است.زمان مناسب براي كشت بذردرخزانه اواخر اسفند مي باشدودرزمان انتقال، نشاها به ارتفاع 10تا15سانتيمتري رسيده اند.
زمان كاشت مستقيم بذوراوايل بهاريااواسط پاييز مي باشد.عمق كاشت كمتر از 5/0 سانتيمتر وميران بذرلازم5تا6كيلوگرم درهكتار مي باشد.درتحقيقي جهت بررسي تراكم مناسب براي دستيابي به عملكرد بالاتر آويشن درفواصل بين دوبوته15،30 و45 سانتي متري و دررديف هايي به فاصله60سانتيمتركشت گرديدومشخص شدكه فواصل بوته كمتر بطور معني داري سبب افزايش عملكردسرشاخه وميزان اسانس درواحدسطح شده و بيشترين عملكرددرفاصله كاشت15سانتيمتربدست آمده است البته درصداسانس درسر شاخه خشك گياه تحت تاثيرفاصله كاشت قرارنگرفت .
تحقيقي مشابهي دركرج نيز تراكم مناسب كاشت را15سانتيمترروي رديف و 50 سانتيمتر بين رديف هاگزارش كرده است.بهترين خاك براي كشت وكارآويشن خاكي است بابافت متوسط،دانه بندي كوچك،ظرفيت مناسب انتقال آب،تهويه خوب،مقاديربالاي آهك وغني ازعناصرغذايي،اين گياه درخاكهاي ضعيف رشدخوبي نداردودرخاك رسي سنگين مقداراسانس درآويشن به شدت پايين مي آيد.بعلت ريزي بذرآويشن بهتراست به نسبت 5يا6به1باماسه بادي مخلوط گرددوسپس درخزانه كشت شود.هرچه پوشش نازكتر باشد بذورسريعترجوانه مي زننداماممكن است خشك شوند به همين دليل آبياري منظم و سايه دهي لازم است، بعد از جوانه زني رشد بسيار كند است و در اين حالت علف هاي هرز به آساني رشد مي كنند كه وجين علفهاي هرز لازم مي باشد. نشاء مورد نياز در هكتار 16تا24هزار است كه از500تا600گرم بذردرخزانه حاصل مي گردد.
ازديادآويشن:
درسطح وسيع ازروش تقسيم بوته كه زحمت زيادي مي طلبد كمتراستفاده مي شود اما وقتي گياهان سه تاچهارساله شدندبراي جلوگيري ازچوبي شدن بايدتقسيم شوندزيرادرحالت بلوغ وچوبي شده توليدبرگهاي جديدكاهش مي يابدودرنتيجه عملكرداسانس كم مي شود. درآويشن كشت بذرنسبت به قلمه عملكردبيشتري راحاصل مي كند. كشت مستقيم بذر بهتراست در زمستان انجام گيرد زيرا در اين روش رطوبت كافي جوانه زني دراوايل بهارتامين مي شود جوانه زني بذور آويشن خوب و مطمئن است ولي بعلت رشد كند بايد ازعلفهاي هرز محافظت شوندبراي اطمينان از جوانه زني خوب بذور بايستي متراكم كشت شوند به همين دليل تنك كردن لازم است.در سطح وسيع از روش خزانه كاري و انتقال نشا استفاده مي شود.
تركيبات شيميايي:
تيمول، كارواكرول، بورنئول، پاراسيمين، لينالول ،سينئول، ژرانيول، گاماترپينن، توژان، كامفن، كافئيك اسيد، كلروژنيك اسيد، سيترال، آنيريل الكل، تانن8-10%، موادتلخ، فلاونوئيد وساپونين، اسانس5/2-1%پيكر رويشي خشك است. در اسانس كشور فرانسه مقدار درصد تيمول به24تا25درصد مي رسد.
موادوعناصرغذايي موردنياز:
باتوجه به اينكه اويشن به مدت4-6سال درمزرعه باقي مي ماند.برنامه ريزي براي كوددهي آن حايز اهميت است بامصرف مناسب كوددامي پوسيده(تقريبا20-30تن در هكتار) قبل ازكشت بايستي تامين نيازغذايي آن راتضمين كرددرتحقيقي براي بررسي اثرات ازت درمقاديرمختلف برروي رشدوميزان اسانس آويشن درطي چهارفصل مشخص شدكه عملكردماده خشك گياه باافزايش مصرف ازت افزايش مي يابد.ميزان كل اسانس از87/0تا1/3درصدودرصدتيمول از87/26تا57/58درصدمتغيربودوكودارته هيچ اثري معني داروي ميزان كل اسانس ويادرصدتيمول نداشت.بطورمعمول دربهارقبل از كشت 50تا80كيلوگرم درهكتاراكسيدفسفر،50تا80كيلوگرم درهكتاراكسيدپتاس به همراه 40تا60كيلو گرم درهكتارازت دراختياردراختيارگياهان قرارمي گيردازسال دوم رويش قبل از وجين علفهاي هرز همه ساله فصل بهار30تا50كيلوگرم درهكتارازت در اختيار گياهان قرارگيرد.
تيمارهاي كودي موجب افزايش ارتفاع،قطربوته ووزن خشك درآويشن مي شود. تيمار كودي روي ميزان اسانس تاثيرمعني داري نكرداماچون وزن خشك افزايش يافته بود وعملكرداسانس افزايش يافت ودر8/104كيلوگرم درهكتارازت و57كيلوگرم در هكتارفشفرحداكثرعملكردوزن خشك واسانس حاصل شد.
كودازته روي عملكردوكيفيت آويشن باكاربردسطوح مختلف كودازته (صفر،30،60،90،120 كيلوگرم درهكتار)نشان داده كه باافزايش ميزان كودعملكردگياه افزايش مي يا بدتيمار كودي روي ميزان اسانس وتيمول تاثيري ايجادنكرداماباتوجه به اثرآن درعملكردگياه موجب افزايش عملكرداسانس وتيمول شد.بهترين تيماركودي250كيلوگرم ازتو200كيلو گرم درهكتارفسفرموجب افزايش ميزان تيمول وعملكردآن درهكتارشدو100كيلوگرم ازت بدون فسفرنيزعملكردبالاايجادمي كند.
آفات وبيماريها:
مهمترين آفت مشاهده شده بر روي آويشن mealybugs مي باشد .مهمترين بيماريهاي مشاهده شده بر روي آويشن Graymold كه عامل آن Roat not , Botrytis Cinerea Pers.ex Frكه عامل آن Rnizoctonia Solani Kuehn ميباشد .

مراقبت ونگهداري:
علف كش هايي كه ممكن است براي كنترل انتخابي علف هاي هرزآويشن درآزمايش هاي تحقيقاتي وزراعي استفاده شوندشامل لينورون،سينبار،استامپ،ForesiteوVersatillمي باشد.بااين حال آويشن رامي توان بدون استفاده ازعلف كش بطورموفقيت آميز درمزارع با استفاده ازيك پوشش بازدارنده رشد علف هرز پرورش داد،براي چنين كاري مي توان از مالچ هاي آلي استفاده كرد.
استفاده ازعلف كش انتخابي اتالفلورالين به ميزان1/1كيلوگرم درهكتاردرمرحله جوانه زني و پس ازآن موجب ازبين رفتن علفهاي هرزپهن برگ وباريك برگ مي شوددرهنگام انتقال نشا مي توان ازعلف كش رونستاربه ميزان7تا8ليتردرهكتارپس ازتهيه بستراستفاده كرد.اگرخاك آلوده به علفهاي هرزچندساله مقاوم شده شخم بين رديفها لازم است ازسال دوم به بعدمي توان ازعلف كش ژئومتربه ميزان2تا5/2كيلوگرم در هكتار در پايان فصل رشد (مهر و آبان)استفاده كرد.خاك بين رديفهابايددرسال حداقل يكباربرگردان شود تا قدرت جذب بارندگيهاي زمستانه راداشته باشد.
خاستگاه وپراكنش:
البته آويشن همه ساله در سطح وسيعي از كشورهاي اسپانيا، آلمان ،فرانسه، پرتغال، آمريكا، چك، اسلواك، مجارستان وشمال آفريقا كشت مي شود.14گونه گزارش شده در ايران بيشترين پراكندگي رادرشمال و غرب كشوردارند كه10گونه دراستانهای شمالي(گرگان،گيلان،مازندران )11گونه در استانهاي غربي (آذربايجان، كرمانشاه، همدان، كردستان، لرستان، چهارمحال و بختياري، كهكيلويه وبويراحمد واصفهان)7گونه درمركز (تهران،سمنان،قزوين، اراك و يزد) يك گونه در فارس و دو گونه در كرمان وجود دارد.همچنين كشت آويشن Thymus vulgarisدر استان هاي تهران،سمنان، كرمانشاه، مركزي،آذربايجان شرقي، خراسان واصفهان صورت گرفته است.
خواص درماني:
ازآويشن درصنايع غذايي،دارويي،بهداشتي وآرايشي استفاده متنوعي مي شود.اسانس آويشن داراي خواصي نظيرضداسپاسم،بادشكن،ضدقارچ ،ضدعفوني كننده، ضدكرم، ضد رماتيسم و خلط آورمي باشد.اسانس آويشن ازجمله ده اسانس معروف است كه داراي خواص ضدباكتريايي وضدقارچي،آنتي اكسيدان،نگهدارنده طبيعي غذا وتاخيردهنده پيري پستانداران مي باشد و جايگاه خاصي درتجارت جهاني داردهمچنين آويشن در انواع غذاهااستفاده مي شود و بعنوان تركيبات معطر در اكثر فرآورده هاي غذايي مهم نظيرمشروبات و دسرهاي لبنياتي استفاده مي شود.
طب قديم:
درطب گياهي آلمان چاي حاوي مقدار1تا2گرم ازگياه خشك شده(كه حدقل 5/0درصدازفنل ماده تيمول باشد)براي علايم برونشيت،سياه سرفه والتهابات غشاي مخاطي ترشحي ازقسمت فوقاني دستگاه تنفسي استفاده مي شود.دم كرده سرد ازكل گياه براي سوءهاضمه ودوره نقاهت بعدازبيماري ويك دم كرده گرم براي رفع تشنج ،قاعدگي دردناك،نفخ شكم،قولنج،سردردوبعنوان يك عرق آورتجويزكرده اند. در كلمبيا و كوبا جوشانده گياه تازه ياخشك شده بعنوان اشتهاآور،عرق آورودرمان سرفه هاي معمولي وسياه سرفه بكاربرده مي شودالبته بخورجوشان گياه ممكن است استنشاق شود و عصاره آن همچنين بصورت تنقيه واردبدن مي شود.دربيماريهاي جلدي گاهي ازاسانس آويشن محلول هايي براي حمام هاي موضعي تهيه مي شودكه بكاربردن آن موجب قوي شدن اعمال پوست ورفع نارحتي هاي جلدي مي گرددزيرا تجارب مكررنشان داده كه حمام اسانس مذكوراثرقرمزكنندگي برروي پوست بدن دارد.اسانس آويشن رادرمصرف خارجي باروغن زيتون ياروغن هاي ديگر روي مفاصل بعنوان گرم كننده ومحرك سطحي بكارمي برنداسانس آويشن درفرمولBaum opodeldockكه داراي اثرضدرماتيسمي است وارد مي گردد.
تيمول به علت دارابودن اثرضدعفوني كننده مي توانددربيماريهاي روده وياضدعفوني كردن آن در مسموميت هاي خودبه خودناشي ازعفونت روده،ديسانتري و وبا(بعنوان پيشگيري)اثرمفيدظاهركندولي مصرف آن ازاين لحاظ كمترمعمول است درعوض ازآن بعلت دارابودن اثرضدكرم براي رفع كرم هاي تريكوسفال،كرم كدو،كرمك وآنگيلوستوم (بصورت تنقيه)استفاده بعمل مي آيد.آويشن(بصورت تازه يا خشك)درطب سنتي بعنوان آرام بخش،محرك جنسي وخلط آوركه به شكل تنتوريادم كرده مصرف مي شود و همچنين دراستخرشنا (حمام ها) براي كمك به مشكلات رماتيسمي وپوستي(كوفتگي و پيچش يك مفصل همراه با پارگي جزيي بعضي از رباط هاي آن وغيره)استفاده مي شود.
طب جديد:
اسانس آويشن يك جزءمعطر ضداسپاسم، ضدنفخ،counterirritantياrubefacientدر قطره هاي سرفه ومرهم هاي رقيق مي باشدازتيمول موجوددراسانس آويشن نيزاستفاده هاي مشابه مي شودعلاوه براين ازتيمول درتركيبات ضدقارچي(براي آلودگي هاي قارچي پوست)، فرمولاسيون هاي دنداني وغيره استفاده مي شود.ازآنجايي كه تيمول ضدكرم(به خصوص كرم قلابدار)مي باشدبعنوان داروي ضدكرم به مقدار2گرم در3نوبت درروزمصرف مي شود.
روغن قرمزآويشن بطوررسمي ازفرن16تاكنون بعنوان ميكروب كش مطرح است وخاصيت ضد ميكروبي آن دراثرتيمول وكارواكرول مي باشدوبه مقدارزيادي دردهان شويه ها، محلول هاي غرغره،خميردندان،صابون ها،پاك كننده هاوفرآورده هاي مختلف طبي ضدعفوني كننده مصرف شده است دردرمان سياه سرفه وسل وبرونشيت در دوز 3/0 تا 6/0 ميلي ليترتوصيه شده است.
مايع استخراجي ازآويشن يكي ازموادسازنده شربت هاي غليظ ضدسرفه مي باشدكه بعنوان ماده طعم دهنده نيزمورداستفاده قرارمي گيردازاسانس آن بصورت محلول هاي الكلي گاهي دررفع بعضي ازسوءهاضمه ها،اسهال هاي ساده ودفع كرم ساده استفاده مي شود.
تيمول بعنوان يك ضدعفوني كننده روي زخم ها وجوش ها مصرف مي شودامابه شدت محرك وسوزش اوراست وتاثيرش درتماس باپروتئين هاكاسته مي شودنقش عمده آن درحال حاضردردرمان بيماريهاي قارچي پوست به فرم محلول الكلي1%ياپودرقوي2%مي باشدگاهي اوقات تيمول يددارتوسط متخصصين پوست بعنوان يك ماده متوقف كننده رشد باكتري وكشنده قارچ به فرم پودرها لوسيون وپمادها مصرف مي شود.وقتي كه اويشن به خرگوش خورانده يابه درون ماهيچه هاي آن تزريق شودسبب كاهش فشارخون دررگها به همراه تسريع انقباض منظم قلب شده وهمچنين دردوزهاي بالاتر سبب افزايش دفعات تنفس مي شودوقتي به صورت امولسيون5%محلول نمك به داخل رگهاي گربه تزريق شداسانس آويشن سبب افزايش حجم تنفس وكاهش فشارخون گرديداسانس قرمزآويشن داراي خواص جلوگير كننده ازحساسيت،خارش وآسيب اشعه آفتاب براي پوست انسان است ولي وقتي كه بصورت رقيق نشده مصرف شودسوزش شديدوخارش را براي پوست خرگوش وموش ايجاد مي كند.
تيمول براي آلودگي هاي Moniliasis،BlastomycosisوCocidiodalتجويز مي شودالبته براي ضدعفوني معده وروده توصيه نشده بدين علت كه سبب اسهال مي شودوازطريق روده ها جذب شده و50%آن درادراربصورت سولفات ياglucuronateدفع مي شود.دردامپزشكي يك مشت ازسرشاخه گلدار گياه را به مدت15تا20دقيقه در2تا3ليترآب مي جوشانند سپس با مقداري قند يا عسل شيرين نموده براي پانسمان جراحات پوزه حيوانات،زخم دهان و سم دام ها بكارمي برند.
هم اكنون دركشور فرآورده هاي دارويي مختافي ساخته شده وبطورگسترده موردمصرف بيماران قرارمي گيردازآن جمله مي توان قطره تيم آرتا،قرص وشربت تيمكس وشربت تيميان رانام بردكه اين سه فرآورده بعنوان ضدسرفه وخلط آوربكارمي روند. مهمترين داروهاي توليدشده ازآويشن كنپ،برونشيكوم،تيميان كورارنيا واسپكتون مي باشد.
مصارف غذايي:آويشن درانواع غذاهاشامل غذاهاي پختني،گوشت وفرآورده هاي گوشتي،ادويه جات وچاشني ها وغيره استفاده مي شود.اسانس سفيدآويشن، تنتور و عصاره مايع آن بعنوان تركيبات معطردراكثرفرآورده هاي غذايي مهم شامل مشروبات الكلي(مثل ليكور)وغيره الكلي،دسرهاي لبنياتي منجمد،ژلاتين ها ودسرهاي محتوي آردبرنج استفاده مي شودبطور متوسط حداكثرميزان استفاده ازآن كمتراز003/0%است

برداشت:
برداشت آويشن نقطه بحراني درمديريت زراعي اين گياه محسوب مي شودبطور كلي بهترين زمان جمع آوري اندام رويش(برگ هاوساقه هاي جوان)حاوي موادموثرهنگامي است كه گياه درمرحله گل زايي باشد.درتحقيقي دركرج زمان برداشت مناسب مرحله شروع گلدهي ذكرشده است وارتفاع مناسب برداشت 10سانتي مترازسطح خاك گزارش شده است.
براي خشك كردن محصول يك خشك كن باجريان هواي تحت فشارمناسب مي باشدآويشن بايستي دردماي پايين تراز40سانتيگرادبراي كاهش اتلاف عطردرجريان تبخيرخشك شودورنگ سبزخودراحفظ كندمحصول خشك شده بايدپروسه جداكردن برگ ازساقه هاوغربال كردن رابراي حذف گردوغبارطي كند تامحصول يكنواختي توليدشوداسانس آويشن راازاندام هوايي تازه آويشن مي توان بوسيله سيستم تقطير بخاراستخراج كرداسانس درغددكوچك روي برگهاذخيره شده است عملكردوكيفيت اسانس بسته يه ساختارژنتيكي گياه،مرحله بلوغ گياه،زمان برداشت،محيط وعمليات استخراج فرق مي كند.
زمان برداشت:
ميزان اسانس درآويشن برحسب زمان برداشت متفاوت است.هورنوك(1992)دربررسي تغييرات فصلي ميزان اسانس نشان دادكه حالت تمام گل داراي حداكثراسانس است واين زمان رابراي برداشت توجيه كرد،وي بهترين عملكردوزن خشك واسانس را2نوبت برداشت، نوبت اول درحالت تمام گل دربهارونوبت دوم رااوايل پاييزبدست آورد
درمناطق مختلف زمان برداشت مناسب براي آويشن متفاوت است وي دريك منطقه بهترين زمان برداشت رااوايل مهرماه ودرمنطقه اي ديگراواخرخردادماه گزارش كردهمچنين. بيشترين مقداراسانس دراوايل گلدهي حاصل مي گرددامادرتاريخ هاي مختلف برداشت حتي اگرگياهان درمراحل نموي يكسان باشندنيزميزان اسانس متفاوت است زيراميزان اسانس نه تنها به مراحل نموگياه بلكه به درجه حرارت،رطوبت،شدت وميزان نور،جريان هوا وبارندگي نيزبستگي داردوي گزارش كردكه درزمان برداشت مردادوشهريورنسبت به خردادوتيرعملكرداسانس بيشتري بدست مي آيدهمچنين اظهاركردكه اگرچه باديرتربرداشت كردن وازته زدن گياه عملكردافزايش مي يابدولي ميزان حساسيت گياه به سرماي زمستانه مي شودوي درسال اول رويش زمان برداشت25مردادماه راتوجيه مي كند. درزمان برداشت20خردادتا17مرداداسانس بالايي حاصل شدكه غني ازفنل بود.برداشت از23مردادتا4آبان موجب كاهش مقاومت به سرماي زمستانه وبه تاخيرافتادن گلدهي درسال بعد شد. ميزان اسانس دربرگهاي آويشن درتيربه حداكثر مي رسدولي باتوجه به بالابودن عملكردوزن خشك درفروردين عملكرداسانس دراين ماه بالاترين ميزان خودراداراست. مقدارمحصول برداشت شده درسال اول كم وازسال دوم5/1تا5/2تن درهكتارگياه خشك بدست مي آيد. گزارش ازشمال ايتاليادرسالهاي1986و1987نشان مي دهدكه ميزان تركيبات فنلي آويشن درزمان تمام گل ازسالي به سال ديگرمتفاوت است. دربررسي تغييرات فصلي اسانس وتركيبات آويشن گزارش كرده اند كه حداكثرعملكردوزن تراسانس وتيمول وقتي بدست مي آيدكه گلدهي به اتمام رسيده باشددراين تحقيق مشخص شدكه حداكثرميزان اسانس دربرگهامي باشدوساقه ازمقدارناچيزي اسانس برخورداراست. درسال انتقال نشاء(سال اول)آويشن فقط يكباربرداشت مي شودوازسال دوم به بعد دريك فصل رشد2ياحتي3 برداشت امكان پذيراست ولي2باربرداشت مطمئن تراست.هر3تا4كيلوگرم وزن دريك كيلوگرم وزن خشك محصول بدست مي آيد.