آمادگی برای رقابت های رصدی

در چند سال گذشته، رقابت های رصدی توجه بسیاری از منجمان آماتور را به خود جلب نموده اند. در این مقاله سعی بر این است قسمتی از تجربیاتی را که در مسابقات رصدی مختلف کسب نموده ام در اختیار علاقمندان قرار دهم.

بخش اول:

کارهایی که قبل از مسابقه بایستی انجام دهید:

از آنجا که زمان برگزاری مسابقات رصدی حدود ۲۰ روز تا یک ماه قبل از برگزاری اعلام می شود، بایستی تدابیر لازم اندیشیده شود. مثلا اگر دانش آموز یا دانشجو هستید با مراجعه به استاد یا دبیر خود ایشان را ار جریان امر مطلع سازید و به نحوی با آنان کنار بیایید.

علاوه بر این مشکل تهیه بلیط یکی از مشکلاتی است که شرکت کنندگان به آن دست و پنجه نرم می کنند. بنابراین به محض اعلام زمان مسابقه، بدنبال تهیه بلیط خود باشید.

یک هفته قبل از مسابقه وسیله رصدی و نقشه های خود را آماده کنید و به یک رصد تمرینی در خارج شهر بروید و اجرام مسابقه را رصد کنید. این کار دو فایده دارد:

نخست اینکه گرفتن اجرام در زمان مسابقه بسیار آسان می شود. دوم اینکه در صورت نقص در وسیله رصدی متوجه آن می شوید و فرصت کافی برای رفع نقص یا تهیه وسیله دیگری را دارید.

در صورتی که می خواهید بطور گروهی شرکت کنید اجرام را بین خود تقسیم کنید.

نقشه ها و چراغ قوه:

بنده شخصا از اطلس راهنمای آسمان شب (The Observer’s Sky Atlas) استفاده می کنم. بخصوص چاپ جدید آن که کیفیت بالایی دارد و در آن عکس تمام اجرام گنجانده شده اند. برای آن دسته از اجرام مسابقه که در نقشه ذکر شده موجود نیستند نقشه Sky Atlas 2000.0 و همچنین چاپ نقشه با استفاده از نرم افزار StarryNight را پیشنهاد می کنم. برای اجرام اضافی مانند دنباله دار یا… که مکان آن در طی چند شب تغییر می کند، استفاده از نرم افزار و چاپ نقشه بر اساس تاریخ مسابقه کمک مناسبی است.

حداقل دو چراغ قوه و هریک با باتری اضافی بهمراه داشته باشید. از قرمز بودن نور آن مطمئن شوید. در صورتی که ضخامت ***** قرمز کم باشد نور نارنجی تولید می کند و چشم شما را آزار می دهد. چراغ قوه هایی که به سر بسته می شوند (Head Light) در صورتی که نورشان بخوبی قرمز شود انتخاب های مناسبی هستند.

وسیله رصدی:

قبل از سفر وسیله خود را بازبینی کنید. و از تمیز بودن اپتیک و همخط بودن آن مطمئن شوید. وسایل غیر ضروری مانند ***** های ماه و خورشید و چشمی های اضافی را با خود نیاورید. بعنوان مثال بنده از یک چشمی ۲۵میلیمتر و یک چشمی ۱۰ میلی متر استفاده می کنم.

توجه داشته باشید که فقدان حتی یک پیچ ممکن است برای شما مشکل ایجاد کند. بنابراین تمام پیج ها و قطعات ریز را چک کنید.

از بسته بندی مناسب وسیله خود مطمئن شوید. زیرا وسیله شما ممکن است متحمل تکان های شدیدی در مسیر شود. می توانید در فضای بین قطعات مقوا یا چوب پنبه بگذارید تا بسته بندی مقاوم تر شود.

(نویسنده: علی فتح اله زاده - www.astrocenter.ir)

قرار دادن لوله اپتیکی و قطعات در کسیه های نایلونی آن ها را در برابر گرد و خاک و رطوبت محافظت خواهد کرد.

ترجیحا یک جعبه آچار کوچک شامل چند پیچ یدکی و پیچ گوشتی و یک انبردست تهیه کنید و بهمراه بیاورید.

البسه و زیر انداز :

از آنجا که مسابقات رصدی معمولا در مناطق کویری برگزار می شود بایستی مطابق شرایط آب و هوایی کویری لباس بپوشید.

در صورتی که در ماراتن زمستانی شرکت می کنید حتما کاپشن،شلوار گرم، کلاه، دستکش و… را بهراه داشته باشید. در ماراتن های تابستانی یک گرم کن ورزشی یا کاپشن سبک کفایت می کند.

بعنوان زیر انداز می توان از یک پتوی سبک استفاده کرد که در صورت سرد شدن غیر منتظره هوا می توانید آن را بدور خود بپیچید.

-------------------------------------------------------------------------------------------
نویسنده : علی فتح اله زاده
لطفا قبل از طرح پرسش برای دیدن بعضی پرسش هایی که در مورد این مقاله مطرح شده می تونید به این صفحه رجوع کنید و در صورتی که موجود نبود توی همین تاپیک بنویسید.

بخش دوم:

در هنگام برگذاری مسابقه:

حداقل یک ساعت قبل از برگزاری مسابقه تلسکوپ خود را برپا کنید.با این کار نخست در صورتی که وسیله تان ایراد احتمالی داشته باشد می توانید آن را رفع کنید. دوم اینکه می توانید دوربین جوینده اپتیک خود را با دقت هم خط کنید.

اجرام را به ترتیب فهرست رصد کنید. با این وجود اگر موفق به یافتن جرمی نشدید، در صورتی که جرم مورد نظر ارتفاع مناسبی داشت از کنار آن بگذرید و دو یا سه جرم بعدی را رصد کنید. سپس بازگردید و جرم مورد نظر را جستجو کنید.

نکته مهمی که در این قسمت وجود دارد اینست که محل تقریبا ۱۰ جرم بعدی لیست را در ذهن خود مرور کنید. این کار دو حسن دارد:

اول اینکه فهرست اجرام برای یک آسمان همگن (آلودگی نوری یکسان در تمام قسمت ها) و افق صاف طراحی شده است. در صورتی که ممکن است آسمان منطقه رصد در یک یا چند جهت دارای آلودگی شدید تری بوده و یا در یک جهت افق ارتفاع بیشتری داشته باشد و جرم مورد نظر با ورود به این مناطق عملا دیده نشود.

علاوه بر این ممکن است مثلا ۷ یا ۸ جرم بعدی در فهرست نسبت به ۱ یا ۲ جرم بعد به جرم کنونی نزدیک تر باشد و رصد آن ها پس از رصد جرم مورد نظر باعث صرفه جویی در وقت شود.

در اوایل مسابقه بجز در رصد اجرام بحرانی، عجله نکنید و به خود فشار بیش از حد نیاورید. زیرا این مسابقه همانطور که از اسمش (ماراتن) بر می آید یک مسابقه استقامتی می باشد.

بعد از هر ساعت جستجو ۲ تا ۳ دقیقه دراز بکشید و استراحت کنید. در صورتی که اجرام را بین خود و هم گروهتان تقسیم کرده اید جای خود را عوض کنید.

با شروع وقت استراحت رصد را کاملا متوقف نمایید. سپس وسایل، نقشه ها و… را مرتب کنید. در صورتی بصورت گروهی و نوبتی شرکت می کنید سعی شود نور به چشم کسی که بعد از استراحت رصد می کند نتابد. دز اینصورت بعد از استراحت می توانید به سرعت کار خود را از سر گیرید.

(نویسنده: علی فتح اله زاده - www.astrocenter.ir)

در وقت استراحت حداقل ۱۰ دقیقه بر روی زمین دراز بکشید تا پس از چند ساعت ایستادن خون در بدن جریان پیدا کند.

حدود ۳ ساعت مانده به طلوع خورشید سرعت کار را افزایش دهید. و سعی کنید تمام اجرام باقی مانده (بجز آنهایی که هنوز طلوع نکرده اند) را رصد کنید. زیرا پس از آن نور منطقه البروجی شرق آسمان را تحت تاثیر قرار می دهد و رصد اجرام دشوار می شود.

با روشن شدن هوا اگر هنوز تعدادی از اجرام باقی مانده اند پرنور ترین آن ها را انتخاب کرده و تلاش خود را معطوف آن ها نمایید.

در پایان لازم به یادآوری می دانم که هدف از اجرای برنامه هایی از این قبیل نه رقابت، بلکه ملاقات منجمان آماتور سراسر کشور با یکدیگر و سپری کردن یک شب به یاد ماندنی زیر آسمانی پر ستاره است.

-------------------------------------------------------------------------------------------
نویسنده : علی فتح اله زاده
لطفا قبل از طرح پرسش برای دیدن بعضی پرسش هایی که در مورد این مقاله مطرح شده می تونید به این صفحه رجوع کنید و در صورتی که موجود نبود توی همین تاپیک بنویسید.