DAUNORUBICIN HCL
موارد مصرف: دانوروبيسين در درمان‌اريترولوسمي، لوسمي حاد لنفوبلاستيك،لوسمي حاد ميلوسيتيك و لوسمي حادمنوسيتيك بكار مي رود. همچنين مصرف‌آن در درمان نوروبلاستوما، لنفوم‌هاي‌غير هوچكيني، ساركوم اوينگ، تومورويلمز و لوسمي مزمن ميلوسيتيك توصيه‌شده است.
مكانيسم اثر: دانوروبيسين در فاز S تقسيم‌سلولي فعال است اما در چرخه سلولي‌بطور اختصاصي عمل نمي‌كند، با اتصال به DNAباعث مهار ساخت DNA و RNAمي‌شود.
فارماكوكينتيك: بسرعت در بدن منتشر وبويژه در كليه‌ها، طحال، كبد و قلب‌بصورت تغيير نيافته و متابوليت جايگزين‌مي‌شود. از سد خوني ـ مغزي عبورنمي‌كند. متابوليسم سريع كبدي دارد. نيمه‌عمر دفع دانوروبيسين 18/5 ساعت و دفع‌دارو طولاني است.
هشدار: در صورت وجود بيماري قلبي و ياان*****اسيون سلول تومور مغز استخوان‌اين دارو بايد با احتياط فراوان مصرف‌شود.
عوارض جانبي: ازوفاژيت ، استئوماتيت،لكوپني، مسموميت قلبي و نكروز بافتي ازعوارض جانبي مهم و نسبتا شايع داروهستند.
تداخل‌هاي داروئي: با آلوپورينول، كلشي‌سين، سيكلوفسفاميد، دوكسوروبيسين وداروهاي هپاتوتوكسيك تداخل دارد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ بدليل نكروز بافتي‌فقط به صورت تزريق وريدي بكار مي‌رود(بدليل بروز ترومبوفلبيت و تحريك وريداز انفوزيون وريدي نيز خودداي شود).
2 ـ فاصله دوره‌هاي درماني آن كمتر از 21روز نباشد تا فعاليت مغز استخوان به‌حالت عادي برگردد.
مقدار مصرف: در عيب كار كبد براي‌بيماراني كه غلظت بيليروبين آنها 3ـ1/2ميلي‌گرم درصد ميلي ليتر است، 75 درصدمقادير مصرف معمولي و در بيماراني كه‌غلظت بيليروبين آنها بيش از 3 ميلي گرم‌در صد ميلي ليتر است، نصف مقدارمعمولي توصيه مي‌شود. در عيب كار كليه‌براي بيماراني كه غلظت كراتينين سرم آنهابيش از 3 ميلي گرم در صد ميلي ليتر است‌نصف مقدار معمولي توصيه شده است.
بزرگسالان: در لوسمي حاد لنفوسيتيك‌بصورت وريدي 45mg/m2 در روزهاي‌اول و دوم و سوم يك دوره 32 روزه درتركيب با وينكريستين، پردنيزون وآسپاراژيناز بكار مي‌رود. در لوسمي حادغيرلنفوسيتيك بصورت وريدي
45mg/m2 در روزهاي اول و دوم و سوم‌اولين دوره و روزهاي اول و دوم دومين‌دوره در تركيب با وينكريستين بكارمي‌رود. حداكثر مقدار مصرف تا
550mg/m2 در تمام طول عمر و در افرادي‌كه سابقه پرتو درماني در ناحيه سينه‌داشته‌اند براي كاهش خطر مسموميت‌قلبي، mg/m2 450 در تمام طول عمرمي‌باشد. در افراد مسن 60 سال و بيشتردر لوسمي حاد غيرلنفوسيتيك 30 mg/m2بصورت وريدي در روزهاي اول و دوم وسوم شروع اولين دوره درمان و درروزهاي اول و دوم دومين دوره درمان درتركيب با سيتارابين بكار مي رود.
كودكان : در لوسمي حاد لنفوسيتيكmg/m2 25 بصورت وريدي يك بار درهفته همراه با وينكريستين و پردنيزون‌بكار مي‌رود.
مكانيسم اثر: دوكسوروبيسين به‌نظرمي‌رسد كه با اتصال به DNA و مهارساخت DNAو RNA از طريق ايجاد اختلال‌در ساختمان مولكولي و ايجاد ممانعت‌فضايي، عمل مي‌كند.
فارماكوكينتيك: دوكسوروبيسين از سدخوني ـ مغزي عبور نمي‌كند. اين داروتوسط كبد متابوليزه شده و به متابوليت‌فعال تبديل مي‌گردد دفع آن عمدت از طريق‌صفرا است.
عوارض جانبي: لكوپني يا عفونت، التهاب‌مخاط دهان و التهاب مري از عوارض‌جانبي دارو هستند.
تداخل‌هاي داروئي: مصرف همزمان اين‌دارو با آلوپورينول يا كلشي‌سين تداخل‌دارد. مصرف همزمان آن با دانوروبيسين‌باعث افزايش خطر بروز عوارض قلبي‌مي‌شود.
نكات قابل توصيه: 1 ـ دوكسوروبيسين‌نبايد در بيماراني كه قبلا مقادير تجمعي‌كامل دوكسوروبيسين و دانوروبيسين رادريافت كردند، مصرف شود.
2 ـ با مصرف دوكسوروبيسين در فواصل‌يك هفته‌اي ممكن است خطر عوارض‌جانبي قلبي و خوني كمتر شود.
3 ـ دوكسوربيسين را بايد بصورت تزريق‌وريدي آهسته تجويز كرد. به علت تحريك‌وريد در محل تزريق و احتمال خطر بروزترومبوفلبيت و نشت دارو به بافتهاياطراف رگ انفوزيون وريدي دارو توصيه‌نمي‌شود.
4 ـ دوكسوروبيسين موجب نكروزموضعي بافتها مي شود به همين دليل‌بصورت عضلاني يا زير جلدي نبايدتزريق شود.
مقدار مصرف:
بزرگسالان : با مقادير 75 mg/m2/dayـ60كه هر 21 روز يكبار تكرار شود يا30mg/m2/dayـ25 در دو يا سه روزمتوالي كه هر 4ـ3 هفته تكرار مي‌شودوريدي تجويز مي‌گردد. حداكثر مقدار تام‌دارو يعني 550 mg/m2ـ450 در موردبيماراني است كه سابقه پرتو درماني درناحيه سينه يا مصرف داروهاي سمي براي‌قلب را داشته‌اند.
كودكان : مقدار mg/m2/day 30 در سه روزمتوالي ، هر چهار هفته يكبار تزريق وريدي‌مي‌شود.
مكانيسم اثر: اپي‌روبيسين از دسته‌آنتي‌بيوتيك‌هاي ضدسرطان است واحتمالا از طريق اتصال به DNA مانع‌ساخت اسيدهاي هسته‌اي مي‌شود.
فارماكوكينتيك: اپي‌روبيسين توسط كبدمتابوليزه شده و عمدت از طريق صفرا دفع‌مي‌شود. نيمه عمر دارو 30-40 ساعت‌است و از سد خوني ـ مغزي نيز عبورنمي‌كند.
عوارض جانبي: لكوپني يا عفونت، التهاب‌مخاط دهان و التهاب ريوي از عوارض‌جانبي دارو هستند.
تداخل‌هاي داروئي: اين دارو با آلوپورينول‌كلشي سين، ساير داروهاي تضعيف كننده‌مغز استخوان، راديوتراپي و دانوروبيسن‌تداخل دارد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ اپي‌روبيسين نبايد دربيماراني كه قبلا مقادير تجمعي كامل‌اپي‌روبيسين و دانوروبيسين را دريافت‌كرده‌اند، مصرف شود.
2 ـ با مصرف اپي‌روبيسين در فواصل يك‌هفته‌اي ممكن است خطر عوارض جانبي‌قلبي و خوني كمتر شود.
3 ـ اپي روبيسين را بايد بصورت تزريق‌وريدي آهسته تجويز كرد. به علت تحريك‌وريد در محل تزريق و احتمال خطر بروزترومبوفلبيت و نشت دارو به بافتهاياطراف رگ، انفوزيون وريدي دارو توصيه‌نمي‌شود.
4 ـ اپي‌روبيسين موجب نكروز موضعي‌بافتها مي‌شود به همين دليل بصورت‌عضلاني يا زيرجلدي نبايد تزريق شود.
مقدار مصرف: اپي‌روبيسين به مقدار135mg/m2 هر 3 هفته يكبار يا 45mg/m2براي سه روز متوالي هر 3 هفته يكبارمصرف مي‌شود. مقدار مصرف تام‌اپي‌روبيسين نبايد از حدود 1g/m2 بيشترشود.
ESTRAMUSTINE
موارد مصرف: استراموستين در درمان‌كارسينوماي پروستات مصرف مي‌شود.
مكانيسم اثر: استراموستين يك آلكيله‌كننده‌ضعيف بوده و ممكن است در بيماران‌مقاوم به استروژن مؤثر باشد. اثر ديگر آن‌مهار تقسيم ميتوز است. اثرات استروژنيك‌آن مشابه استراديول است و از طريق‌تضعيف محور هيپوتالاموس ـ هيپوفيزسبب كاهش غلظت سرمي تستوسترون‌مي‌شود.
فارماكوكينتيك: جذب خوراكي آن 75درصد است. متابوليسم آن سريع بوده ودر اثر عبور اوليه كبدي استراموستين، به‌استراديول (به‌مقدار جزئي)، استرون ونيتروژن موستارد هيدروليز مي‌شود. نيمه‌عمر آن در فاز نهايي 20 ساعت است و دفع‌آن از طريق صفرا و مدفوع است.
موارد منع مصرف: استراموستين دراختلالات ترومبوآمبوليك فعال(انفاركتوس ميوكارد، خونريزي مغزي) وترومبوفلبيت فعال مگر در مواردي كه خودتومور سبب عارضه ترومبوآمبوليك‌گردد، نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ درصورت وجودترومبوفلبيت، سابقه درمان با استروژن،زيادي كلسيم خون ناشي از بيماري‌متاستاتيك پستان و زخم معده بايد بااحتياط مصرف شود.
2 ـ دارو يك ساعت قبل يا دو ساعت بعد ازغذا مصرف شود.
3 ـ هنگام مصرف دارو از مصرف شير وساير فرآورده‌هاي لبني و داروهاي حاوي‌كلسيم خودداري شود.
نكات قابل توصيه: 1 ـ مصرف يك دوره30-90 روز براي ارزيابي اثربخشي داروكافي است. درمان با استراموستين ممكن‌است تا ظهور اثر مطلوب دارو ادامه
يابد.
2 ـ گاهي اوقات براي رفع تهوع و استفراغ‌از فنوتيازين‌ها استفاده مي‌شود ولي ممكن‌است شدت تهوع و استفراغ در بعضي ازبيماران به حدي باشد كه قطع درمان‌ضروري باشد.
مقدار مصرف: در بزرگسالان در درمان‌كارسينوماي پروستات به‌صورت‌خوراكي به ميزان mg/m2/day 600 در سه‌مقدار منقسم (يك ساعت قبل يا دو ساعت‌بعد از غذا) يا (mg/kg/day 10-16)
در سه يا چهار مقدار منقسم (يك ساعت‌قبل يا دو ساعت بعد از غذا) تجويزمي‌شود.
ETOPOSIDE
موارد مصرف: اتوپوزيد در درمان‌كارسينوم ريه و بيضه به‌كار مي‌رود.همچنين در درمان كارسينوم مثانه،لنفومهاي هوچكيني و غيرهوچكيني،لوسمي حاد ميلوسيتيك، ساركوم اوينگ وكاپوسي مصرف شده‌است.
مكانيسم اثر: اتوپوزيد مهاركننده آنزيم‌توپوايزومراز II است و با اثر بر مرحله قبل‌از ميتوز تقسيم سلولي، ساخت DNAرامهار مي‌كند.
فارماكوكينتيك: فراهمي زيستي فرم‌خوراكي حدود 50% است. انتشار آن درمايع مغزي ـ نخاعي متغير و كم است.متابوليسم دارو كبدي بوده نيمه عمر داروحدود 7 ساعت مي‌باشد. دارو به‌طور عمده‌از طريق كليه دفع مي‌شود.
هشدار: قبل از هر بار مصرف دارو، دهان‌از نظر وجود زخم بررسي شود.
عوارض جانبي: كم‌خوني، كاهش گلبول‌هاي‌سفيد يا پلاكت‌هاي خون، آنافيلاكسي،استئوماتيت، كاهش اشتها، تهوع و استفراغ‌از عوارض جانبي مهم و نسبت شايع دارومي‌باشند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ در مورد شكل‌تزريقي، براي جلوگيري از افت فشار خون‌به‌صورت انفوزيون و در مدت بيش از30-60 دقيقه انجام شود. از راههاي ديگرتزريق يا تزريق سريع وريدي خودداري‌شود.
2 ـ تعداد گرانولوسيت‌ها 7-14 روز پس ازتجويز و تعداد پلاكتها 9-16 روز پس ازتجويز به حداقل مي‌رسد و در روز بيستم‌به‌ميزان طبيعي برمي‌گردد.
مقدار مصرف:
خوراكي
در درمان كارسينوم سلولهاي كوچك‌ريه mg/m2/day 70 (به‌مدت 4 روز) تاmg/m2/day 100 (به‌مدت 5 روز) تجويزمي‌شود كه هر 3-4 هفته تكرار مي‌شود.
تزريقي
در كارسينوم بيضه 50-100mg/m2/dayبه‌صورت انفوزيون وريدي در روزهاي‌اول و پنجم درمان تا 100mg/m2/day درروزهاي اول و سوم و پنجم درمان تجويزمي‌شود كه هر 3-4 هفته تكرار مي‌شود. دركارسينوم ريوي با سلولهاي كوچكmg/m2/day 35 به‌مدت 4 روز تاmg/m2/day 50 به‌مدت 5 روز تجويزمي‌شود كه هر 3-4 هفته تكرار مي‌شود.
FLUOROURACIL
موارد مصرف: فلوئورواوراسيل در درمان‌كارسينوم كولوركتال، پستان، معده ولوزالمعده به‌كار مي‌رود. همچنين دردرمان كارسينوم مثانه، پروستات،تخمدان، دهانه رحم، رحم، ريه و كبد، سر وگردن، ترشحات ناشي از تومور بدخيم درفضاي جنب، صفاق و پريكارد نيز مصرف‌شده‌است. فلوئورواوراسيل در درمان‌كراتوز چندگانه ناشي از نور خورشيد وكارسينوم پوست به‌كار مي‌رود. اين دارودر درمان التهاب لب ناشي از نورخورشيد، لكوپني مخاطي، درماتيت ناشي‌از پرتو درماني، بيماري بوئن واريتروپلازي كوئيرات مصرف شده‌است.
مكانيسم اثر: فلوئورواوراسيل آنالوگ‌پيريميدين است. در چرخه سلولي به‌طوراختصاصي در فاز S تقسيم سلولي مؤثراست و با تبديل به متابوليت فعال دربافت‌ها باعث مهار ساخت DNA و RNAمي‌شود.
فارماكوكينتيك: فلوئورواوراسيل از سدخوني ـ مغزي عبور مي‌كند. متابوليسم‌دارو كبدي و سريع است. نيمه عمر تزريق‌وريدي در فاز آلفا 10-20 دقيقه و در فازبتا 20 ساعت مي‌باشد. دفع آن عمدت ازطريق ريه‌ها (60-80 درصد) و كليه‌ها(7-20 درصد) مي‌باشد.
هشدارها: 1 ـ اين دارو بسيار سمي است وبه محض بروز اولين علائم مسموميت مثل‌اسهال، كاهش سلولهاي خون، زخم وخونريزي گوارشي، ازوفاگوفارنژيت،خونريزي در هر عضوي، استئوماتيت واستفراغ جهنده مصرف دارو بايد قطع‌گردد. با اين وجود مي‌توان مصرف دارو رابا مقدار مصرف كمتر بعد از برطرف شدن‌اين علائم مجدد از سر گرفت.
2 ـ به‌دليل امكان بروز سميت عصبي ازتزريق دارو در داخل غلاف نخاعي‌خودداري شود.
3 ـ از شكل دارويي كرم در بافتهاي با زخم‌خونريزي‌دهنده باتوجه به جذب‌سيستميك و بروز مسموميت و نيز دركلوآسما و روزانه با احتياط مصرف شود.
4 ـ در صورت بروز واكنش‌هاي التهابي‌وسيع روي پوست طبيعي بعد از مصرف‌كرم، درمان متوقف شود. همچنين‌واكنش‌هاي التهابي و پاسخ باليني به داروروي پوست ضايعه ديده، شامل قرمزي كه‌با تاول همراه است، حساس شدن به لمس،زخمهاي سطحي، نكروزه شدن و رشدبافت اپي‌تليال بر روي ناحيه مي‌باشد. درصورتي كه اين واكنش‌ها به مرحله‌زخمهاي سطحي و نكروز رسيد، مصرف‌دارو بايد قطع شود. كورتيكوستروئيدهاي‌موضعي پس از تكميل درمان با دارومي‌تواند باعث تسريع در بهبود ضايعات‌شود.
عوارض جانبي: اسهال، ازوفاگوفارنژيت،كاهش گلبولهاي سفيد يا عفونت،استئوماتيت اولسراتيو، درماتيت و زخم‌گوارشي از عوارض جانبي مهم و نسبتشايع فلوئورواوراسيل مي‌باشند.
واكنش‌هاي التهابي يا حساسيتي،سوزش، درماتيت تماسي، افزايش‌حساسيت پوست به نور، خارش، ترشح،درد يا حساس شدن موضع به لمس ازعوارض جانبي مهم و نسبت شايع بعد ازمصرف شكل دارويي كرم مي‌باشند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ بيمار بايد در شروع‌درمان در بيمارستان بستري شود.
2 ـ مقدار مصرف نگهدارنده دارو
براساس نيازهاي فردي هر بيمار وبرمبناي پاسخ‌هاي هماتولوژيك بيمارمتناسب با مقدار مصرف قبلي تنظيم شود.
مقدار مصرف بعدي دارو، تنها پس ازبهبود عوارض سمي مقدار قبلي بايد
تجويز شود.
3 ـ اندازه‌گيري پلاكت، هماتوكريت ياهموگلوبين و شمارش لكوسيت و پلاكت‌در ابتدا و طول درمان لازمست.
4 ـ انفوزيون آهسته وريدي دارو (2-24ساعت) از سميت دارو مي‌كاهد، هر چندتزريق سريع داخل وريدي (1-2 دقيقه)دارو مؤثرتر است.
5 ـ قبل از مصرف كرم فلوئورواوراسيل‌بيوپسي در شروع و طول درمان درصورتي كه كراتوز ناشي از نور خورشيدبه درمان پاسخ نداده و يا پس از درمان‌مجدد بروز نمايد و نيز براي تأييد بهبودكارسينوم سطحي سلولهاي قاعده‌اي،توصيه مي‌شود.
6 ـ در صورت بروز لكه‌هاي صورتي ونرم در محل مصرف دارو قطع شود.
7 ـ احتمال بروز واكنش حساسيت به نورطي درمان با كرم فلوئورواوراسيل و 1-2ماه پس از خاتمه درمان وجود دارد، لذا ازقرار گرفتن در مقابل نور خورشيدخودداري شود.
مقدار مصرف: در درمان كارسينوماي‌كولوركتال، پستان، معده، لوزالمعده،مثانه، پروستات يا تخمدان ابتدا7-12mg/kg/day به‌مدت 4 روز تجويزمي‌شود كه در صورت عدم بروز علائم‌مسموميت 3 روز بعد 7-10mg/kg هر 3 يا4 روز در ميان به‌مدت 2 هفته تزريق‌وريدي مي‌شود. برنامه مصرف دارومي‌تواند به‌صورت mg/kg/day 12 به‌مدت4 روز باشد كه در صورت ظاهر نشدن‌علائم مسموميت 6mg/kg يك روز در ميان‌براي 4-5 روز تا مدت 12 روز تكرارمي‌شود. مقدار مصرف نگهدارنده7-12mg/kg هر 7-10 روز يكبار يا300-500 mg/m2/day براي 4 يا 5 روزاست كه هر ماه تكرار مي‌شود.
در مورد افراد چاق يا بيماراني كه كه‌وزنشان براثر خيز، آسيت يا ساير موارداحتباس غيرعادي مايعات بالا رفته‌است‌توصيه مي‌شود از وزن اصلي بدن بيمار(lean body mass) استفاده شود.فلوئورواوراسيل را مي‌توان به‌ميزانmg/kg 15 يا mg/m2 500-600 در هفته‌بدون مقدار مصرف اوليه نيز به‌كار برد.حداكثر مقدار مصرف تا mg/day 800 (ياmg/day 400 در بيماران با شدت بيماري‌كمتر) مي‌باشد.
در درمان كراتوز ناشي از نورخورشيد يا اشعه ماورا بنفش، 1-2 بار درروز به‌ميزاني كه ضايعه را بپوشاند به‌كارمي‌رود. در كارسينوم سطحي سلولهاي‌قاعده‌اي دو بار در روز و به‌ميزاني كه‌ضايعات را بپوشاند به‌كار مي‌رود. درمان‌بايد حداقل 3-6 هفته و گاه تا 12 هفته ادامه‌يابد.
HEXAMETHYLMELAMINE
موارد مصرف: اين دارو در درمان‌كارسينوم تخمدان به‌كار مي‌رود.
مكانيسم اثر: از نظر ساختماني شبيه‌الكيله‌كننده‌ها است ولي در خارج از بدن‌فعاليت الكيله‌كنندگي نشان نمي‌دهد.شواهدي وجود دارد كه نشان مي‌دهد داروممكن است باعث مهار ساخت DNA و RNAشود.
فارماكوكينتيك: جذب دارو سريع و خوب‌است. به‌دليل متابوليسم سريع كبدي،حداكثر غلظت پلاسمايي دارو متغير است.متابوليسم دارو كبدي است. نيمه عمر دارودر فاز بتا 4/7-10/2 ساعت و زمان‌رسيدن به حداكثر غلظت 0/5-3 ساعت‌بوده دفع دارو كليوي است.
هشدارها: 1 ـ سميت ناشي از دارو وابسته‌به مقدار مصرف و تجمعي است. داروباعث مهار فعاليت مغز استخوان و سميت‌عصبي خفيف تا ملايم مي‌شود.
2 ـ در صورت بروز خونريزي غيرعادي،مدفوع قيري و سياه، خون در ادرار يامدفوع و لكه‌هاي قرمز روي پوست بايد به‌پزشك مراجعه شود.
عوارض جانبي: كم‌خوني، لكوپني، سميت‌عصبي مثل اثرات CNS و نوروپاتي‌محيطي، كاهش پلاكت‌هاي خون، تهوع واستفراغ از عوارض جانبي مهم و نسبتشايع دارو مي‌باشند.
تداخل‌هاي داروئي: هگزامتيل ملامين باداروهاي مهاركننده منوآمين‌اكسيد از (MAO)تداخل دارد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ در صورت بروزعوارضي از قبيل عدم تحمل و عدم
پاسخ دستگاه گوارش به درمان علامتي(وجود تهوع و استفراغ شديد)، كاهش‌تعداد سلولهاي خوني و سميت عصبي‌پيشرونده مصرف دارو موقت قطع شود.حداقل بعد از 14 روز وقفه، درمان با مقدار
كمتر دوباره شروع شود. در صورت
ادامه سميت عصبي حتي بعد از كاهش‌مقدار مصرف، بايد مصرف دارو قطع‌شود.
2 ـ ميزان سميت عصبي متناسب با مقدارمصرف است. سميت عصبي با قطع‌مصرف دارو برگشت‌پذير است. لازم است‌در فواصل درمان آزمايشات نورولژيك‌انجام شود.
3 ـ براي كاهش عوارض گوارشي، داروبعد از غذا ميل شود.
مقدار مصرف: در درمان كارسينوم‌تخمدان mg/m2/day 260 در چهار نوبت‌منقسم بعد از هر نوبت غذا و موقع خواب‌به‌مدت 14-21 روز متوالي از يك دوره 28روزه مصرف شود.
HYDROXYUREA
موارد مصرف: هيدوركسي اوره در درمان‌كارسينوم تخمدان، كنترل موضعي‌كارسينوم سلولهاي سنگفرشي، سر وگردن به استثناء لبها و كارسينوم پيشرفته‌پروستات، در درمان لوسمي ميلوسيتيك‌مزمن و ملانوم بدخيم و پلي سيتمي ورامصرف مي‌شود.
مكانيسم اثر: ظاهر هيدوركسي اوره درمرحله S تقسيم سلولي اثر مي‌گذارد و درساخت DNAتداخل مي‌نمايد بدون آن كه‌تأثيري بر ساخت RNA يا پروتئين داشته‌باشد.
فارماكوكينتيك: هيدوركسي اوره به خوبي‌از مجراي گوارشي جذب مي‌شود.متابوليسم آن كبدي است و از سد خوني ـمغزي عبور مي‌كند و دفع آن كليوي (50درصد به‌صورت تغيير نيافته) و ريوي(به‌صورت دي اكسيد كربن) است.
عوارض جانبي: كم‌خوني، غيرطبيعي‌شدن‌اريتروسيت‌ها و لكوپني از عوارض شايع‌هيدوركسي اوره هستند.
مقدار مصرف: مقدار مصرف بزرگسالان‌در كارسينوم سر و گردن يا تخمدان، ياملانوم بدخيم مقدار 60-80 mg/kg يا
2-3 g/m2 در يك مقدار مصرف واحد هرسه روز به‌صورت تنها يا همراه باراديوتراپي و يا mg/kg/day 20-30 در يك‌وعده و در لوسمي ميلوسيتيك مزمن‌مقاوم روزانه به مقدار 20-30 mg/kgبه‌صورت يك جا و يا در دو وعده منقسم‌تجويز مي‌شود.
مكانيسم اثر: ايداروبيسين از طريق واكنش‌با آنزيم توپوايزومراز II مانع ساخت‌اسيدهاي هسته‌اي مي‌شود.
فارماكوكينتيك: نيمه عمر دارو حدود 22ساعت است. دفع دارو عمدت صفراوي وبه‌صورت متابوليت است. ايداروبيسين تابيش از صد برابر غلظت پلاسمايي درسلول‌هاي هسته‌دار خون و مغز استخوان‌تجمع مي‌يابد.
هشدارها: 1 ـ اغلب بيماراني كه‌ايداروبيسين را با مقادير درماني مصرف‌مي‌كنند به تضعيف شديد مغز استخوان‌مبتلا مي‌شوند. اين عارضه ممكن است‌منجر به مرگ بيمار ناشي از عفونت و ياخونريزي شديد شود.
2 ـ ايداروبيسين ممكن است باعث ايجادعوارض سمي قلبي شود.
عوارض جانبي: عفونت، تهوع و استفراغ،ريزش مو، اسهال و كرامپ‌هاي شكمي،خونريزي و موكوزيت از عوارض شايع‌ايداروبيسين هستند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ ايداروبيسين بايدآهسته و طي 10-15 دقيقه تزريق شود.
2 ـ ايداروبيسين هنگام تزريق نبايد با سايرداروها مخلوط شود.
مقدار مصرف: به‌منظور درمان AMLمقدارmg/m2/day 12 به‌مدت 3 روز همراه باسيتارابين تزريق آهسته وريدي مي‌شود.ممكن است مقدار 100 mg/m2/day به‌مدت7 روز به‌صورت انفوزيون مداوم و ياmg/m2 25 به‌صورت تزريق واحد همراه باmg/m2/day 200 به‌مدت 5 روز به‌صورت‌انفوزيون مداوم نيز مصرف شود.
فارماكوكينتيك: اين دارو در كبد متابوليزه وفعال مي‌گردد و نيمه عمر آن حدود 3 روزاست.
عوارض جانبي: عوارض سمي آن بر روي‌مجاري ادراري ممكن است بيشتر ازسيكلوفسفاميد باشد. تهوع، استفراغ،اختلالات سيستم عصبي مركزي از جمله‌اغتشاش شعور و بي‌حالي از عوارض‌جانبي مهم دارو هستند.
INTERFERONS (ALPHA)
موارد مصرف: انترفرون آلفا در درمان‌لوسمي Hairy cell، كونديلوماتا الكوميناتا،هپاتيت مزمن فعال، non A و non B/C،ساركوم كاپوسي همراه با ايدز، كارسينوم‌مثانه، كارسينوم كليه، لوسمي ميلوسيتيك‌مزمن، پاپيلوماتوزيس لارنژيال، لنفوم‌هاي‌غيرهوچكيني، ملانوم بدخيم، ميلوم‌مولتيپل و ميكوزفونگوئيد مصرف‌مي‌شود. اين دارو همچنين در درمان‌كارسينوم دهانه رحم نيز مصرف‌شده‌است.
مكانيسم اثر: انترفرون‌ها اثر ضدويروس،ضدتكثير و تقويت ايمني دارند. فعاليت‌ضدويروس و ضدتكثير آن به‌علت تغييردر ساخت DNA و RNA و پروتئين‌هاي‌سلولي شامل انكوژن‌هاست. انتروفرون‌همچنين باعث كاهش تكثير سلول و نيزافزايش فعاليت فاگوسيتيك ماكروفاژها واثرات سيتوتوكسيسيته لنفوسيت‌ها برروي سلولهاي هدف مي‌شود.
فارماكوكينتيك: جذب عضلاني يا زيرجلدي‌دارو بيش از 80% است. متابوليسم داروكليوي است. نيمه عمر آلفا 2a ركامبيننت‌بعد از تزريق عضلاني 6-8 ساعت وبه‌صورت انفوزيون وريدي 3/7-8/5ساعت است. نيمه عمر آلفا 2bركامبيننت‌بعد از تزريق عضلاني يا زيرجلدي 2-3ساعت است. با مقدار مصرف روزانه‌به‌صورت تزريق عضلاني، ممكن است‌دارو در بدن تجمع يابد. زمان رسيدن به‌حداكثر اثر شكل ركامبيننت آلفا 2a با يك‌نوبت تجويز عضلاني 3/8 ساعت و از راه‌جلدي 7/3 ساعت است و براي ركامبيننت‌آلفا 2bبه‌صورت يك نوبت تجويزعضلاني يا زيرجلدي 3-12 ساعت است.
هشدارها: 1 ـ در صورت حساس بودن‌بيمار به انترفرون آلفا ممكن است به انواع‌ديگر آن نيز حساسيت نشان دهد. بيماران‌حساس به ايمونوگلبولين موش ممكنست‌به انترفرون ركامبيننت آلفا 2aنيز حساس‌باشند.
2 ـ به‌دليل تفاوت در مقدار مصرف‌نمي‌توان انواع انتروفرونهاي آلفا را بدون‌دستور پزشك، به‌جاي هم مصرف نمود.
3 ـ در صورت وجود بيماري اتوايمون ياسابقه آن، بيماري شديد قلبي مثل‌انفاركتوس ميوكارد اخير، ديابت مليتوس‌مستعد به كتواسيدوز، بيماري ريه، آبله‌مرغان، زونا، اختلال كار CNS، سايكوزشديد يا سابقه ابتلاء به آن، اختلالات‌تشنجي، حساسيت به دارو، درمان هپاتيتnon A و non B/C، عيب كار تيروئيد وكاهش فعاليت مغز استخوان با احتياطفراوان مصرف شود.
4 ـ در صورت بروز خونريزي غيرعادي،مدفوع سياه و قيري، خون در ادرار يامدفوع و بروز لكه‌هاي قرمز رنگ روي‌پوست با پزشك تماس گرفته‌شود.
5 ـ در صورت بروز عوارض جانبي شديد،كاهش مقدار مصرف تا 50 درصد و يا قطع‌موقتي مصرف دارو پيشنهاد مي‌شود.
عوارض جانبي: تغيير حس چشايي يااحساس طعم فلزي، اسهال، سرگيجه،خشكي دهان، سندرم شبه سرماخوردگي،كاهش اشتها، تهوع و استفراغ، بثورات‌جلدي، خستگي غيرعادي، كم خوني،لكوپني، ترومبوسيتوپني، مسموميت كبدي‌و كاهش نسبي ميزان مو از عوارض جانبي‌مهم و نسبت شايع دارو مي‌باشند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ كاهش اشتها وخستگي غيرعادي با ادامه مصرف بيشترمشخص مي‌شود و ممكن است نياز به‌كاهش مقدار مصرف باشد. كم اشتهايي‌معمولا طي 4 هفته و خستگي غيرعادي‌هفته‌ها بعد از قطع دارو برطرف مي‌شود.همچنين تهوع و استفراغ معمولا 3-5 روزبعد از قطع مصرف دارو برطرف مي‌گردد.
2 ـ تزريق زيرجلدي براي بيماراني كه‌ترومبوسيتوپني دارند و يا خطر خونريزي‌در آنها وجود دارد، ترجيح داده مي‌شود.
3 ـ كاهش فشار خون طي درمان يا تا 2روز بعد از درمان ديده مي‌شود و نياز به‌درمان كمكي جانشيني مايعات دارد. لازم‌است بيماران به‌خصوص در شروع درمان‌براي كاهش خطر افت فشار خون و ازدست رفتن مايعات، مايعات فراوان‌مصرف كنند. گاهي نيز افزايش فشار خون‌مشاهده مي‌شود كه خفيف و گذرا مي‌باشد.
4 ـ كاهش تعداد لكوسيت و پلاكت بامصرف انترفرون آلفا 2b ركامبيننت طي3-5 روز درمان مشاهده مي‌شود و 3-5روز بعد از قطع مصرف دارو بهبودمي‌يابد.
5 ـ سندرم شبه سرماخوردگي در اغلب‌بيماران و به‌طور قطع بيشتر در هفته اول‌درمان مشاهده مي‌شود كه به‌تدريج به‌علت‌مقاومت طي 2-4 هفته و با ادامه درمان‌كاهش مي‌يابد. در صورت تكرار تب وسردرد و علائم شبه سرماخوردگي قبل وبعد از مصرف انترفرون ممكن است نياز به‌استامينوفن باشد. در صورت تداوم‌سردرد كاهش مقدار مصرف دارو پيشنهادشده است.
مقدار مصرف:
انترفرون آلفا 2a: در درمان لوسميHairy cell به‌صورت عضلاني يا زيرجلدي‌ابتدا 3 ميليون واحد در روز به‌مدت 16 روزتا 24 هفته مصرف مي‌شود. براي درمان‌نگهدارنده به‌صورت عضلاني يا زيرجلدي3 ميليون واحد سه بار در هفته به‌كارمي‌رود. در ساركوم كاپوسي همراه با ايدزبه‌صورت عضلاني يا زير جلدي ابتدا 36ميليون واحد در روز به‌مدت 10-12 هفته‌يا 3 ميليون واحد در روز در روزهاي اول‌تا سوم و 9 ميليون واحد در روزهاي‌چهارم تا ششم و 18 ميليون واحد در روزدر روزهاي هفتم تا نهم درمان مصرف‌مي‌شود و براي باقيمانده دوره 10-12هفته‌اي روزي 36 ميليون واحد تزريق‌مي‌شود. در درمان نگهدارنده به‌صورت‌عضلاني يا زير جلدي 36 ميليون واحد سه‌بار در هفته تزريق مي‌گردد.
انترفرون آلفا 2b: در درمان لوسميHairy cell به‌صورت عضلاني يا زيرجلدي2 ميليون واحد سه بار در هفته تزريق‌مي‌شود. در درمان كونديلوماتا آكوميناتابه‌صورت تزريق داخل ضايعه 1 ميليون‌واحد در زگيل (تا 5 زگيل) سه بار در هفته‌يك روز در ميان به‌مدت سه هفته تجويزمي‌شود. در صورتي كه پاسخ دلخواه‌حاصل نشد، 12-16 هفته بعد از شروع‌درمان اوليه، دوره دوم تجويز مي‌شود. درصورتي كه تعداد زگيل‌ها 6-10 عدد باشدمي‌توان 5 زگيل را در دوره اول و 5 زگيل رادر دوره دوم درمان نمود و در صورتي كه‌بيشتر از 10 زگيل باشد نياز به دوره‌هاي‌بعدي مي‌باشد. در ساركوم كاپوسي همراه‌با ايدز به‌صورت عضلاني يا وريدي 30ميليون واحد به ازاي هر مترمربع سطح‌بدن سه بار در هفته تجويز مي‌شود. دردرمان هپاتيت مزمن فعال non A وnonB/C به‌صورت عضلاني يا زير جلدي3 ميليون واحد سه بار در هفته تزريق‌مي‌گردد و در صورت عود بيماري مقدارمصرف تكرار مي‌شود.
LEUCOVORIN
موارد مصرف: لوكوورين پادزهرمسموميت با آنتاگونيست‌هاي اسيد فوليك‌مانند پيريمتامين، متوتركسات ياترمتوپريم مي‌باشد. لوكوورين جهت‌جلوگيري از مسموميت شديد ناشي ازمصرف بيش از اندازه متوتركسات يادرمان با مقادير زياد اين دارو به‌عنوان‌بخشي از برنامه‌هاي شيمي درماني دردرمان چند نوع سرطان مصرف مي‌شود.همچنين لوكوورين براي درمان كم‌خونيهاي مگالوبلاستيك ناشي از اسپرو،كمبودهاي تغذيه‌اي، آبستني وشيرخوارگي كه درمان با اسيد فوليك‌خوراكي در مورد آن عملي نيست، به‌كارمي‌رود.
مكانيسم اثر: لوكوورين ممكن است ازطريق رقابت با متوتركسات در فرآيندانتقال به داخل سلول مانع اثر متوتركسات‌روي سلولهاي مغز استخوان و مجراي‌گوارش شود اما ظاهر بر مسموميت‌كليوي ناشي از مصرف متوتركسات‌بي‌تأثير است.
فارماكوكينتيك: لوكوورين پس از مصرف‌خوراكي به سرعت جذب شده و مقاديرمتوسطي از آن از سد خوني ـ مغزي عبورمي‌كند و به‌مقدار زياد در كبد تجمع مي‌يابد.طول مدت اثر آن در همه راههاي مصرف‌دارو 3-6 ساعت است. ميزان 80-90درصد دارو از طريق كليه دفع مي‌شود.
موارد منع مصرف: در صورت وجود كم‌خوني پرنيسيوز يا كمبود ويتامين B12نبايد مصرف شود.
هشدارها: 1 ـ در نقص كار كليه به‌علت‌اشكال در دفع متوتركسات خطرمسموميت افزايش خواهد يافت و ممكن‌است منجر به ضعف شديد مغز استخوان والتهاب مخاطها گردد.
2 ـ لوكوورين ممكن است دفعات بروزحملات صرعي را در كودكان مستعدافزايش دهد.
عوارض جانبي: به‌صورت نادر بثورات‌جلدي، كهير، خارش يا خس خس سينه‌ناشي از مصرف دارو گزارش شده‌است.
تداخل‌هاي داروئي: مصرف مقادير زيادلوكوورين ممكن است اثر ضد تشنج‌باربيتورات‌ها، هيدانتوئين و پريميدون راخنثي كند. استفاده همزمان لوكوورين بافلورواوراسيل ممكن است ضمن افزايش‌اثرات درماني آثار سمي فلورواوراسيل رانيز افزايش دهد. اگر چه اين دو دارو ممكن‌است در مواردي با هم مصرف شوند.
نكات قابل توصيه: در صورتي كه يك نوبت‌مصرف دارو فراموش شد فور به پزشك‌مراجعه گردد مصرف مقادير اضافي‌لوكوورين ممكن است لازم باشد.
مقدار مصرف
خوراكي:
بزرگسالان و كودكان: به‌عنوان پادزهرمتوتركسات mg/m2 10 هر 6 ساعت‌مصرف مي‌شود. براي پيريمتامين ياتري‌متوپريم به‌منظور پيشگيري ازمسموميت، مقدار 0/4-5 ميلي‌گرم‌لوكوورين همراه با هر نوبت مصرف‌داروي آنتاگونيست اسيد فوليك مصرف‌مي‌شود و به‌منظور درمان مقدار5-15mg/day لوكوورين مصرف مي‌شود.در كم‌خوني مگالوبلاستيك ناشي از كمبودفولات حداكثر تا مقدار mg/day 1 مصرف‌مي‌شود.
تزريقي:
به‌عنوان پادزهر آنتاگونيست‌هاي اسيدفوليك براي متوتركسات mg/m2 10 هر 6ساعت تزريق وريدي يا عضلاني مي‌شود.براي پيشگيري از مسموميت ناشي ازپيريمتامين يا تري‌متوپريم مقدار 0/4-5ميلي‌گرم لوكوورين همراه با هر نوبت‌مصرف داروي آنتاگونيست اسيد فوليك‌عضلاني تزريق مي‌شود و به‌منظور درمان‌مقدار mg/day 5-15 لوكوورين تزريق‌عضلاني مي‌گردد. در كم‌خوني‌مگالوبلاستيك ناشي از كمبود فولات‌حداكثر تا مقدار mg/day 1 تزريق عضلاني‌مي‌شود. در درمان كارسينوماي كولوركتال‌به‌صورت وريدي mg/m2 300 در حداقل سه‌دقيقه و به‌دنبال آن 370-425 mg/m2فلورواوراسيل وريدي تزريق مي‌شود.
LOMUSTINE
موارد مصرف: لوموستين در درمان‌تومورهاي مغزي، دستگاه گوارش، ريه،لنفوم هوچكيني، كليه، پستان، ميولم‌مولتيپل و ملانوماي بدخيم به‌كار
مي‌رود.
مكانيسم اثر: لوموستين از دسته داروهاي‌آلكيله‌كننده است و به‌همراه متابوليت‌هايش‌با عمل DNA و RNAتداخل كرده و با مهارواكنش‌هاي آنزيمي، ساخت DNA را نيزمهار مي‌كند.
فارماكوكينتيك: جذب خوراكي لوموستين‌خوب و سريع بوده و از سد مغزي ـ خوني‌نيز عبور مي‌كند. متابوليسم آن كبدي وسريع است و به متابوليت‌هاي فعال تبديل‌مي‌شود. دفع آن كليوي است. لوموستين‌چرخه روده‌اي ـ كبدي نيز دارد.
عوارض جانبي: كاهش ايمني، كاهش‌سلول‌هاي خوني و عفونت از عوارض‌شايع اين دارو است.
نكات قابل توصيه: 1 ـ درمان با لوموستين‌را بايد تنها در صورت مؤثر بودن ادامه‌داد. اگر پس از 1-2 دوره درمان پاسخي‌به‌دست نيامد احتمال مؤثر بودن داروبسيار كم است.
2 ـ گاهي اوقات واكنش‌هاي مقاومت‌متقاطع بين كارموستين و لوموستين ديده‌شده‌است.
3 ـ تجويز داروهاي ضد استفراغ پيش
از مصرف دارو و همچنين مصرف دارودر حالت ناشتا، در بعضي موارد از
شدت و دفعات تهوع و استفراغ كاسته‌است.
4 ـ به‌علت اثرات تجمعي و ديررس كاهش‌فعاليت مغز استخوان ناشي از لوموستين،دارو نبايد با فواصل كمتر از شش هفته‌تجويز گردد.
مقدار مصرف: مقدار mg/m2 100-130به‌صورت مقدار واحد مصرف مي‌شود كه‌هر شش هفته يكبار مي‌توان آن را تكرارنمود. وقتي با ساير داروها به‌صورت‌تركيبي مصرف مي‌شود مقدار مصرف‌كاهش مي‌يابد. در بيماراني كه مبتلا به‌كاهش فعاليت مغز استخوان هستند مقدارmg/m2 100 به‌صورت مقدار واحدمصرف مي‌شود كه هر شش هفته يكبارتكرار مي‌شود.
مكانيسم اثر: ملفالان داروي گروه‌آلكيله‌كننده است و در چرخه سلولي‌به‌طور غيراختصاصي اثر مي‌كند. اثر اين‌دارو عمدت مربوط به ايجاد اتصال بين
دو رشته مولكولي DNA و RNA و مهارساخت پروتئين است. همچنين تا حدي‌داراي فعاليت كاهنده ايمني نيز
مي‌باشد.
فارماكوكينتيك: جذب خوراكي آن ناقص ومتغيير است. در مايعات و بافتهاي بدن‌غيرفعال شده ولي در خون به مدت شش‌ساعت فعال باقي مي‌ماند. نيمه عمر ان‌تقريب 90 دقيقه است. دفع آن از طريق كليه‌و مدفوع مي‌باشد.
هشدارها: در صورت وجود ان*****اسيون‌سلولي، تومور مغز استخوان و سابقه‌درمان با داروهاي سمي براي سلول ياپرتو درماني طي 3-4 هفته قبل از مصرف‌ملفالان، دارو با احتياط فراوان مصرف‌شود.
عوارض جانبي: نوتروپني يا عفونت وكاهش پلاكت‌هاي خون از عوارض شايع‌اين دارو است.
نكات قابل توصيه: 1 ـ مقدار مصرف اين‌دارو بايد براساس نيازهاي فردي هر بيمارو مبتني بر پاسخ‌هاي باليني و ميزان كاهش‌فعاليت مغز استخوان، به‌خصوص به‌علت‌جذب غيرقابل اطمينان ملفالان، تنظيم شود.
2 ـ آشاميدن آب كافي و گاهي تجويزآلوپورينول به‌منظور جلوگيري ازنفروپاتي در بيماران مبتلا به لوسمي ولنفوم توصيه مي‌شود. همچنين ممكن است‌قليايي كردن ادرار نيز لازم شود.
3 ـ توصيه مي‌شود كه در صورت بروزلكوپني كاهش گلبولهاي سفيد يا پلاكت‌خون درمان با ملفالان قطع شود. هنگامي‌كه نتايج معاينات باليني و آزمايشگاهي‌رضايتبخش گرديد مي‌توان درمان را ادامه‌داد.
مقدار مصرف: در ميولم مولتيپل مقدار0/15mg/kg/day به مدت هفت روز مصرف‌مي‌شود كه يك دوره وقفه تجويز حداقل‌سه هفته‌اي به‌دنبال دارد. مقدار مصرف‌نگهدارنده mg/kg/day 0/05 خواهد بود. درروش ديگر مقدار mg/kg/day 0/25 براي‌چهار روز مصرف مي‌شود كه يك دوره‌استراحت 2-4 هفته‌اي به‌دنبال دارد. مقدارمصرف نگهدارنده mg/day 2-4 است. درروش سوم مصرف مقدار mg/m2/day 7 ياmg/kg/day 0/25 به مدت 5 روز مي‌باشدكه هر 5-6 هفته يكبار تكرار مي‌شود. تنظيم‌مقدار مصرف بايد طوري باشد كه حداقل‌اثر كاهنده گويچه‌هاي سفيد و پلاكت‌هابروز نمايد. در درمان كارسينوم تخمدان0/2mg/kg/day به مدت 5 روز مصرف‌مي‌شود كه هر 4-6 هفته در صورت‌بازگشت تعداد سلولهاي خوني به‌مقدارطبيعي تكرار مي‌گردد.
MERCAPTOPURINE
موارد مصرف: مركاپتوپورين در درمان‌لوسمي‌هاي لنفوسيتيك حاد،ميلومونوسيتيك حاد و ميلوسيتيك حاد ودرمان لوسمي ميلوسيتيك مزمن،لنفومهاي غيرهوچكيني، پلي‌سيتمي ورا،بيماري التهابي روده و آرتريت ناشي ازپسوريازيس مصرف مي‌شود.
مكانيسم اثر: مركاپتوپورين آنتي‌متابوليت‌و آنالوگ پورين است. در چرخه تقسيم‌سلولي به‌طور اختصاصي در مرحله Sعمل‌كرده و با فعال شدن در بافتها باعث‌مهار ساخت DNA و تا حدي RNAمي‌شود.
فارماكوكينتيك: جذب دارو از مجراي‌گوارش متغير و ناقص (تا 50 درصد) است.از سد خوني ـ مغزي عبور مي‌كند اما نه به‌ميزاني كه براي درمان لوسمي مننژيال‌كافي باشد. متابوليسم دارو كبدي است.نيمه عمر دارو 3 مرحله‌اي و به‌ترتيب 45دقيقه، 2/5 ساعت و 10 ساعت بوده و دفع‌دارو كليوي است.
هشدارها: 1 ـ مصرف دراز مدت‌مركاپتوپورين در بيماريهاي‌غيرنئوپلاسمي، به‌علت اثرات بالقوه‌سرطان زايي دارو، با احتياط فراوان انجام‌شود.
2 ـ چون ممكن است اثرات مركاپتوپورين‌ديررس باشد، توصيه مي‌شود به محض‌مشاهده اولين علائم كاهش گلبولهاي
سفيد (به‌خصوص گرانولوسيتوپني) ياترومبوسيتوپني، خونريزي و يا يرقان،درمان با دارو فور قطع شود. پس ازبازگشت تعداد لكوسيتها براي 2-3 روز ويا افزايش تعداد آن، درمان را مي‌توان بانصف مقدار اوليه از سر گرفت.
3 ـ كاهش گلبولهاي سفيد وترومبوسيتوپني (معمولا خفيف) ممكن‌است 5-6 روز پس از شروع درمان ايجاد وبه‌مدت 7 روز پس از قطع مصرف داروادامه يابد.
عوارض جانبي: كم‌خوني، مسموميت كبدي‌يا انسداد صفراوي، كاهش ايمني، كاهشگلبولهاي سفيد يا عفونت،ترومبوسيتوپني، افزايش اسيد اوريك‌خون، نفروپاتي ناشي از اسيد اوريك،كاهش اشتها، تهوع و استفراغ، زخم‌گوارشي و استئوماتيت از عوارض جانبي‌مهم و نسبت شايع دارو مي‌باشند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ در مواردي كه بيمار300-600mg/day آلوپورينول (براي‌پيشگيري از هيپراوريسمي يا كند شدن‌متابوليسم مركاپتوپورين) مصرف مي‌كند،ميزان مصرف دارو بايد به 1/4 تا 1/3مقدار مصرف كاهش يابد.
2 ـ در لوسمي حاد با وجودترومبوسيتوپني و خونريزي درمان ادامه‌يابد چون در بعضي موارد توقف‌خونريزي و افزايش تعداد پلاكتها در حين‌درمان ديده شده‌است و در مواردي نيزتجويز پلاكت توصيه شده است.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: در درمان لوسمي لنفوسيتيك‌حاد، لوسمي ميلوسيتيك حاد و لوسمي‌ميلومنوسيتيك حاد، ابتدا 2/5mg/kg/day يا80-100mg/m2/day به‌صورت مقدارواحد يا در مقادير منقسم به‌كار مي‌رود.اگر پاسخ باليني مناسب و كاهش‌لكوسيت‌ها 4 هفته پس از مصرف اين مقدارديده نشد، مقدار مصرف را مي‌توان تا5mg/kg/day افزايش داد. به‌عنوان مقدارنگهدارنده به‌ميزان 1/5-2/5mg/kg/day يا50-100mg/m2/day مصرف مي‌شود. دردرمان بيماري التهابي روده1/5mg/kg/day مصرف مي‌شود كه درصورت نياز تنظيم مي‌شود. اگر پاسخ‌باليني مناسب و كمي گلبولهاي سفيد پس از2-3 ماه حاصل نشد مي‌توان مقدارمصرف را تدريج تا 2/5mg/kg/dayافزايش داد.
كودكان: در درمان لوسمي لنفوسيتيك‌حاد، لوسمي ميلوسيتيك حاد و لوسمي‌ميلومنوسيتيك حاد، مقدار 2/5 mg/kg/dayيا mg/m2/day 75 به‌صورت مقدار واحد يادر مقادير منقسم مصرف مي‌شود.
MESNA
موارد مصرف: مسنا در پيشگيري ازسيستيت هموراژيك در بيماران تحت‌درمان يا ايفوسفاميد و سيكلوفسفاميدمصرف مي‌شود.
مكانيسم اثر: مسنا در كليه به متابوليت‌هاي‌سيكلوفسفاميد و ايفوسفاميد متصل واثرات سمي آنها را كاهش مي‌دهد.
فارماكوكينتيك: نيمه عمر مسنا 0/36 ساعت‌و دفع آن كليوي است.
عوارض جانبي: واكنش‌هاي حساسيتي،اسهال، تهوع و استفراغ از عوارض شايع‌مسنا هستند.
مقدار مصرف: براي پيشگيري از سيستيت‌هموراژيك ناشي از مصرف ايفوسفاميدمسنا به ميزان 20 درصد وزني مقدارمصرف ايفوسفاميد همزمان تزريق‌وريدي مي‌شود اين مقدار چهار و هشت‌ساعت بعد نيز تكرار مي‌شود. مقدارمصرف تام مسنا در روز معادل 60 درصدمقدار مصرف تام ايفوسفاميد در روزاست.
METHOTREXATE
موارد مصرف: متوتركسات در درمان‌كارسينوم پستان، سر و گردن، ريه، تومورتروفوبلاستيك، لوسمي لنفوسيتيك حاد،لوسمي مننژيال، لنفومهاي غير هوچكيني،ميكوزفونگوئيد، استئوساركوما،پسوريازيس و آرتريت روماتوئيد به‌كارمي‌رود. همچنين در درمان كارسينوم‌گردن رحم، تخمدان، مثانه، كليه، پروستات‌و بيضه، لوسمي ميلوسيتيك حاد، ميلوم‌مولتيپل، آرتريت ناشي از پسوريازيس ودرماتوميوزيت نيز مصرف شده‌است.
مكانيسم اثر: متوتركسات آنتي متابوليت وآنالوگ اسيد فوليك است كه با اتصال به‌دي‌هيدروفولات ردوكتاز از احياي‌دي‌هيدروفولات به تتراهيدروفولات‌جلوگيري مي‌كند و در نتيجه باعث مهارساخت DNA، RNA، تيميديلات و پروتئين‌مي‌شود. سلولهايي كه تكثير سريع دارندبيش از ساير سلولهاي تحت تأثير اين داروقرار مي‌گيرند.
فارماكوكينتيك: جذب دارو بسيار متغيراست. از سد خوني ـ مغزي به مقدار كم‌عبور مي‌كند، در حالي كه پس از تزريق ازراه غلاف طناب نخاعي، به‌راحتي واردجريان خون مغزي مي‌شود. متابوليسم‌دارو كبدي است. نيمه عمر نهايي با مقاديرمصرف پايين 3-10 ساعت و در مقاديربالا 8-15 ساعت است. زمان لازم براي‌رسيدن به حداكثر غلظت سرمي بعد ازمصرف خوراكي 1-2 ساعت و بعد ازتزريق عضلاني 30-60 دقيقه مي‌باشد.دفع دارو عمدت كليوي است.
موارد منع مصرف: در نارسايي سيستم‌ايمني، به‌عنوان داروي ضد نئوپلاسم، جزدر موارد خاص نبايد مصرف شود. درموارد غيرنئوپلاسم، نيز در صورت وجودنارسائي ايمني، عيب شديد كار كليه و كبد وكاهش فعاليت مغز استخوان نبايد مصرف‌شود.
هشدارها: 1 ـ باتوجه به اثرات سرطان زايي‌بالقوه دارو، مصرف طولاني مدت آن درموارد غيرنئوپلاسم بايد با احتياط فراوان‌صورت گيرد.
2 ـ در آسيت، انسداد مجراي گوارش،وجود ترشحات جنب يا صفاق، موكوزيت،زخم گوارشي و كوليت اولسراتيو بايد بااحتياط فراوان مصرف شود.
3 ـ در صورت بروز اسهال يا استئوماتيت‌اولسراتيو مصرف دارو قطع شود چون‌احتمال انتريت خونريزي‌دهنده وپرفوراسيون كشنده وجود دارد. همچنين‌در صورت بروز علائم ريوي (به‌خصوص‌سرفه‌هاي خشك و آزاردهنده) مصرف‌دارو قطع شود چون خطر مسموميت‌ريوي برگشت‌ناپذير وجود دارد.
4 ـ درمان با مقادير زياد متوتركسات رانبايد آغاز كرد، مگر اين كه لكوورين (براي‌جلوگيري از عوارض خوني و گوارشي) دردسترس باشد. همچنين بايد لكوورين راپس از مصرف متوتركسات تجويز كرد (نه‌همزمان) تا با اثر ضدنئوپلاسم آن تداخل‌نكند.
5 ـ درمان نئوپلاسم با متوتركسات را
نبايد آغاز كرد مگر اينكه كليرانس
كراتينين و غلظت كراتينين سرم در حدطبيعي باشد.
عوارض جانبي: زخم و خونريزي گوارشي،اسهال، پرفوراسيون گوارشي (ممكنست‌كشنده باشد)، كاهش گلبولهاي سفيد خون،عفونت باكتريايي يا سپتي سمي، كاهش‌پلاكت‌هاي خون، استئوماتيت، زخم،ژنژيويت، فارنژيت، كاهش اشتها، تهوع واستفراغ از عوارض جانبي مهم و نسبتشايع متوتركسات مي‌باشند. در درمان‌نئوپلاسم با مقادير بالا عوارض شايع‌شامل نارسايي كليه، ازتمي،هيپراوريسمي، نفروپاتي حاد، سميت حادناشي از مسموميت با دارو، واسكوليت‌پوستي يا آفتاب سوختگي و افزايش‌اريتروماتوز ناشي از درمان با اشعه UVمي‌باشد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ احتمال بروز و شدت‌عوارض جانبي، به‌خصوص مسموميت‌كبد به فواصل زماني و طول مصرف داروبستگي دارد.
2 ـ در تزريق دارو از راه غلاف طناب‌نخاعي، مقادير زيادي متوتركسات واردجريان خون مي‌شود و در بيماراني كه‌به‌طور سيستميك نيز دارو دريافت مي‌كنندبراي جلوگيري از سميت، تنظيم مجددمقدار مصرف سيستميك توصيه مي‌شود.
3 ـ تعداد لكوسيتها و پلاكتها 7-10 روزبعد از تجويز دارو به حداقل مي‌رسد و 7روز بعد به ميزان طبيعي برمي‌گردد.
4 ـ در بيماران مبتلا به آسيت، انسدادمجراي گوارش، وجود ترشحات جنب ياصفاق و عيب كار كليه ممكن است مقاديربيشتر و يا مدت زمان مصرف طولاني‌ترلكوورين لازم باشد، توصيه مي‌شود طول‌مدت مصرف لكوورين براساس غلظت‌پلاسمايي متوتركسات تعيين گردد.
5 ـ در درمان پسوريازيس، زماني كه‌پاسخ باليني مطلوب به‌دست آمد توصيه‌مي‌شود كه مقادير دارو تدريج كاهش‌داده شود و زمان استراحت (قطع مصرف‌دارو) را به حداكثر زماني كه پاسخ مناسب‌را ايجاد كند، افزايش يابد. توصيه مي‌شودكه هر چه سريعتر از درمانهاي موضعي‌معمول در درمان پسوريازيس استفاده‌شود.
مقدار مصرف
خوراكي:
بزرگسالان: در درمان كوريو كارسينوما،كوريوادنوم تخريبي و مول هيداتيفرم ازراه عضلاني mg/day 15-30 به‌مدت 5 روزتزريق مي‌شود كه 3-5 بار به فاصله 1-2هفته تكرار مي‌شود. در لوسمي حادلنفوسيتيك مقدار اوليه mg/m2/day 3/3همراه با پردنيزون يا ساير داروهاي‌ضدسرطان به‌كار مي‌رود. مقدار مصرف‌نگهدارنده 30mg/m2 در هفته مي‌باشد.
در لنفوم بوركيت به‌ميزان10-25mg/m2/day به‌مدت 4-8 روز به‌كارمي‌رود كه هر 7-10 روز تكرار مي‌شود.در لنفوساركوما ميزان0/625-2/5mg/kg/day به‌كار مي‌رود. درميكوزفونگوئيد 2/5-10mg/day براي‌هفته‌ها يا ماهها مصرف مي‌شود. درپسوريازيس يا آرتريت روماتوئيد ياآرتريت ناشي از پسوريازيس ابتدا 2/5-5ميلي‌گرم هر 12 ساعت براي سه نوبت 1بار در هفته، سپس به ميزان حداكثر2/5-20 ميلي‌گرم در هفته افزايش مي‌يابد.يا ابتدا 10 ميلي‌گرم يكبار در هفته كه‌حداكثر تا 25 ميلي‌گرم در هفته برحسب‌نياز افزايش مي‌يابد. به‌دليل حساسيت به‌دارو و تفاوتهاي فردي پيشنهاد شده مقدارمصرف اوليه تست در كمترين ميزان داده‌شود.
كودكان: به‌عنوان ضد نئوپلاسم مقدارmg/m2 20-40 يكبار در هفته مصرف‌مي‌شود.
تزريقي:
بزرگسالان: در لوسمي مننژيال از راه‌غلاف طناب نخاعي ابتدا 12 ميلي‌گرم هر2-5 روز تا زماني كه شمارش سلولهاي‌مايع مغزي ـ نخاعي به حد طبيعي برسد،تزريق مي‌شود. به‌عنوان پيشگيري 12ميلي‌گرم در فواصلي كه از طريق پاسخ‌باليني به‌دست مي‌آيد مصرف مي‌شود. دركوريوكارسينوما، كوريوادنوم تخريبي يامول هيداتيفرم از راه عضلانيmg/day 15-30 به‌مدت 5 روز كه 3-5مرتبه هر 1-2 هفته تكرار مي‌شود، درلوسمي حاد لنفوسيتيك ابتداmg/m2/day 3/3 از راه عضلاني همراه باپردنيزون يا ساير داروهاي به‌كار مي‌رود.مقدار مصرف نگهدارنده از راه عضلانيmg/m2 30 در هفته يا از راه وريديmg/kg 2/5 هر 14 روز مي‌باشد.
در ميكوزفونگوئيد از راه عضلاني 50ميلي‌گرم يكبار در هفته يا 25 ميلي‌گرم دوبار در هفته به‌كار مي‌رود. در پسوريازيس‌يا آرتريت روماتوئيد از راه عضلاني ياوريدي 10 ميلي‌گرم يكبار در هفته كه‌برحسب نياز تا 25 ميلي‌گرم افزايش‌مي‌يابد.
كودكان: در لوسمي مننژيال در كودكان‌زير يكسال از طريق تزريق داخل نخاعي 6ميلي‌گرم، كودكان يك ساله 8 ميلي‌گرم،كودكان دو ساله 10 ميلي‌گرم، كودكان 3ساله يا بيشتر 12 ميلي‌گرم، هر 2-5 روزبه‌كار مي‌رود تا شمارش سلولي مايع‌مغزي ـ نخاعي به حد طبيعي باز گردد.به‌عنوان ضد نئوپلاسم 20-40 mg/m2 ازراه عضلاني يكبار در هفته به‌كار مي‌رود.
به‌طور كلي توصيه شده اولين تزريق‌لكوورين 24-42 ساعت پس از انفوزيون‌مقادير زياد متوتركسات (يا طي يكساعت‌پس از مصرف مقادير بيش از حد آن)صورت گيرد. مقدار مصرف لكوورين بايدبه اندازه‌اي باشد كه غلظت خوني آن‌مساوي يا بيشتر از مقادير خوني‌متوتركسات باشد. مدت زمان تجويزلكوورين بسته به مقدار مصرف‌متوتركسات و غلظت‌هاي پلاسمايي‌حاصل از آن متغير است.
MITOMYCIN
موارد مصرف: ميتومايسين در درمان‌كارسينوماي معده، لوزالمعده، كلوركتال،پستان، سر و گردن، مجاري صفراوي،ريه، گردن رحم، مثانه و لوسمي‌ميلوسيتيك مزمن مصرف مي‌شود.
مكانيسم اثر: ميتومايسين بعد از فعال شدن‌توسط آنزيم‌ها در بافتها به‌عنوان يك‌داروي آلكيله‌كننده با دو يا سه گروه فعال‌عمل مي‌كند. ميتومايسين موجب اتصال دورشته DNA بهم شده و ساخت DNA و نيزتا حدي ساخت RNA و پروتئين را مهارمي‌كند.
فارماكوكينتيك: متابوليسم ميتومايسين‌عمدت در كبد صورت مي‌گيرد. نيمه عمر آن‌در مرحله نهائي حدود 50 دقيقه بوده دفع‌آن كليوي است.
هشدارها: اگر طي تزريق وريدي دارو به‌بافتهاي اطراف رگ نشت كرد بايد تزريق‌را بلافاصله متوقف و بقيه دارو را از طريق‌يك وريد ديگر تجويز كرد. برداشتن ناحيه‌آسيب‌ديده توسط جراحي ممكن است لازم‌شود.
عوارض جانبي: كاهش گلبولهاي سفيد خون‌يا عفونت ـ و ترومبوسيتوپني از عوارض‌شايع ميتومايسين هستند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ ميتومايسين رامعمولا از طريق يك كاتتر وريدي تزريق‌مي‌كنند.
2 ـ به‌علت ايجاد نكروز موضعي بافتها،نبايد ميتومايسين را به‌صورت عضلاني يازيرجلدي تزريق كرد.
3 ـ ميتومايسين را براي درمان بعضي ازتومورها به‌صورت تزريق شرياني (مثلادر شريان كبدي) تجويز مي‌كنند.
4 ـ دوره درمان بعدي با ميتومايسين بايدتنها زماني كه سلولهاي خوني به تعداد قابل‌قبول بازگشتند، انجام شود.
5 ـ اگر بيماران پس از دو دوره درمان‌پاسخ لازم را به ميتومايسين ندادند به‌نظرنمي‌رسد كه درمان با ميتومايسين در آنهانتيجه‌اي داشته‌باشد.
مقدار مصرف: به ميزان 10-20 mg/m2به‌صورت مقدار واحد هر 6-8 هفته يكبارتزريق وريدي مي‌شود. مقدار مصرف درنوبتهاي بعدي بر مبناي تعداد پلاكتها ولكوسيت‌ها تعيين مي‌گردد. مصرف مقاديربيش از mg/m2 20 اثر درماني بيشترنداشته و تنها خطر مسموميت را افزايش‌مي‌دهد.
تداخل‌هاي داروئي: مصرف همزمان‌ميتوتان با داروهاي مضعف دستگاه‌عصبي مركزي ممكن است باعث تشديداثرات دارو شود. گلوكوكورتيكوئيدها،مينرالوكورتيكوئيدها و كورتيكوتروپين(ACTH) با اثرات ميتوتان تضاد دارند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ درمان اوليه تا زماني‌كه مقدار مصرف تثبيت شود، بايد دربيمارستان صورت گيرد.
2 ـ مقدار مصرف دارو بايد باتوجه به‌ميزان حداكثر قابل تحمل براي هر بيمار ومبتني بر وجود عوارض جانبي و بهبودپاسخهاي باليني تنظيم شود.
3 ـ معمولا در بيماران تحت درمان باميتوتان درمان با گلوكوكورتيكوئيدهالازم مي‌شود. درمان با مينرالو-كورتيكوئيدها نيز به‌خصوص در درمان‌طولاني مدت ممكن است لازم شود. پس ازخاتمه درمان با ميتوتان، تا زماني كه‌عملكرد بخش قشري غده فوق‌كليوي‌به‌حالت عادي برنگشته است، درمان بااستروئيدها را بايد ادامه داد.
4 ـ به‌نظر مي‌رسد كه درمان مداوم باحداكثر ميزان قابل تحمل ميتوتان مؤثرتراز درمان متناوب است.
5 ـ مدت درمان نيز به پاسخ‌هاي باليني‌بستگي دارد. تنها 15 درصد بيماراني كه باحداكثر مقدار قابل تحمل به مدت سه ماه‌درمان شده ولي به درمان پاسخ نداده‌اند،با ادامه درمان پاسخ باليني نشان مي‌دهند.
6 ـ توصيه مي‌شود كه در صورت بروزشوك يا ضربه شديد فور و به‌طور موقت‌درمان با ميتوتان قطع شود و استروئيدتجويز گردد زيرا ممكن است كاهش فعاليت‌غده فوق‌كليوي، پاسخ طبيعي به اين‌استرس را مختل نمايد.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: براي درمان كارسينوماي‌بخش قشري غده فوق كليوي مقدار مصرف‌اوليه 8-10g/day است كه در سه يا چهارمقدار منقسم مصرف مي‌شود. اين مقدار رامي‌توان تا بروز عوارض جانبي افزايش داد.بايد توجه داشت كه حداكثر مقدار قابل‌تحمل‌دارو بين 2-16 g/day متغيير است. براي‌درمان سندرم كوشينگ مقدار شروع3-6g/day در سه يا چهار مقدار منقسم است‌و مقدار نگهدارنده 0/5 گرم دو بار در هفته تاg/day 2 متغيير مي‌باشد.
كودكان: به‌عنوان درمان كارسينوماي‌بخش قشري غده فوق‌كليوي مقدار
0/1-0/5 mg/kg و يا g/day 1-2 در مقاديرمنقسم مصرف مي‌شود كه به‌تدريج به5-7 g/day افزايش مي‌يابد.
MITOXANTRONE
موارد مصرف: ميتوكسانترون در درمان‌لوسمي‌هاي حاد ميلوسيتيك،پروميلوسيتيك، منوسيتيك و لوسمي حاداريتروئيد، سرطان پستان، كبد و لنفوم‌هاي‌غيرهوچكيني مصرف مي‌شود.
مكانيسم اثر: به‌نظر مي‌رسد اين دارو بااتصال به DNA سبب مهار ساخت DNA و RNAمي‌شود.
فارماكوكينتيك: ميتوكسانترون به‌سرعت وبه‌طور وسيع در بافتهايي چون تيروئيد،كبد، قلب و گلبولهاي قرمز خون منتشرمي‌شود. متابوليسم آن كبدي بوده و نيمه‌عمر آن حدود 6 روز مي‌باشد. دفع آن ازطريق صفرا و مدفوع تا 25 درصد طي 5روز پس از مصرف است.
هشدارها: اين دارو در بيماران مبتلا به‌اختلال فعاليت قلب بايد با احتياط فراوان‌مصرف شود.
عوارض جانبي: سرفه، تنفس كوتاه،خونريزي دستگاه گوارش، كاهشگلبولهاي سفيد يا عفونت، معده درد، التهاب‌دهان و مخاط آن از عوارض جانبي شايع‌ميتوكسانترون است.
نكات قابل توصيه: 1 ـ ميتوكسانترون نبايدبه داخل غلاف نخاعي تزريق گردد.
2 ـ مقدار مصرف تكميلي دارو پس از رفع‌اثرات سمي هماتولوژيكي آن قابل تجويزاست.
مقدار مصرف: در درمان لوسمي‌هاي حادميلوسيتيك و پروميلوسيتيك و اريتروئيدمقدار اوليه mg/m2/day 12 يك تا سه
روز حداقل طي 3 دقيقه انفوزيون
وريدي مي‌شود. ميتوكسانترون به‌صورت‌تركيبي با mg/m2 100 سيتارابين‌به‌صورت انفوزيون وريدي طي 24 ساعت‌براي 1-7 روز هم تجويز مي‌شود. مقدارمصرف نگهدارنده mg/m2/day 12 است كه‌براي 1-2 روز انفوزيون وريدي مي‌شود.مقدار مصرف نگهدارنده به‌صورت تركيبي‌با سيتارابين mg/m2/day 100 است كه
طي 24 ساعت براي 1-5 روز انفوزيون‌وريدي مي‌شود. مقدار مصرف نگهدارنده‌به فاصله 6 هفته پس از مقدار مصرف
اوليه و در صورت مصرف تركيبي، 4 هفته‌پس از مصرف اوليه تجويز مي‌شود. دردرمان سرطان پيشرفته پستان ولنفوم‌هاي غير هوچكيني به ميزانmg/m2 14 انفوزيون وريدي مي‌شود كه درفواصل 21 روز تكرار مي‌گردد. دربيماراني كه دچار ضعف فعاليت مغزاستخوان هستند مقدار مصرف اوليهmg/m2 12 خواهد بود.
OCTREOTIDE
موارد مصرف: اوكترئوتايد در درمان‌تومورهاي كارسينوئيد، ترشح‌كننده‌گلوكاگن، ترشح‌كننده VIP (VasoactiveIntestinal Peptide) و آكرومگالي مصرف‌مي‌شود.
مكانيسم اثر: اين تركيب مشتق صناعي‌هورمون سوماتوستاتين است كه 45 بار ازسوماتوستاتين قويتر است. اين دارو، آزادشدن هورمون رشد و هورمون‌هاي‌لوزالمعده را مهار مي‌كند.
فارماكوكينتيك: از راه تزريق زير جلدي‌به‌طور كامل جذب مي‌شود. نيمه عمر داروحدود 1/5 ساعت مي‌باشد.
هشدارها: 1 ـ مصرف اين دارو در صورت‌وجود تومور ترشح‌كننده انسولين، ممكن‌است موجب افزايش شدت و طول مدت‌پايين ماندن ميزان قند خون گردد. باافزايش تعداد دفعات مصرف، ممكن است‌نوسانات قند خون كاهش يابد.
2 ـ مصرف اين دارو در بيماران مبتلا به‌ديابت، ممكن است باعث كاهش نياز به‌انسولين يا داروي پايين‌آورنده قند خون‌گردد.
3 ـ اين دارو، حركات كيسه صفرا و جريان‌ترشح صفراوي را مهار مي‌كند.
عوارض جانبي: عوارض شايع اين داروعبارتند از: اختلال گوارشي (شامل‌بي‌اشتهايي، تهوع، استفراغ، درد شكم ونفخ، اسهال، دفع چربي در مدفوع)، درد وتحريك در ناحيه تزريق و اختلال درافزايش قند خون بعد از مصرف غذا.
تداخل‌هاي داروئي: مصرف همزمان‌اوكترئوتايد با انسولين و داروهاي‌پايين‌آورنده قند خون در بيماران ديابتي‌موجب كاهش نياز به اين داروها مي‌شود.اوكترئوتايد با كاهش جذب سيكلوسپورين‌غلظت پلاسمايي آن را كاهش مي‌دهد. اين‌دارو احتمالا جذب سايمتيدين را نيز به‌تعويق مي‌اندازد.
نكات قابل توصيه: 1 ـ در صورت مصرف‌طولاني مدت اين دارو، عملكرد تيروئيد بايدتحت كنترل باشد.
2 ـ قبل از مصرف و در فواصل هر 6-12ماه درمان با اين دارو، وضعيت كيسه‌صفرا ارزيابي شود.
3 ـ قطع ناگهاني دارو ممكن است موجب‌انقباض كيسه صفرا و متعاقب بروز كوليك‌صفراوي و التهاب لوزالمعده گردد.
4 ـ براي جلوگيري از ايجاد تحريك و درددر محل تزريق، ناحيه تزريق بايد دائمعوض شود.
5 ـ در صورتي كه اين دارو در فاصله بين دووعده غذايي يا موقع خواب تزريق شود،ممكن است عوارض گوارشي آن كاهش يابد.
مقدار مصرف: در تومورهاي كارسينوئيد،ترشح‌كننده گلوكاگن و ترشح‌كننده VIP، ازراه تزريق زيرجلدي ابتدا 50 ميكروگرم 1تا 2 بار در روز مصرف مي‌شود كه‌براساس پاسخ ايجاد شده به‌تدريج تا 200ميكروگرم 3 بار در روز افزايش مي‌يابد(ندرت مقادير بيش از اين ممكن است لازم‌باشد). در توموركارسينوئيد، در صورت‌عدم تأثير دارو بعد از يك هفته، بايدمصرف دارو قطع شود. در صورتي كه‌پاسخ سريع مورد نياز باشد، محلول باغلظت 10-50 درصد دارو حاوي مقدارمصرف اوليه دارو از طريق تزريق داخل‌وريدي، همره با ثبت ECG تجويز مي‌گردد.
در آكرومگالي جهت درمان كوتاه مدت قبل‌از جراحي هيپوفيز يا جهت درمان طولاني‌مدت در بيماراني كه به ساير روش‌هاي‌درماني پاسخ كافي نداده‌اند يا تا زماني كه‌درمان با اشعه كاملا اثر خود را اعمال كند،از راه تزريق زير جلدي 100-200ميكروگرم 3 بار در روز مصرف مي‌شود،در صورتي كه با اين مقادير تا 3 ماه‌هيچگونه بهبودي حاصل نشد، مصرف‌دارو بايد قطع شود.
فارماكوكينتيك: متابوليسم دارو كبدي است‌و نيمه عمر آن بين 5/3-17/4 ساعت است.مقدار قابل توجهي از پاكليتكسل ومتابوليت‌هاي آن از طريق صفرا دفع‌مي‌شوند.
هشدارها: در صورت وجود ضعف فعاليت‌مغز استخوان يا اختلالات قلبي تجويز داروبايد با احتياط فراوان صورت گيرد.
عوارض جانبي: كم‌خوني، واكنش‌هاي‌حساسيتي، كاهش گلبولهاي سفيد يانوتروپني، كاهش پلاكت‌هاي خون،اختلالات قلبي (شامل برادي كاردي)،كاهش فشار خون و الكتروكارديوگرام‌غيرعادي و افزايش سطح سرمي‌آنزيم‌هاي كبدي از عوارض شايع‌پاكليتكسل هستند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ به‌خاطر احتمال بروزواكنش‌هاي حساسيتي بيماراني كه‌پاكليتكسل را دريافت مي‌كنند بايد حداقل‌طي نيم ساعت اول انفوزيون دارو تحت‌كنترل باشند. با اين وجود در صورت بروزعلائم خفيف واكنش‌هاي حساسيتي نبايدمصرف دارو را قطع كرد.
2 ـ پاكليتكسل قبل از تزريق وريدي حتمبايد رقيق شود.
3 ـ در صورت وجود نوروپاتي محيطي ويا نوتروپني مقدار مصرف بعدي مي‌بايد20 درصد كاهش يابد.
PREDNIMUSTINE
موارد مصرف: پردنيموستين در درمان‌لوسمي لنفوسيتيك مزمن و لنفوم‌هاي‌غيرهوچكيني به‌كار مي‌رود.
مكانيسم اثر: اين دارو علاوه بر خاصيت‌الكيله‌كنندگي باعث مهار انتقال گلوكزسلولي و مهار ساخت DNA و RNAمي‌شود.
فارماكوكينتيك: پس از جذب، غلظت خوني‌آن به‌علت جايگزيني در بافتهاي خاص مثل‌عضلات، پروستات، ريه، طحال و مايع‌سمينال كم مي‌شود. دفع دارو از كليه ومدفوع است.
هشدارها: 1 ـ عليرغم اثر ضعيف‌ميلوسيتيك دارو، شمارش و كنترل‌سلول‌هاي خون قبل از هر دوره درمان‌لازم است.
2 ـ از تماس دارو با مخاط خودداري شودچون محرك است.
عوارض جانبي: لكوپني، كاهش گلبول‌هاي‌سفيد و پلاكت خون، تهوع و استفراغ،اسهال، واكنش‌هاي حساسيتي و بهم‌خوردن ميزان قند خون از عوارض جانبي‌مهم و نسبت شايع دارو مي‌باشند.
مقدار مصرف: مقدار mg/day 200 به‌مدت3-5 روز متوالي به‌كار مي‌رود. مصرف‌دارو هر 15 روز يكبار براي 3 دوره تكرارمي‌شود.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: در لنفوماي هوچكيني ابتداmg/kg 2-4 در روز به‌صورت خوراكي‌تجويز مي‌شود كه به‌صورت مقدارمصرف واحد يا منقسم براي هفته اول،سپس mg/kg 4-6 در روز تا ايجاد حداكثرپاسخ يا بروز لوكوپني و ترومبوسيتوپني‌مصرف مي‌شود. مقدار مصرف نگهدارندهmg/kg/day 1-2 است.
كودكان: در لنفوماي هوچكيني ابتدا
50mg/day به صورت خوراكي براي هفته‌اول سپس 100 mg/m2 در روز تا ايجادحداكثر پاسخ يا بروز لكوپني وترومبوسيتوپني مصرف مي‌شود. مقدارمصرف نگهدارنده 50 mg/kg است.
TAMOXIFEN
موارد مصرف: تاموكسي‌فن براي درمان‌سرطان پستان و نازايي وابسته به‌اوليگومنوره يا آمنوره ثانويه مصرف‌مي‌شود.
مكانيسم اثر: تاموكسي‌فن آنتي‌استروژن‌غيراستروئيدي مي‌باشد كه اثرات ضعيف‌استروژني نيز دارد. تاموكسي‌فن‌گيرنده‌هاي استراديول را مهار مي‌كند. القاءتخمك‌گذاري با اشغال گيرنده‌هاي‌استروژن و حذف اثر مهاري هورمون ودر نيتجه تحريك ترشح هورمون‌آزادكننده گناد و تروپين از هيپوتالاموس‌انجام مي‌گيرد.
فارماكوكينتيك: متابوليسم تاموكسي‌فن‌كبدي است و داراي چرخه روده‌اي ـ كبدي‌مي‌باشد، حذف دارو دو مرحله‌اي بوده كه‌مرحله اول 4-7 ساعت پس از تجويز ومرحله دوم 7-14 روز طول مي‌كشد. اثردرماني مطلوب 4-10 هفته پس از شروع‌درمان حاصل مي‌شود. اثرات‌آنتاگونيستي دارو ممكن است چند هفته‌پس از يك نوبت مصرف آن ادامه‌داشته‌باشد. دارو اغلب به‌صورت متابوليت‌از طريق صفرا و مدفوع دفع مي‌شود.
هشدارها: 1 ـ با مصرف اين دارو احتمال‌ايجاد كيست‌هاي تخمدان در زنان قبل ازدوران يائسگي وجود دارد.
2 ـ احتمال افزايش كلسيم خون در صورت‌وجود متاستاز استخوان را بايد در نظرگرفت.
3 ـ با مصرف تاموكسي‌فن تغييرات‌آندومتر شامل هيپرپلازي، پوليپ وسرطان گزارش شده‌است. خونريزي‌غيرطبيعي واژن و علائمي مانند درد
يا فشار لگن بايد مورد توجه قرار
گيرد.
4 ـ در صورت وجود تاري ديد، آب‌مرواريد، كاهش تعداد پلاكتها و گلبول‌هاي‌سفيد و نيز بالابودن چربي‌هاي خون، بايدبا احتياط مصرف شود.
عوارض جانبي: گر گرفتگي، خونريزي‌واژن، توقف قاعدگي، خارش فرج،اختلالات گوارشي، التهاب تومور، كاهش‌تعداد پلاكتها، احتباس مايعات، طاسي،فيبروم رحم، اختلالات بينايي (تغييرات‌قرنيه، آب مرواريد و رتينوپاتي) كاهش‌پلاكت‌ها يا گلبولهاي سفيد خون، به‌ندرت‌كاهش نوتروفيل‌ها و تغييرات آنزيم‌هاي‌كبدي از عوارض جانبي دارو هستند.
نكات قابل توصيه: 1 ـ روشهاي‌غيرهورموني جلوگيري از بارداري، طي‌درمان و به مدت 2 ماه پس از درمان بايدمورد استفاده قرار گيرد. در صورت‌مشكوك بودن به بارداري فور به پزشك‌مراجعه شود.
2 ـ در صورت بروز اختلالات گوارشي‌مصرف دارو ادامه يابد و در صورت بروزاستفراغ زودرس پس از مصرف دارو به‌پزشك مراجعه شود.
مقدار مصرف: مقدار مصرف در سرطان‌پستان mg/day 20 است در نازايي
20 mg/day در روزهاي دوم، سوم، چهارم وپنجم قاعدگي مصرف مي‌شود. در صورت‌لزوم در دوره‌هاي بعدي درمان، مقدارمصرف روزانه را مي‌توان به 40 و سپس به80 ميلي‌گرم افزايش داد. در صورت نامنظم‌بودن قاعدگي، دوره اول درمان را در هرروز مي‌توان شروع كرد و دوره بعدي 45روز بعد و يا در صورت شروع قاعدگي، درروز دوم آن آغاز مي‌گردد.
VINCRISTINE SULFATE
موارد مصرف: وين كريستين در درمان‌لوسمي لنفوبلاستيك حاد و لنفوستيك‌مزمن و ميلوسيتيك مزمن، نوروبلاستوم،تومور ويلمز، كارسينوم پستان، ريه،تخمدان و كولوركتال، لنفوم هوچكيني وغير هوچكيني و لنفوساركوم و ساركوم‌رتيكولوم، ساركوم رشته‌هاي عضلات‌مخلط و ساركوم اوينگ و ساركوم‌استئوژنيك، ملانوماي بدخيم، ميلوم‌مولتيپل و تومورهاي سلول تخمدان،ميكوزفونگوئيد و ترومبوسيتوپني‌پورپوراي ايديوپاتيك مقاوم به درمان‌مصرف مي‌شود.
مكانيسم اثر: اين دارو ميتوز سلول‌ها را درمرحله متافاز مهار مي‌كند و ممكن است درمتابوليسم اسيدهاي آمينه نيز دخالت‌نمايد.
فارماكوكينتيك: وين كريستين به مقدار قابل‌توجهي از سد خوني ـ مغزي عبور نمي‌نمايد.متابوليسم آن كبدي است و راه عمدي دفع‌آن صفرا (حدود 67 درصد) است.
هشدارها: 1 ـ وين كريستين ممكن است‌موجب افزايش خطر ايجاد كارسينوم‌هاي‌ثانويه در انسان شود.
2 ـ در موارد عيب كار كبد، عفونت، كمبودگلبولهاي سفيد خون يا بيماريهاي عصبي‌ـ عضلاني با احتياط فراوان تجويز شود.
عوارض جانبي: يبوست و كرامپ‌هاي‌معدي، افزايش اسيد اوريك در خون ونفروپاتي ناشي از آن، سميت عصبي شامل‌دوبيني و اشكال در راه رفتن از عوارض‌شايع وين كريستين است.
تداخل‌هاي داروئي: در صورت مصرف‌همزمان با آلوپورينول و كلشي سين تنظيم‌مقدار مصرف داروهاي ضد نقرس‌ضروري است. مصرف همزمان باآسپارژيناز ممكن است منجر به افزايش‌خطر مسموميت عصبي شود.
مقدار مصرف:
بزرگسالان: در لوسمي لنفوسيتيك حاد يانوروبلاستوما يا تومور ويلمز، كارسينوماي پستان ريه، تخمدان، كولوركتال،لنفوماي هوچكيني و غير هوچكيني،رابدوميوساركوما، ساركوماي اوينگ،استئوساركوما، ملانوماي بدخيم،ميكوزفونگوئيد و ترومبوسيتوپني‌پورپوراي ايديوپاتيك 0/03mg/kg ـ 0/01يا mg/m2 1/4 ـ 0/4 تزريق وريدي‌مي‌شود.
كودكان: مقدار mg/m2 2 ـ 1/5 تزريق‌وريدي مي‌شود.
VINDESIN SULFATE
موارد مصرف: ويندزين در درمان‌لوسمي‌هاي حاد، لنفوم‌ها و بعضي ازتومورهاي جامد از جمله پستان و ريه‌مصرف مي‌شود.
مكانيسم اثر: ويندزين متافاز ميتوز رامتوقف مي‌كند. ويندزين با اتصال به‌ميكروتوبول‌ها مانع فعاليت آنها شده و درنهايت باعث مرگ سلول مي‌شود.
فارماكوكينتيك: ويندزين نيمه عمر سه‌مرحله‌اي دارد كه نيمه عمر نهائي آن حدود20 ساعت است. دفع دارو كليوي است.
هشدارها: 1 ـ اين دارو در صورت وجودضعف شديد حركتي نبايد مصرف شود.
2 ـ ويندزين نبايد داخل جمجمه تزريق‌شود.
عوارض جانبي: نفروپاتي، تضعيف فعاليت‌مغز استخوان، كم‌خوني و ترومبوسيتوپني،و نوروتوكسيسيتي از عوارض جانبي مهم‌ويندزين است.
مقدار مصرف: ويندزين با مقدار
3-4/5 mg/m2 به‌صورت تزريق وريدي‌هر 1-2 هفته و يا mg/m2/day 1-2 براي2-10 روز هر 2-3 هفته در درمان انواع‌سرطان مصرف شده‌است.
