استغفار و توبه - طلب بخشش و بازگشت

معنای استغفاراز مولای متقیان امام علی(علیه السلام) نقل شده است که شخصی در محضر آن حضرت گفت: استغفرالله ربّی و اتوب الیه. حضرت رو به او کردند و فرمودند: آیا می دانی که معنای استغفار چیست؟ بعد فرمودند: استغفار بلندترین درجات بهشت است و آن اسمی است که بر شش چیز اطلاق می شود و یا شش عضو دارد ( و آن ها عبارت اند از:
1 - پشیمانی بر گذشته 2 - تصمیم بر این که دیگر بازگشت نکنی 3 - حق مردم را به آن ها برگردانی تا هنگام ملاقات با پروردگار پاک باشی و حقی از مردم بر گردن تو نباشد. 4 - هر واجبی که از تو فوت شده است به جای آوری 5 - آن که گوشتی که به حرام در بدن تو روییده آن را با اندوه و حزن و مشقت فراوان ازبین ببری تا به پوست و استخوان بچسبد و گوشت تازه در میان پوست و استخوان بروید. 6- آن که به بدن خود درد و الم طاعت بچشانی به همان اندازه که لذت معصیت را به آن چشانده ای. (نقل از عین الحیات مجلسی (ره))
پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه وآله) می فرمایند: (خیرالدعا الاستغفار) بهترین دعا آمرزش خواهی است(کافی ج2، ص 504) همچنین حضرت امام رضا(علیه السلام) می فرمایند: (المستغفر من ذنب و یفعله کالمستهزی بربّه) کسی که از گناهی استغفار می کند و باز آن را انجام می دهد، مانند کسی است که پروردگارش را ریشخند کند. (کافی، ج 2، ص 504) امیرمومنان (علیه السلام) می فرمایند: گناهان درد و داروی آن استغفار است و شفای (از گناه) بر این است که (به گناه) بازنگردی. (غررالحکم، ح 1890)


[h=2]شرایط استغفار[/h]حضرت علی (علیه السلام) شش شرط برای استغفار بیان فرموده‌اند:
1- ندامت و پشیمانی از گذشته.
2- عزم بر این که هرگز آن را تکرار نکنی.
3- حقوقی را که از مردم ضایع کرده‌ای به آنان بازگردانی به طوری که هنگام ملاقات پروردگار حقی از مردم بر تو نباشند.
4- تمام فرایضی را که از تو فوت شده است حق آن را بجا آوری.
5- گوشت‌هایی که بر اثر حرام بر اندامت روئیده است با اندوه بر گناه آب کنی تا چیزی از آن باقی نماند و گوشت تازه به جای آن بروید.
6- به همان اندازه که شیرینی معصیت و گناه را چشیدی زحمت طاعت را نیز بچشی.[ نهج البلاغه، قم، دارالهجره، بی‌تا، ص 549.]

[h=2]آداب استغفار[/h]1- استغفار هنگام سحر
2- استغفار در شب جمعه
3- اعتراف به لغزش‌ها
4- اقرار به ایمان و اظهار تسلیم در برابر خداوند
5-توجه به ربوبیت خداوند
6-توجه به ولایت مطلق خداوند
7- توسل به انبیا
8- ذکر صفات کمال خداوند هنگام درخواست آمرزش
9- یاد خدا

اَستَغفِرُ اللهَ رَبی وَ اَتوبُ اِلَیه