استاندارد فني راه‌اندازي شبكه‌هاي گاز رساني فولادي

[مربوب]

سلام
فك كنم بهترين جايي كه ميشد بعد كلي search كردن همينجا بود
تاپيك حاضر چكيده دوندگي اينجانب طي پرو ژه گازرساني در تابستاني كه گذشت باشد كه افاقه كند و مفيد واقع گردد
پ.ن.( شرمنده اين توش همه چي داره اگه جاش نامناسبه پيش پيش از جناب وزير نيرو و شُركا(همكاران محترم) عذر خواهي ميكنم )
**اين پروژه واقعا مفصله,حالا با وجود اينكه چكيده مطالب رو ارائه ميدم ولي بازم مفصله بنابرين توي تاپيك هاي كوته كوته در نظر گرفتم كه خوندنش اسونتر باشه و خسته كننده نباشه!!!


فهرست مندرجات

استاندارد فني راه‌اندازي شبكه‌هاي گاز رساني فولادي
مشخصات فني راه‌اندازي شبكه گازرساني پلي اتيلني
استاندارد لوله‌كشي گاز طبيعي براي منازل، ساختمانها و واحدهاي تجاري
ايمني و آتش نشاني
خوردگي و روشهاي جلوگيري از آن
شناخت لوله و اتصالات
تهيه و تنظيم و پيشنهاد بودجه
گزارش و بازديد از ايستگاه‌ها

 

[مربوب]

استاندارد فني راه‌اندازي شبكه‌هاي گاز رساني فولادي

مقدمه:
اجراي كليه عمليات شبكه‌هاي گاز رساني بايستي مطابق مشخصات فني زير تحت نظارت و تأييد مهندس يا نماينده او انجام بگيرد.
در مراحل نخست ابتدا بايد كارگاه مورد نظر تجهيز شده و بايستي ابزار و لوازم مورد نياز كه به تأييد مهندس يا نماينده او رسيده است فراهم و مهيا گردد.
سپس پيمانكار بايستي زير نظر مهندس يا نماينده او با توجه به نقشه‌هاي مهيا شده در مقياسهاي1/200 و1/2000 مسير حفر كانال را و البته با توجه به اطلاعات مأخوذه از طرف سازمانهاي آب و برق و تلفن و ...جهت لوله‌گذاري انتخاب نمايد. قبل از شروع حفاري لازم است ابتدا تعدادي چاله جهت آزمايش درمسير انتخاب شده حفرگردد تا در صورت تأييد مسيرانتخاب شده اجازه حفاري صادرشود. در غيراينصورت بايد تغييرات لازم داده شود.
شكافتن آسفالت مسير انتخاب شده بوسيله ماشين‌آسفالت شكافي يا كمپرسور انجام مي‌شود. ضمناً قطعات آسفالت بايد بلافاصله بعد از برداشتن به خارج از محيط كار و به جايي كه از نظر شهرداري بلامانع است منتقل شود.
حفر كانال يا ترانشه بعد از آسفالت شكافي بوسيله بيل و كلنگ و ابزار دستي انجام مي‌شود. در صورت عدم اطمينان از عدم وجود تأسيسات زيرزميني مي‌توان از بيل مكانيكي نيز استفاده كرد.
حداقل عمق كانال يكصدوده سانتيمتر بعلاوه قطر لوله و عرض آن برابر 40 سانتيمتر بعلاوه قطر لوله طبق نقشه استاندارد شماره SM- 6021/No.4 خواهد بود.
در نقاطي كه جوشكاري و عايق‌كاري و عبور لوله با غلاف فولادي در داخل كانال انجام مي‌شود ابعاد كانال بايد آنقدر زياد باشد تا جوشكار يا عايقكار بتواند در داخل آن براحتي كار كند.
در محل‌هائي كه لوله گاز بايد از موانع زيرزميني ( بجزكابلبرق و خطوط لوله‌اي كه اراي مواد قابل اشتعال مي‌باشد)‌ از قبيل حوضچه‌هاي مخابراتي، لوله‌هاي آب و ... عبور نمايد بايستي روي لوله گاز 40cm تا زير مانع فاصله داشته باشد و در صورت محدوديت اين فاصله با نظر مهندس يا نماينده او قابل تغيير تا 35cm مي‌باشد.
پيمانكار موظف است كه تمام موارد ايمني را در حين عمليات حفاري براي عابرين و ساكنين محل و كاركنان خود رعايت نمايد. و از تابلوهاي اخطار دهنده و پايه‌هاي مجهز به طناب كشي و چراغهاي چشمك زن و نوار شبرنگ استفاده كند.
پيمانكار موظف به ايجاد پوشش، تخته كشي، حائل و پايه براي كانلهاي نا مطلوب كه داراي ريزش است از شروع كندن تا هنگام پر نمودن آنها مي‌باشد.
در معابري كه دوطرف آن لوله‌گذاري مي‌شود حفاري همزمان در دو طرف آن مجاز نمي‌باشد.

 

[مربوب]

فصل اول:
روش بارگيري، حمل و تخليه لوله‌هاي عايقكاري شده ـ شيرها و اتصالات:
لوله‌هاي بايستي با وسايل و تجهيزات مناسبي بارگيري شده و براي چيدن آنها روي وسيله نقليه از بالشتك‌هاي مناسبي استفاده شود. و در موقع چيدن لوله‌ها بايستي همواره مراقب بود تا هيچگونه آسيبي به عايق لوله وارد نشود. در موقع انبار نمودن لوله‌هاي عايق شده نبايد لوله‌ها باهمديگر و با زمين تماس داشته باشند.
لوله‌هايي كه روي هم چيده مي‌شوند بايستي از يك قطر بوده و ارتفاع لوله‌هاي روي هم چيده شده بسته به قطر لوله‌ها توسط مهندس يا نماينده او تعيين مي‌گردد.
جهت انبار نمودن متعلقات لوله از قبيل شيرها و اتصالات و نوارهاي عايق بندي بايستي از انبارهاي مسقف استفاده نمود. ضمناً دو سر شيرها بايد مجهز به درپوشهاي چوبي و يا پلاستيكي بمنظور جلوگيري از ورود خاك و كثافات به داخل آنها شود.
لوله‌هائيكه در كنار خيابانها روي هم چيده مي‌شوند بايد اولاً در لابلاي آنها حتماً از بالشتك استفاده كرد و ثانياً از درپوشهاي چوبي و پلاستيكي جهت جلوگيري از نفوذ آب و خاك و غيره در دو طرف آن استفاده كرد.

 

[مربوب]

فصل دوم:
جوشكاري لوله‌ها:
لوله‌ها بايد قبل از جوشكاري بايد آماده سازي شوند. در بازرسي لوله‌ها بايد مواردي از قبيل كج بودن، بيضي بودن، دهانه، برآمدگي، شيار و فرورفتگي، خراش و حفره‌هاي خوردگي در نظر قرار بگيرد. قبل از اتصال لوله‌ها بايستي داخل آنها با گذراندن وسيله مناسبي از شن و ماسه و ساير مواد خارجي تميز شوند.
ريشه سر لوله‌ها نيز بايستي توسط سوهان يا برس و يا دستگاه سنگ زني طوري تميز شوند كه فلز براق نمايان گردد. چنانچه لازم باشد تميز كردن سرها بايستي شامل تمام قسمتهاي پخ تميز شود. منطقه تميز شده از روي لوله و داخل لوله حداقل به عرض يك سانتيمتر باشد. برش و پخ زدن لولها بايستي توسط دستگاه برش و پخ زني يا هر وسيله ديگري كه مورد تأييد مهندس يا بازرس باشد انجام گيرد. برش عمودي لوله‌ها توسط دست و به وسيله شعله ممنوع مي‌باشد. مقطع بريده شده بايد عمود بر محور طولي لوله باشد. و سر لوله‌هاي بريده شده بايستي توسط دستگاه سنگ زني و صاف گردد و سپس پخ زده شوند. كماني كردن لوله در صورتي مجاز است كه لوله از بدون درز و با قطر كمتر از 400mm باشد و شعاع كانال نيز بيش از 3000 برابر قطر لوله انتخاب گردد. در غير اينصورت تغيير مسير بايد توسط خمكاري در حالت سرد و يا استفاده از زانوهاي پيش ساخته انجام گيرد. خمكاري لوله‌هاي عايق كاري شده مجاز نمي‌باشد. خمكاري بايد به صورتي انجام گيرد كه محل خمكاري دچار چين و چروك و دو پهن شدن نشود. در محل جوشهاي محيطي هيچگونه خمكاري مجاز نخواهد بود.
كليه عمليات جوشكاري لوله‌ها، اتصالات، شيرها، اتصالات نهايي (تاي ـ اين) طبق روشهاي مخصوص كه بر اساس استاندارد اـ پي ـ آ 1104 انجام مي‌شود و ضمناً جوشكاري با استفاده از روش قوس الكتريكي و الكترود الكترودهاي پوشش دار انجام خواهد گرفت در صورت تأييد مهندس يا نماينده او مي‌توان براي اتصالات دوبل يا چندگانه از دستگاههاي جوش اتوماتيك استفاده نمود. لوله‌ها با قطركمتر از 2in را مي‌توان با روش سرازير و يا سر بالا به صورت بات ولد جوش نمود.
الكترودهاي جوشكاري بايد با توجه به نوع لوله و پاس جوش انتخاب شود. براي آماده كردن پخ و لبه (در صورت استفاده از شعله اكسي استيلن) نهايتاً بايد از سنگ جت، سوهان و يا سمباده برقي استفاده نمود. اگر در زمان جوشكاري دماي محيط زير 5 درجه سانتيگراد باشد بايستي cm5 از هر دو سرلوله و يا اتصالاتي كه بايد جوش شوند با وسيله مناسبي حرارت داده شوند بطوريكه دماي آن قسمت از لوله به ترتيب زير باشد:
الف ـ لوله با ضخامت مساوي يا كمتر از 0.275in ، 50oc .
ب ـ لوله با ضخامت بيشتر از 0.275in ، 100oc .
استفاده از خال جوش مجاز نمي‌باشد. در موقع جوشكاري فلنجهاي جوشي به لوله‌ها كيفيت جوشها مشابه كيفيت جوشهاي روي خط لوله اصلي خواهند بود.
استاندارد بازرسي جوشها در مورد جوشكاري دستي اـ پي ـ آ 1104 و استاندارد شركت ملي گاز ايران مي‌باشد.

 

[مربوب]

بعضي از جوشها براي بازرسي بايد 100 % راديوگرافي شوند:
2)‌ جوشهايي كه كلاً يا جزاءً تعمير شده‌اند.

3) جوشهايي كه در تقاطع قرار مي‌گيرند.

5) جوشهايي بين دو لوله با تركيب شيميايي متفاوت

6)‌ جوشهايي بين دو لوله با ضخامت متفاوت.

7) جوشهاي بين دو لوله با اتصالات و بين اتصالات.

7) موقعي كه جوشكار يا قطر لوله تغيير داده شود.

8) موقعي كه مهندس ناظر تشخيص مي‌دهد كه به علت محل مخصوص جوشكاري و يا بنا به ملاحظات جوي (مثلاً باد) انجام جوشكاري مشكل است.

9)‌ صد سرجوش اوليه هر جوشكار

​

1)‌ اتصالات (تاي ـ اين)‌ (هات ـ تاي ـ اين)‌و جوشهاي داخل كانال



استاندارد قبولي جوشها بر اساس استاندارد ( اـ پي ـ آ 1104 چاپ 1989) خواهد بود.

طول عدم نفوذ ريشه نبايد از 1in بيشتر باشد. در صورتيكه سياهي تقعر داخلي از سياهي لوله مجاور در عكس كمتري باشد به طول قابل قبول مي‌باشد. مقدار ذوب ناقص در ريشه يا در پاسهاي جوش نبايد از 1in بيشتر باشد. وجود ترك در جوشكاري به هيچ مقدار و نوع قابل قبول نمي‌باشد. و جوش ترك دار بايد كاملاً بريده شود. بازرسي فني جوشها در آزمايش غير مخرب به وسيله عكس برداري به وسيله اشعه ايكس يا گاما انجام مي‌گيرد. درجه سياهي فيلم خام قبل از گرفتن عكس اگر در محلول كلوديون و شرايط متعارف (زمان و درجه حرارت معين) ظاهر شود باد كمتر از0.25 باشد. در عكس برداري اگر چشمي داخل لوله قرار گيرد تمام طول فيلم بايد قابل تفسير بوده و شرايط اندازه كريستالها و سياهي فيلم بايد رعايت شود. ولي اگر خارج از لوله قرار گيرد در لوله‌هايي كه قطر خارجي آنها كمتر از3.5in مي‌باشد. روش عكسبرداري به طريقي خواهد بود كه تصوير جوش به شكل بيضي باشد بدين منظور چشمي در خارج لوله به فاصله حداقل 3 برابر قطر لوله و 5 درجه انحراف نسبت به سطح عمود بر محور جوش قرار داده شده و دو تصوير به فاصله 90 درجه از يكديگر گرفته مي‌شود كه در هر دو حالت تصاوير قسمتهاي داخلي جوش در دو زاويه مختلف روي يك فيلم بايد مشاهده گردد.

در زمان عكسبرداري بايد موارد زير در نظر گرفته شود:

1ـ عكسبردار حداقل 18 سال داشته باشد.

2ـ مجهز به وسايل شخصي دزيمتر و فيلم بج باشند كه بتوان متناوباً مقدار اشعه‌اي كه دريافت نموده‌اند اندازه‌گيري نموده تا از حداكثر مجاز 5 رم در سال (100 ميلي رم در هفته) و بطور متوسط 3 رم در سيزده هفته متوالي تجاوز ننمايد.

3ـ لازم است هر شش ماه يكبار معاينه پزشكي شوند.‌

پيمانكار موظف است علائم اخطار كننده و خطار قرمز رنگ نصب نموده تا مردم عادي داخل محدوده‌اي كه ميزان اشعه در آن بيش از 2 ميلي رونتگن در ساعت مي‌باشد نشوند.

جهت گذراندن لوله‌هاي جوشكاري شده در كانال بايستي از كليه وسايل مناسب به اندازه كافي از قبيل قرقره، بالشتك، بالابر تسمه‌اي و غيره زير نظر ناظر استفاده شود بطوريكه هيچگونه آسيبي به عايق لوله‌ها نرسد چنانچه در يك كانال دو لوله مختلف گذاشته شود مي‌بايست فاصله افقي و عمودي آنها از يكديگر طبق نقشه شماره SM- 6021/No.5 باشد در مواقعيكه فقط يك لوله در داخل ترانشه قرار مي‌گيرد بايد حتي الامكان سعي نمود در مركز كانال گذاشته شود.
قبل از پر كردن كانال بايستي عمليات زير انجام شده باشد:
الف)‌ تفسير فيلم و تأييد جوشها
ب) تكميل عايق سربندها
ج) آزمايش عايق لوله‌ها بوسيله منفذياب و ترميم محلهاي معيوب
د)‌ برداشت اطلاعات از كار اجرا شده جهت تهيه نقشه‌هاي و يا (ازبيلت) و همچنين علامت گذاري محل شيرهاي نصب شده بر روي ديوار مجاور و يا پايه‌ها
پس از انجام مراحل فوق با تأييد ناظر ابتدا بايستي زير لوله با ضخامت 10cm و روي لوله به ضخامت 20cm با خاك نرم كه قبلاً تهيه شده است پر شده و تسطيح شود. سپس نوار زرد اخطار روي خاك تسطيح شده پهن مي‌گردد.
خاكهاي حاصل از گود برداري بايستي در سه لايه تا سطح زمين در كانال ريخته شده و هر لايه پس از تسطيح و آب پاشي با كمپكتور تا حد تراكم لازم بتائيد مهندس و يا نماينده او كوبيده شود.
حداكثر قطر دانه بندي ذرات خاك برگشتي به كانال نبايستي از ده سانتيمتر تجاوز نمايد مشروط بر آنكه نوك تيز نباشد از خاكهاي حفاري شده در لايه‌هاي آهكي جهت پر كردن كانال نبايستي استفاده شود.
بعد از پر كردن كانال بازسازي كليه قسمتهاي مسير لوله‌گذاري اعم از بتن موزائيك يا چمن، آسفالت، جوي، كانال و تأسيسات زيرزميني و .. انجام مي‌گيرد. در مورد حلقه‌هاي كمربندي تغذيه (شبكه ) كه مسير اختصاصي (رايت، آف، وي) جهت آن در نظر گرفته و يا در حاشيه حريم اتوبانها واقع مي‌شود بايستي پر كردن كانال تا ارتفاع30cm بالاتر از سطح زمين (گرده ماهي) طبق نقشه SM- 6021/No.6 صورت گيرد.

 

[مربوب]

عبور از موانع اتوبانها، راه آهن:
جهت عبور لوله با غلاف فولادي از اتوبانها، بزرگراهها، جاده‌هاي اصلي و راه‌آهن و ... اولاً بايد لوله عمود بر جاده يا راه‌آهن بوده و زاويه تقاطع 90 درجه باشد ولي در شرايطي كه رعايت اين زاويه بنا به موقيت محل و عوامل ديگر امكان پذير نباشد از 60 درجه نبايد كمتر باشد. ثانياً جهت عبور لوله از موانع مهم مي‌بايست با دستگاه بورينگ (مته سوراخ كننده) اقدام به ايجاد سوراخ در زير جاده‌ها يا راه‌آهن نمايند در صورت عدم دسترسي به دستگاه بورينگ و تأييد مهندس يا نماينده او مي‌توان با حفاري دستي و ايجاد كانال سيماني (نصب كول) اقدام به عبور لوله با پوشش فلزي نمود.
نحوه عبور و مشخصات فني مورد لزوم در عبور از جاده‌هاي اصلي، اتوبانها و بزرگراهها بر طبق نقشه شماره SM- 6022 و در عبور از راه‌آهن بر طبق نقشه SM- 6024 مي‌باشد.
در مكانهايي كه ريزش سقف كانال وجود دارد بايد با ايجاد سقفهاي موقت چوبي و گچي و غيره از ريزش آنهات جلوگيري نمود.
پيمانكار موظف است كه براي كليه شيرها حوضچه مناسب بر طبق نقشه‌هاي اجرائي بسازد.

 

[مربوب]

فصل سوم:
عايقكاري سرد و گرم شبكه‌هاي گازرساني :
لوله‌ها بايد با يكي از روشهاي شن‌زني و يا ساچمه‌زني از آثار زنگ، پوسته اكسيد، مواد روغني، كثافات و غيره كاملاً پاك شود. سطح تميز شده لوله بايد با استاندارد سوئدي اس ـ آي ـ اس ـ 055900 و درجه تميزي A-S مطابقت نمايد. مواد چربي‌دار و روغني روي لوله بايد بوسيله حلالهايي نظير بنزين بدون سرب يا تولئن پاك شود مشخصات شني كه براي عمليات زنگ زدايي پيشنهاد مي‌شود به شرح زير مي‌باشد:
جنس شن: از نوع سيليكا
درجه خلوص: فاقد خاك
قطعه ذرات: بين تا اينچ
سختي ذرات: پس از يكبار استفاده بايد حداكثر 10 درصد از ذرات خورده شده باشد.
پرايمر زني در هواي باراني و مه سنگين در كارگاههاي غير سرپوشيده مجاز نمي‌باشد.
پرايمرزني بلافاصله بعد از تميز كردن سطح لوله و پس از درگيري ناشي از شن زني بايد انجام شود.
پرايمر زني را مي‌توان با ماشين ثابت پرايمر و يا برس دستي انجام داد. قشر پرايمر خشك شده بايد يكنواخت بوده و نقاط كمرنگتر يا پرايمر نخورده به چشم نخورد.
در عايقكاري سرد بايد نوارهاي عايقي كه به كار مي‌روند در بسته‌بندي اوليه و دور از تابش خورشيد و رطوبت و گرد و خاك در انبار سرپوشيده نگهداري شوند و در صورت چيدن نوارها روي هم ارتفاع حلقه‌ها نبايد در يك ستون بيش از 2 متر باشد.
ابتدا نوار قسمت آسيب ديده به انضمام حدود 0.5cm از قسمتهاي سالم اطراف آن را كاملاً بر داشته و سپس بر روي قسمت لخت لوله به علاوه 10cm اطراف قسمت مذبور بايد پرايمر زده شود. سپس با نوار داخلي در جهت محيط لوله و با فشار و كشش دست به طوريكه قسمت مورد تعمير در وسط نوار جديد قرار گيرد نوارپيچي شود آزمايش مجدد پوشش تعويض شده با دستگاه منفذياب (هاليدي ـ ديتكتور)‌ضروري است.
براي عايقكاري گرم چون عايقكاري سرد شرايطي چون كارگاه سر پوشيده و عدم وجود هواي باراني و مه سنگين و دماي محيط كمتر از oc5 مورد نياز مي‌باشد.
نوارهاي عايقكاري براي عايقكاري گرم در محل خشك و سرپوشيده نگهداري و با كف زمين تماس مستقيم نبايد داشته باشد.

 

[مربوب]

وسائل مورد نياز عمليات براي عايقكاري گرم:
1ـ دستگاه پرايمر زني ثابت
2ـ دستگاه قير پاشي با نوار پيچ ثابت
3ـ مخزن مخصوص ذوب قير كه مجهز به حرارت سنج مناسب براي كنترل درجه حرارت باشد. كه در خروجي آن بايد توري مخصوص نصب شده تا عمل *****اسيون را انجام دهد.
قير پاشي و نوار پيچي توأماً و با ماشين انجام مي گيرد. نوار خارجي كه خود از پشم شيشه آغشته به مواد قيري است مي‌بايستي همزمان با نوار زيرين پيچانده شود.
در قسمتهايي از لوله از جمله در محل تقاطع با كانال آب، نهرها، قنات‌ها، رودخانه‌ها و راه‌آهن، جاده‌ها و اتوبانها عايقكاري دوبله لازم است كه پس از پرايمر زني بايد لوله را با يك نوار پشم شيشه زيرين و قير بدون نوار خارجي عايقكاري نمود و در حاليكه لايه قيري كاملاً سرد نشده لازم است با لايه ديگري از قير و نوار زيرين و نوار خارجي عايقكاري نمود. ضخامت پوشش دوبله بايد حداقل 6mm باشد.
15cm سانتيمتري انتهاي هر شاخه لوله بايستي عاري از پوشش باشد. بلافاصله پس از خاتمه نوار پيچي و قبل از جابجايي لوله بايد سطح لوله پوشش شده را با محلولي با تركيب ذيل شسته شود:
1ـ 100 ليتر آب
2ـ 30kg آهك زنده
3ـ lit 2 روغن بزرگ
4ـ kg 2 نمك طعام
لوله‌هاي پوشش شده نبايد مدت زيادي در زير تابش نور خورشيد نگهداري شود و هنگام بالابردن و حمل لوله‌ها بايد از تسمه‌هاي غير فلزي با عرض كافي استفاده شود.
شيرهاي مدفون در خاك از اندازه‌هاي 2in تا 6in بايد داراي پوششي عايقي كارخانه‌اي از نوع قير اندود (پيري كوتد) باشند و احتياجي به عايقكاري ندارند ولي آزمايش پوشش اين نوع شيرها الزامي است.
شيرهايي كه در حوضچه قرار مي‌گيرند پس از تميز كردن كامل با برس سيمي لازمست به وسيلة رنگهاي غليظ از نوع هاستيك شامل سه لايه به ضخامت كلي حداقل mm3 و فاصله زماني 2 ساعت رنگ آميزي شود.

 

[مربوب]

فصل چهارم
بازديد كلي و اتصال به شبكه گازدار موجود و تخليه هوا و جايگزيني گاز و راه اندازي
انجام كلية مراحل بازديد از كليه كارهاي اجرا شده و تخليه هوا و جايگزيني گاو راه اندازي به عهده پيمانكار و با مشاركت و با نظارت و تائيد نماينده يا نمايندگان كارفرما خواهد بود.
1) بازديد از دريچه كليه شيرها و نقاط اندازه گيري و هواكشهاي غلافهاي فولادي، علائم نصب شده، موقعيت قرار گرفتن رابط و غلاف و نشان دهنده قسمت باز و بستن شير در داخل حوضچه و گريسكاري تمام شيرها با فشار مورد تائيد توسط گروهي متشكل از كاركنان پيمانكار و نمايندگان كارفرما و ليست برداري از اشكالات موجود.
2) رفع كلية نواقص توسط پيمانكار در اسرع وقت و اطلاع كتبي آن به مهندس ناظر
3) انجام عمل اتصال شبكة اجرا شده به شبكه گازدار به شرح زير:
ـ پيمانكار مي‌بايست كارهاي مورد لزوم از قبيل حفاري، برداشتن عايق از روي لوله، عكسبرداري از جوشهاي جديد و عايقكاري اين جوشها و انجام آزمايش عايق و خاكريزي و كوبيدن و غيره را انجام دهد.
4) عمل تخلية هوا و جايگزيني گاز به ترتيب از لوله‌هاي اصلي و فرعي بر طبق برنامه‌هاي تنظيمي كه بايستي قبلاً روي نقشه كلي با رنگهاي مختلف علامت گذاري شده باشد بتوسط باز و بسته نمودن شيرهاي مسير و با استفاده از وسايل مخصوص و مورد لزوم مانند مشعلهاي 3 پايه مجهز به شير و وسايل ايمني مخصوص اينكار پس از تخليه هوا و جايگزيني كامل گاز در لوله عمليات زير بايستي انجام داد.
الف) برگرداندن مغزي سه راهي‌هاي تخليه به حالت بسته و بستن درپوش آنها
ب) انجام آزمايش عدم نشتي گاز توسط كف صابون و عايقكاري مجدد سه راهيهاي تخليه و آزمايش عايق آنها
ج) پر كردن چاله‌هاي حفاري شده و حمل خاكهاي اضافه از محل

 

[مربوب]

فصل پنجم
ضوابط لوله‌گذاري در كوچه‌هاي كم عرض
اين ضوابط براي لوله گذاري لوله‌هايي به قطر 2 اينچ و كمتر در كوچه‌هاي كم عرض مي‌باشد.
عمق كانال cm55 و عرض آن cm40 تعيين مي‌گردد. ارتفاع خاك نرم در زير لوله cm10 و در روي لوله cm15 خواهد بود كه بايد با وسائل دستي بخوبي كوبيده شود. روي خاك نرم دال بوني به ضخامت cm7 و به عرض cm30 و بطول cm40 قرار خواهد گرفت و روي آن نوار زرد و سپس تا سطح كوچه خاك معمولي ريخته و كوبيده خواهد شد. حداقل فاصله ديواره كانال لوله تا نزديكترين ديوار cm50مي‌باشد ولي در صورتي كه شرايط محلي فاصله كمتري را ايجاب نمايد با تائيد ناظر و با در نظر گرفتن كليه ضوابطي كه مانع از ريزش يا وارد آوردن صدمه به ديوار مجاور گردد مي‌توان اين فاصله را به cm30 تقليل داد ولي تحت هيچ شرايطي فاصله كمتر از cm30 مجاز نمي‌باشد.
در صورتيكه شرايط محل حفر كانال به نحوي باشد كه احتمال به وجود آمدن ترك و نشست و امثال آن باشد بايد نمايندة شركت به اتفاق نمايندة پيمانكار و صاحبان املاك فرمي تهيه كرده تا پس از عمليات حفاري و لوله گذاري صدمات قبلي و بعدي ساختمانها از يكديگر مشخص گردد.
حداقل فاصله افقي بين لوله گاز و لوله آب در حالت متوازي cm20 تعيين مي‌گردد.
حداقل فاصله عمودي بين لوله گاز و لوله آب در حالت تقاطع cm15 تعيين مي‌گردد.
عمق لوله اصلي آب كوچه حداقل نيم متر باشد . انشعابهاي گاز اجباراً از روي لوله عبور خواهد نمود و مجري موظف خواهد بود انشعاب را با دقت كامل به وسيلة دال بتوني تحت محافظت در آورد. در صورتيكه عمق لوله آب كمتر از نيم متر باشد لوله‌هاي انشعاب گاز از زير لوله آب و يا در صورتيكه فاصله بين لوله گاز و آب كافي نباشد با قرار دادن تي سرويس در خلاف جهت انشعاب لوله انشعاب از زير هر دو لوله گاز و آب عبور خواهد نمود.
كانال لوله گاز به نحوي احداث مي‌گردد كه ديواره آن حداكثر مماس به كناره فونداسيون پايه برق باشد.
در مورد چاههاي آب باران و فاضلاب موجود در معابر حتي‌المقدور بايد سعي كرد كه لوله از روي دهانه چاه عبور ننمايد.

 

[مربوب]

فصل ششم :
حفاظت كاتدي
در حفاظت كاتدي يك دستگاه مبدل يكسو كننده وجود دارد كه بر روي پايه‌اي نصب شده است و كابل برق متناوب شهري (AC) از كنتور به ورودي مبدل و كابلهاي جريان مستقيم (DC) از خروجي منفي و مثبت مبدل به ترتيب لوله گاز و بستر آندي وصل شده است.
مبدل در درون حصاري قرار داده شده است. يك اتصال به زمين هم به مبدل يكسو كننده وصل مي‌باشد. در بسته آندي افقي آندها بطور افقي در داخل كانال طبق شرح كار و نقشه استاندارد مربوطه نصب مي‌شوند. در بسته آندي از نوع چاه آبي يك چاه حفر و سپس از غلاف گذاري آندها در چاه آندي نصب و تكميل مي‌شوند. فاصله سطح آب تا اولين آند (از سر چاه) بايد حدود 10 متر باشد.
جعبة اتصال مثبت قطب مثبت دستگاه مبدل را به بستر آندي مرتبط مي‌سازد در جعبه‌هاي مخصوص چاههاي آندي از نوع 8 ترميناله و جعبه‌هاي مخصوص بسترهاي افقي از نوع 4 ترميناله مي‌باشند. جعبه اتصال افقي دستگاه مبدل يكسو كننده را به لوله‌هاي گاز مدفون متصل مي‌سازد.
در لوله‌هاي مدفون نقاطي به منظور اندازه‌گيري پتانسيل لوله‌هاي مدفون در زمين پيش‌بيني شده است. دسترسي به لوله مدفون از طريق يك رشته كابل با نقطع mm210 در شبكه‌هاي شهري و mm216 در خطوط انتقال بطول مناسب حاصل مي‌شود كه يك سر آن در داخل محفظة نقطه اندازه گيري متصل گرديده و سر ديگر آن منحصراً توسط جوش حرارتي بطور مستقيم و يا غيرمستقيم به لوله اتصال داده مي‌شود.
كليه كابلها بايستي در كانال قرار گيرند. بدين منظور كانالي به ابعاد حداقل cm30 عرض و cm70 عمق حفر مي‌شود. براي باز كردن كابلها بايستي قرقره كابل را بر روي 3 پايه مستقر نموده و كابل را كشيد بطوريكه قرقره بچرخد و كابل باز شود. قبل از گذاردن كابل در كانال بايستي كف و ديوارهاي كانال تميز و رگلاژ شده و در كف كانال ماسه نرم ريخته و تسطح گردد بطوريكه ضخامت ماسه نرم حداقل cm10 باشد.
پس از خواباندن كانال در كانال بايستي cm10 ماسه نرم روي كابل نيز ريخته و بر روي ماسه نرم آجرگذاري شود (طول آجر در عرض كانال قرار مي‌گيرد) و در نهايت كانال با خاك حاصل از حفاري پر مي‌گردد. هر خميدگي، گره يا خسارت به عايق كابل، آن قسمت از كابل را غيرقابل قبول خواهد ساخت.
اتصال كلية كابلها به لوله‌هاي گاز بايد اولاً به طريق جوش حرارتي (THER MIT. WELD) بوده و ثانياً كليه اين نقاط اتصال به نحو مطلوب با تائيد مهندس يا نماينده او بطور كامل عايقكاري شوند. عايقكاري محلهاي اتصال به وسيلة كپ پلاستيكي مخصوص (HANDY CAP) و پرايمر مربوط به آن و يا با استفاده از نوارهاي پلاستيكي و پرايمر آن كه مناسب عايقكاري اوليه لوله‌هاي گاز شبكه و خطوط لوله باشد انجام مي‌گيرد.
سايباني به شيب 30% و به ابعاد 2×2 متر از ورقهاي ايرانيت كه به وسيلة چهار ستون آهني مناسب بر روي فونداسيون بتني مبدل جهت حفظ آن از تابش مستقيم آفتاب و بارندگي نصب مي‌گردد. در پروژه‌هاي خطوط لوله انتقال كه خود مبدل سايبان دارد نصب سايبان ضرورت ندارد.

 

[مربوب]

مشخصات فني راه‌اندازي شبكه گازرساني​

پلي اتيلني​

مقدمه:
در مورد لوله كشي با لوله‌هاي پلي اتيلن (PE) از مشخصات فني مشابه لوله‌هاي فولادي مي‌باشد از جمله تجهيز كارگاه، تهيه نقشه اجرايي و تعيين مسير لوله گذاري و پياده نمودن آن، روش بارگيري، حمل و نقل و تخليه و انبار نمودن لوله، شير و اتصالات
لوله و اتصالات بايد طوري نگهداري و انبار شوند كه امكان صدمه ديدن، فشرده شدن يا سوراخ شدن آنها وجود نداشته باشد. پيمانكار مي‌بايست‌ لوله‌ها و اتصالات را در انبار سرپوشيده نگهدارد، بطوريكه تحت هيچ شرايطي در معرض نور خورشيد قرار نگرفته و نحوه انبار كردن طوري باشد كه باعث دو پهن شدن آنها نگردد.

 

[مربوب]

فصل اول:
انواع لوله‌ها و اتصالات و شيرآلات:
1ـ لوله‌هاي شاخه‌اي (حلقه نشده):
علاوه بر شرايط فوق‌الذكر موارد زير بايد در مورد لوله‌هاي شاخه اي رعايت گردد:
هنگامي كه لوله‌ها بصورت شاخه اي حمل و نقل مي‌گردند حداكثر بيش از 90cm از طول آنها نبايد خارج از وسيله نقليه قرار گيرند و جهت بارگيري و تخليه بصورت بسته بندي مي‌توان از وسايل مكانيكي و تسمه به طريق مناسب استفاده نمود. بهر صورت از كشيدن لوله‌ها بر روي زمين بايد خودداري شود.
عرض پايه‌هايي كه زير لوله‌ها گذاشته مي‌شوند بايد لااقل 90cm و فاصله آنها از يكديگر حداكثر 1m باشد دوسر لوله‌ها نيز بايد در فاصله 10cm از انتها بر روي پايه قرار بگيرد.
ارتفاع روي هم قرار دادن لوله‌ها نبايستي در هر صورت از 1.5m تجاوز نمايد. از قرار دادن لوله‌ها در داخل يكديگر بايد خودداري گردد.

 

[مربوب]

2ـ لوله‌هاي حلقه‌اي:
علاوه بر رعايت كليه موارد در قسمت مقدمه بايد موارد زير در مورد اين نوع لوله‌ها بايد مراعات شود:
زمين زير محل نگهداري لوله بايد صاف و هموار بوده و ارتفاع حلقه‌هاي روي هم چيده شده در موقع نگهداري نبايد از1.5m تجاوز نمايد در اينگونه موارد حلقه بايد بر روي تخته‌هاي چوبي با سطح صاف و عاري از اشيا نوك تيز قرار داده شوند.
در زمان حمل لوله‌ها با وسيله نقليه مي‌توان حلقه‌ها را بصورت عمود كناه هم قرار داد و از غلطاندن و كشيدن اين نوع لوله‌ها بر روي زمين بايد خودداري نمود و جهت جابجايي آنها حتي‌الامكان از بالا برهاي شاخك دار استفاده كرد.

اتصالات و شيرآلات:
بايد تا زمان استفاده در بسته‌بندي مخصوص سازنده باقي بمانند. از دست زدن به المنتهاي برقي اتصالات الكتروفيوژن بايد اكيداً خودداري شود. شيرها بايد مجهز به درپوشهاي چوبي و يا پلاستيكي به منظور جلوگيري از ورود خاك و كثافات به داخل آنها باشد.

 

[مربوب]

فصل دوم:
شكافتن آسفالت و حفر كانال:
آسفالت شكافي معمولاً توسط چكشهاي بادي انجام مي‌شود ولي در صورت پيشنهاد پيمانكار استفاده از ماشينهاي مخصوص آسفالت شكافي با كسب مجوز از شهرداري نيز مجاز خواهد بود برداشتن قطعات شكافته شده آسفالت بايستي بلافاصله قبل از حفر كانال انجام گيرد.
كندن كانال بوسيله بيل و كلنگ و ابزار دستي انجام مي‌شود و در صورت اطمينان از عدم وجود تأسيسات زير زميني و پيشنهاد پيمانكار با تأييد مهندس يا نماينده او استفاده از بيل مكانيكي مجاز خواهد بود.
حداقل عمق كانال 110cm بعلاوه قطر لوله و عرض آن برابر 40cm بعلاوه قطر لوله مطابق نقشه استاندارد شماره PE-SM-6021/No.4 خواهد بود چنانچه بنا به ضرورت، در يك كانال دو لوله مختلف بايد كارگذاشته شود مشخصات حفر كانال طبق نقشه شماره PE-SM-6021/No.5 مي‌باشد.
در نقاطي كه بايد عمليات جوشكاري در داخل كانال انجام شود ابعاد كانال بايد آنقدر باشد كه جوشكار بتواند با وسايل جوشكاري در داخل آن براحتي كار كند.
موارد ايمني مربوط به حفر كانال در مورد لوله‌هاي پلي اتيلن تقريباً شبيه به قوانين و ضوابط كانالهاي لوله‌هاي فولادي مي‌باشند كه در قسمت لوله‌هاي فولادي به آن اشاره شد.

2ـ دسته كردن، ريسه نمودن و رديف كردن لوله‌ها:
لوله‌هايي كه در كنار خيابان رويهم چيده مي‌شوند بايد از درپوشهاي مناسب جهت جلوگيري از نفوذ آب، خاك و غيره در دوطرف آنها استفاده گردد و از قرار دادن لوله‌ها در مسير جاري و آب و فاضلاب بايد خودداري گردد. در طرفي از كانال ريسه شوند حداقل عبور و مرور را داشته باشد.

 

[مربوب]

فصل سوم:
جوشكاري و روشهاي بازرسي لوله‌هاي جوشكاري شده:
آماده سازي لوله‌ها قبل از جوشكاري شامل بازرسي، تميز كاري و برش لوله‌ها مي‌باشد.
هر شاخه لوله بايد قبل از آماده سازي از نظر هر نوع عيب شامل كج بودن، دوپهن بودن دهانه، برآمدگي شيار، فرورفتگي، خراش و حفره بازرسي گردند. قبل از جوشكاري و اتصال لوله‌ها به يكديگر بايد از لحاظ عاري بودن از هرگونه خاك و اشياء خارجي داخل لوله‌ها اطمينان حاصل گردد.
لبه لوله‌ها هم قبل اتصال بايستي سطوح داخلي و خارجي آنها با وسايل مناسب از خاك و ساير موارد خارجي تميز شود.
برش لوله‌ها بايستي توسط وسايل مخصوص برش مورد تأييد مهندس يا بازرس بوده و مقطع بريده شده بايد عمود بر محور طولي لوله باشد.
برش فارسي بر (MITER) جهت لوله و اتصالات مجاز نمي‌باشد.
كماني شدن لوله براي تغيير جهت مجاز خواهد بود شعاع كماني شدن به صورت ضريبي از قطر لوله مي‌باشد بصورتي كه دچار چين و چروك نگرديده و پهن نشود.
لوله‌هاي وازده شده بايد كنار گذاشته شوند. كليه جوشكاران بايد در آزمايش جوشكاري مورد ارزيابي قرار گيرند.
سر كليه لوله‌ها قبل از جوشكاري بايد به كمك پارچه و حلالهاي مناسب توسط دست از اجسام خارجي تميز گردند تا موجب اختلال در امر جوشكاري نشود.
براي جفت كردن كليه لوله‌ها مي‌بايست از گيره يا بستهاي مخصوص و همچنين پايه يا قرقره‌هاي مناسب استفاده كرده بطوري كه به بدنه لوله‌ها هيچگونه آسيبي نرساند.
انواع روشهاي جوشكاري بايد با توجه به قطر لوله، ضخامت جداره و جنس لوله انجام گيرد و به تأييد مهندس يا نماينده او برسد.
لوله و اتصالات تا قطر 90 mm معمولاً به وسيله جوشكاري برقگذاري سيمي و يا جوشكاري حرارتي بوشني و از 90 mm به بالا را مي‌توان بوسيله جوشكاري حرارتي لب به لب انجام داد.
در مورد نصب سه راهي تخليه (PURGING - TEE) و سه راه انشعابي (SERVICE - TEE) مي‌توان از جوشكاري‌هاي نوع حرارتي سيمي يا برق گذاري سيمي بنا به تشخيص مهندس يا نماينده او استفاده نمود.
جوشكاري در دماي محيط كمتر از 3 ocو همچنين در هواي برف و باراني بدون استفاده از چتر مخصوص مجاز نخواهد بود.
جوشكاري اتصال نهايي (HOTTIE - IN) و اتصالات در داخل كانال (CONNECTION) ‌بايد با دقت كامل و مطابق روشي كه به تأييد مهندس يا نماينده او رسيده است انجام گيرد.
حداقل فاصله دو جوش محيطي در روي خطوط لوله اصلي نبايد كمتر از 20 cm باشد. جوشكاري لوله‌ها در محل خم مجاز نمي‌باشد.
روشهاي معمولي در جوشكاري لوله‌ها و اتصالات پلي اتيلن جهت شبكه گذاري عبارتند از:
A) جوشكاري حرارتي لب به لب (BUTT FUSION)
B) جوشكاري برقگذاري سيمي (ELECTRO FUSION)
روشهاي معمول جوشكاري جهت نصب سه راهي تخليه و انشعاب گيري عبارتند از:
C) جوشكاري برق‌گذاري سيمي (ELECTRO SADDLE FUSION)
به منظور حصول اطمينان از عمليات اجرايي به خصوص كيفيت جوشهاي انجام شده بازرسي و آزمايشات مختلفي به عمل مي‌آيد كه به سه دسته ازمايشات و بازرسيهاي عيني و مخرب و غير مخرب تقسيم‌بندي مي‌گردد:

 

[مربوب]

الف) بازرسي عيني (ظاهري):
سطوح ظاهري آنها سالم و عاري از هرگونه ترك و شيار و برآمدگي يا تورفتگي‌هاي غير قابل قبول بوده و حداكثر عمق شيار يا خراش سطحي نبايد بيشتر از 10 درصد ضخامت و طول آنها در هر جهتي نبايستي بيشتر از0.1 قطر اسمي لوله يا اتصال باشد.
دهانه‌هاي لوله و اتصالات نبايد گرد و مدور بوده و داراي دوپهني‌هاي غير قابل قبول باشد.
در مورد بازرسي‌هاي عيني جوشهاي لب به لب بايد لبه برگشته جوش بايد كاملاً صاف و مدور بوده و هر دو طرف آن با هم مساوي و عمق شيار وسط لبه برگشته (K) به سطح لوله نرسد. و در مورد جوشها به طريق برق گذاري سيمي بازرسي از ميزان فرورفتگي مورد نياز لوله در داخل بوشن قبل از انجام جوشكاري و بازرسي از مقدار بيرون راندگي مواد مذاب از مجاري تعبيه شده بر روي بوشن به منظور حصول اطمينان از اتمام صحيح عمل جوشكاري به عمل مي‌آيد.

ب) آزمايشات مخرب:
در حال حاضر آزمايشات مخرب جهت تعيين كيفيت جوش لوله‌هاي PE به عنوان روش اصلي كنترل كيفيت مورد استفاده قرار مي‌گيرد. آزمايشات انجام شده به شرح زير است:
1)‌ آزمايش هيدرو استاتيكي سريع (QUICK BURST TEST)
2) آزمايش هيدرو استاتيكي 170 ساعته
3) آزمايش كشش (TENSILE - TEST)

ج) آزمايشات غير مخرب:
علاوه بر انجام آزمايشات مخرب بسته به نظر امور بازرسي و كنترل فني كيفيت جوشهاي مربوط به روشهاي لب به لب ممكن است توسط آزمايشات غير مخرب به ويژه با استفاده از امواج ماوراء صوت (ULTRASONIC) كنترل گرديده و قبولي جوشها مشخص گردد.

 

[مربوب]

فصل چهارم:
بازرسي و عمليات قبل از لوله‌گذاري، لوله‌گذاري و پر كردن كانال و بازسازي مسير به حالت اوليه:
كف و ديواره كليه كانالهاي قبل از لوله‌گذاري بايد تسطيح و رگلاژ شده و از خرده سنگ و مواد زائد پاك گردد همچنين لازم است طرفين خارج كانال به عرض 30cm از خرده آسفالت و غيره پاكسازي و تميز شوند پس از آن خاك نرم زير لوله به ضخامت 20 cm در كانال ريخته شود.
جهت گذاردن لوله در كانال بايستي از كليه وسايل نظير قرقره‌هاي مخصوص زير نظر ناظر استفاده شود بطوريكه هيچگونه آسيبي به بدنه لوله نرسد. چنانچه قرار است در يك كانال دو لوله مختلف كار گذارده شود مي‌بايست فاصله افقي و عمودي آنها از يكديگر طبق نقشه شماره PE-SM-6021/No.5 باشد. نظر به اينكه لوله‌هاي PE داراي ضريب انبساط حرارتي بالايي مي‌باشند لذا خاكريزي بر روي لوله‌ها بايستي در دماي محيط بين 5 تا 25 درجه سانتي‌گراد انجام گيرد و بر روي لوله بايد خاك نرم به ضخامت 20 cm ريخته شود و در فاصله 30 cm روي لوله بايد نوار زرد اخطار دهنده روي لوله كشيده شود. بازسازي كليه قسمتهاي لوله‌گذاري پس از پر كردن كانال انجام مي‌گيرد.
ضوابط و قوانين مربوط به عبور از تقاطعهاي اصلي، بزرگراهها، اتوبانها، راه‌آهن و غيره در مورد لوله‌هاي PE تقريباً شبيه لوله‌هاي فولادي مي‌باشد

 

[مربوب]

فصل پنجم:
شيرها، اتصالات رابط، انشعاب‌گيري از لوله‌هاي اصلي و آزمايش شبكه‌هاي گازرساني:
علاوه بر استفاده از شيرهاي پلي اتيلن در شبكه گاز با لوله‌هاي پلي اتيلن در بعضي موارد نيز از شيرهاي فلزي (نوع سماوري يا توپي) با پوشش‌هاي مناسب (نظير شبكه‌هاي فولادي) استفاده مي گردد. اين شيرها مي‌بايست مجهز به سيستم حفاظت كاتديك باشند.
شير مي‌بايست به گونه‌اي نصب شوند كه گشتاورهاي عمودي و طولي ناشي از باز و بسته نمودن شير كه به بدنه آن وارد مي‌شوند به لوله‌هاي PE منتقل نگرديده و به آنها آسيبي نرساند. جهت متصل نمودن لوله‌هاي پلي اتيلن به قسمتهاي فلزي علمكها و شيرها از اتصالات رابط استفاده مي‌شود.
انشعاب‌گيري از لوله‌هاي اصلي توسط لوله‌هاي PE با قطر كمتر از 63mm بعمل مي‌آيد مشخصات فني نصب لوله‌هاي انشعاب و انجام جوشكاريهاي مانند آنچه كه براي لوله‌هاي اصلي گفته شده مي‌باشد و فقط ميزان خاكريزي روي لوله‌هاي انشعاب به ترتيب و به شرح زير است:
1) ريختن خاك سرندي به ضخامت 15 cm زير لوله
2) ريختن خاك سرندي به ضخامت 20 cm روي لوله بلافاصله بعد از خاتمه
3) گذاشتن موزائيك‌هاي ساده به ابعاد حداقل cm(25*25) بر روي خاك سرندي از محل اخذ انشعاب تا يك متري ديواري كه علمكي بر روي آن نصب خواهد شد.
4) استفاده از نوار زرد اخطار كننده بر روي موزاييك.
5) ريختن خاكهاي مازاد بر روي نوار زرد و كوبيدن آنها در دو لايه.
علمكهاي استفاده شده در پروژه‌هاي PE از لوله‌هاي St بوده و از اتصالات رابط جهت متصل نمودن آنها به لوله‌هاي PE در فاصله‌هاي يك‌متري ديواره استفاده مي‌شود.
آزمايشات زير بعد از اتمام عمليات لوله‌گذاري و قبل از بهره‌برداري آنها انجام مي‌گردد:
آزمايشات توسط هوا انجام شده و فشار آزمايش 1/5 برابر فشار بهره‌برداري و حداقل 50 lb/in2 خواهد بود و شبكه تحت آزمايش بايد حداقل در عمق 40 cm زير خاك قرار گرفته باشد.
از نظر ايمني پيمانكار بايد كليه جونب امر را در نظر گرفته و مسئول هرگونه حادثه‌اي كه در طول آزمايشات بيافتد خواهد بود.
قبل از آزمايشات بايستي شبكه بوسيله هواي فشرده كاملاص تميز گردد. پس از تأييد عمليات تميز كاري توسط ناظر مي‌توان شبكه را با هوا تا فشار حداكثر 90 lb/in2 پر نمود.
در زمان اجراي شبكه گاز با لوله‌هاي PE بهره‌برداري ممكن است در شرايطي الكتريسيته ساكن در لوله‌ها توليد گردد و در نتيجه موجب ايجاد شوك به فردي كه با آن كار مي‌كند شود. و يانكه در نتيجه جرقه‌اي باعث شعله‌ور شدن مخلوط گاز و هوا گردد.
اين شرايط عبارتند از:
1) هنگام تخليه لوله از هوا
2) هنگام تعميرات و تعويض لوله‌ها
3) هنگام جابجايي لوله‌ها در زمان نگهداري آنها
4) اصطكاك در زمان حمل و نقل
5) وجود ذرات ريز مانند خاك و يا پوسته زن و امثال آن در جريان گار
6) محل برخورد گاز از نشت به خاكهاي خشك اطراف لوله و غيره
بنابراين به دليل اينكه اكتريسيته ساكن نمي‌تواند خود به خود تخليه گردد بلكه از قسمتهايي از لوله كه باز هستند جمع مي‌گردد و با استفاده از نوار مرطوب كه دور تا دور قسمتي از لوله كه خارج از زمين مي‌باشد پوشانده و توسط هادي (يك سيم لخت مسي) بر زمين اتصال داشته باشد مي‌توان الكتريسيته ساكن را حذف نمود. تخليه الكتريسيته ساكن مي‌تواند همچنين توسط استفاده از پارچه خيس و ارتباط آن با زمين توسط سيم مسي لخت انجام پذيرد ولي در صورتيكه ميزان تخليه كمتر از توليد الكتريسيته ساكن باشد اين روش زياد مؤثر نمي‌باشد. پيمانكار موظف است حداقل 15 روز قبل از شروع عمليات كتباً همراه با ارسال مدارك زير آمادگي خود را جهت انجام تزريق گاز به مهندس اعلام نمايد:
1) تأييديه آزمايش عدم نشتي و مقاومت (LEAKAGE & STRENCTH TESTS)
2) تأييديه آزمايش عايق (در لوله‌هاي فولادي شبكه) (COATING RESISTANCE TEST)
3) نقشه‌هاي كار اجرا شده (ASBUILT)
4) نقشه‌هاي اجرائي شبكه (CONSTRUCTION DRAWINGS)
5) برنامه تنظيمي جهت تخليه هوا و جايگزيني گاز همراه با نقشه رنگي كلي شبكه نواحي مورد نظر كه با رنگهاي مختلف علامت‌گذاري شده باشد.
بازديد كلي از شبكه‌هاي توزيع گاز بعد از اعلام آمادگي طرح جهت راه‌اندزي:
1ـ بازديد از شيرهاي مدفون جهت كنترل همسطح بودن موقعيت دريچه شيرها نسبت به آسفالت، كنترل وضعيت اسپيندل و غلاف نسبت به سطح بالاي دريچه‌ها طبق نقشه كنترل وضعيت نشان دهنده باز و بسته بودن شيرها، كنترل گريسكاري و اطمينان از روان بودن شيرها و ...
2ـ بازديد از شيرهاي داخل حوضچه‌ها شامل: كنترل همسطح بودن موقعيت دريچه حوضچه‌ها با آسفالت، كنترل موقعيت قرار گرفتن شير در داخل حوضچه‌ها، بازديد وضعيت ظاهري شير، رنگ‌آميزي و نشان دهنده باز و بسته بودن آنها و ...
3ـ بازديد از نقاط اندازه‌گيري پتانسيل در لوله‌هاي فولادي شبكه شامل: كنترل هم سطح بودن موقعيت دريچه‌هاي نقاط اندازه‌گيري پتانسيل نسبت به آسفالت، كنترل سر كابلهاي نقاط اندازه‌گيري و كنترل علائم نشان دهنده (پلاك) موقعيت محل نقاط اندازه‌گيري طبق نقشه اجرايي
4ـ تهيه ليست نواقص موجود طي صورتجلسه‌اي به تذييد نمايندگان واحدهاي اجراء، بهره‌برداري و ...
نظر به اينكه در شبكه‌هاي پلي اتيلن در زمان تخليه هوا و جايگزيني گاز الكتريسيته ساكن در زمان انجام عمليات ضروري است.
عمليات تخليه هوا و جايگزيني گاز بايستي بلافاصله پس از اتصال شبكه جديد به شبكه گازدار بصورت مستمر و بدون وقفه صورت مي‌گيرد.
در صورتي كه عمليات تزريق گاز با موافقت كارفرما به هر دليل متوقف گردد جهت جلوگيري از نفوذ گاز از بخش گازدار شبكه جديد به بخش فاقد گاز تا شروع عمليات و به منظور رعايت موارد ايمني فشار بخش گازدار شبكه تا ميزان 5 PSIG كاهش يافته و تحت كنترل قرار مي‌گيرد.

 

[مربوب]

استاندارد لوله‌كشي گاز طبيعي براي منازل، ساختمانها و واحدهاي تجاري​

مقدمه
در اين استاندارد اصطلاحات و واژه‌هايي بكار رفته است كه در موارد زير به برخي از آنها اشاره مي‌شود:
الف) شير پياده رو (CURB VALVE):
شيري كه بر روي لولة زير زميني انشعاب گاز نزديك به جدول پياده رو نصب و فقط به وسيلة كاركنان مجاز شركت ملي گاز توسط دستة مخصوصي باز و بسته مي‌شود.
ب) شير قبل از رگلاتور:
شير سماوري فنر دار دسته اهرمي كه قبل از رگلاتور نصب گرديده و در حالت بسته قابل قفل كردن بوده و براي فشار كار تا 8/8 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع مناسب مي‌باشد.
پ) رگلاتور:
وسيله‌اي است كه فشار شبكه اصلي را در يك مرحله تقليل داده و آنرا به ميزان مجاز براي مصارف خانگي، تجاري و يا صنعتي ثابت نگه مي‌دارد.
ت) تنظيم كنندة لوله فشار گاز (First Stage Regulator):
فشار گاز شبكه لوله كشي شهر را به فشار 0.14 kg/cm2 كاهش مي‌دهد و در اين مقدار ثابت نگه مي‌دارد.
ث) رگلاتور ثانوي:
فشار گاز در اين تنظيم كننده تا 178mm.water كاهش يافته و در اين مقدار ثابت مي‌ماند.
ج) كنتور گاز:
دستگاهي براي اندازه گيري مقدار مصرف گاز كه بعد از تنظيم كننده فشار نصب مي‌گردد.
چ) شير اصلي مصرف كننده :
شير ربع گرد نوع توپكي يا سماوري كه بر روي لوله كشي داخلي و بعد از كنتور نصب مي‌شود.
ح) لوله كشي داخلي:
قسمتي از لوله كشي داخلي كه كنتور را به وسائل گازسوز متصل مي‌نمايد.
علاوه بر موارد مذكور مي‌توان به موارد زير اشاره نمود:
خ) نقطة مصرف (نقطه‌اي در مسير يا انتهاي لوله كشي داخلي كه وسائل گازسوز به آن متصل مي‌باشند.
د) شير مصرف
ذ) دستگاه گازسوز
ر) مشعل (Burner) : A) مشكل اتمسفري B) مشعل نيرو
ز) محفظة احتراق و ...

 

[مربوب]

فصل اول:
لوله‌‌كشي گاز با فشار 178mm water در داخل منازل، ساختمانها و واحدهاي تجاري
حدود اين لوله كشي از شير اصلي مصرف كننده كه در فاصله حدود نيم متر بعد از كنتور قرار خواهد داشت شروع شده و تا دستگاهها گاز سوز خانگي و تجاري ادامه مي‌يابد. متقاضي گاز بايد در مورد لوله كشي گاز ملك خود در هر شهر يا منطقه با شركت ملي گاز تماس گرفته و وضعيت محل مورد نظر و موقعيت آن را نسبت به شبكه شهري تعيين كند. پس از روشن نمودن وضع متقاضي بايد نقشه لوله كشي گاز در پلان ساختمان و ايزومتري آن را در يك صفحه و همچنين كروكي موقعيت محل مورد تقاضا را در زير برگ تقاضاي خود كشيده و آنرا براي منطقه مربوطه شركت ملي گاز ايران ارسال نمايد.


محل رود انشعاب گاز بايد حدالامكان در نزديكترين نقطه محدوده، ملك مشترك به شبكه لوله كشي شهري قرار گيرد. رگلاتور در محلي نصب خواهد شد كه هواي آزاد وجود داشته و يا بروش تائيد شده‌اي راه به هواي آزاد داشته باشد.
شركت ملي گاز ايران مي‌تواند براي يك يا چند مشترك يك تنظيم كننده فشار (رگلاتور) نصب كند كنتور بايد در داخل محدوده خانه يا ملك مشترك بوده و حتي الامكان بلافاصله بعد از رگلاتور نصب گردد كنتور نبايد در محلهاي بدون هواكش نصب گردد. ارتفاع كنتورهاي (5,10)m3 كه بر روي ديوار نصب مي‌گردد تا كف زمين بايد حدود 1.5m باشد. فاصله كنتور نبايد از منابع توليد اشتعال از قبيل كوره، آبگرمكن و كنتور برق كمتر از 1m باشد.
فاصله كنتور از سيمهاي برق كه روي گاز نصب شده‌اند بايد حداقل 10cm باشد.
بر روي ابتداي لوله كشي داخلي هر مشترك در نقطه‌اي هر چه نزديكتر به محلي كه كنتور نصب خواهد شد بايد شير مناسب براي قطع كامل جريان گاز به داخل ملك مورد نظر نصب گردد.
بر روي هر يك از سرهاي لوله كشي داخلي كه به وسائل گازسور وصل مي‌گردد.
بايد يك شير رع گرد توپكي يا سماوري در محلي كه به راحتي قابل دسترسي باشد نصب گردد.
بر روي تمام سرهاي انتهائي لوله‌ها بايد پس از نصب لوله كشي يك شير نصب گردد و دهانه خروجي اين شيرها با درپوشهاي دنده پيچ شده طوري مسدود گردند كه با باز كردن شير، گاز نتواند از آنها نشت كند و تا وقتيكه وسائل گاز سوز به آنها متصل شده است مسدود باقي بمانند. سرهاي انتهايي لوله كشي و وسائل اتصال نصب شده بر روي آنها بايد در محل خود محكم باشد و نبايد در پشت درها واقع شده و از كف، ديوار و سقف فاصله كافي داشته باشد.
قطر لولة گاز به عوامل زير بستگي دارد:
A) افت فشار مجاز بين كنتور و وسايل گازسوز
B) حداكثر مقدار گاز مصرفي مورد نظر
C) طول لوله كشي
D) نسبت حداكثر مصرف احتمالي به حداكثر مصرف ممكن (ضريب افزايش مصرف)
قطر لوله‌هاي گاز بايد به اندازه‌اي باشد كه بتواند گاز كافي را براي حداكثر مصرف دستگاه يا دستگاههاي گازسوز مربوطه تامين نمايد. بدون اينكه بين كنتور و وسائل گازسوز افت فشاري پس از حد مجاز (12.7 mm water) بوجود آيد.
حداكثر قطر اسمي مجاز لوله گاز مصرفي با فشار 178 mm water ، 4in مي‌باشد.
مقدار مصرف گاز هر يك از مشتركين بايد بر مبناي (m3/hr) براي مصرف كليه دستگاههاي گازسوز آن مشترك كه توسط سازنده بر روي صفحه مشخصات دستگاهها ذكر شده است برآورد گردد.
طول لوله بايد از رگلاتور تا دورترين نقطة مصرف در ساختمان اندازه گيري شود.
اتصال هرگونه انشعاب جديد به سيستم لوله كشي موجود خانگي بايد به اطلاع و اجازه قبلي شركت ملي گاز انجام گيرد تا بعد از بررسي كامل توسط شركت اتصال انجام گيرد.

 

[مربوب]

فصل دوم : انتخاب مواد در مصالح مورد استفاده در لوله كشي گاز
1) لوله‌هاي فولادي:
اين لوله‌ها بايد از فولاد يا آهن تفته (Steel or Wrought Iron) درزدار يا بدون درز از نظر ساخت و مواد با استاندارد ملي مربوطه يا استاندارد PIN2440 يا ISO 65 medium series مطابقت نمايد.
2) لوله‌هاي سخت و نيمه سخت مسي:
استفاده از لوله‌هاي سخت و نيمه سخت مسي براي كاربردهايي از قبيل اتصال بخاري، اجاق گاز و امثال آن در صورت رعايت استاندارد مجاز مي‌باشد.
3) نقاط اتصال و وسيال اتصال لوله كشي:
اتصال لوله‌هاي گاز روكار تا اندازة 2in را مي‌توان به وسيلة دنده پيچ و يا جوشكار برقي انجام داد ولي كليه لوله‌هاي زيركار و لوله‌هاي بزرگتر از 2in را فقط بايد به وسيلة جوشكاري برقي به يكديگر متصل نمود در انشعاب گرفتن از لوله‌ها حتي‌الامكان بايد از سه راهي مناسب استفاده شود. در صورتيكه استفاده از سه راهي به علل امكان پذير نباشد مي‌توان از انشعاب زميني (Saddlk tkk) كه مستقيماً روي سطح خارجي لوله اصلي جوش داده مي‌شود استفاده كرد به شرطي كه اندازه قطر انشعاب كمتر از نصف لوله باشد.
در اين صورت بايد دقت بعمل آيد تا سوراخي كه در لوله اصلي ايجاد مي‌شود مساوي قطر داخلي لوله انشعاب باشد. اتصالاتيكه براي جوشكاري به لوله‌ها بكار مي‌روند از قبيل سه راه حتماً بايد از جنس فولاد قابل جوشكاري باشد و اتصال لوله‌هاي غير همجنس در لوله كشي گاز به هر شكل مجاز نمي‌باشد. ابعاد اتصالات مذكور بايد طبق استاندارد ANSI B 16.9 با وزن استاندارد باشد.
وسائل اتصال دنده پيچ بايد از جنس فولاد يا چدن چكش خورا بايد. براي آب بندي اتصالهاي دنده‌اي لوله‌هاي گاز بايد روي دنده‌هاي خارجي لوله يا وسايل اتصال را به اندازه كافي و مناسب با مواد يا نوار آب بندي پوشانيد به كار بردن نخهاي كنفي با خمير و ساير موارد كه براي آب بندي لوله‌هاي آب متداول است براي لوله‌هاي گاز مجاز نمي‌باشد.
براي تغيير دادن مسير مستقيم لوله‌هاي فلزي حتي‌الامكان بايد از وسايل اتصال مناسب و يا از لوله‌هاي خم شده در كارخانه‌هاي لوله سازي استفاده نمود.
شيرهايي كه بر روي لوله كشي گاز داخلي استفاده مي‌شود بايد از نوع ربع گرد توپكي يا سماوري BALL OR PLUG VALVE طبق استاندارد ملي مربوطه با مشخصات ذيل باشد:
جنس شير بايد فولادي CARBON STEEL طبق استاندارد ASTM A219 WCB يا برنجي ثابت نگه داشتن مخروط شير سماوري از پيچ و مهره در زير بدن محفظه مخروطي استفاده شده بلكه زير اين محفظه بايد بكلي مسدود بوده و مخروطي توسط پيچ بالاي بدنه ثابت نگه داشته شود.
واشرهائيكه در فاصله بين فلانجهاي لوله كشي گاز به كار مي‌رود بايد از جنسي باشد كه در برابر فشاري كه در سيستم لوله كشي بر مبناي آن طراحي گرديده و همچنين تركيبات شيميايي گازي كه در سيستم لوله كشي انتقال داده مي‌شود مقاوم بوده و بتواند خواص فيزيكي و شيميايي خود در در درجه حرارت و فشار طراحي شده حفظ نمايد. و از الياف فشرده شده نسوز ساخته شود.
مصالح لوله كشي را كه قبلاً از سيستم لوله كشي باز شده است فقط در صورتي مي‌توان مجدداً براي لوله كشي از آنها استفاده نمود كه كاملاً تميز و بازرسي شده باشد.

 

[مربوب]

فصل چهارم :
لوله كشي روكار :
لوله كشي رو كار بايد حتي‌الامكان روي كار نصب شود مگر در موارديكه نصب لوله كشي در زير كار اجتناب ناپذير باشد.
اتصال لوله‌هاي رو كار تا قطر 2in را مي‌توان با استفاده از وسائل اتصال دنده پيچ يا جوشكاري برقي انجام داد و لوله‌هاي با قطر بيشتر از 2in را مي‌توان با جوش برقي متصل كرد.
از لوله‌هاي گالوانيزه براي لوله كشي روكار بايد تحت شرايط خاصي استفاده كرد. بدين صورت كه نبايد بوسيلة جوشكاري به هم متصل شوند.
در سيستم لوله كشي روكار نيازي به استفاده از نوار پلاستيكي مخصوص براي عايق پوش كردن آن ندارد بلكه بايد روي لوله پس از تميز كردن كامل آن علاوه بر ضد زنگ بطور كامل رنگ روغني زده شود.
بستن يا جوش دادن يك لوله به لوله ديگر به اسكلت فلزي ساختمان و به اجزا فلزي غيرثابت بطور مستقيم مطلقاً ممنوع است.

فاصله بستهاي اتكاء لوله‌هاي عمودي از يكديگر نبايد از 3m تجاوز نمايد. در لوله‌هاي روكار كه در خارج از ساختمان و در فضاي آزاد نصب مي‌شود طول پايه بستها بايد به اندازه‌اي باشد كه لوله در فاصله لااقل 1cm از ديوار قرار گيرد تا گرد و خاك و مواد ديگر در فاصله بين ديوار و لوله جمع نشده و باعث خورندگي تدريجي لوله نگردد.
دنده پيچهاي لله و لوازم لوله كشي بايد طبق استاندارد ملي مربوطه يا استاندارد قبل قبولي نظير استاندارد ANSI-B-21 باشد.​

 

[مربوب]

فصل پنجم :
لوله كشي زيركار :
سيستم لوله كشي زير كار بايد براي كليه قطرهاي لوله حتماً به وسيلة جوشكاري برق انجام پذيرد. لوله‌هاي گاز نبايد با لوله‌هاي آب گرم و سرد و كابل برق در يك كانال قرار داده شود و در صورتيكه قرار دادن آنها در يك كانال اجتناب ناپذير باشد بايد لوله‌هاي گاز به وسيلة عايق پوش حرارتي از قبيل پشم شيشه در مقابل انتقال حرارت و برخورد به كابل برق محافظت گردد. چنانچه لوله گاز در كانال مستقلي قرار داده شود اين كانال بايد به وسيلة ماسه خاك پر شود و در صورت مشترك بودن در كانال، كانال بايد مجهز به هواكشهاي مناسب باشد تا در صورت نشت گاز امكان جمع شدن گاز در كانال وجود نداشته باشد.
عمق لوله‌هاي زيركار در حياط و امثال آن كه امكان حفاري يا باغباني روي آنها به وسيلة بيل، كلنگ و ... وجودذ دارد بايد لااقل 40cm باشد و از ريشه درخت بايد لوله كشي فاصلة مناسبي داشته باشد در صورت عبور لوله از كف پاركينگها و عبور به صورت عمودي از داخل تيغه و ... بايد لوله‌هاي غلاف فولادي داشته باشند. به منظور جلوگيري از زنگ زدن لوله‌هاي زير كار و محافظت آنها در برابر خوردگي بايد اين لوله‌ها را به وسيلة نوار پلاستيكي و يا COAL TAR ENAMEL عايق پوش گردد.

 

[مربوب]

فصل ششم :
لوله كشي گاز با فشار 0.14 kg/cm2
اگر ساختمان و واحد تجاري داراي مصرف زيادي باشد از اين استاندارد استفاده مي‌شود كه در اين صورت قطر اسمي لوله بيش از 4in مي‌باشد.
در اين استاندارد كه ضوابط و قوانين آن مشابه استاندارد قبلي است از رگلاتوري ثانوي نيز استفاده مي‌شود كه حداكثر افت فشار بين رگلاتور اوليه و رگلاتور ثانويه 106 cm water مي‌باشد. تعداد و محل نصب رگلاتور ثانوي بستگي به ميزان مصرف هر قسمت از شبكه لوله كشي داخلي دارد كه توسط شركت ملي گاز ايران تهيه و تأمين مي‌شود.
ضمناً علاوه بر شير اصلي مصرف كننده كه بلافاصله بعد از كنتور نصب مي‌شود بايد قبل و بعد از رگلاتور ثانوي نيز شيرهايي مثل شيرهاي استاندارد قبلي نصب شود.
كلية لوله و وسايل اتصال در اين سيستم لوله كشي بايد طبق ويژگيهاي مذكور در سيستم لوله كشي با فشار 178 mm water باشد.

 

[مربوب]

ادرس هاي مذكور ديتا هاي اماده ارشيوي هستند (جز سكرت(secret) هاشون بود به ما همينا رو دادن)
http://www.4shared.com/file/93088794/59798938/_1-1.htm
http://www.4shared.com/file/93088796/b777e814/_2-1.html
http://www.4shared.com/file/93093995/ce813a15/_5-1.html
http://www.4shared.com/file/93094007/634be346/_3-1.html
http://www.4shared.com/file/93094006/144cd3d0/_4-1.html
http://www.4shared.com/file/93095182/62869093/_6-1.html
http://www.4shared.com/file/93095183/1581a005/_7-1.html

 

[majidghasemian]

دوست عزیز سلام سال نو مبارک
من در ابوظبی هستم نیاز مبرمی به استاندارد لوله‌كشي گاز طبيعي براي منازل، ساختمانها و واحدهاي تجاري دارم. آیاشما کپی یا مرجعی را میشناسید که من بتوانم از انجا تهیه کنم.
ممنون از شما