GTL

amirbornaee

عضو جدید
با سلام
اين مقاله در مورد GTL در ايران مي باشد كه در همايش گاز اينران در شيراز ارائه شد.
استفاده از اين فايل تنها با ذكر منبع مجاز يمي باشد
 

پیوست ها

  • GTL- shiraz.pdf
    281 کیلوبایت · بازدیدها: 0
ارزيابي فناوري GTL براي ايران

ارزيابي فناوري GTL براي ايران

امروزه يكي از راهكارهاي مهم در انتقال گاز طبيعي, استفاده از روش تبديل گاز به فراورده­هاي مايع (GTL) مي­باشد. مطلب زير ارزيابي اين فناوري براي ايران را نشان مي­دهد:
تبديل گاز به فرآورده‌هاي نفتي (GTL ) با استفاده از فرآيند فيشر-تروپس ( FT )، در سال 1923 توسط فرانس فيشر و هانس تروپش ابداع گشت. اين فرايند از همان زمان مورد توجه بسيار بوده است, ولي به دليل اقتصادي نبودن آن, تاكنون براي بهره‌برداري بيشتر از منابع گازي به كار گرفته نشده است
.

در سال‌هاي اخير, پيشرفت­هاي قابل توجهي در تكنولوژي GTL بدست آمده است؛ به‌طوريكه اين فناوري را به عنوان يك گزينه مناسب و اقتصادي براي بهره­برداري از ذخاير گازي مطرح ساخته است. فرآيند فيشر- تروپش (Fischer-Tropsch) به طور خلاصه شامل سه مرحله است:


1- توليد گاز سنتز (Syngas):

در اين مرحله با استفاده از روش‌هاي موجود توليد گاز سنتز، همچون تغيير مولكولي با بخار (Steam Reforming)، تغيير مولكولي خودگرمايي (ِAuto thermal Reforming) يا اكسيداسيون جزئي (POX)، متان و اكسيژن تركيب شده و گاز سنتز درست مي‌شود. در واقع گاز سنتز آميزه‌اي است از هيدروژن و اكسيد كربن كه معمولاً حاوي مقادير كمي از بخار آب و دي‌اكسيدكربن نيز است.

فناوري تهيه گاز سنتز, فناوري شناخته­ شده­اي مي­باشد و شركتهاي متعددي در فهرست دارندگان دانش فني آن قرار دارند. جدول 1- برخي از صاحبان شناخته شده اين فناوري را در جهان نشان مي­دهد.





2-توليد هيدروكربن‌هاي خطي:

در اين مرحله, گاز سنتز تحت فشار اتمسفر و در درجه حرارت 100 الي 300 درجه سانتي­گراد, در مجاورت كاتاليست‌هاي فلزي همچون آهن، كبالت، نيكل، رتينوم و يا روديم به صورت هيدروكربن‌هاي خطي در مي‌آيد. البته در اين مرحله مقادير متنابهي بخار آب و اكسيد‌كربن نيز توليد مي‌شود.

علي­رغم پيچيدگي نسبتاً زياد اين مرحله, در اين فرآيند نيز شركت­هاي متعددي به عنوان صاحبان دانش فني به­شمار مي­روند . جدول2, برخي صاحبان شناخته شده فناوري FT را نشان مي­دهد.




3- مرحله پالايش و بهبود كيفيت ‌هيدروكربن‌هاي خطي:

در اين مرحله، با استفاده از فرآيند‌هاي شناخته شده پالايشگاهي همچون هيدروكراكينگ، ايزومراسيون، كاتاليك رفورمينگ و الكيليشن، محصولاتي چون گازوئيل، نفتا، نفت سفيد و حتي بنزين يا فرآورده‌هاي ويژه­اي همچون روغنهاي روانساز و پارافين حاصل مي‌شود.

لازم به ذكر است, فرآورده‌هاي نهايي بدست آمده از اين فرآيند, اكثراً معادل فرآورده‌هاي نفتي حاصل از برج تقطير پالايشگاه‌هاي نفت خام است كه در دامنه C10 تا C20 قرار دارند و اصطلاحاً به آنها فرآورده‌هاي ميان­تقطيري گفته مي‌شود؛ از همين روي بعضاً واژه Gas To Liquid با استفاده از روش FT‌ را تبديل گاز به فرآورده‌هاي ميان تقطيري مي‌گويند.


تحليل اقتصادي يك واحد GTL فرضي براي ايران

براي آنكه به اين موضوع پي ببريم كه آيا تكنولوژي GTL, براي ايران يك گزينه اقتصادي به­شمار مي­رود يا خير, بهتر است با يك مدل فرضي هزينه-فايده واحد GTL, تحليل خود را انجام دهيم. براي حل اين مدل, نياز به مفروضاتي مي­باشد كه در جدول شماره 3 به آن اشاره شده است:



لازم به ذكر است, مفروضات ‌اين سناريو به عنوان محتمل­ترين سناريوي قابل تحقق براي ايران در نظر گرفته شده­اند‏‏. همچنين به منظور حفظ اعتبار تحليل‌ تحت وقوع شرايط مختلف و به منظور حداقل رساندن تاثير ريسك ناشي از نوسانات قيمت نفت بر اقتصاد پروژه، قيمت نفت در بدبينانه­ترين حالت آن يعني 18 دلار در نظر گرفته شده است. با توجه به مفروضات فوق, هزينه تمام شده هر بشكه فرآورده 17.25 دلار خواهد بود.

محاسبات اقتصادي نشان مي­دهد كه بازده داخلي طرح (IRR) حدود 16 درصد خواهد بود. در نتيجه, پروژه­هاي GTL در ايران به علت ارزاني خوراك اوليه داراي توجيه اقتصادي مي­باشند.


مزاياي فرآورده­هاي GTL نسبت به فرآورده­هاي عادي

فرآورده­هاي حاصل از فرآيند GTL بويژه گازوييل توليدي آن, داراي خواص برتري همچون عاري بودن از سولفور و آروماتيك و همچنين درجه ستان بالاتر نسبت به گازوئيل عادي مي­باشد . جدول شماره 4 فرآورده هاي حاصل GTL را با فراورده­هاي حاصل از پالايش نفت خام نشان مي­دهد.




به علت فوايد زيست­محيطي فرآورده­هاي GTL, تحليلگران و شركتهاي فعال در صنعت GTL انتظار مازاد قيمتي بين يك تا 3 دلار براي فرآورده­هاي توليدي خود نسبت به فرآورده­هاي موجود دارند.


نتيجه گيري

:

1- از بعد فني فناوري GTL كاملا شناخته شده و اثبات شده است و در عين حال صاحبان فناوري آن نيز از كشورهاي مختلف جهان هستند. بطوريكه هيچ يك از فناوري­هاي مورد نياز اين صنعت يعني توليد گاز سنتز، فناوري FT و فرآيندهاي پالايش نفت خام, در انحصار يك كشور و يا يك شركت نبوده و در استفاده از اين فناوري محدوديت خاصي براي ايران وجود ندارد.

2- سودآوري پروژه‌هاي GTL تحت تاثير عوامل متعددي قرار دارد كه عمده­ترين آنها هزينه سرمايه‌اي، قيمت گاز و قيمت نفت است. اظهار نظر در مورد اينكه پروژه هاي GTL اقتصادي هستند و يا خير بستگي به عوامل متعدد، بويژه رويكرد كشور ميزبان به پروژه GTL دارد. در صورت بهره­مندي از گاز ارزان (حداكثر 50 سنت در هر ميليون Btu)، معافيت مالياتي و ظرفيت بالاي توليدي براي بهره­مندي از مزاياي مقياس توليد، مي­توان پروژه هاي GTL‌را گزينه‌اي سودآور در بهره­برداري از ذخاير گازي كشور دانست.

3- فناوري GTL ايران را قادر مي‌سازد تا بدون مواجه با چالش‌هاي پيش‌روي خطوط لوله (تنش‌هاي سياسي، تعرفه) و محدوديت‌هاي بازاري پيش‌رو در بازار LNG اقدام به كسب درآمد ارزي از منابع گازي خود نمايد و مهمتر آنكه مشتريان فرآورده‌هاي GTL , واحد‌هاي سياسي (كشورها) نبوده بلكه فرآورده‌هاي آن به صورت تك­محموله در بورس‌هاي نفتي معامله مي‌شوند.

4- استفاده از فناوري GTL ايران را قادر مي‌سازد تا ده‌هزار فوت مكعب ذخاير گاز طبيعي كشور را به يك بشكه فرآورده نفتي مرغوب تبديل كرده و در نتيجه به صورت بالقوه 940 تريليون ذخيره گازي كشور قابل تبديل به 94 ميليارد بشكه فرآورده نفتي است.

در حال حاضر در پالايشگاههاي كشور, تنها در حدود 60 درصد از يك بشكه نفت خام قابل تبديل به برش‌هاي پائين C20 (يعني گازوئيل، نفت‌سفيد، بنزين و نفت‌گاز) است و اين درصد در پالايشگاه‌هاي پيشرفته جهان حداكثر 70 تا 80 درصد است.

5-با توجه به وضع استاندارد‌هاي زيست‌محيطي مبني بر كاهش مواد آلاينده در فرآورده‌هاي پالايشگاهي از يك سو و افزايش سهم توليد نفت خام­هاي متوسط و سنگين در جهان، انتظار مي­رود كه فرآورده‌هاي GTL از سال 2010 به بعد به تدريج از حق‌مرغوبيت بالايي نسبت به فرآورده‌هاي عادي برخوردار شوند، كه در نتيجه سودآوري طرح‌هاي GTL افزايش خواهد يافت.

6--احداث واحدهاي GTL كوچك، با ظرفيت 5000 الي 15000 بشكه‌ در روز كه خوراك گاز مورد نياز آنها بين 1.5 تا حداكثر 4.5 ميليون متر مكعب در روز است, يكي از راهكارهاي پيش رو براي جلوگيري از سوزانده شدن گازهاي همراه در ميادين نفتي است.

7-در فرآيند GTL به ازاي هر بشكه توليد فرآورده نفتي, حدود يك بشكه آب به عنوان فرآورده جانبي By-Product توليد مي­شود كه ميتواند به مصارف مورد نياز واحد GTL، مصارف آبياري و حتي در صورت تصفيه به مصرف آشاميدني برسد كه اين امر در مناطقي چون عسلويه كه براي توليد آب از شيرين كردن آب دريا (Desalination) استفاده مي‌شود از ارزش اقتصادي بالايي برخوردار است.

8 - با توجه به اهميت استراتژيك صنعت GTL براي آينده اقتصادي منابع گازي ايران لازم است تا با سرمايه‌گذاري در احداث واحد‌هاي GTL از ابتداي شكل گيري بازار خاص براي فرآورده‌هاي اين محصول‏، به صورت يك بازيگر فعال ايفاي نقش كرده و علاوه بر كسب تجربيات عملي در زمينه‌هاي مختلف اين صنعت امكان كسب تكنولوژي GTL را فرآهم سازيم.

9- در نهايت توصيه مي‌شود تا قبل از هرگونه ايجاد تعهد نسبت به صادرات گاز از طريق خط‌لوله و يا LNG به بازار اروپا و آسياي شرقي, وضعيت اقتصادي چنين طرحهايي با وضعيت اقتصادي طرح‌هاي GTL مورد بررسي و مقايسه كامل قرار گيرد و سپس اقدام به سرمايه‌گذاري در چنين طرح‌هايي گردد.


نكته مهم :

در استفاده از ذخاير بيكران گاز بايد به اين نكته اشاره كرد كه كسب ارزش افزوده حاصل از فعاليتهاي سطوح بالاتر تكنولوژي, مطلوبتر از كسب درآمد از طريق صدور مواد خام و اوليه است
.

پژوهشگاه صنعت نفت, سالهاي زيادي است كه در زمينه فناوري GTL فعاليتهاي مهمي را انجام داده و به سطوح مناسبي از دانش فني آن دست يافته است. انتخاب فناوري GTL به عنوان راهكاري در استفاده از منابع گازي, علاوه بر آنكه مي­تواند درآمدهاي مناسبي را براي كشور به وجود آورد, قادر است زمينه مساعدي را براي رشد و توسعه دانش فني آن در كشور فراهم نمايد تا حتي بتوان روزي از دانش فني آن ارزش افزوده بيشتري نسبت به صدور فراورده­ به دست آورد.

استفاده از فناوري GTL نيازمند طيف وسيعي از تجهيزات, دانش­فني و نيروي انساني ماهر مي­باشد كه خود محركي براي توسعه صنعت و اقتصاد كشور مي­تواند تلقي شود. اميد است به اين نكات جنبي فراتر از اقتصاد اوليه چنين طرح­هايي نگريسته شود و در برنامه­ريزي­هاي كلان صنعت گاز كشور لحاظ شود.


ماخذ:


1- امكان‌سنجي اقتصادي كاربرد فناوري GTL براي ايران، عليرضا احمدخاني، رساله كارشناسي ارشد، دانشكده اقتصاد، دانشگاه تهران، 1382

2- Kinetics, Selectivity and Scale Up of the Fischer-Tropsch Synthesis, Gerard P. van der Laan, RIJKSUNIVERSITEIT GRONINGEN,1999, ISBN 90 367 1011 1

3- Frontiers, The BP magazine of technology and innovation, December 2002

4- Petroleum Economist, September 2001

5- Oil and Gas Journal, Sep 1998
 

پیرجو

مدیر ارشد
مدیر کل سایت
مدیر ارشد
به خاطر تحریم ما حالا حالا صاحب این جور چیزها نمی شویم. فقط دانشش میاد و یک جا میمونه و خاک میخوره... کاربردی نمی شود.
 

srn57

عضو جدید
بله دقیقا،البته مسایل سیاسی هم بی تاثیر نیست.من خودم در جریان یکی از همین پروژه های GTL تو ناحیه سرخس بودم و حتی تا مرحله اقدام برای جذب نیروی انسانی هم پیش رفتند ولی امان از سیاسی بازی و تحریم و زور گویی بعضی کشورها والبته کوتاهی بعضی مسئولان خودمون.
ان شاا... این پروژه هر چه زودتر راه بیفته تو ایران که خداییش هم از نظر اشتغال زایی وهم تامین منابع انرژی خیلی خیلی عالیه.
تصور کنید به مردم عادی وقتی بگید تولید بنزین از گاز و این همه منابع عظیم گاز!!!
به امید خدا.!
 

hosna soly

عضو جدید
به امید رسیدن به این فناوری ایرانی میتواند با تمام سختی ها ومحرومیت ها و مسائل سیاسی اگه بخوایم میتونیم . ایرانی اگه پشت کار داشته باشه حتما میتونه
 

ture

عضو جدید
باید خدمت دوستان عرض کنم که این واحد (GTL) قرار بود در سال 82 عملیات ساخت آن در منطقه عسلویه شروع شود و حتی زمین آن نیز آماده شده بود که با کارشکنی طرف خارجی قرارداد ( فکر کنم SHELL) اجرا نگردید و همین واحد توسط این شرکت خارجی در قطر اجرا شد .

ولی فکر کنم عملیات احداث این واحد بالاخره در ایران انجام خواهد گرفت .
 
باید خدمت دوستان عرض کنم که این واحد (GTL) قرار بود در سال 82 عملیات ساخت آن در منطقه عسلویه شروع شود و حتی زمین آن نیز آماده شده بود که با کارشکنی طرف خارجی قرارداد ( فکر کنم SHELL) اجرا نگردید و همین واحد توسط این شرکت خارجی در قطر اجرا شد .

ولی فکر کنم عملیات احداث این واحد بالاخره در ایران انجام خواهد گرفت .
انشالا در عرض 100 سال آینده اجرا خواهد شد !!
وقتی که تمام ذخائر نفت و گاز ایران تمام شد . اونوقت اگه GTL وارد کنیم بهتر و آبرومندانه تره .:w05:
 

srn57

عضو جدید
هزاره جديد در صنعت فرآورش گاز

هزاره جديد در صنعت فرآورش گاز

هزاره جديد در صنعت فرآورش گاز
خلاصه مقاله:
امروزه فن آوريهاي بسيار زيادي براي فرآورش،انتقال وبکار گيري ازمنابع گاز طبيعي شکل گرفته اند. انتقال گاز طبيعي به واسطه ماهيت گازي آن با دشواريروبرو است وحتي استفاده از ساده ترين روش انتقال يعني خطوط لوله در فواصل طولاني بامشکلات زيادي روبرو مي شود.تبديل گاز طبيعي به فراوردهاي مايع و محصولات ارزشمنداقتصادي و زيست محيطي GTL به عنوان يک روش اقتصادي، توانسته است دشواري حمل گازبهبازارهاي دوردست را تاحد زيادي برطرف سازد.در اين مقاله ضمنبيان روش GTL به عنوان جديدترين فن آوريي در صنعت فرآورش گاز ترش،مهندسي فرآيند آنرابا استفاده از دو مدل بسيارموفق Qatar Petroleum وSasols Oryx تشريحکرده،محصولات به دست آمده در تکنولوژيمشهورشركت شل يعني Smdsرابيان كرده ودرنهايتپيشنهادهايي براي استفاده از اين تکنولوژي مفيد و سود آور اقتصادي براي تصميم گيرانصنعت گاز کشورمان ارائه میشود.
قدمه:
به دلايل فراواني پراکندگي منابع گاز طبيعي در جهان،هزينه کمتراستخراج،قيمت مناسب و قابل رقابت آن با توجه به داشتن ارزش حرارتي لازم،آلايندگيکمتر محيط زيست در مقايسه با سايرسوختهاي فسيلي و ديگر امتيازهايي که سوخت گازدارد، در سالهاي آتي ارزش واقعي خود را در زمينه هاي مختلف تامين انرژي نشان خواهدداد و به عقيده کارشناسان آژانس بين المللي انرژي،تقاضاي گاز طبيعي تا سال 2025 دوبرابر خواهد شد وبدون شک گاز طبيعي مهمترين منبع تامين انرژي در قرن آيندهخواهدبود.سکوي دوم جهاني منابع گاز طبيعي زير پاي كشورمان قرار گرفته است‌،پدرخواندگي چنين ثروت بي زحمتي،به برخي برآوردها وخلاقيتهاي مصرف کننده نياز دارد کهيکي از عمده ترين اين خلاقيتها استفاده از تکنولوژيهاي روز صنعت گازبه ويژه GTLميباشد. در فناوري GTL، گاز طبيعي در يک رشته فعل و انفعالات شيميايي به مايعات ميانتقطير هيدرو کربني مانند نفتا، سوخت جت، ديزل و پايه هاي روغني و...تبديل مي شود. اين فرآيند سه مرحله کاملا شناخته شده دارد که عبارتند از:
1- آماده سازي گاز سنتيک(مخلوط منواکسيد کربن و هيدروژن که درجوار کاتاليست آهن يا کبالت واکنش داده مي شود)، در واقع به عنوان خوراک براي سنتزمواد سنتيکي استفاده مي شود.
2-Fischer-Tropsch سنتز (FT ) ، در واقع اين روش ساخت پارافينسنگين است.در اين مرحله گاز توليد شده در مرحله اول با استفاده از واکنش FT بههيدروکربنهاي مايع تبديل مي شود.
3-بهسازي هيدروکربنها(هيدرو کراکينگ/ هيدروترتينگ)،در اين مرحله زنجيره
هيدروکربنهاي توليد شده در مرحله بالاتر تحت عمليات تقطير وتبديل قرار ميگيرد و به فرآوردهايي با کيفيت مرغوب و عاري از هر گونه آلودگي نيتروژن، سولفوروترکيبات مرکاپتان تبديل مي شود.(در شكل شماره(1) مراحل سه گانه فرآيند GTL نشانداده شده است )


1:مراحل فرآيند GTL

تجاري شدن تكنولوژي GTL
تحقيق برروي تبدل گاز به مايع از دهه ابتداي 1980 شروع شده استكليد اصلي پروسه و امكان پذير بودن آن بستگي به هزينه توليد گاز سنتز دارد. در سال 1989 بخش تحقيقاتي شركت BP يك راكتور لوله اي با واكنش شيمايي طراحي نمود.دراوائـــل ســـال 1990 اين مفهوم بوسيله راكتور لوله اي يك مرحله اي مورد طراحي قرارگرفت و سه سال بعد يك واحد با ظرفيت حرارتي 4 /0 ميليون BTU در تاسيسات Bintulu درمالزي ساخته شد. در واقع توليد 12500بشكه اي اين كارخانه كه قيمت كم تكنولوژيتبديل گاز به مايع با بازده حرارتي بالا را تائيد مي نمود، نقطه آغازي براي تجاريشدن GTL بود. در اين كارخانه شركت شل براي نخستين بار از تكنولوژي Smds استفادهكرد.دراين تكنولوژي پروسه مورد نظر در ابتدا شامل يك راكتور متقابل باكوره پيشگرمائي و گازهاي خروجي بدون توليد بخارآب بود. اين امراساس ساخت واحدهاي كوچــككاتاليستي در آينده شد. شماتيك برج كاتاليستي درابتدا،درشكـــل شماره (2) نشان دادهشده است.
مزاياي اقتصادي GTL
در اروپا و آمريکا با توجه به اثبات مزاياي استفاده از GTL در بازارهاي جهاني تحقيقات وسيعي درخصوص زمينه ها و فرصتهاي سرمايه گذاري در حال انجام است.خصوصا"در سالهاي اخير انگيزهاي فراواني به رشد حرکت GTL سرعت بيشتري بخشيده است.در اين راستا کشورهاي وارد کننده نفت خصوصا" کشورهايي که داراي مخازن نامحدود گاز طبيعي هستند براين باورند که بتوانندبا استفاده از GTL در دراز مدت وابستگي خودرا به واردات نفت کاهش دهند.اگر چه هنوز استفاده از تکنولوژي GTLدر جهان گسترش زيادي نيافته و در مقياس تجاري هنوز در آغاز راه توسعه قرار دارد اما سرمايه گذاري قابل توجه کشورهاي صاحب منابع گاز همانندقطر،براي استفاده ازاين فناوري نشانگر سود آوري واقتصادي بودن اين فنآوري درآينده ايي بسيار نزديک خواهد بود.براساس اظهارات مدير اجرايي پروژه Smds کمپاني شل استفاده از تکنولوژي بالا خصوصا"در نحوه عملکرد کاتاليست و نيز اقتصادي بودن مقياس طرح به کم شدن هزينه ها در حدود 50 هزار دلار در هر بشکه از ظرفيت طراحي در روز خواهد انجاميد.يعني هزينه اجراي تاسيسات پيشنهادي براي يک کارخانه GTL با 154هزار بشکه مايعات ميان تقطيري با کيفيت بالا مانند نفت سفيد و گازوئيل حدود هفت ميليارد دلار مي باشد(در برخي از مراجع به 23000هزار دلار يا حتي 20000هزار دلار در
هر بشکه از ظرفيت طراحي در روزنيز اشاره مي كنند كه اينمراجع بدون در نظر گرفتن هزينه هاي جانبي مانند تامين آب، برق،بخاروحتي هزينه هايناشي از افزايش جديد قيمتها مي باشد.) ضمناً اين تكنولوژي به سرعت در حال رشد وكاهش هزينه است. با توجه به اينکه قيمت گاز سرچاهي تقريبا" نيم دلار براي هر ميليون BTU ارزش حرارتي در اغلب بازارهاي جهاني براي قراردادهاي طولاني مدت بالاي 10 سالمي باشد. بنابراين ساخت يک کارخانه GTL با 154 هزار بشکه مايعات ميان تقطيري در روزحتي در سطح قيمت نفت خام در حدود 15 دلار در هر بشکه سرمايه گذاري خوبي خواهدبود.البته به شرط اينکه امکان دستيابي به منابع گازي براي مدت 20 سال يا حداقل بهميزان 112ميلياردمتر مکعب گاز وجود داشته باشد.


 

srn57

عضو جدید
(2): شماتيك برج كاتاليستي در تكنولوژيSmds

مزاياي زيست محيطي GTL
بنابراين براي کشورهاي دارنده اين منابع از جمله ايران سرمايهگذاري در تکنولوژي GTL علاوه بر پيدا کردن بازارهاي جديد اقتصادي به دليل توليدسوختهاي پاک باحداقل آلايندهاي زيست محيطي مي تواند گامي مثبت در جهت محيط زيستسالم محسوب شود.نتايج آزمايشها روي سوخت گازوئيل به دست آمده به روش تقطير مايعاتدر فرآيند مربوط به کمپاني Sasol در انستيتو تحقيقاتي در سان آنتونيو تگزاس نشاندهنده بهبود از نظر آلايندهاي منتشر شده در محيط زيست است.اگر ميزان آلاينده ها درگازوئيل معمولي را 100فرض کنيم اين آلايندها در هيدرو کربنهاي نسوخته 59درصد،منواکسيد کربن 33%،ذرات Nox 28%وذرات معلق21%کاهش مي يابند.بنابراين استفادهاز تکنولوژي GTL به عنوان فرآيندي که محصولاتي با حداقل آلايندهاي زيست محيطي توليدمي کند ضروري به نظر مي رسد.
محصولات به دست آمده در تکنولوژي Smds
شرکتهاي شل،ساسول و اکسون موبيل شرکتهاي برتر در زمينه تبديلمنابع گاز طبيعي خام به هيدروکربنهاي مايع با ارزش GTL مي باشند.شرکت شل با استفادهاز تکنولوژي مشهورش به نام SMDS(Shell Middle Distillate Synthesis) توانسته است درپروژه Qatar Petrolum ،گازطبيعي رابه مايعات قابل حمل و نقل در مخازن معمولي و باشرايط آسان در روز تبديل کند.اين مايعات عبارتند از:
1-نفتا( Naphtha ): اين ماده به شدت پارافيني بوده وعمده ترکيباتآن 5C-8C مي باشد.اين محصولات علاوه بربازارسوخت،خوراک مناسبي براي کراکينگ درکارخانه هاي ساخت اتيلن مي باشد.
2-گازوئيل( Synthetic Diesel):اين نوع گازوئيل با چگالي پائين، مقدار ناچيز گوگرد و پلي آروماتيکها ونيز درجه ستان بالا(50- 70)،اشل عددي براي سنجش ميزان
بهسوزي سوختهاي موتورهاي ديزل بسيار ارزشمند بوده وداراي حداقل انتشارآلودگي است.
3- بنزين( Gasoline ): يکي ديگر از محصولاتي که مي توان در شرايطخاص وبا به کار گيري تکنيکهاي ويژه از روش GTL بدست آورد بنزين است.به عنوان مثالدر کشور نيوزلند با استفاده از کاتاليست زئوليت موبيل،امکان توليد 14 هزاربشکه درروز بنزين از گاز طبيعي فراهم شده است.
4-مقادير بسيار زيادي C22 +Wax : نيز توليد مي شودکه مي توان آنرا با روشهاي Processing Hydro به مقادير زيادي نفت سفيد،الکلها، حلالها وسايرمحصولات تبديل کرد.
5-توليد آب شيرين: از جمله محصولات جانبي در اين فرآيندتوليد آبشيرين با حجم بالا است به طوري که مقدار آن تقريبا"با حجم مواد ميان تقطيرتوليد شدهبرابر است.ودر مناطقي که کمبود آب وجود دارد مي توانددر مصارف آبياري مورد استفادهقرار گيرد.
مهندسي فرآيند GTL
مقوله مايع سازي گاز،در بسياري از همايشها و همچنين مقالات علمي مختلف در طول چند سال گذشته مورد توجه بوده است.بيشترين توجه در اين زمينه، بر روي ابداع يا بهبود کاتاليستها،کيفيت مناسب سوخت بدست آمده و رسيدگي به چالشهاي موجود در برابر مهندسين اين فن آوري متمرکز بوده است.تقريبا"تمام فنآوريهاي موجود در يك تاسيسات گاز به مايع داراي يك خاصيت مشترك هستند،نياز به مقادير زيادي ازانرژي با پايه Grade بالا براي راه اندازي فرآيندهاي جداسازي هواء ،نيازهاي پيش گرمايش براي مرحله توليد گاز سنتيك،بازيافت گرماي هدر رفته از گاز سنتيك واستفاده موثر از آن، توليد گرماي مرتبه متوسط يا پائين توسط فرآيندFT ،تدارك هيدروژن براي هيدروكراكر وبازيافت بهينه محصول براي به حداكثر رساندن مقدار محصول بدست آمده دارند.از آنجايي كه پروژهاي گاز به مايع داراي بازده گرمايي حدود60% هستند،حدود40%گرما رابه محيط اطراف منتشرمي سازند و بايد روشهايي براي بازيابي اقتصادي 40%گرماي مورد نظر يافت شود.يك تاسيسات گاز به مايع مي تواندبه صورت يك مجموعه فرآوري گاز وتوليد گاز سنتيك، همراه با حداقل دو مچموعه جداسازي هواي منفرد در قسمت جلويي، يك فرآيند تبديل مواد شيميايي با مقياس بزرگ در قسمت مياني و يك بخش پالايش در بخش انتهايي باشد. تاسيسات GTL با ظرفيت حدود 154هزاربشكه در روز، داراي يك سيستم بزرگ بخار است كه بسته به هر كدام از فناوريهاي Smds يا ... ،بايد بتواند نرخ بخار لازم را كه حدود 6000تن در ساعت است،تامين نمايد.كار با اين مقدار عظيم بخار به طور قطع كساني را كه با امر پالايش گاز سرو كار دارند متعجب خواهد كرد.به عنوان آخرين نكته در مورد مهندسي فرآيند اين تاسيسات،بد نيست برخي از مقادير مرتبط با يك تاسيسات كه از تكنولوژي Smdsاستفاده شده،با ظرفيت 154هزار بشكه در روز را در نظر
داشته باشيم :
1-تعداد تجهيزات موجود حدودا"700دستگاه است.
2-در حال حاضر لوله هاي تبديل كاتاليستي تا حدود 1100 لوله ساختهشده اند كه با تكنولوژي Smds تا حدود 17هزاروصد بشكه در روز مايع توليد مينمايد.بنابراين براي يك مجموعه 154 هزاربشكه ايي نياز به 9 Train،17 هزاروصد بشكهايي مي باشد.
3-قطر متوسط لوله ها 8 اينچ در هرTrain
4-اندازه اين واحدهاي كاتاليستي با استفاده ازپيشرفتهاي اخيراز 12هزار تن در هر Train درسال 2002به 4هزارتن درسال 2006 در هر Train رسيدهاست.
5-ميزان گاز مورد نياز براي هر Train در اين تكنولوژي با استفادهاز Simulation هاي كامپيوتري دقيقا" 4142857متر مكعب در روز مي باشد.بنابراين براييک واحد توليد GTL با ظرفيت 154هزاربشکه در روز،روزانه 37375714 متر مكعب گاز موردنياز مي باشد. با محاسبه گاز مورد نياز براي توليد برق وبخارحداكثر بهميزان43200000 متر مكعب گاز مورد نياز مي باشد. اين مقدارگازتقريبا"معادل سه Trainاز هشت Train پالايشگاه فجرجم ياتقريبا"معادل سه Train از چهار Train فازدووسهاز مجتمع گازي پارس جنوبي مي باشد.
6-از طرفي زمان بندي بهينه براي ساخت چنين تاسيساتي حدود چهارسال،از آغاز موارد مهندسي و طراحي دقيق تا تكميل مكانيكي تاسيسات خواهد بود .
بنابراين مقادير مربوطه بسيار بزرگ بوده و حداقل الزامات مربوطهبه يك تاسيسات گاز به مايع با ظرفيت 154هزاربشكه در روز، از نظر موارد مهندسي وساخت،معادل حداقل الزامات براي يك پالايشگاه با ظرفيت 300 هزار بشكه در روز خواهدبود.تمام فناوريهاي مربوط به GTL كه عمدتا"مربوط به شركتهاي شل،ساسول،اكسونموبيل،سنترليوم مي باشد داراي خصوصيات پايه ايي مشابهي بوده واين امكان را ايجاد مينمايند كه گرما در گاز سنتيك بتواند جهت استفاده در مراحل پيش گرمايش يا تبديلدوباره،بازيافت شود.اين مساله،نياز به مقدار زياد انرژي در مرحله پيش گرمايش را حذفكرده و يا كاهش خواهد داد و همچنين قادر خواهد بود بازيافت گرماي هدر رفته را ازگاز سنتيك آسانتر كند. اين پيشرفتها كه در فناوري و تجهيزات مرتبط صورت مي گيرند،همراه با پيشرفتهاي مداوم و تجاري كه در مهندسي اين پروژه ها كسب مي شود،ايناطمينان را ايجاد خواهد نمود كه تاسيسات گاز به مايع GTL،آينده جديدي را برايهيدروكربنها رقم خواهد زد. انجام پروژهايي مانند Qatar Petroleum و Sasols Oryx GTL پيشرفتهاي قابل توجه اي را در آستانه هزاره جديد در صنعت فرآورش گاز پديد آوردهاند.
 

srn57

عضو جدید
پيشرفتهاي جديد در زمينه GTL
در فوريه سال جاري،قطر اعلام كردكه پروژه مشترك خود با اكسونموبيل موسوم به پالم را با ظرفيت 154هزاربشكه در روز علي رغم بيش از ده سال برنامهريزي در مورد آن به حالت تعليق در آورده است. طبق برنامه قراربود مجتمع پالم باظرفيت 154هزار بشكه در روز قبل از سال 2012 تكميل شده وگاز طبيعي را به سوخت ديزلبسيار خالص و روغنهاي پايه با خلوص بالا تبديل كند.رابت ديويس سخنگوي اكسون موبيلدر اين زمينه مي گويد:تصميم دو شركت قطر پتروليوم و اكسون موبيل در مورد توقف پروژهپالم به اين معني نيست كه توسعه اين فناوري كنار گذاشته شده است.بر عكس اين شركتايده ايي كاملا"جديد دارد.اين شركت به دنبال يافتن راه حلي مناسب براي كاهش هزينهها است.زيرا بودجه لازم براي اجراي اين پروژه اخيرا"بيش از دو برابر برآورد7ميليارد دلاري سال 2004 رسيده است.(اين افزايش قيمتها به صورت مقطعي وخارج ازبرنامه ريزيهاي فني مي باشد.به گفته اكثر كارشناسان،دليل اصلي آن افزايش تعدادپروژهاي در حال ساخت نسبت به تعداد پيمان كاران مي باشد ودر تمامي پروژهاي صنعتنفت مانند ساخت پالايشگاهاي نفت وگاز ويا ساخت كارخانه هاي LNG كاملا"مشهوداست)به نظر ديويس يكي از راه حلهاي ممكن كوچكتر كردن سيستمهاي فرآورش است زيرامجموعه ايي از چند سيستم كوچكتر احتمالا"راندمان بالاتروهزينه كمتري نسبت به يكواحد عظيم فرآوري خواهد داشت.سرمايه گذاري مشترك ساسول و قطر پتروليوم درپروژه Oryx با ظرفيت 34هزار بشكه در روز تازه به نتيجه رسيده است ودر september سال2007 اولينمحموله محصولات اين پروژه روانه بازارهاي اروپايي شد.اين طرح يك ميليارد دلاري پيشاز افزايش اخير قيمتها مطرح شده بود.اكسون موبيل قريب 25 سال است كه در زمينهفرآيندهاي GTL فعاليت مي كند و تا كنون فقط بيش از 900ميليون دلار صرف پژوهش وتوسعه و بيش از 300ميليون دلار صرف طراحي مهندسي و پيش توليد واحدهاي فرآيند آننموده است.از طرف ديگر، اواسط ماه فوريه شركتهاي Shell وQatarPetroleum ،طي مراسميبه طور رسمي پروژه GTL پيرل را با ظرفيت 140هزار بشكه در روز آغاز كردند..سرمايهگذاري مشترك ساسول وشورن در زمينه پروژه 6 ميليارد دلاريGTL قطر با ظرفيت 66هزاربشكه در روز براي سال 2010 ، كارخانه GTL نيجريه كه ظرفيت توليد روزانه آن 34هزار بشكه در روز مي باشدبا سرمايه گذاري مشترك ساسول و شورون .پروژه GTL غرباستراليا با سرمايه گذاري ساسول و شورون هر كدام باسهم 50 درصداز جمله مهم ترينپروژها در تازه ترين گزارشهاي شركتهاي بين المللي در زمينه GTL مي ياشد.
نتيجه گيري وارائه چند پيشنهاد
وجود مخازن عظيم گازي يکي از عوامل اساسي در اقتصادي بودن يک طرح GTL مي باشد.کشور ما به اين دليل که به عنوان دومين دارنده ذخاير گازي جهان شناخته شده است و حدود 16%ذخاير کل جهان را دراختيار دارداز موقعيت ايده آلي در زمينه GTL برخوردار است.در حدود دو سوم ماشين آلات ومخازن مورد
کاربرد در يک واحد توليد GTL رادر صنايع نفت وگازايران مي توان يافت.درضمن وجود نيروي انساني آموزش ديده با دانشفني بالا در کشورمان مي تواند هزينه هاي عملياتي يک واحد توليد GTL را به ميزانقابل ملاحضه ايي در قياس با ديگر نقاط جهان کاهش دهد. اين اعتقاد که انجام مهندسيفرآيندپروژهاي GTL در ايران با قيمتي کمتر از عرف جهاني امکان پذير است کاملا صحيحميباشد.يکي از کليدي ترين عوامل موفقيت در شکل دهي وتوسعه صنعت گاز پيشرفته، اهميتدادن به سرمايه گذاري مادي ومعنوي در بخش تحقيق و توسعه مي باشد.معمولا"نتيجهتحقيقات بسيار بيشتر ازسرمايه گذاري اوليه آن است ومزاياي بسيار زيادي به دنبالدارد.توجه به فناوريهاي جديدوتحقيق وتوسعه براي افزايش برداشت از مخازن وتوليد هرچه بيشتر در سطوح بين المللي،اصلي ترين مسير حرکت کشور رابايدتشکيل دهد.بنابراينفنآوريهاي گاز، محصول صادراتي مهمي به شمار مي آيد و همچنين مي تواند يک محرک قويبراي همکاريهاي بين المللي وتعيين موقعيت استراتژيک كشور باشد.پالايشگاه فجر باتوجه به نزديكي به حوزهاي غني از گازنار،كنگان وپارس جنوبي و همچنين نزديك بودن اينميدانهاي گازي به دريا،ساخت كارخانهGTL در نزديكي اين پالايشگاه را كاملا" اقتصاديمي كند.از طرفي برنامه هاي كه براي ساخت كارخانه GTL در فاز 14مجتمع گازي پارسجنوبي در نظر گرفته شده است با جديت بيشري پي گيري شود.بهره گيري از فناوري GTL براي تحرك بخشيدن به صادرات گاز و توليد محصولات سوختي با كيفيت بالا از جملههدفهايي است كه ايران نبايد حتي يك لحظه از آن غافل باشد
راجع :
هفته نامه : world Gas Inteligence - 1
www.ShellGlobal Solutions.com - 2
world Oil.com/magazine-link>L&source www. -3
4- Hydrocarbon Processing
5-GTL Prospect,Oil and Gas Jornal,14,March2005
6- نداي گاز،ماهنامه داخلي شركت ملي گاز ايران، شماره 39،تير 1386
7-www.shana.ir
8-www.Exxonmobil.com
9-www.bp.com
10-www.nigc.ir
اكبرناظمي كارشناس ارشد مهندسي برق
شركت پالايش گاز فجر جم.
 

مهندس علی

کاربر فعال
جایگاه ایران در صادرات گاز جهان

جایگاه ایران در صادرات گاز جهان

تجارت جهاني گاز در گرو توسعه ال ان جي و جي تي ال جايگاه ايران در بازار صادرات گاز جهان گروه اقتصادي- بهره مندي از ذخاير گسترده گاز طبيعي مي تواند فرصت هاي مغتنمي را براي توسعه و آباداني کشور فراهم کند. گاز طبيعي به عنوان سوختي پاک، افزون بر رفع نياز داخل، مي تواند در زمينه هاي ديگر از جمله صادرات مورد توجه قرار گيرد.
از هنگام اولين اصلاح قيمت جهاني نفت، موسوم به شوک نفتي در سال 1973، بيشترين توجه بازارهاي بين المللي انرژي به توسعه صنعت نفت متمرکز بوده و منابع ديگر انرژي با اين استدلال که نفت همچنان مهم ترين منبع انرژي در جهان است، در حاشيه قرار داشته اند.
گاز در سال هاي اخير، سريع ترين نرخ رشد را در ميان انرژي هاي اوليه در بازار جهاني به خود اختصاص داده است; به گونه اي که ميزان ذخاير گاز طبيعي جهان ظرف دو دهه گذشته از 83 ميليارد مترمکعب به 170 ميليارد متر مکعب رسيده است.
بنابراين اگر بحث سياست گاز را در حد و اندازه ميزان کنوني عرضه در کشور در نظر بگيريم، شايد اصلا گاز چنداني براي صادرات وجود نداشته باشد. در چنين بستري جمهوري اسلامي ايران، فضاي زيادي براي تحرک بين المللي در اختيار ندارد، اما اگر به موضوع گاز در ايران به عنوان دومين دارنده اين منبع در جهان پس از روسيه نگاه کنيم و اصل را بر آن بگذاريم که سرانجام اين گاز بايد از اعماق زمين به سطح بيايد و توليد شود، در اين شرايط در يک افق بلند مدت و با يک ديد استراتژيک، به طور قطع صنعت گاز در کشور در يک موقعيت ممتاز و کم نظير ارزيابي مي شود.
در آينده نه چندان دور، آنچه هم اکنون از آن به عنوان "ديپلماسي نفتي" نام مي بريم، به صورت "ديپلماسي گازي" مطرح مي شود. شايد حتي دور از ذهن نباشد اگر بگوييم در سال هاي آينده، به جاي وزارت نفت با يک حوزه معاونت گاز، وزارت گاز خواهيم داشت با يک حوزه معاونت نفت.
صادرات گاز دنيا به طور عمده با خط لوله انجام مي شود. البته صادرات در قالب "ال ان جي" هم بر محدوديت صدور از طريق لوله برتري دارد و در واقع صادرات گاز تا حد زيادي تابع قوانين و چارچوب هاي صدور نفت خام است و مي توان آن را به نقاط دور دست صادر کرد، اما گاز طبيعي در ماهيت خود يک سوخت زمين گير و در طول دهه هاي اخير توسعه آن مديون گسترش صنايع لوله سازي بوده است. تا آنجا که به جمهوري اسلامي ايران مربوط مي شود، صادرات گاز از کشورهاي همسايه شروع مي شود که تقريبا همگي در بخش گاز تراز منفي دارند. ايران در اين زمينه دو بازار اصلي پيش رو دارد: يکي بازار اروپا که در واقع ما در آن مسير حرکت و از ترکيه کار را شروع کرده ايم. بازار ديگر، خط لوله آسيايي و صادرات به پاکستان و هندوستان است. هر دو منطقه هم به شدت خواهان گاز ايران هستند. ترکيه و کشورهاي اروپايي، از امنيت عرضه گاز روسيه نگرانند.
بازار اروپا، بازاري امتحان شده، شفاف و مجموعه قوانين و مقررات بين المللي بر آن حاکم است، همچنين امنيت تقاضا در برابر امنيت عرضه در آن وجود دارد و به خصوص منشور انرژي (انرژي چارتر) در سراسر کشورهاي عضو اتحاديه اروپا برقرار است; به همين دليل به محض اين که بتوانيم ترکيه را پشت سر بگذاريم و به اتحاديه اروپا وصل شويم، از اتصال به يک بازار با ثبات و نسبتا مطمئن، اطمينان خواهيم يافت.
بازار آسيا با وجود تقاضاي نسبتا بالا براي گاز و رشد خوب آن، همچنين به رغم ابعاد و جنبه هاي سياسي و استراتژيک با همسايگان شبه قاره هند، بازاري ناشناخته و امتحان نشده است. خطوط لوله از مناطق ناامني مانند بلوچستان عبور مي کند. اختلاف هاي ديرينه هند و پاکستان هم هر لحظه ممکن است دشواري هايي را ايجاد کند. قابليت هر دو کشور به پرداخت هزينه ها و قيمت گاز هم اعتبار چنداني ندارد، اما هر دو کشور قابليت بالايي براي مصرف دارند و جايگزين هاي بهتري هم در اختيار ندارند. در هر صورت با توجه به ظرفيت بالاي توسعه گاز ايران، پس از اروپا، امکان صدور به بازارهاي آسيا هم وجود دارد. در باره بازار اروپا، جمهوري اسلامي ايران نزديک به بيست سال است که برنامه ريزي داشته و به طور نسبي اشراف بيشتري به خط لوله آسيايي دارد.
آينده دورتر تجارت جهاني گاز تا حد زيادي در گرو توسعه ال.ان.جي و جي.تي.ال خواهد بود و ايران هم طرح هايي در دست بررسي و اقدام دارد. هر دو روش پر هزينه هستند و فناوري هاي پيشرفته اي لازم دارند. از سوي ديگر، فناوري آنها انحصاري و ممکن است در شرايط کنوني دسترسي به آنها براي ايران وجود نداشته باشد. تجارت جهاني گاز تا چند دهه آينده به وسيله خطوط لوله خواهد بود و همين خطوط لوله هستند که ميان کشورها و همسايگان، وابستگي ها و مسئوليت هاي مشترک دراز مدت ايجاد مي کند. به گزارش شانا روسيه نمي تواند خواسته هاي خود را در مورد سياست هاي صدور گاز به ايران تحميل کند. بلکه از طريق دادن مشوق هاي مالي و فني در مسير خط لوله آسيايي مي تواند گسترش سياست تجارت گاز ايران با پاکستان و هند را آسان کند و آن را شتاب بخشد. اروپايي ها هم اين را مي دانند و مي کوشند تا استراتژي صدور گاز ايران را تا حد امکان متوجه اتحاديه اروپا سازند. در هر صورت روسيه بازيگري مهم در بازار جهاني گاز است و به عبارتي نقش عربستان را در بازار نفت ايفا مي کند.
روسيه براي صدور گاز خود به بازار نهايي مصرف بايد حداقل از مرز هفت کشور بگذرد. اين نشان مي دهد که چه تعداد کشور در زمينه صادرات و مصرف گاز نقش دارند. روسيه به امنيت مرزهاي متعدد نياز دارد و اتحاديه اروپا هم خواهان امنيت مرزهاي ترانزيت است. به عبارت ديگر، خطوط لوله و تجارت بين المللي گاز ضرورت امنيت متقابل کشورها را جدي مي سازد، اما در هر صورت روسيه نمي تواند مانع سياست هاي گازي ايران شود.
 

ZOKAEI

عضو جدید
فناوري تبديل گاز طبيعي به فرآورده‌هاي نفتي(GTL)، به فرآيندي اطلاق مي‌گردد كه در آن بتوان، گاز طبيعي را به فرآورده‌هاي با ارزشي از جمله گازوئيل، نفت سفيد و بنزين تبديل نمود. اين فناوري هر چند بيش از 80 سال قدمت دارد، ولي در مقياس تجاري، هنوز در ابتداي راه توسعة خويش قرار دارد.
فرآورده‌هاي نهايي بدست آمده از اين فرآيند، اكثراً معادل فرآورده‌هاي نفتي حاصل از برج تقطير پالايشگاه‌هاي نفت خام است كه در دامنه C10 تا C20 قرار دارند و اصطلاحاً به آنها "فرآورده‌هاي ميان‌تقطيري" گفته مي‌شود؛ از همين روي بعضاً واژه GTL يا Gas To Liquids را "تبديل گاز به فرآورده‌هاي ميان‌تقطيري" نيز مي‌گويند. (فرايندي كه با استفاده از روش FT يا فيشر تروپس انجام مي‌شود).:heart:
 

bera

کاربر حرفه ای
کاربر ممتاز
GTL

سلام

تبدیل گاز طبیعی به فراوردههای نفتی G.T.Lبا استفاده از فرایند فیشر -تروپش صورت میگیردو درآینده پیشرفت قابل توجهی در عرصه پالایشی کشور برای این فرایند قابل تصور است.من یه مدت در پالایشگاه فجر جم بودم که بیشتر میعانات گازی رو از طریق بندر طاهری صادر میشد
این فرایند بطور گسترده در کشور قطر در حال پیگیری است.
 

پیوست ها

  • GTL.pdf
    186.9 کیلوبایت · بازدیدها: 0
آخرین ویرایش توسط مدیر:

Similar threads

بالا